Με αφορμή αυτό το άρθρο θέλω να παραθέσω ένα απόσπασμα από την σειρά Free to Choose στο οποίο ο Milton Friedman διηγείται την Ιστορία ενός μολυβιού
και έναν σύνδεσμο προς το βιβλίο "I, Pencil
My Family Tree as told to Leonard E. Read"
"The great virtue of a free market system is that it does not care what color people are; it does not care what their religion is; it only cares whether they can produce something you want to buy. It is the most effective system we have discovered to enable people who hate one another to deal with one another and help one another." - Milton Friedman
12 σχόλια:
Είναι σωστά τα περισσοτερα που λέει. Αλλά η «ειρήνη» αυτη αναφερεται μονο στη «μη πολεμική σύγκρουση.» Ο ίδιος λέει οτι συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που πιθανον να μισουμε. Κι ας μην τους ξερουμε.
Με αυτο το μίσος τι μπορει να γινει;
Δεν παύω να εκπλήσσομαι με το πως η παγκοσμιοποίηση και το άνοιγμα των συνόρων έβγαλε στην επιφάνεια συγρόνως και τον ρατσιστικό μας εαυτό. Βλέπω κομματα σαν το Vlaams Belang στο Βέλγιο και National Front στη Γαλλία να ανεβαίνουν σταθερά. Βιβλία σαν το "Islamists and Naivists" που συγκρινει τον Ισλαμισμο με κομμουνισμο και ναζισμο αλλά αφηνει απέξω τους Χριστιανούς φανταμενταλιστές (λες και το Ισλαμ ειναι οι ακραιοι φανταμενταλιστες), σαν το «Rage and Pride» της Οριανα Φαλατσι οπου περιγραφει τους Μουσουλμανους σαν “terrorists, thieves, rapists, ex-convicts, prostitutes, beggars, drug-dealers, contagiously ill” να γίνονται μπεστ σελλερ στη Ευρώπη. Φυσικά και η πιθανότητα πολέμου έχει μειωθεί δραματικά με το άνοιγμα των συνόρων και με τη διάδοση του ελεύθερου εμπορίου. Αλλά συγχρόνως αυξήθηκε κατακορυφα στην Ευρώπη κυρίως η πιθανότητα μιας καταδίωξης ενός μεγάλου πληθυσμού. Και δε νομίζω οτι φταίει μόνο το οτι Η Ευρώπη έχει ένα «γενναιοδωρο» σύστημα κοινωνικών παροχών που πιθανον να προκαλει αυτό το κύμα αποκλεισμού.
Δεν ξερω πως θα ερμηνευε ο Φριντμαν αυτα που συμβαινουν στην Ευρωπη. Σε ενα συστημα ελευθερης αγοράς να κανουμε διακρίσεις εναντιων ικανων ανθρώπων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τον μέσο όρο ποιότητας διαβίωσης, πολλες φορες μονο και μονο διοτι το «χρωμα» τους απειλει τη δικη μας «φυλετική καθαρότητα.»
Μερικά απο αυτα τα κομματα στην Αμερικη θα ειχαν χαρακτηριστει σαν “hate groups”. Φυσικά είναι ελεύθεροι να εκφράζουν τις απόψεις τους, αλλά είναι σχετικά λίγοι. (Ισως η Αμερική να έμαθε καλύτερα τα αποτελεσματα του ρατσισμού με το να υφισταται ακομα τις επιδράσεις της μη εγκαιρης εκβιομηχανοποιησης του Νοτου).
h amerikh einai pio polu politika or8h.
sto allo pou lete, einai gegonos oti oi islamikoi plh8usmoi den afomoionontai kai einai foreis enos politismou entelws ksenou pros ton diko mas. kai bebaia, an 8ewrhsoume pws h dush paragei pleon politismo.
sumfwnw me thn apopsh tou Dinesh Dsouza gia to politistiko proion ths dushs
Μέσα από την συνεργασία σιγά σιγά το μίσος φεύγει. Το άγνωστο τις περισσότερες φορές προκαλεί φόβο και γι' αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να έχουν επαφές με τους ξένους που συναντάνε.
Οι περισσότεροι ρατσιστές δεν έχουν άμεση επαφή με τους ξένους, δεν γνωρίζουν πολλά γύρω από αυτούς και γι' αυτό έχουν μια άποψη για όλους.
Ένας που έχει χρόνια υπάλληλο κάποιον ξένο και γνωρίζει τι άτομο είναι και την οικογένεια του δύσκολα θα συνεχίσει να κοιτάει περίεργα τα άτομα από αυτήν την χώρα.
Το ίδιο και ένας που έχει έναν συμμαθητή "ξένο" ή Erasmιότες συμφοιτητές.
Δεν είναι ότι γίναμε ρατσιστές με την παγκοσμιοποίηση, αντιθέτως μέσω της παγκοσμιοποίησης ερχόμαστε σε επαφή με άλλους πολιτισμούς, τους μαθαίνουμε και πλέον δεν μας είναι ξένοι.
Θα δεις που στο μέλλον ότι στοιχεία της ανατολικής κουλτούρας θα είναι δημοφιλή όπως είναι σήμερα το κινέζικο φαγητό, η λάτιν μουσική κλπ.
Οι μουσουλμάνοι δεν θα είναι πλέον οι περίεργοι τύποι με τα μούσια. Max να είναι όσο περίεργοι είναι emo για τους κάγκουρες και αντίστροφα αλλά τπτ παραπάνω :Ρ
Βλ. παράδειγμα τους μαύρους στην Ελλάδα. Πριν την παγκοσμιοποίηση πιστεύω το 99% των λευκών Ελλήνων θα τους κοιτούσε σαν εξωγήινους, τώρα τους γνωρίζουμε μέσα από τον Michal Jordan, τον Jimmy Hendrix, κτλ. Ένας χιπχοπάς πχ δύσκολα θα είναι ρατσιστής.
Η Αγορά μας φέρνει σε επαφή και φέρνει οικονομική ανάπτυξη, αυτή είναι η γιατριά του μίσους, να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον, και να βελτιώσουμε όλοι μαζί την θέση μας.
prepei kapoioi na diabasoun epeigontws Huntington
Ο Huntington είναι λάθος. Η Αγορά κάνει "θαύματα", δώσε της χρόνο ;-)
Ο Huntington είναι αυτός που τον απέρριψε δύο φορές η Αμερικάνικη Ακαδημία επιστημών μετά από κατηγορίες για χρήση ψευδομαθητικών και ψευδοεπιστήμης?
Τουλάχιστον έτσι λέει τo wiki.
http://en.wikipedia.org/wiki/Samuel_P._Huntington
Πολύ ενδιαφέρουσα η ομιλία του M.Friedman. Δείχνει ότι ο άνθρωπος είχε σε βάθος κατανόηση του προβλήματος και όχι επιφανειακή ή μέσω κάποιου μαθηματικού μοντέλου.
Δεν το είχα σκεφθεί ποτέ από αυτή την πλευρά. Το ερώτημα είναι, με ποιό τρόπο, η συνεργασία όλων αυτών των προσώπων γίνεται πιο αποδοτική. Μέσω της ελευθερίας τους να επιλέγουν ή μέσω κάποιας επιλογής που έρχεται από αλλού. Η απάντηση δεν είναι εύκολη.
yiannos, είναι αμφιλεγόμενη αυτή η ιστορία με τον Huntington και την Ακαδημία. Ας μην βγάζουμε εύκολα συμπεράσματα. Πάντως και εγώ λάθος τον βρίσκω και πιστεύω ότι η «επιβεβαίωση» που βρίσκουν οι θεωρίες του είναι βιασμένη και άκριτη.
Επίσης θα έλεγα ότι το ερώτημα πως η συνεργασία γίνεται πιο αποδοτική (για μένα γίνεται μέσω της ελευθερίας) είναι ιεραρχικά δευτερεύον σε σχέση με το ερώτημα του πόσο πιστεύουμε ότι αξίζει μια «μονάδα αποδοτικότητας» σε σχέση με άλλα χαρακτηριστικά που μπορεί να πάρει μια συνεργασία. Ο εθελοντικός χαρακτήρας μιας συνεργασίας (η ελευθερία) δεν είναι απλά ένα μέσο για την επίτευξη της αποδοτικότητας αλλά και ένα ζητούμενο καθ'εαυτό. Το ερώτημα είναι λοιπόν πρώτα απ'όλα πως αξιολογούμε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά μεταξύ τους.
Kouk,
Πράγματι είναι αμφιλεγόμενο, ακριβώς για το λόγο αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί αν θέλουμε να τον χρησιμοποιήσουμε ως αναφορά. Ακριβώς γιατί δεν είναι κοινά αποδεκτός και για σοβαρούς λόγους.
κουκ
"Ο εθελοντικός χαρακτήρας μιας συνεργασίας (η ελευθερία) δεν είναι απλά ένα μέσο για την επίτευξη της αποδοτικότητας αλλά και ένα ζητούμενο καθ'εαυτό."
Εδώ τα πράγματα αρχίζουν και περιπλέκονται άγρια. Δεν είναι ζητούμενο για όλους και για άλλους υπάρχουν ζητούμενα με μεγαλύτερη προτεραιότητα. Αυτούς τι τους κάνεις? Πώς σταθμίζεις τις προτιμήσεις τους και την ισχύ τους να τις επιβάλλουν?
Αλλά, αυτό που με προβληματίζει ακόμη περισσότερο, περά από το παραπάνω που είναι προφανές, είναι η ασάφεια της πρότασης.
Αναρωτιέμαι δηλαδή πόσο "ελεύθερο" ειναι ένα άτομο να επιλέξει μια εργασία όταν οι ανάγκες της επιβιώσης, ενστικτωδώς τον αποτρέπουν από αυτή που θα επέλεγε αν δεν είχε αυτό το ουσιαστικό κίνητρο - να ζήσει. Ακόμα και αν αυτό δεν είναι το ζητούμενο, το άθροισμα όλων των άλλων αναγκών του τον οδηγούν σε μια επιλογή εργασίας με στόχο να τις καλύψει. Πώς γνωρίζουμε ότι αυτές προέρχονται από ελεύθερη βούληση και όχι από καταναγκασμό? Εδώ μπαίνουμε σε βαθιά χωράφια. Αναγκαστικά, αν πρέπει να θεωρήσουμε το δικαίωμα στην ελεύθερη επιλογή της εργασίας, αυτοφυές για κάποιο λόγο.
Yianno
"Αναρωτιέμαι δηλαδή πόσο "ελεύθερο" ειναι ένα άτομο να επιλέξει μια εργασία όταν οι ανάγκες της επιβιώσης, ενστικτωδώς τον αποτρέπουν από αυτή που θα επέλεγε αν δεν είχε αυτό το ουσιαστικό κίνητρο - να ζήσει."
Το σχόλιο αυτό θυμίζει λίγο την επανάσταση του Ρομαντισμού (π.χ. Charles Baudelaire) απέναντι στο Θεό. Όπως λέω αστειευόμενος, για όλα φταίνε οι γυναίκες που μας έδωσαν το μήλο και χάσαμε τον παράδεισο... μια χαρά περνούσαμε εκει!
Σοβαρά όμως τώρα, είναι προφανές ότι η ελευθερία μας περιορίζεται από μια αντικειμενική φυσική πραγματικότητα. Η επιβίωση απαιτεί αγώνα, πως να το κάνουμε? Όπως γράφει ο Heilbroner, το αξιοθαύμαστο είναι ότι ο άνθρωπος έχει καταφέρει να λύσει τόσο αποτελεσματικά το πρόβλημα της επιβίωσης παρά το γεγονός ότι ενώ η επιβίωσή του στηρίζεται στη συνεργασία, από την άλλη, σε αντίθεση ας πούμε με το μυρμήγκι, το ένστικτό του έχει καθαρά ιδιοτελή χαρακτηριστικά.
Το ερώτημα είναι αν η λύση στο πρόβλημα της επιβίωσης πρέπει να είναι τέτοια ώστε ο κάθε άνθρωπος να είναι ελεύθερος, μέσα πάντα στους περιορισμούς που επιβάλλει η φυσική/αντικειμενική πραγματικότητα, να επιλέξει το πως θα λύσει το πρόβλημα όπως γίνεται σε μεγάλο βαθμό στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς, ή αν η λύση θα πρέπει να επιβάλλεται στον άνθρωπο είτε από την παράδοση (π.χ. παλαιότερα στην Ινδία η κάστα στην οποία γεννιόσουν καθόριζε τι επάγγελμα μπορείς να ακολουθήσεις), είτε από κάποια άλλη αρχή (π.χ. στην Αίγυπτο ο Φαραώ διέταξε το χτίσιμο των πυραμίδων, στη Ε.Σ.Σ.Δ. η επιτροπή προγραμματισμού καθόριζε τι προϊόντα θα παραχθούν και από ποιούς).
Κώστα, δεν θα διαφωνήσω με τα όσα λες. Είναι και πολύ ωραία τοποθετημένα.
Αλλά νομίζω δεν ήταν εκεί η ένσταση μου. Ήταν ακριβώς στο αν το ζητούμενο της ελεύθερης επιλογής της εργασίας είναι από μόνο του "ζητούμενο", όπως είπε ο kouk.
Εσύ λες ότι είναι τέτοιο εξαιτίας των θετικών αποτελεσμάτων του για την κοινωνία των ανθρώπων. Ο κουκ λέει ότι δεν οδηγεί μόνο σε άλλα θετικά αποτελέσματα, αλλά είναι και από μόνο του θετικό αποτέλεσμα (το να είσαι ελεύθερος να διαλέγεις επάγγελμα).
Για αυτό λέω ότι μπλέκουμε άγρια, είτε γιατί το ερώτημα αποκτά υπαρξιακή χροιά, είτε γιατί δεν ισχύει για όλους τους ανθρώπους (δεν τους ενδιαφέρει να διαλέξουν ελεύθεροι επάγγελμα), ή το θεωρούν δευτερεύον και "παραβιάσιμο" μπροστά σε άλλα (το δικαίωμα στην ισότητα, στην υγεία, στην εκπαίδευση κτλ).
Γειά σας,
Απλά θα ήθελα να δηλώσω την παρουσία μου με το να σας καλέσω στο ιστολόγιο μου για να διαπιστώσετε και σεις (επειδή μπορεί να κάνω και λάθος) αν ταιριάζει η παρουσία του στην συνάφεια της συζήτησής σας.
http://nostou-algos.pblogs.gr
Δημητρός
DEN MAS XEZEIS KAI ESY
Δημοσίευση σχολίου