Παρασκευή, Δεκεμβρίου 25, 2009

«Κάρολος Ντίκενς και "κουλτούρα των χριστουγέννων" (τι δεν ήταν ο Εμπενίζερ Σκρουτζ)»

Αναδημοσιεύω από το ιστολόγιο Head Charge ένα καταπληκτικό χριστουγεννιάτικο κείμενο:


Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ είναι ένας εμβληματικός μυθιστορηματικός ήρωας, που ενσωματώνει τις σύγχρονες αξίες του Φιλελευθερισμού σε πρωτόλεια ακόμα μορφή. Πορεύεται με μια στάση ζωής στηριγμένη αποκλειστικά στον Ορθό Λόγο. Δεν παρασύρεται από άλογες παραπλανητικές συναισθηματικές παρορμήσεις. Έτσι, αντιτίθεται σθεναρά στη θρησκευτική δεισιδαιμονία, αρνούμενος να ενδώσει στην ψεύτικη ψυχαναγκαστική χαρά των Χριστουγέννων, όχι μόνο για καθαρά ιδεολογικούς λόγους, αλλά και επειδή ταυτόχρονα γνωρίζει ότι οι διάφοροι «εορτάζοντες» παρακινούνται κυρίως από υστερόβουλα κίνητρα. Δε χαίρονται τόσο για τη γέννηση κάποιου φανταστικού Θεανθρώπου, όσο επειδή τους δίνεται για λίγες (αλλά παραγωγικά υπερπολύτιμες για όλους) ώρες η ευκαιρία να φυγοπονήσουν, να τεμπελιάσουν, να επιβεβαιώσουν την προτίμησή τους στη λογική της ήσσονος προσπάθειας. Την ίδια στιγμή, παρακολουθούμε το σπάνιο ήθος και το θάρρος του Σκρουτζ, που αρνείται να υποκύψει στους συναισθηματικούς εκβιασμούς των εργαζομένων στην επιχείρησή του, αδιαφορώντας για το πολιτικό κόστος. Ως εχέφρων υπεύθυνος για τη συνολική πολιτική της επιχείρησης και με σφαιρική αντίληψη της καταστάσεως, αντιλαμβάνεται εκείνο που οι υπόλοιποι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν˙ ότι οι παράλογες απαιτήσεις τους, σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν, είναι ικανές να βουλιάξουν ολόκληρη την επιχείρηση, αφήνοντάς τους πάντες χωρίς δουλειά. Κι όλα αυτά πριν ακόμη αποδειχτούν και ιστορικά πλέον που ακριβώς οδηγούν νομοτελειακά τον κόσμο τα διάφορα «φιλεργατικά» οράματα: στην καθυστέρηση, στη στέρηση, στον ολοκληρωτισμό και στα γκούλαγκ.

Τη συγκρότηση του επιφανούς επιχειρηματία έρχονται κάποια στιγμή να αμφισβητήσουν τρία φαντάσματα˙ η μεταφυσική, υπερβατική μορφή τους επιλέχθηκε προφανώς σε αντιστοιχία με το περιεχόμενο του λόγου τους.

Πρώτο κάνει την επίσκεψή του το Πνεύμα της Ανευθυνότητας. Θα έρθει για να θυμίσει σκηνές από το παρελθόν, χρησιμοποιώντας όμως με προσχεδιασμένο τρόπο τεχνικές μοντάζ που αποκλείουν την άλλη άποψη. Έτσι, μέσα από διάφορα νοητικά τεχνάσματα θα προσπαθήσει να περάσει έντεχνα το ιδεολόγημα της δαιμονοποίησης της εργατικότητας, της στοχοπροσήλωσης, της προκοπής, της επιχειρηματικότητας και του κέρδους. Πρόκειται για έναν γνωστό και συχνά επαναλαμβανόμενο προπαγανδιστικό μηχανισμό, ο οποίος αδυνατώντας να αντιπαραβάλει οποιονδήποτε ορθολογικό αντίλογο, καταφεύγει μονίμως σε μεταμοντέρνα επιχειρήματα: άλλοτε, όπως εδώ, σε σκηνές από μετεφηβικά σαλιαρίσματα και άλλοτε σε εικόνες από παιδικά έλκηθρα (!). Κανείς δεν αμφιβάλει ότι απαιτούνται θυσίες στην πορεία προς την κοινωνική καταξίωση. Κάποιοι ωστόσο ολοφάνερα αδυνατούν να αποδεχτούν ότι υπάρχουν και χαρισματικά άτομα που στη ζωή τους δε συμβιβάζονται με τη μετριότητα.

Δεύτερο έρχεται το Πνεύμα του Λαϊκισμού. Προσπαθεί να διεγείρει τα συναισθηματικά αντανακλαστικά μας με λαϊκιστικά σκηνικά από ένα «φτωχό πλην τίμιο» σπίτι της εργατικής τάξης. Αυτό που παραλείπει να μας πει όμως είναι το γεγονός ότι η συγκεκριμένη γενιά ζούσε σε πολύ καλύτερες συνθήκες από τις προηγούμενες: η ιατρική κι η επιστήμη προόδευε με σταθερά βήματα, ο αναλφαβητισμός υποχωρούσε, δυνατότητες κοινωνικής ανέλιξης ανοίγονταν όλο και πιο πολλές. Επιπλέον, προσπαθεί να μας παρουσιάσει ως αναξιοπαθούσα μια μάλλον μικρο-μεσοαστική οικογένεια, στην οποία ο πατέρας βγάζει τα προς το ζην όλων των μελών της με διανοητική εργασία σε γραφείο, όχι σε κάποια κοπιώδη χειρωνακτική δουλειά, ενώ διαθέτει και μιαν αρκετά καλή στέγη, προφανώς ιδιόκτητη. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια μάλλον προνομιούχο περίπτωση οικογένειας, δεδομένων των προβλημάτων άλλων πολυπληθέστερων κατώτερων στρωμάτων, που αντιμετώπιζαν δυσκολίες και για τα απολύτως χρειώδη (στέγη, αυτοσυντήρηση), συνηθισμένων να εργάζονται πολύ πιο σκληρά χωρίς να βαρυγκωμούν και να κατηγορούν τους άλλους για τα προβλήματά τους.

Τελευταίο, εμφανίζεται το Πνεύμα των Φοβικών Συνδρόμων. Εκμεταλλευόμενο τον κοινό σε όλους φόβο του θανάτου, επιστρατεύει κλασικά επιχειρήματα καταστροφολογίας, κινδυνολογίας και απαισιοδοξίας, αντλώντας υλικό τόσο από τα χωράφια της θρησκευτικής εσχατολογίας, όσο και από στερεοτυπικές αγκυλώσεις περί «ανάδελφων πλουσίων» και «μονόχνοτων γερομπισμπίκηδων», όσον αφορά τους κατεξοχήν εκπροσώπους του ελεύθερου πνεύματος, της καλλιέργειας και του κοσμοπολιτισμού διαχρονικά.

Η μεταστροφή του κεντρικού ήρωα στο τέλος της νουβέλας θα πρέπει να μας βάλει σε προβληματισμό. Η έλξη που ασκεί η θλιβερή εικόνα του ξεμωραμένου, ημίτρελου και ανεύθυνου πια ήρωα σε συγκεκριμένους ιδεολογικούς χώρους είναι ενδεικτική του τρόπου που αντιλαμβάνονται την πολιτική, κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, όσο και του μεγέθους της επιζήμιας επιρροής τους στην κοινωνία. Ταυτόχρονα, το βιβλίο μας προειδοποιεί για τη διανοητική σύγχυση που επέρχεται με το πέρασμα της ηλικίας, απόρροια διαφόρων εκφυλιστικών ασθενειών και στιγμών αδυναμίας, από όπου αναδεικνύεται η ανάγκη να προχωράει κανείς όσο το δυνατόν νωρίτερα σε δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις με ταχύ και αποφασιστικό ρυθμό.

21 σχόλια:

Unknown είπε...

Ααααααααααααααχαχαχαχαχαχα

Κολλημένοι δυστυχισμένοι φιλάργυροι ουτιδανοί.

Πάλι καλά που υπάρχει ακόμα αρκετό μυαλό για να μην δίνει ο κόσμος σημασία στο "φιλελευθερισμός" σας.

Τιποτένιοι μαρκετίστες της ζούγκλας.

Ανώνυμος είπε...

δηλαδη ο ανθρωπος πρεπει να ζει αποκλειστικα με ορθο λογο χωρις θυναισθηματικες παρορμησεις???απο που προκυπτει αυτο?? καποιοι μαλλον πρεπει να ξαναδιαβασουν τον Hayek και το τι αναφερει για τα ορια του ορθου λογου.

Ανώνυμος είπε...

Με το συμπάθιο, αν ο Einstein διάβαζε το άρθρο σας το πιο θα επιβεβαίωνε την θεωρεία περί ανθρώπινης βλακείας.

Είναι απορείας άξιον πως διεστραβλώμεται ένα παραμύθι που έχει σαφέστατα νοήματα.

Αν κάποιος πιστεύει ότι αυτό το μοντέλο είναι το «άριστο» τότε πολύ καλά θα κάνει να το ακολουθήσει.

http://abebedorespgondufo.blogs.sapo.pt/ είπε...

Merry Christmas.
Portugal

Ανώνυμος είπε...

Σίγουρα πάντως ο Ντίκενς, όταν έγραφε τις Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες, δεν είχε πρόθεση να παρουσιάσει τις θεωρίες τις δεκάρας που το «καταπληκτικό χριστουγεννιάτικο κείμενο» περιγράφει και το οποίο ο Roark αναδημοσιεύει με ενθουσιασμό!

Ανώνυμος είπε...

Καταπληκτικό κείμενο :-)

Gohst of Christmas future είπε...

Dust to dust,
Ashes to ashes

head charge είπε...

Ελπίζω να έγινε κατανοητό σε όσους ανέβασαν το κείμενο ότι γράφτηκε σαν μια απόπειρα σάτιρας των επιχειρημάτων των libertarians και του ιδεολογικού τους φανατισμού, διαφορετικά δεν ξέρω τι να υποθέσω..!

Roark είπε...

To arxiko istologio einai profanos allon pepithiseon (fainetai sta links tou), alla to keimeno einai kalogrammeno kai diaskedastiko. O Skroutz den einai fileleutheros, oute o Ai-Basilis kratistis.

head charge είπε...

Δεκτόν κι ευχαριστώ για τα καλά λόγια!

Ανώνυμος είπε...

Υπέροχη σάτιρα των σοσιαλιστικών/κρατικιστικών εμμονών που έχουν διηθήσει τη δημοφιλή κουλτούρα!

Ανώνυμος είπε...

Το κείμενο είχε εισαγωγή την οποία και παραθέτω:
"Σε συνεργασία με τον διαπρεπή πανεπιστημιακό Στάθη Παράγκα, παρουσιάζουμε σε αποκλειστική προδημοσίευση μια μελέτη που ξεφεύγει από τις συνήθεις γλυκερές και δακρύβρεχτες προσεγγίσεις σε ένα πολυδιαβασμένο λογοτεχνικό έργο."

Η λογοκρισία για να μην στεναχωρηθεί φίλα προσκείμενος του e-roosters πανεπιστημιακός είναι το τελευταίο που περίμενα από ένα φιλελεύθερο site.

Ανώνυμος είπε...

Ρε παιδιά ήμαρτον. Ο Head Charge παρέθεσε το κείμενο που σαρκάζει τους libertarians και αυτοί το αναδημοσιεύουν πιάνοντας το μπαλάκι. Δεν υποστηρίζουν την ανάλυση του κειμένου. Αυτοσαρκασμό κάνουν (ελπίζω...)

animal είπε...

Και αφού ο Σκρουτζ έκανε το καθήκον του και αποκατέστησε τον Tiny Tim, πήρε ένα Viagra των 100, τράβηξε και δυο μυτιές και όρμηξε στο πιο πολυτελές μπουρδέλο του Λονδίνου, όπου τον βρήκαν το πρωί νεκρό με πριαπισμό.

The End

Panagiotis Atmatzidis είπε...

Δεν το κατάλαβα ότι είναι ειρωνικό. Με αυτά που έχω διαβάσει τελευταία, αυτό το κείμενο θα ήταν απλώς το κερασάκι στην τούρτα...

Ανώνυμος είπε...

ειρωνικό η όχι, δεν λέει και τίποτα λάθος το κείμενο.

pav είπε...

telika oloi aytoi pou den katalaban ton sarkasmo ths anarthshs apodeiknyoun oti to h koinwnikolagneia- kratikomania anaptyssetai sto pneymtiko ypobathro ths apolyths blakeias!
perastika sas...

pav είπε...

gia na mhn eimai adikos omws exaireitai safws o head charge... opws len oi filoi mas oi agglosaxones... respect!

pav είπε...

Wstoso den einai tyxaio oti h sygkekrimenh epityxhmenh sarkastikh analysh grafthke apo kapoion apo thn antipera ox8h, pou exei 8hteysei se ena kathorismeno pneumatiko kai dianohtiko klima.

An kai eirwnikh twn "neofileleytherwn emmonwn" mporei aneta na antimetwpistei kai ws sarkastikh twn prokatalhpsewn kai ysteriwn ths aristerizousas Kritikhs kai Thewrias ths Logotexnias pou aytoxeftylizetai me tis marxistikes ideolhpsies ths.

As thymhthoume, gia na feroume ena paradeigma apo ena paraplhsio xwro, tis logiotates mpourdes gia tous hrwes tou Walt Disney

H xrhsh "neofileleytherhs optikhs" elpizw na anadeiknyei ek tou antistrofou to geloion tou pragmatos.

Νίκος Κιτωνάκης είπε...

Υπό το φόβο να θεωρηθώ αφελής, υπάρχει αυτή η κριτική και σε εκδοχή 3D (για την πλήρη κινηματογραφική εμπειρία);

Καλές γιορτές στους Σκρούτζηδες, τους Τίμηδες και σε όλα τα φαντάσματα!

pelerin είπε...

Κι όμως υπάρχουν αντίστοιχα κείμενα γραμμένα από libertarians.
Πχ.
http://mises.org/daily/573
http://mises.org/daily/3952

Πάντως το κείμενο αποτελεί ένα καταπληκτικό παράδειγμα για την μεταμοντέρνα αντίληψη του κειμένου. Πως το ίδιο κείμενο μπορεί να έχει τελείως διαφορετική ανάγνωση αναλόγως του μέσου στο οποίο δημοσιεύεται. Όταν ένας αριστερός το διαβάσει στο μπλογκ του εμπνευστή του θα γελάσει και θα σαρκάσει. Όταν το διαβάσει στην αναδημοσίευση στο e-rooster του σηκώνεται η τρίχα κάγκελο.

Με αυτή την έννοια λοιπόν αυτό που ουσιαστικά αποδομείται δεν είναι η libertarian οπτική των πραγμάτων, αλλά η αριστερή (Ζντανοφική) αντίληψη του κειμένου. Ότι δηλαδή τα πράγματα (ο Σκρουτζ πχ) έχουν μια αντικειμενική υπόσταση και ο συγγραφέας ασχολείται με την περιγραφή της υπόστασης των πραγμάτων κι όχι με τα πράγματα αυτά καθ' εαυτά.

Ήτοι, ο Σκρουτζ είναι κακός πάει και τέλειωσε. Μπορούμε να γελάμε, να προβληματιζόμαστε, να σαρκάζουμε, να θυμώνουμε (ανάλογα με το κείμενο), αλλά το γεγονός παραμένει ένα: ο Σκρουτζ είναι κακός.

ΥΓ: Αχ! πόσους επιχειρηματίες ξέρω που στο τέλος του χρόνου όταν πρέπει να πληρώσουν δύο μισθούς, ΙΚΑ, φόρο, χωρίς να το ξέρουν, βαθιά μέσα τους γίνονται Σκρουτζ, αλλά δεν το παραδέχονται γιατί θα τους κράξει και η ίδια η οικογένεια τους.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock