Τετάρτη, Αυγούστου 11, 2010

Κατά της ποινής της ισόβιας κάθειρξης

Αχρηστευτικές ποινές εισηγείτο κάποτε το μαρβούργειο πρόγραμμα: οι εγκληματίες που δεν είναι βελτιώσιμοι πρέπει να αχρηστευθούν, να αποκοπούν σαν σεσηπότα μέλη από το κοινωνικό σώμα, να αδρανοποιηθούν άπαξ και διά παντός. Άρα, θανατική ποινή, υπερορία, ισόβια δεσμά. Βαρύς ο πέλεκυς.



Τα χρόνια πέρασαν και τα ήθη μαλάκωσαν, χωρίς απαραιτήτως να μαλακυνθούν. Ο εγκληματίας είναι πάντα μέλος της κοινωνίας, ένας από εμάς. Η ποινή ως τιμωρία πρέπει να είναι ανάλογη με το έγκλημά του. Η δικαιότητα μιας ποινής είναι πάντοτε το όριο σε κάθε σκέψη γενικής ή ειδικής πρόληψης. Από τις αχρηστευτικές ποινές συνεπώς μας ξέμεινε μόνο η ισόβια κάθειρξη στο άρ. 52 ΠΚ. Αλλά και αυτή λειψή και μισερή, ένα κέλυφος μόνο: σύμφωνα με το άρ. 105 παρ. 1 ΠΚ

Όσοι καταδικάστηκαν σε ποινή στερητική της ελευθερίας μπορούν να απολυθούν υπό τον όρο της ανάκλησης σύμφωνα με τις πιο κάτω διατάξεις και εφόσον έχουν εκτίσει:
[...] γ) προκειμένου για ισόβια κάθειρξη, τουλάχιστον είκοσι έτη.


Όταν λέμε ισόβια συνεπώς, σήμερα εννοούμε είκοσι ή δεκαέξι ή εικοσιπέντε έτη, με τις ειδικώτερες διακρίσεις του άρ. 105 ΠΚ, και πάντως δεν εννοούμε ισόβια. Αντιθέτως, μεταξύ των προϋποθέσεων της αξιοπρεπούς έκτισης της ισόβιας κάθειρξης ανήκει η πιθανότητα ότι ο καταδικασμένος σε ισόβια κάθειρξη μπορεί να ανακτήση την ελευθερία του. Τα ισόβια έχουν πεθάνει προ πολλού.

Αφού όμως έχει απολεσθή η ουσία της ισοβίου καθείρξεως, γιατί να απομένη το όνομα; Τι αξία έχει ένα όνομα; Παιδαγωγική, συμβολική, τοτεμική και θρησκευτική δηλαδή, ακούω ήδη τον αντίλογο. Εγώ προτιμώ να μην υπεκφεύγω την πραγματικότητα και να ονομάζω τα πράγματα ως έχουν. Όσο νόημα (δεν) είχε να διατηρήται η θανατική ποινή, χωρίς να εφαρμόζεται, άλλο τόσο (δεν) έχει να συμβαίνη το ίδιο με την ισόβια κάθειρξη.

Η ισόβια κάθειρξη πρέπει λοιπόν να καταργηθή και επίσημα, να της δοθή η χαριστική βολή που δόθηκε και στην θανατική ποινή το 1993. Αυτό δεν συνεπάγεται όμως τι πρέπει να συμβή ως προς την πρόσκαιρη κάθειρξη [η οποία, εκλιπούσης της ισοβίου, μάλλον θα λέγεται απλώς κάθειρξη]. Τα σημερινά της όρια των 5-20 ετών είναι εν πολλοίς εικονικά, λόγω της υφ' όρον απολύσεως. Εν πάση περιπτώσει, αυτό είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Γνώμη μου είναι πάντως ότι στις μέρες μας δεν νοείται πραγματική παραμονή σε κατάστημα κράτησης άνω των είκοσι πέντε ετών. Εμείς δεν είμαστε ούτε Αγγλία ούτε ΗΠΑ.

Υπάρχει ένα μικρό θεματάκι ακόμη: οι κατάδικοι για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας τιμωρούνται με πραγματικά ισόβια. Ως προς αυτό έχω γράψει κάποια πράγματα και συμπληρώνω τα εξής: Η εξαίρεση ειδικώς του εγκλήματος της εσχάτης προδοσίας από την χορήγηση υφ' όρον απόλυσης πάσχει πολλαπλώς. Καταρχάς βέβαια δεν απαγορεύεται στον νομοθέτη να επιλέξη σε ποια αδικήματα θα ισχύση ένας ποινολογικός θεσμός και σε ποια όχι. Ουδείς θα αντέλεγε επί της αρχής π.χ. αν ωριζόταν ότι υφ' όρον απόλυση δεν χορηγείται σε δράστες βιαίων εγκλημάτων ή σε καταδικασθέντες σε ποινές άνω των 15 ετών. Επιλέγοντας όμως το συγκεκριμένο έγκλημα ο νομοθέτης ατύχησε, πρώτον γιατί αξιολογεί εμμέσως πλην σαφώς την εσχάτη προδοσία ως το βαρύτερο κακούργημα της ποινικής μας νομοθεσίας (βαρύτερο και από την ανθρωποκτονία; και από τον βιασμό;), δεύτερον διότι υπό την προβιά του γενικού κανόνα δικαίου κρύβεται, όπως όλοι γνωρίζουμε, μια ad hoc νομοθέτηση, κατευθυνόμενη ειδικώς εις βάρος των απριλιανών δικτατόρων. Υπενθυμίζω ότι η αρκετά γενναιόδωρη πρόβλεψη της υφ' όρον απόλυσης όπως ισχύει εισήχθη το 1996, οπότε και θεσπίστηκε το πρώτον η υπό συζήτηση εκδικητική εξαίρεση (δεν περιττεύει να θυμίσω ότι οι απριλιανοί είχαν αμνηστεύσει τους δικούς τους πολιτικούς αντιπάλους).

Τέτοια όμως δεν μπορεί να είναι η συμπεριφορά ενός κράτους δικαίου.




Καλά, εσύ έφυγες νωρίς...
Φωτογραφία από εδώ.





3 σχόλια:

mantz είπε...

Γνώμη μου είναι πάντως ότι στις μέρες μας δεν νοείται πραγματική παραμονή σε κατάστημα κράτησης άνω των είκοσι πέντε ετών. Εμείς δεν είμαστε ούτε Αγγλία...

Μήπως θα έπρεπε να γίνουμε...;
Το κυρίαρχο για μένα είναι να πάψουν ένα σωρό εγκλήματα να παραμένουν ουσιαστικά ατιμώρητα. Θα έθετα ως προτεραιότητα [αν ήμουν Πρωθυπουργός... :) ] την ταχεία κατασκευή πολλών νέων φυλακών (και για αποσυμφόρηση των υπαρχόντων) και την αυστηροποίηση των ποινών / κατάργηση της (πρόωρης) απόλυσης υπό όρους για πολλές περιπτώσεις και της μαθηματικά παλαβής "επιμέτρησης των ποινών" (30+30+10=25) και λοιπών εφευρημάτων που ως βασικό σκοπό μοιάζουν να έχουν το "να μη μειωθεί η δικηγορική ύλη", όπως είπε πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Mantz, εντελώς το αντίθετο συμβαίνει, τα κακουργήματα στην Ελλάδα είναι και πολλά συγκριτικά και πολύ αυστηρά τιμωρούνται, ατιμωρησία του είδους που έχεις κατά νου υπάρχει στα πλημμελήματα. Για τις νέες φυλακές συμφωνούμε, αλλά δεν υπάρχουν λεφτά.

Αν θες πάντως παραδείγματα αυστηροποίησης, υπάρχει και "το τρεις κι έξω" πολλών Πολιτειών των ΗΠΑ, έχουν τιμωρηθή με ισόβια διάφοροι κλεφτοκοτάδες με αυτό.

Υπάρχει βέβαια και αυτή η αντεγκληματική άποψη.
http://anamorfosis.net/blog/?p=2874

mantz είπε...

Ενσυνείδητα δεν ανέφερα τις ΗΠΑ. Για το "three-strikes law" διάβασα πρόσφατα κι αυτή την ενδιαφέρουσα είδηση:
http://www.csmonitor.com/USA/Justice/2010/0819/Case-of-soup-kitchen-thief-fuels-critics-of-three-strikes-laws

Από το άλλο άρθρο που παραθέτεις θα συμφωνήσω απόλυτα με το:
"...γιατί όποιος βαριέται να επιβάλη τον νόμο, όλη την ώρα νομοθετεί. ...Και όχι μόνο αυτό, αλλά θεσπίζει και δρακόντειες ποινές για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους."
Τυπικό παράδειγμα οι ποινές (και η μη εφαρμογή τους) για τον ΚΟΚ.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock