Πώς μερικά clicks οδηγούν σε πλούτο..

"Nobody in the right frame of mind will ever pay for online Junk" ήταν τα λόγια του διευθυντή, στην Ιαπωνέζικη εταιρεία που δούλευα, μετά το τέλος μια 40 λεπτής παρουσίασης Ο σκοπός της παρουσίασης ήταν να πείσει η ομάδα μας και να επενδύσει(αποχωριστεί ένα σημαντικό κεφάλαιο) στα προϊόντα και υπηρεσίες που υποσχόταν το ντουέτο των νεαρών προγραμματιστών Το προϊόν ήταν απλό: μικρά παιχνίδια τα οποία ήταν τζάμπα για το κοινό, αλλά η απόκτηση "άυλων-αγαθών" είχε κάποιο χρηματικό κόστος. Η επένδυση δεν έγινε ποτέ. Ο χαμένος της υπόθεσης? Ας υποθέσουμε ότι δεν ήταν το ντουέτο Οι νεαροί αγοράστηκαν από άλλο fund και έβγαλαν κέρδη και για τον εαυτό τους, αλλά και για τους μετόχους τους.

Όσοι ασχολούνται με τον χώρο του gaming γνωρίζουν την Electronic Arts, την μεγαλύτερη εκδότρια(μέχρι το 2008 - η συγχώνευση της Activision-Vivendi δημιούργησε μεγαλύτερο κολοσσό) παραδοσιακών(PC and console games). Ελάχιστοι γνωρίζουν την Zynga, αλλά σχεδόν όλοι έχουν ακούσει για τα προϊοντα της. Το όνομα MafiaWars, farmville και αρκετά άλλα είναι τα δημιουργήματα της Zynga. Η χρηματιστηριακή της αξία ΕΑ(electronic Arts) υπολείπεται της αντίστοιχης Zynga(σύμφωνα με την SharePost). Συγκεκριμένα η Zynga　υπολογίζεται ότι "αξίζει" $5.51 δις δολάρια

Η Zynga δημιουργήθηκε πριν 4 χρόνια, έχει 210 εκατομμύρια χρήστες ενεργούς ανά μήνα(μόνο στο facebook). Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος αυτό, το World of Warcraft, το μεγαλύτερο μαζικό παιχνίδι έχει 9 εκατομμύρια χρήστες. Η Zynga έχει 1200 εργαζομένους(όπου οι 600 βρίσκονται στην εταιρεία λιγότερο από έναν χρόνο). Τυχαίνει και έχω γνωστούς που δουλεύουν στην Zynga και μου έχουν εκμυστηρευθεί στοιχεία που θα ζήλευε ακόμη και η Goldman Sachs. Το σημαντικό είναι έαν το social gaming　είναι το μέλλον ή απλώς ένα είναι μια μόδα που φουσκώνει και ξεφουσκώνει ξαφνικά. Η μόδα όπου παιχνίδια ήταν δωρεάν αλλά η εξέλιξή τους απαιτεί αποχώρηση πραγματικών χρημάτων ξεκίνησε από την Νότιο Κορέα το 2003 με παιχνίδια racing　όπου οι παίκτες για να αποκτήσουν καλύτερα αμάξια ή αλλά ευχέρειες έπρεπε να αγοράσουν κάποια virtual goods.

Για να καταλάβει ο χρήστης πόσο μεγάλο είναι το κοινό της zynga, 360 εκατομμύρια χρήστες(facebook, MySpace και iOS συσκευές), δηλαδή το σύνολο των ψηφορών που ψήφισαν στις τελευταίες 3 αμερικάνικες εκλογές δεν ξεπερνά τους χρήστες της Zynga.　Παρόλο που σαν επιχειρηματίας και σαν αναλυτής θαυμάζω την Zynga, Playdom και την Playfish(εταιρίες που ασχολούνται με social gaming) αρκετοί gamers(me included) καθώς και προγραμματιστές κατηγορούν τους μηχανισμούς των free-to-play games.　Τα πιο πετυχημένα "κοινωνικά παιχνίδια" έχουν χρησιμοποιήσει πολύ απλό τρόπο λειτουργία που δεν προωθεί ούτε την στρατηγική ούτε ικανότητα, παρα μόνο την αλληλεπίδραση με το παιχνίδι. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα "δωρεάν" παιχνίδια είναι μεν δωρεάν, αλλά περιέχουν και το φαινόμενο του microtransaction,　όπου ο χρήστης θα πρέπει να ξοδέψει πραγματικά χρήματα για να αποκτήσει ένα "καλύτερο" αντικείμενο.

Οι παίκτες μπορούν ακόμα να απολαύουν αμοιβές με το να καλούν τους φίλους τους να παίξουν το ίδιο παιχνίδι(τώρα καταλάβατε γιατί κάποιοι φίλοι σπαμμάρουν συνεχώς invitations). Φυσικά κάθε νέος χρήστης σημαίνει και νέος δυνητικός πελάτης για microstransaction. Οι Συναλλαγές όμως δεν είναι πάντα "micro". Στην GDC( Game Developers Conference) το 2009 ο Sebastian De Halleux παραδέχθηκε ότι το πιο διάσημο(διαβάστε αγορασμένο) αντικείμενο ήταν ένας καναπές σε σχήμα στόματος που κόστιζε $40 δολάρια

GDC Online 2009: Playfish Keynote from Paul Jung on Vimeo.

Εξάρτηση ή Εκμετάλλευση?

Κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί την(εμπορική) επιτυχία που έχει το πλαίσιο του "κοινωνικού παιχνιδιού", αυτό το πλαίσιο έχει γίνει κεντρικό θέμα αντιπαράθεσης σε κάθε γωνία του κλάδου, από τον μέσο gamer　μέχρι και τους ανεξάρτητους κατασκευαστές. Τα κοινωνικά παιχνίδια έχουν μια ροπή προς τον εθισμό και με τους μηχανισμού τους κρατούν τον χρήστη "engaged". Τα παιχνίδια αυτά έχουν στηθεί ώστε οι παίχτες να ξεγελιούνται ώστε να ξοδεύουν χρήματα σε πράγματα που δεν κάνουν εντελώς τίποτα! Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα σε πράγματα τα οποία είναι addicting καισε άλλα που είναι compelling.　Σε μιαπροσφατή podcast του ο Εdmund Mcmillen（δημιουργός του braid) ήταν ιδιαίτερος καυστικός. Παρωμοίασε το Crack　με τα ¨κοινωνικά παιχνίδια". Υποστήριξε ότι οι καλοί προγραμματιστές θέλουν να φτιάξουν μια καλή εμπειρία για τον χρήστη όπου ο χρήστης θα ευχαριστηθεί και θα εντυπωσιαστεί. Υποστήριξε ότι μια δραστηριότητα γίνεται καλή όταν μπορεί κάποιος να πάει και να περηφανεύεται στους φίλους του για το κατόρθωμα του. Δηλαδή

Κάθε δραστηριότητα πρέπει να σε κάνει να νιώθεις καλά, και να θέλεις να το μοιραστείς. Το κρακ έχει πλακά, αλλά κανένας δεν πάει να υπερηφανεύεται στους φίλους του ότι έχει εθισμό στο κρακ. Το να τρέχει κάποιος είναι καλό. Δείτε την αντίθεση, μόλις έτρεξα έναν μαραθώνια και γίνομαι καλύτερος. Και τώρα - έκανα κρακ για μια εβδομάδα και θέλω ακόμη περισσότερο.

Υπάρχουν και παραδοσιακά παιχνίδια που είναι εθιστικά(WOW,Football manager, Civilization, Sims). Τα πιο εθιστικά παιχνίδια είναι αυτά που δεν έχουν ξεκάθαρη αρχή και τέλος. Τα πιο πολλά παιχνίδια έχουν μια συγκεκριμένη ιστορία και έναν σκοπό. Όταν τα παιχνίδια είναι πιο "ελεύθερα" τόσο πιο ελεύθερη γίνεται και η ενασχόλησή μαζί τους. Συγκεκριμένα το Farmville, το πιο πετυχημένο παιχνίδι απαιτεί στην αρχή ελάχιστη προσπάθεια(όπου προσπάθεια διαβάστε χρόνο), αλλά όσο ο χρήστης αναπτύσσει το χωράφι του, τόσο πιο πολύ χρόνο πρέπει να αφιερώσει για να συνεχίσει. Φυσικά η έξυπνη Zynga δίνει την επιλογή στον χρήστη να πληρώσει για την φροντίδα του χωραφιού του. Η Zynga έχει στηρίξει όλη την τακτική της σε έρευνες που είχαν σε χρήστες τον Tamagotchi(ποίος τα θυμάται αυτά πάλι?)


Ο Ian bogost（αναπληρωτής καθηγητής στο Georgia Tech) είναι από τους μεγαλύτερους κριτές των παιχνιδίων που προωθούν το κλικαρισμά χωρίς νόημα. Το άρθρο του στο οποίο κριτικάρει τα παιχνίδια facebook（ετσι τα αποκαλεί) ήταν η εμπνεύση για το παρών κείμενο. Για να γελιοποιήσει αυτά τα παιχνίδια έφτιαξε το Cow CLicker

Cow Clicker is a Facebook game about Facebook games. It's partly a satire, and partly a playable theory of today's social games, and partly an earnest example of that genre.
You get a cow. You can click on it. In six hours, you can click it again. Clicking earns you clicks. You can buy custom "premium" cows through micropayments (the Cow Clicker currency is called "mooney"), and you can buy your way out of the time delay by spending it. You can publish feed stories about clicking your cow, and you can click friends' cow clicks in their feed stories. Cow Clicker is Facebook games distilled to their essence.

Το εν λόγω παιχνίδι δίνει στον παίχτη μια αγελάδα όπου επιτρέπεται να την κλικάρουν μια φορά κάθε 6 ώρες. Αγοράζοντας(μέσω microtransaction) τα Mooney（το μέσο συναλλαγών του παιχνιδιού, οι παίκτες μπορούν να κλικάρουν περισσότερο την αγελάδα τους ή να την "αναβαθμίσουν" φυσικά με το αναλογό τίμημα. Εάν ο χρήστης μπορεί να καλέσει τους φίλους του να παίξουν το παιχνίδι μπορούν να μοιραστούν κλικς και να αποκτήσουν βραβεία πιο γήγορα. Οι πιο πολλοί χρήστες φυσικά δεν ξοδεύουν μια σε αυτά τα παιχνίδια. Που οφείλετε ο τζίρος τότε?

Ακόμη και στα κοινωνικά παιχνίδια ισχύει ο νόμος του Pareto, αλλά σε μεγαλύτερη ισχύ. 90% των πωλήσεων αντιστοιχεί στο 10% των χρηστών. Αυτό αναγκάζει τους προγραμματιστές να ακολουθούν μοντέλα που εκμεταλλεύτε αυτό το 10%. Σύμφωνα με τον Bogost　το παραπάνω ισχύει σε κλάδους που είτε είναι ηθικά αμφιλεγόμενοι κλάδοι - αλκοόλ, τζόγος που παρουσιάζεται μεγάλη συγκέντρωση πελατών. Η Εύκολη λύση είναι να υποθέσουμε ότι οι χρήστες είναι ώριμοι και υπεύθυνοι των πράξεων τους.

Σαν παραδοσιακός gamer　μπορώ να παραδεχτώ ότι έξυπνα παιχνίδια ή δύσκολα παιχνίδια μου δίνουν μια ευχαρίστηση όταν εκπληρώνω τις δοκιμασίες που περιέχουν. Τα κοινωνικά παιχνίδια προωθούν επαναληπτικές διεργασίες, βαρετών αποστολών με αποτέλεσμα να μειώνουν την ευχαρίστηση του χρήστη. Τα παιχνίδια σαν κλάδος είναι 4 φορές μεγαλύτερος από τον κλάδο των ταινιών. Είναι κρίμα αυτό ο κλάδος να μετατραπεί σε ένα συνονθύλευμα άμυαλων κλικς.

Ποίο είναι το μέλλον? Στην αρχή στο facebook　υπήρχαν apps όπου πλήρωνες για να κάνεις ποστ εμετού(στην κυριολεξία) στο τοίχο των φίλων σου. Με αυτό το σκεπτικό τα facebook games έχουν προχωρήσει αρκετά. Κλείνοντας να θυμίσω ότι αρκετές φορές στην ιστορία μπερδεύεται η πραγματική καινοτομία με την μόδα της στιγμής. Εάν τα κοινωνικά παιχνίδια έχουν μέλλον αυτό θα εξαρτηθεί από αυτά και τους προγραμματιστές τους. Εάν συνεχίσουν να προωθούν έναν τρόπο παιχνιδιού όπου η πρόοδος απαιτεί όλο και περισσότερη ενασχόληση και καθόλου ενασχόληση τότε το ενδιαφέρον του κόσμου θα μειωθεί(καθώς και τα κέρδη τους). Από την άλλη εάν φτιάξουν παιχνίδια όπου οι χρήστες μπορούν να τα μοιραστούν με τους φίλους τους και οι ικανότητες θα καθορίζουν τον νικητή ή την εξέλιξη, θα είναι ωφέλιμη για τον κλάδο και για τους χρήστες. Τελειώνοντας, κανένας δεν θυμάται τα ψηφιακά ζωάκια ή την φοβερή δήλωση στελέχους της Bandai ότι σε κάθε σπίτι θα βρίσκεται ένα Tamagotchi...

Ομπάμα ο Πολέμαρχος

Ένα σημείωμα πάνω στην ευγενή τύφλωση του «προοδευτικού χώρου»


Η σχέση της Αριστεράς με τον Ομπάμα, είναι μια συναισθηματική ιστορία, μεταφυσικής αγάπης και έξαλλης ειδωλοποίησης. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Ομπάμα παίζει ιδίως για τον «προοδευτικό»-εκσυγχρονιστικό χώρο, ρόλο ποπ σταρ της πολιτικής . Aδυνατούμε να παρακολουθήσουμε όλη αυτήν την τεράστια βιομηχανία προβολής που έστησε η κεντροαριστερά πάνω στην εκλογή Ομπάμα: τις κυριολεκτικά άπειρες αποθεωτικές επιφυλλίδες που συνδύαζαν τις ίδιες τριακόσιες λέξεις με διαφορετικούς τρόπους, τα ρεπορτάζ και τα βίντεο με τα ενθουσιώδη πλήθη, τις μεγαλόπνοες δηλώσεις του νέου Προέδρου, τις χιλιακουσμένες αναλύσεις, και πάνω απ όλα την «ελπίδα», την «ελπίδα» , την «ελπίδα» με την οποία μας γάνωσε τα μυαλά ο "προοδευτικός" χώρος.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά, ένα απόγευμα πριν λίγα χρόνια, ακούγοντας την ομιλία κάποιου πανεπιστημιακού, για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, όπου, εν μέσω ατελείωτων κλισέ περί καπιταλιστικού ιμπεριαλισμού, ο κρατικοδίαιτος καθηγητής κατέληγε πως «εν πάσει περιπτώσει συμφωνούμε όλοι (!) ότι η εκλογή Ομπάμα θα είναι η λύση στα μακροχρόνια προβλήματα του πλανήτη». Παράξενο ε; Η ομιλία δεν είχε καμία σχέση με τον Ομπάμα εκ πρώτης όψεως,αλλά με τα δομικά προβλήματα του αμερικανικού συστήματος εξουσίας. Κι όμως για την.... «ορθολογική» κεντροαριστερά, ένας άνθρωπος αρκούσε να σβήσει μονοκονδυλιά ολόκληρο το σύμπλεγμα σχέσεων και συμφερόντων που συντηρούσε τους υπερατλαντικούς πολέμους. Τα κόκκαλα του Μαρξ θα τρίζανε (του Στάλιν πάλι όχι και τόσο)

Μετά την εκλογή Ομπάμα, η βιομηχανία ειδωλοποίησής του επεκτάθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Ο Ομπάμα μεταξύ άλλων θεωρήθηκε επίδοξος αναμορφωτής της «εικόνας των ΗΠΑ στον κόσμο». Κάποιοι τον βαφτίσανε «ειρηνοποιό». Σε ένα ξέσπασμα μυθοπλαστικής έκστασης, η αρμόδια Νορβηγική Επιτροπή του απένειμε το Νόμπελ Ειρήνης για το 2009, όχι επειδή διέταξε ανακωχή σε κάποιο από τα εκατοντάδες πεδία μάχης των Αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά επειδή είχε «όραμα» για μια πιο ειρηνική υφήλιο.

Οι μύθοι όμως καταρρέουν πιο σύντομα απ ό,τι ελπίζουν οι κατασκευαστές τους, και μάλιστα καταρρέουν θορυβωδώς, παρά το γενικό σιωπητήριο που έχει σαλπίσει για το θέμα αυτό ο αριστερός τύπος. Έτσι, στο ζήτημα του «πολέμου κατά της Τρομοκρατίας» ο Ομπάμα αποδεικνύεται θλιβερός διάδοχος της πολιτικής Μπους. Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη της προεδρίας του, το ειρηνευτικό του «βιογραφικό» παραμένει πενιχρό, και ο τίτλος του «πολεμικού αρχηγού» του έθνους φαντάζει πολύ πιο ταιριαστός..

Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν φερ’ειπείν φτάνει «αισίως» στο 10ο έτος του και ο Ομπάμα φαίνεται αποφασισμένος κάθε άλλο παρά να τον τερματίσει. Μέσα στο 2010 αναπτύχθηκαν περίπου 20.000 νέα στρατεύματα στη χώρα, ενώ έχει προγραμματιστεί η εκδίπλωση τουλάχιστο 30.000 στρατιωτών. Ταυτόχρονα , συνεχίζουν να ενισχύονται οι παραστρατιωτικές μονάδες της CIA, ενώ η τελευταία μέχρι τα μέσα του 2010 είχε προχωρήσει σε 37 επιθέσεις με πυραύλους hellfire κατά πακιστανικών στόχων (αριθμός ρεκόρ ακόμα και για τα δεδομένα της τέως ρεπουμπλικανικής κυβέρνησης). Η συνεχιζόμενη παραμονή του αμερικανικού στρατού στην περιοχή,και οι μάταιες προσπάθειες να ηττηθεί η «σκιά» των Ταλιμπάν, οδηγεί στον εκβαρβαρισμό των τακτικών πολέμου,με τις ανορθόδοξες διαδικασίες να κερδίζουν έδαφος. Έτσι, όπως αποκάλυψαν τα wikileaks , επί εποχής Ομπάμα του «ειρηνοποιού», οργανώθηκαν τάγματα «θανάτου (death squads) στο Κανταχάρ, την Καμπούλ και το Κχοστ του Αφγανιστάν με στόχο τη δίωξη και άμεση εκτέλεση επιλεγμένων στόχων (χωρίς τις περιττές διαδικασίες των στρατοδικείων) . Όμως ,όπως έγινε γνωστό, η διαβόητη αυτή ομάδα (Task Force 373) άφησε στο διάβα της νεκρούς πολίτες και γυναικόπαιδα, χρησιμοποιώντας βαρέα όπλα σε αστικούς χώρους. Παράλληλα, ο ίδιος ο Πρόεδρος συνηθίζει να δίνει απευθείας εντολές για επιλεκτικές δολοφονίες αντιπάλων των ΗΠΑ (όπως του Anwar-Al-Awlaki ).

Στο Ιράκ τα πράγματα φαίνονται καλύτερα, και η μεγάλη μάζα των αμερικανικών στρατευμάτων αποσύρθηκε (μόλις το 2010). Αλλά τα φαινόμενα απατούν. Αν στόχος ήταν η παράδοση της κυριαρχίας της χώρας αποκλειστικά στους Ιρακινούς, τότε μάλλον κάτι πάει στραβά. Το σχέδιο βλέπετε, προβλέπει τη διατήρηση επτά βάσεων του αμερικανικού στρατού με πενήντα χιλιάδες στρατιώτες ως «συμβουλευτική εφεδρεία»(!). Ταυτόχρονα, σχεδιάζεται η χρήση πέντε τεράστιων φρουρίων στην καρδιά της ιρακινής ενδοχώρας, στελεχωμένων με αρκετές χιλιάδες μισθοφόρους , 1400 θωρακισμένα οχήματα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και περίπου 30 ελικόπτερα. Εκτός αυτών, αμερικάνοι διπλωμάτες θα τοποθετηθούν σε δύο οχυρωμένα φυλάκια κόστους 100 εκ. δολλαρίων για να παρέχουν τις «διαμεσολαβητικές τους υπηρεσίες» (!!) στους Ιρακινούς. Προξενεία-Οχυρά, κόστους 1 δις δολλαρίων θα στηθούν στο Κιρκούκ,τη Μοσούλη και το Ερμπίλ. Την ίδια στιγμή,στη χώρα συνεχίζουν να δρουν ανενόχλητοι χιλιάδες μισθοφόροι,υπάλληλοι ιδιωτικών παραστρατιωτικών εταιριών. Εν συντομία η πολιτική «ιρακινοποίησης» του πολέμου δεν παύει να συνιστά μια παρόμοια εκδοχή της ίδιας παρεμβατικής και γιατί όχι, επιθετικής εξωτερικής πολιτικής που εγκαινίασαν οι εξορισμένοι στα έγκατα της ιστορίας νεοσυντηρητικοί.


Αλλά και στο εσωτερικό η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Ενώ η χρήση βασανιστηρίων καταδικάζεται (στα λόγια), στην πράξη οι υπεύθυνοι για τέτοια εγκλήματα αφήνονται στο απυρόβλητο και απολαμβάνουν την προστασία και τη νομική υπεράσπιση της κυβέρνησης, ενώ κρούσματα βασανισμών σε «μυστικές βάσεις» συνεχίζουν να βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας . Εκτός αυτών οι αυθαίρετες απαγωγές υπόπτων σε τρίτες χώρες, συνεχίζονται με προεδρική συγκατάθεση . ;oπως και οι αμφιλεγόμενες πρακτικές υπονόμευσης τηλεφωνικών γραμμών και υποκλοπής τηλεφωνημάτων. Και τι να πει κανείς για το Γκουαντάναμο που όχι μόνο δεν έκλεισε (παρά τις σχετικές υποσχέσεις του Ομπάμα), αλλά εξακολουθεί να χρησιμεύει σα φυλακή για την επ'αόριστο κράτηση υπόπτων με τη νομοθετική βούλα της κυβέρνησης των Δημοκρατικών;

Ελάχιστα γνωστός είναι και ο ακήρυκτος πόλεμος κατά του Πακιστάν αυτή τη φορά, καθώς ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έδωσε ρητή εντολή να αυξηθούν καταιγιστικά οι επιθέσεις μη-επανδρωμένων αεροσκαφών κατά επιλεγμένων στόχων. Έτσι, τα δύο τελευταία χρόνια σημειώθηκαν πάνω από 160 τέτοιες επιθέσεις επί πακιστανικού εδάφους με εκατοντάδες νεκρούς , ενώ συγκριτικά, το διάστημα 2004-2008 είχαν σημειωθεί μόλις 43.

Βλέπουμε λοιπόν πως το ιστορικό της κυβέρνησης Ομπάμα δεν είναι και τόσο διαφορετικό από αυτό της διοίκησης Μπους. Πιστά προσανατολισμένος στην πολιτική του εκδημοκρατισμού και του nation-building με κάθε κόστος, ο Μπαράκ Χουσείν Ομπάμα συνεχίζει τη βίαιη εξωτερική διπλωματία, χρησιμοποιώντας τις ξιφολόγχες του αμερικανικού στρατού ως μέσο επιβολής και εργαλείο επέκτασης της αμερικανικής ζώνης συμφερόντων. Είναι σχεδόν θλιβερό να βλέπει κανείς τόσα όνειρα και ελπίδες να γκρεμίζονται. Όμως μέσα από τέτοιες επικές αποτυχίες των διάφορων πολιτικών χώρων, μπορούμε να δούμε την ανωριμότητα που επικρατεί στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, την πανταχού παρούσα μεταφυσική, την υποκατάσταση της κριτικής σκέψης με τη δύναμη των προσώπων,των ονομάτων, του μύθου. Οι ίδιες δυνάμεις που πριν από ογδόντα χρόνια ανέδειξαν ανθρώπους-ζογκλέρ, ημιπαράφρονες ή μακιαβελικούς στην κορυφή,εξακολουθούν να λειτουργούν και σήμερα, ακόμα και σε χώρους που διεκδικούν το μονοπώλιο στην προοδευτική-ορθολογική πολιτική αφήγηση. Τραγικό,δε βρίσκετε;


(πρωτοδημοσιεύτηκε στο Μπλε Μηλο)

Η ‘Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό’, συνεχίζεται…

Ένα εμβληματικό για την ελληνική φιλελεύθερη βιβλιογραφία βιβλίο, ξεκινά μια καινούργια διαδρομή.

Η ‘Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό’ του Μάρκου Δραγούμη, επανεκδόθηκε αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Παπαζήση και το Κέντρο Φιλελευθέρων Μελετών (ΚΕΦΙΜ). Η νέα βελτιωμένη έκδοση περιλαμβάνει πολλά καινούργια στοιχεία, με κυριότερο ένα εκτεταμένο επίμετρο που καλύπτει τις τελευταίες εξελίξεις και αναλύει την πρόσφατη κρίση από μια φιλελεύθερη οπτική

Είναι ένα βιβλίο σταθμός στην –πολύ φτωχή- ελληνική βιβλιοπαραγωγή γύρω από τις Φιλελεύθερες ιδέες και αποτελεί μια καταπληκτική περιήγηση στο θεωρητικό και εφαρμοσμένο τοπίο του Φιλελευθερισμού. Ταυτόχρονα περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη οριοθέτηση του κλασσικού Φιλελευθερισμού σε σχέση με τα συγγενή αλλά και τα αντιθετικά ρεύματα ιδεών καθώς και μια προσφυή περιγραφή των σύγχρονων εκφράσεων και εφαρμογών του. Τέλος, το βιβλίο εξετάζει διεξοδικά και τον φιλελευθερισμό στην Ελλάδα από τη συγκρότηση του Ελληνικού κράτους ως σήμερα.

Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 12 Ιανουαρίου 2011 στη στοά του βιβλίου, με ομιλητές την κυρία Ντόρα Μπακογιάννη και τους κ.κ Στέφανο Μάνο, Θάνο Βερέμη, Γιώργο Παγουλάτο και Θανάση Παπανδρόπουλο. Θα συντονίσει ο Πάσχος Μανδραβέλης.

Το Καταραμένο Μνημόνιο

Οι περισσότεροι από εμάς θα έχουν προσέξει ότι το μεγαλύτερο μέρος του «λαού» είναι αρνητικό προς το μνημόνιο, κάτι το οποίο επιβεβαιώθηκε και από τις πρόσφατες εκλογές παρά την σχετικά ικανοποιητική επίδοση του κυβερνώντος κόμματος. Συνεπώς θα ήθελα εδώ – για μία ακόμα φορά – να αναφερθώ στα διάφορα επιχειρήματα κατά του μνημονίου και να δούμε εάν και σε ποιο βαθμό ισχύουν.

Παρακαλώ από καρδιάς τους όσους αναγνώστες να διαβάσουν το κείμενο αυτό με ανοικτό μυαλό – εδώ που βρισκόμαστε είναι σημαντικό να μπορέσουμε να συζητήσουμε και να αναλύσουμε την κατάσταση σοβαρά και σε βάθος χωρίς κομματικές ή συναισθηματικές κορώνες… Επίσης ζητώ συγνώμη για το μέγεθος του κειμένου. Ωστόσο είναι τόσα τα έωλα επιχειρήματα τα οποία ακούγονται από τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς ή και τους πολίτες στα καφενεία που δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να αναφερθούμε σε καθένα από αυτά. Δυστυχώς αυτός είναι και ο λόγος που φοβάμαι ότι η προσπάθεια μου, όπως και τόσων άλλων, θα πέσει στο κενό: Είναι τόσο πιο εύκολο να παπαγαλίζει κανείς σλόγκαν και εύηχα συνθήματα παρά να διαβάσει και να κατανοήσει ένα τόσο μακρύ κείμενο… Ωστόσο η ελπίδα πεθαίνει πάντοτε τελευταία!

Όσοι από εσάς βαριέστε να διαβάσετε όλο το κείμενο, μπορείτε να επικεντρωθείτε στα επιχειρήματα τα οποία σας ενδιαφέρουν περισσότερο.

1. Τα μέτρα του μνημονίου είναι δυσάρεστα
Αυτό είναι ένα πολύ ανθρώπινο συναίσθημα. Αλλά είναι ακριβώς αυτό – συναίσθημα και όχι επιχείρημα. Προφανώς τα μέτρα είναι δυσάρεστα καθότι η χώρα μας – πριν το μνημόνιο – ουσιαστικά πτώχευσε. Το ερώτημα δεν είναι εάν τα μέτρα είναι δυσάρεστα αλλά εάν θα ήταν περισσότερο δυσάρεστα χωρίς το μνημόνιο και τα χρήματα της Ε.Ε. και του ΔΝΤ. Αυτό το εξηγούμε περισσότερο παρακάτω.

2. Το μνημόνιο μπορούσε να αποφευχθεί.
Αυτό είναι ένα ακόμα έωλο επιχείρημα το οποίο χρησιμοποιεί συχνά κυρίως η ΝΔ για να δικαιολογήσει την αρνητική της ψήφο στο μνημόνιο. Πραγματικά έχει ιστορικό και πολιτικό ενδιαφέρον εάν και πως θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τον εξευτελισμό της διεθνούς επιτήρησης μέσω του μνημονίου. Αλλά είναι προφανές ότι αυτή την στιγμή, αυτό δεν είναι επιχείρημα εναντίων του μνημονίου. Είναι σαν να λέμε ότι εάν είχαμε σταματήσει το κάπνισμα θα είχαμε αποφύγει τον καρκίνο. Ναι, όντως, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε χημικοθεραπεία τώρα που έχουμε δυστυχώς καρκίνο! (a)

3. Κάθε χώρα που έχει υπαχθεί στο ΔΝΤ έχει αποτύχει οικονομικά.
Αυτό είναι ένα ακόμα έωλο επιχείρημα για τους εξής λόγους:
Α) Κατ αρχήν δεν ισχύει – υπάρχουν αρκετές χώρες που μετά την βοήθεια του ΔΝΤ μπόρεσαν και αντέστρεψαν την οικονομική τους κρίση. Η γειτονική μας Τουρκία είναι ένα καλό παράδειγμα.
Β) Αν και είναι γεγονός ότι πολλές χώρες που υπάγονται στο ΔΝΤ τελικά υποκύπτουν στα τραύματα τους, αυτό δεν σημαίνει ότι φταίει το ΔΝΤ. Είναι σαν να λέμε ότι δεν θέλουμε να πάμε στο νοσοκομείο καθότι πολύ άρρωστοι γιατί πολλοί άρρωστοι τελικά πεθαίνουν στα νοσοκομεία. Το προφανές είναι ότι αν δεν πάμε στο νοσοκομείο θα πεθάνουμε σίγουρα.

4. Το ΔΝΤ δεν προστατεύει τα δικά μας συμφέροντα αλλά των δανειστών μας.
Αυτό ισχύει εν μέρει. Το ΔΝΤ υπάρχει τόσο για να βοηθήσει τις χώρες που έχουν πρόβλημα (και γι αυτό όλες οι χώρες συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδος χρηματοδοτούν κάθε χρόνο το ΔΝΤ) όσο και για να μειώσει τα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία από την κατάρρευση μιας συγκεκριμένης χώρας. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι το ΔΝΤ θέλει το «κακό» μας. Τόσο η Ελλάδα όσο και οι δανειστές της, αυτήν την στιγμή τουλάχιστον, θέλουν το ίδιο πράγμα, την αποφυγή της χρεοκοπίας της Ελλάδος. Δείτε και την επόμενη ερώτηση:

5. Συμφέρει την Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να αρνηθεί να πληρώσει μέρος του χρέους της.
Μεγάλο μέρος της αριστεράς, και όχι μόνο, προτάσσει αυτό το επιχείρημα ως την αντιπρόταση της προς το μνημόνιο. Όμως, τουλάχιστον αυτήν την χρονική στιγμή, αυτό είναι ένα ακόμα λανθασμένο επιχείρημα, καθότι τα μέτρα του μνημονίου τώρα προσπαθούν να μειώσουν το πρωτογενές έλλειμμα και όχι να αποπληρώσουν τα δάνεια μας (ούτε καν τους τόκους).
Το 2009 έκλεισε με το τεράστιο έλλειμμα του 15+% του ΑΕΠ. Συν αυτού, το ασφαλιστικό μας σύστημα, λόγω της υπογεννητικότητας, κακοδιαχείρισης και εισφοροδιαφυγής, θα έχει τεράστιο πρόβλημα στο προσεχές μέλλον. Που σημαίνει ότι εάν δεν παίρναμε μέτρα, το έλλειμμα δεν θα μειωνόταν αλλά θα αυξανόταν στο μέλλον. Αυτό το έλλειμμα χρειάζεται συνεχώς ΝΕΑ δάνεια για να χρηματοδοτηθεί.
Εάν λοιπόν η Ελλάδα χρεοκοπούσε και αρνούνταν να πληρώσει τα τοκοχρεολύσια για το τρέχον έτος, τότε προφανέστατα, οι ξένοι (και οι Έλληνες) θα αρνούνταν να συνεχίσουν να δανείζουν στην Ελλάδα. Αυτό είναι εύκολα κατανοητό: ποιος λογικός άνθρωπος θα δάνειζε σε ένα κράτος το οποίο μόλις αρνήθηκε να αποπληρώσει τα υπάρχοντα δάνεια του; Το αποτέλεσμα αυτού είναι η Ελλάδα να μην μπορεί να χρηματοδοτήσει το τρέχον έλλειμμα της.
Με άλλα λόγια, εάν διαλέγαμε να μειώσουμε το χρέος μας ΤΩΡΑ, θα έπρεπε να μειώσουμε το τρέχον έλλειμμα μας όχι στο 9% περίπου που ζητάει το μνημόνιο για φέτος αλλά στο 0%. (b) Μπορείτε να φανταστείτε τι θα σημαίνει αυτό για τους μισθούς, συντάξεις, επενδύσεις, νοσοκομεία κτλ. Οι περικοπές θα έπρεπε να είναι πολλαπλάσιες από αυτές που γίνονται τώρα. Και αυτό είναι τόσο προφανές που με κάνει να αναρωτιέμαι εάν αυτοί που προτείνουν την χρεοκοπία ΤΩΡΑ ως μαγική λύση, είναι ηλίθιοι ή απλώς απατεώνες και λαϊκιστές.
Προσέξετε ότι αυτή η απλή ανάλυση αγνοεί τα επιπρόσθετα προβλήματα που μια τέτοια χρεοκοπία θα δημιουργούσε στην Ελληνική οικονομία από την κατάρρευση σχεδόν όλων των Ελληνικών τραπεζών που είχαν αγοράσει ελληνικά χρεόγραφα. Και το κράτος δεν θα μπορούσε να τις σώσει ή έστω να τις κρατικοποιήσει γιατί δεν θα έχει τα χρήματα. Μια κατάρρευση των τραπεζών μπορεί να ακούγεται ευχάριστα στα αυτιά μερικών αριστερών αλλά θα σήμαινε ακόμα περισσότερους ανέργους και αλυσιδωτές καταρρεύσεις άλλων εταιριών οι οποίες χρησιμοποιούν τις τράπεζες για την χρηματοδότηση τους.
Ωστόσο, το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους πρέπει να επανεξεταστεί σοβαρά σε μερικά χρόνια από τώρα όταν, λόγω των μέτρων του μνημονίου, έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Ωστόσο αυτό είναι κάτι το οποίο δεν αφορά το παρόν και καλύτερα είναι να αποφύγουμε τέτοιες συζητήσεις τώρα οι οποίες δεν βοηθάνε την σημερινή προσπάθεια.

6. Το μνημόνιο είναι πολύ αυστηρό
Πραγματικά, δεν υπάρχει κάτι μαγικό στους συγκεκριμένους στόχους μείωσης του ελλείμματος ή στο επιτόκιο 5% που μας δανείζει η Ε.Ε. (το «κακό» ΔΝΤ μας δανείζει με μικρότερο επιτόκιο). Θεωρητικά θα μπορούσαν να είναι περισσότερο ή λιγότερο αυστηροί.
Προσωπικά αμφιβάλω ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει πολύ καλύτερους όρους. Ήδη η Ελλάδα πήρε το μεγαλύτερο ποσό που έχει δοθεί ποτέ (αν και είμαστε μια σχετικά μικρή χώρα) παρά το γεγονός ότι η κρίση στην χώρα μας ήταν σχεδόν εξολοκλήρου εξαιτίας της δικής μας κακοδιαχείρισης, κάτι που λογικά έκανε τους Ευρωπαίους αρνητικά διακείμενους απέναντι μας. Και το μνημόνιο, αν και αυστηρό, δεν είναι παράλογο: για το 2010 ζήτησε μείωση του ελλείμματος στο 9%, το οποίο είναι επίσης ένα πολύ μεγάλο έλλειμμα. Για το 2011 ζήτησε 7%. Πάλι ένα μεγάλο νούμερο. Τι να μας ζητήσουν οι άνθρωποι, να αφήσουμε το έλλειμμα στο 14%;
Όμως, όπως και να είναι, το μνημόνιο ως έχει είναι γεγονός. Το μόνο ερώτημα ΤΩΡΑ είναι κατά πόσον η Ελλάδα μπορεί να ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Υπάρχουν δύο τρόποι να προσπαθήσουμε να κάνουμε αυτό:
Α. Να είμαστε «ανυπάκουα» παιδιά, να μην πάρουμε τα συμφωνηθέντα μέτρα, να παραλύσουμε την χώρα με απεργίες, η αντιπολίτευση να κάνει μόνο ισοπεδωτικά αρνητική κριτική κτλ. ή
Β. Να κάνουμε ότι μπορούμε για να πετύχουμε τους στόχους που συμφωνήσαμε και με την αξιοπιστία που αυτό μας δίνει να ζητήσουμε κάτι περισσότερο (π.χ. μείωση επιτοκίου, επιμήκυνση χρόνου των δανείων, ίσως και επαναδιαπραγμάτευση του χρέους).
Είναι προφανές μου φαίνεται πως η λύση Β είναι η μόνη ρεαλιστική, όσο και δελεαστικό να είναι να παίξουμε τους μάγκες στους χαζοευρωπαίους. Ήδη πολλές Ευρωπαϊκές χώρες μας έχουν (δικαιολογημένα) στην μπούκα του κανονιού. Άλλωστε πολλά από τα μέτρα τα οποία στοχεύουν στην εξυγίανση του δημοσίου (π.χ. περιορισμός της σπατάλης και της διαφθοράς στα νοσοκομεία) πρέπει να γίνουν όσο πιο γρήγορα γίνεται ανεξάρτητα από το μνημόνιο.

7. Το μνημόνιο προτείνει τα λάθος μέτρα
Αυτό είναι σίγουρα το σοβαρότερο επιχείρημα αν και είναι δύσκολο να έχει κανείς απόλυτη άποψη λόγω της πολυπλοκότητας της κατάστασης και της οικονομίας. Μερικές από αυτές τις κριτικές είναι οι εξής:

Α. Τα μέτρα του μνημονίου μεγαλώνουν το έλλειμμα λόγω της ύφεσης που δημιουργούν.
Πραγματικά οι επιπλέον φόροι και περικοπές μειώνουν την ζήτηση στην αγορά που συνεπάγεται μείωση των φορολογικών εσόδων. Ωστόσο είναι προφανές ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση του ελλείμματος: για να εξηγήσω, εάν το κράτος μειώσει π.χ. τους μισθούς στο δημόσιο τομέα κατά 20%, γλιτώνει π.χ. 20 ευρώ. Ακόμα και εάν η ζήτηση στην αγορά μειωθεί με το ίδιο ποσό (δηλαδή 20 ευρώ), θα μειωθούν μεν οι εισπράξεις ΦΠΑ αλλά λιγότερο σε απόλυτα νούμερα από την συνολική μείωση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας όπου ένα μεγάλο μέρος της κατανάλωσης πάει σε εισαγωγές. Και αυτό πραγματικά έγινε: οι εισαγωγές φαίνονται πεσμένες κατά 20-30% φέτος.
Μερικοί δείχνουν τα περιορισμένα δημόσια έσοδα ως απόδειξη του αντιθέτου. Όμως τα δημόσια έσοδα είναι πεσμένα και λόγω της διάλυσης του φοροεισπρακτικού μηχανισμού αλλά και λόγω της μείωσης της κατανάλωσης όχι τόσο λόγω των περικοπών μισθών αλλά λόγω της γενικότερης ανασφάλειας των Ελλήνων. Και αυτή η ανασφάλεια θα επιδεινωνόταν εάν το κράτος αντί να προσπαθήσει να βάλει μια τάξη στα οικονομικά του, έκανε νέες παροχές.

Β. Θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότερα αναπτυξιακά μέτρα.
Με αυτό δεν διαφωνεί κανείς σε θεωρητικό επίπεδο. Ωστόσο:
i) Τα αναπτυξιακά μέτρα κοστίζουν τώρα ενώ τα – όποια – αποτελέσματα εμφανίζονται πολλά χρόνια μετά. Αυτό σημαίνει ότι για να μπορέσει να πάρει αναπτυξιακά μέτρα το κράτος τώρα χωρίς να αυξήσει το τεράστιο έλλειμμα, χρειάζονται ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ περικοπές. Το να ζητάει κανείς αναπτυξιακά μέτρα χωρίς να λέει που θα βρεθούν τα χρήματα τώρα, είναι λαϊκισμός.
ii) Με την κρίση και την ανασφάλεια στα σημερινά επίπεδα, είναι αμφίβολο εάν θα γίνουν πολλές επενδύσεις τώρα όποια και να είναι τα αναπτυξιακά μέτρα. Χρειάζονται πρώτα δημοσιονομική προσαρμογή για να μειώσουν την ανασφάλεια των επενδυτών και διαρθρωτικές αλλαγές για να μειώσουν την γραφειοκρατία.
Ωστόσο, σε γενικές γραμμές συμφωνούμε ότι σύντομα θα χρειαστούν αναπτυξιακά μέτρα. Κάθε συγκεκριμένη και κοστολογημένη πρόταση έχει ενδιαφέρον εδώ.

Γ. Τα μέτρα είναι κοινωνικά άδικα.
Σίγουρα με τα μέτρα αυτά πλήττονται άνθρωποι οι οποίοι είναι φτωχοί ή/και δεν φταίνε για την κρίση. Ωστόσο θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές:
i) Όταν καταρρέει οικονομικά μια ολόκληρη χώρα, είναι δυστυχώς αναπόφευκτο ότι θα πληρώσουν όλοι, δίκαιοι και άδικοι… Αυτό είναι λυπηρό αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.
ii) Η μεγαλύτερη κοινωνική αδικία στην χώρα μας είναι λόγω της φοροδιαφυγής. Η τρόικα θα ήταν πραγματικά χαρούμενη εάν μπορούσαμε να πατάξουμε την φοροδιαφυγή. Δεν είναι αυτή που μας εμποδίζει από το να το κάνουμε. Είναι η ανικανότητα του κράτους και τα μικροκομματικά συμφέροντα. Καλά θα ήταν η ΝΔ, αριστερά και λοιπές «αντιμνημονιακές» δυνάμεις να κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση (όχι γενικόλογα ευχολόγια όμως).
iii) Η δεύτερη μεγαλύτερη κοινωνική αδικία στην χώρα μας είναι η προνομιακή μεταχείριση των δημοσίων υπαλλήλων σε σχέση με αυτούς στον ιδιωτικό τομέα και τους ανέργους. Αυτό δεν ισχύει για όλους προφανώς αλλά είναι γνωστό ότι μεγάλο μέρος των δημοσίων υπαλλήλων απολαμβάνουν υπέρογκες αμοιβές, μονιμότητα και ατιμωρησία ενώ συχνά έχουν κακή συμπεριφορά προς τους πολίτες και δουλεύουν πολύ λίγο σε ωράρια και ένταση. Οι αριστερές δυνάμεις που κόπτονται για την ενίσχυση του δημοσίου τομέα, θα έπρεπε να πρωτοστατούν στην προσπάθεια εξορθολογισμού του και όχι να αντιπαλεύονται κάθε αλλαγή.
iv) Θεωρητικά θα μπορούσαν να μπουν μεγαλύτεροι φόροι σε «πλούσιους», αν και ήδη οι φόροι στην Ελλάδα είναι γενικά υψηλοί (ιδίως οι φόροι στην ακίνητη περιουσία). Ωστόσο σε μια μεικτή οικονομία σαν την δική μας, δεν μπορούμε να ανεβάσουμε τους φόρους αυτούς σε τρελά επίπεδα χωρίς να σκοτώσουμε την επιχειρηματικότητα και να μεγαλώσουμε κι άλλο την φοροδιαφυγή. Ωστόσο εάν υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις, προφανώς αυτές μπορούν να συζητηθούν.

Δ. Θα πρέπει να γίνουν ταχύτερες διαρθρωτικές αλλαγές.
Σε αυτό θα συμφωνήσω 100%.
• Είναι αστείο ΚΑΘΕ κυβέρνηση τα τελευταία 20 χρόνια να λέει ότι θα απλοποιήσει την διαδικασία του ίδρυσης νέων εταιριών, και να μην έχει γίνει τίποτα.
• Είναι απαράδεκτο το ΣτΕ να ανατρέπει μετά από χρόνια καθυστέρησης, επενδύσεις δισεκατομμυρίων που είχαν μάλιστα ψηφιστεί από την βουλή βασισμένο σε συνταγματικές ακροβασίες.
• Είναι απίστευτο ότι για να γίνει οτιδήποτε μεγαλύτερο από κοτέτσι να χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση.
• Είναι λυπηρό ή χώρα να μην έχει ακόμα κτηματολόγιο ή δασολόγιο.
• Είναι εξωφρενικό να συνεχίζουμε να έχουμε κλειστά επαγγέλματα, σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Και η λίστα θα μπορούσε να συνεχίζεται για πολλές σελίδες. Ωστόσο για αυτά δεν φταίει το μνημόνιο. Αντιθέτως η τρόικα πιέζει συνέχεια για επιτάχυνση των αλλαγών αυτών. Η καθυστέρηση οφείλεται στο βαθύ ΠΑΣΟΚ το οποίο πολεμάει τις αλλαγές και στην δημόσια διοίκηση και τα συνδικάτα τα οποία συνειδητά ή όχι υποσκάπτουν κάθε προσπάθεια αλλαγής η οποία μπορεί να τα ξεβολέψει. Πως το περνάνε αυτό ως αριστερή άποψη είναι ένα από τα νεοελληνικά παράδοξα…

Τελειώνοντας, θέλω να πω ότι στην οικονομία υπάρχουν πάντοτε πολλές απόψεις και πολλές θεωρίες, και συχνά αυτές εξαρτιούνται από τις πολιτικές ή ιδεολογικές αντιλήψεις του κάθε αναλυτή ή οικονομολόγου. Ωστόσο, στην συγκεκριμένη περίπτωση της Ελλάδας, το μνημόνιο είναι μονόδρομος ανεξάρτητα της πολιτικής μας τοποθέτησης. Είμαστε χρεοκοπημένοι και πρέπει να περιορίσουμε τις δαπάνες μας και να μεγαλώσουμε τα έσοδα μας. Και όσο και να μας εκνευρίζει αυτή η έλλειψη επιλογής πρέπει να συγκρατήσουμε την όρεξη «ανυπακοής» μας γιατί αλλιώς αυτοί που θα πληρώσουν την νύφη ακόμα ακριβότερα είμαστε εμείς και κανένας άλλος.

_______________________________
(a) Παρεμπίπτοντος, είναι αμφίβολο ότι θα μπορούσαμε να αποφύγουμε το μνημόνιο με το να αντλήσουμε λίγα παραπάνω χρήματα από τις αγορές πριν γιγαντωθεί η κρίση ή με το να πάρουμε λίγα και ήπια μέτρα λίγους μήνες νωρίτερα. Το χρέος και το έλλειμμα της Ελλάδος ήταν (είναι) τέτοια, η αξιοπιστία μας τόσο χαμηλή και η διεθνής κρίση και η αστάθεια που αυτή συνεπάγεται τόση, που δεν υπήρχε περίπτωση να αποφύγουμε το μνημόνιο τόσο εύκολα. Η πραγματική ευκαιρία να αποφύγουμε το μνημόνιο πραγματικά υπήρχε μόνο στα 5+ χρόνια διακυβέρνησης από την κυβέρνηση Καραμανλή . Χωρίς βέβαια να διαφωνώ ότι θα ήταν καλό και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να ήταν πιο γρήγορη στο να πάρει μέτρα.
Επίσης ας μην ξεχνάμε ότι εάν είχαν παρθεί μέτρα νωρίτερα (είτε από την ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ), τα μέτρα αυτά δεν θα ήταν πολύ διαφορετικά από αυτά που επιβάλλει το μνημόνιο έτσι κι αλλιώς.

(b) Για να είμαστε απόλυτα ακριβείς, θα έπρεπε να μειώσουμε το έλλειμμα λίγο λιγότερο καθότι χρειαζόμαστε μόνο πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή χωρίς τους τόκους τους οποίους θα αρνούμαστε να πληρώσουμε. Ωστόσο η μείωση που θα χρειαζόταν είναι σίγουρα περισσότερη από αυτή που ζητάει το μνημόνιο.

"Κακές" εκλογές, με ισχνά μηνύματα.

Αναδημοσίευση του άρθρου του Ευτύχη Βαρδουλάκη από την έκδοση της "Καθημερινής" της Κυριακής για την Κύπρο.

Το μοναδικό ξεκάθαρο στοιχείο των πρόσφατων Αυτοδιοικητικών Εκλογών, ήταν η μεγάλη δυσαρέσκεια για το πολιτικό σύστημα. Όμως η δυσαρέσκεια αυτή δεν είχε ούτε κοινή αφετηρία, ούτε ενιαία χαρακτηριστικά. Οι πολίτες δεν ήξεραν πώς να την εκφράσουν και τα κόμματα δεν μπόρεσαν να τους βρουν τον τρόπο. Γι’ αυτό και οι πολίτες προτίμησαν την αποχή.

Οι πρώτες «Καλλικρατικές» εκλογές, ήταν κατ’ επίφαση αυτοδιοικητικές. Με εξαίρεση την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, λόγω της παρουσίας συγκεκριμένων (μη στενά κομματικών) υποψηφίων, στην εκλογική αντιπαράθεση κυριάρχησε η κεντρική πολιτική ατζέντα των κομμάτων.

Όμως, παρά την έντονη πολιτικοποίησή τους, η διαχείρισή τους από τα κόμματα ήταν εξαιρετικά προβληματική. Ήταν «κακές» εκλογές, με πολλά λάθη στη στρατηγική που ακολουθήθηκε (από όλα σχεδόν τα κόμματα, πλην ΚΚΕ), στις επιμέρους κινήσεις τακτικής, στις επιλογές προσώπων, αλλά και στην ίδια τη διαχείριση των αποτελεσμάτων.

Καταρχάς, το μέγεθος της αποχής αποτυπώνει και την αναποτελεσματικότητα των διλημμάτων που ετέθησαν. Διλήμματα τα οποία απομάκρυναν πρωτίστως εκείνους τους ψηφοφόρους που τελικώς κρίνουν τις εκλογές: τους πιο σκεπτικιστές.

Το ΠΑΣΟΚ έφτασε στο σημείο να απειλήσει με βουλευτικές εκλογές, αναλώνοντας πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο και υπονομεύοντας το ρόλο του ως «παράγοντα σταθερότητας» την εποχή της κρίσης. Και τελικώς έφερε στις κάλπες 1 εκατομμύριο λιγότερους πολίτες από ό,τι στις εκλογές του 2009. Με την απειλή αυτή κέρδισε 1-2 περιφέρειες παραπάνω, αλλά ακύρωσε ένα μέρος από τη «δεύτερη ευκαιρία» που συνήθως οι πολίτες δίνουν σε μια κυβέρνηση.

Η ΝΔ, από την άλλη, επένδυσε επί μήνες σε μια «αντιμνημονιακή» ρητορική, η οποία όμως δεν αποτύπωνε τον προβληματισμό ούτε καν των ίδιων των κεντροδεξιών ψηφοφόρων, καθώς πολλοί εκ των οποίων αντιμετωπίζουν την κατάσταση της χώρας πιο σύνθετα από ό,τι ένα «ναι» ή «όχι» στο μνημόνιο.

Πέρα όμως από τα αναποτελεσματικά μηνύματα, έγιναν και πολλά λάθη διαχείρισης των εκλογών, που άλλα κόστισαν και άλλα όχι.
Το ΠΑΣΟΚ ώρες-ώρες έδινε την εντύπωση ότι έκανε ό,τι μπορούσε για να τις χάσει!
Καταρχάς υπονόμευσε τους ίδιους τους υποψηφίους τους. Άλλους τους παρουσίασε ως ύστατη λύση. Άλλους τους ταλαιπώρησε εμποδίζοντάς τους να καταρτίσουν όπως εκείνοι ήθελαν τα ψηφοδέλτιά τους. Κάποιους άλλους, λιγότερο γνωστούς, προσπάθησε να τους… κρατήσει άγνωστους, ανακοινώνοντας τις υποψηφιότητές τους μία μέρα πριν την έναρξη του περιορισμού στις τηλεοπτικές εμφανίσεις!
Και αφού έπαιξε με τη φωτιά, με το θέμα των πρόωρων εκλογών, έσπευσε να σφυρίξει «λήξη του συναγερμού» το βράδυ του 1ου γύρου, με κίνδυνο να εξαγριώσει τους πολίτες, απελευθερώνοντάς τους παράλληλα να πάνε να το μαυρίσουν – χωρίς κίνδυνο πλέον… – στο 2ο γύρο!

Αν τελικώς αυτό δεν συνέβη, είναι επειδή ταυτοχρόνως με το ΠΑΣΟΚ φρόντιζε και η ΝΔ να απογοητεύσει τον κόσμο με τις επιλογές της!
Ενώ στον Α’ γύρο η ΝΔ κατέγραψε κάποια προφανή οφέλη, στο Β’ γύρο έχυσε την καρδάρα με το γάλα.
Καταρχάς βιάστηκε να πανηγυρίσει και να κάνει λόγο για «ολική επαναφορά». Αυτό προκάλεσε αντισυσπειρώσεις, καθώς παρά το σχετικά ικανοποιητικό αποτέλεσμα του Α’ γύρου, η εικόνα του κόμματος ποιοτικά δεν έχει βελτιωθεί.
Η επικοινωνιακή της ομάδα έδειξε αδικαιολόγητο άγχος και φάνηκε να λειτουργεί πιο παρορμητικά από όσο έπρεπε. Χωρίς κανείς να της το ζητήσει έβαλε μόνη της στοιχήματα τα οποία εκ των υστέρων έχασε, όπως π.χ. οι εκλογές στις Περιφέρειες Κρήτης και Πελοποννήσου, οι οποίες εντελώς ακατανόητα είχαν αναχθεί σε ύψιστης σημασίας ζητήματα.

Επίσης, η ΝΔ δεν κέρδισε κάποιο άλλο, συμβολικό έστω, στοίχημα. Το ΠΑΣΟΚ στα πρόσωπα των κ.κ. Καμίνη και Μπουτάρη έκανε ένα άνοιγμα σε στελέχη εκτός στενού κομματικού πυρήνα το οποίο δικαιώθηκε. Επένδυσε πολιτικά σε έναν χώρο από τον οποίο μακροπρόθεσμα ίσως κάτι κερδίσει (όπως ίσως έχει ζημιά, αν αυτοί αποδειχθούν κακοί δήμαρχοι…). Κάτι έκανε όμως. Η ΝΔ ποιο ακριβώς αυτοδιοικητικό συμβολισμό ανέδειξε;

Το μεγαλύτερο πλήγμα πάντως για τη ΝΔ ήταν η αποτυχία της στρατηγικής Β’ γύρου. Επί μήνες προετοίμαζε ένα «σαλόνι υποδοχής» αριστερών ψηφοφόρων στο Β’ γύρο, όμως εκείνοι δεν ήρθαν ποτέ. Και αυτό που μένει είναι η κληρονομιά μιας αντιμνημονιακής ρητορικής, από την οποία η ΝΔ δεν θα απεγκλωβιστεί εύκολα. Όταν επί μεγάλο χρονικό πολιτεύεσαι με μια συγκεκριμένη ρητορική, αυτή σε ακολουθεί. Σε αντίθεση με τα λεφτά, «παραδείγματα υπάρχουν»…

Τα δε κόμματα της Αριστεράς έχασαν μοναδική ευκαιρία να καταγράψουν μια σημαντική εκλογική επιτυχία. Οι προσωπικές στρατηγικές των ηγετών της και η δογματική απολυτότητα των κομματικών της εκφράσεων, οδήγησαν σε εκλογικό κατακερματισμό όλων των αριστερών και «αντιμνημονιακών» υποψηφιοτήτων, με αποτέλεσμα να έχουν πολύ μικρότερα οφέλη από όσα θα μπορούσαν.

Τελικώς, πλην της ήδη καταγεγραμμένης γενικής δυσαρέσκειας, οι εκλογές αυτές, περιείχαν ισχνά μηνύματα. Τα κέρδη και οι ζημιές αποτυπώνονται σε σημεία. Ελαφρώς κερδισμένο βγαίνει το ΠΑΣΟΚ, κυρίως λόγω των νικών του σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αναλώνοντας όμως πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο.

Στο συγκεκριμένο τοπίο δεν υπάρχουν δυνατότητες πρόβλεψης για το μέλλον. Το εκλογικό σώμα είναι πλέον μια κινούμενη άμμος με εντυπωσιακές μεταμορφώσεις, σε πολύ μικρό διάστημα. Στις επόμενες εκλογές πιθανόν να είναι και κατά 25-30% διαφορετικό. Το καλύτερο λοιπόν που έχουν να κάνουν τα κόμματα, είναι να μελετήσουν τις βαθύτερες τάσεις του και να μην αναλώνονται σε ανούσιες προσπάθειες «να βαφτίσουν το κρέας, ψάρι»…

H Μέρκελ και τα κορόιδα

Πρωτοδημοσιεύτηκε στο ΜπλεΜηλο

Χαίρονται οι Έλληνες δημοσιογράφοι όταν κάποια γερμανική εφημέριδα επιτίθεται στην Μέρκελ(1). Έτσι και με το πρόσφατο άρθρο της Handelsblatt που φαρδιά-πλατιά αναδημοσίευσε η Καθημερινή. Ο τίτλος του άρθρου-μετάφραση είναι πολύ ελληνικός με focus όχι στην ουσία , αλλά στην κόντρα και στο ποιός τσακώνεται με ποιόν: «Πρωτοσέλιδη επίθεση της εφημερίδας Handelsblatt στη Μέρκελ». Ίσως, γιατί εάν προχωρούσε σε ανάλυση της ουσίας, η Καθημερινή δεν θα χαιρόταν και τόσο πολύ.

Για τον ελληνικό τύπο, τα άρθρα υπέρ των επιδοτήσεων στην Ελλάδα φαντάζουν σαν πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, φραγμός στα νεοφιλελεύθερα σχέδια των hedge funds (ίσως και της Palin) να χτυπηθεί το ευρώ. Κάτι όμως δεν πάει καλά εδώ. Κινδυνεύει πραγματικά το ευρώ από πιθανή χρεωκοπία της Ελλάδας; Όχι, όπως δεν κινδύνευσε το δολλάριο επειδή χρεωκόπησε η Καλιφόρνια. Αντίθετα, εάν η Ελλάδα αποφασίσει να βγει από το ευρώ, μάλλον χάρη θα του κάνει, δεν πρόκειται να λείψουμε σε κανέναν στην Ευρωζώνη. Τι τρέχει λοιπόν; Προς τι η αλληλεγγύη της οικονομικής Handelsblatt; Υπάρχει κάποιο κρυφό κίνητρο;

Για να δούμε τι λέει το ίδιο το άρθρο:

Ο αρθρογράφος προειδοποιεί ότι «τα γερμανικά συμφέροντα - δηλαδή η αποπληρωμή των χρεών, η σταθερότητα των τραπεζών και η διατήρηση της ευρωζώνης, δεν πρόκειται να εξυπηρετηθούν με την πολιτική αυτή»

Ο λόγος αναφέρεται καθαρά και ξάστερα: η αποπληρωμή των χρεών και η σταθερότητα των (γερμανικών) τραπεζών. Όταν η κρίση πρωτοχτύπησε, η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών ομολόγων ήταν στα books γερμανικών και γαλλικών τραπεζών. Πιθανή χρεωκοπία τότε πράγματι θα προκαλούσε ζημιές δις στις ευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες και πιθανό πανικό για την φερεγγυότητά τους. Αυτός ήταν και ο προφανής λόγος που η Μέρκελ τελικά δέχτηκε να βοηθήσει την Ελλάδα, μια τόσο αντιδημοφιλή κίνηση εν μέσω εκλογών.

Από τότε ο μόνος κερδισμένος είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες που σιγά-σιγά ξεφορτώνονται τα ελληνικά ομόλογα. Η παράταση της χρεωκοπίας μας σε μερικά χρόνια απλώς θα μεταφέρει την χασούρα από τις ευρωπαϊκές τράπεζες στα κορόιδα τους φορολογούμενους των χωρών μελών ΔΝΤ και ΕΚΤ. Εμείς από την άλλη δεν πήραμε τα ριζοσπαστικά μέτρα που απαιτούνταν και συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε το χρέος μας (κάποιοι αναλυτές υπολογίζουν να φτάσει το 170%). Στην υγειά μας.

___________________________________

(1) Το τελευταίο ολίσθημα της Μέρκελ ήταν η πρόταση της ότι εκτός από τους φορολογούμενους θα πρέπει και οι ιδιώτες επενδυτές να επωμίζονται τουλάχιστον μέρος της χασούρας από κάποια χρεωκοπία κράτους μέλους. Τρελό, ε;

όπου ακούς πολλά κοκκόρια.. βάλε σταυρό!

Εναλλακτικός Τίτλος: «Μνημόνιο Συνεννόησης με την 1η Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Αθηναίων»


Έχω την χαρά να αναφέρω ότι σε αυτές τις εκλογές στον Δήμο Αθηναίων μπορείτε να ψηφίσετε τουλάχιστον δύο από τους παλαιότερους συντελεστές του e-rooster blog, τον kouk και τον libertarian, οι οποίοι κατεβαίνουν, ως μέλη της δημοτικής κίνησης «Πορτοκαλί», στον συνδυασμό «Δικαίωμα στην Πόλη» του Γιώργου Καμίνη . Ως υποψήφιοι κοινοτικοί (διαμερισματικοί) σύμβουλοι της 1ης Δημοτικής Κοινότητας του Δήμου τα ονόματα μας εμφανίζονται μόνο στο ψηφοδέλτιο του 1ου δημοτικού διαμερίσματος. Ωστόσο όσοι δεν ψηφίζετε στο 1ο Δημοτικό Διαμέρισμα  (μάθετε που ψηφίζετε εδώ) μπορεί να ενδιαφερθείτε για τους υπόλοιπους υποψήφιους του «Πορτοκαλί» εδώ.

Στόχος της υποψηφιότητας μας είναι να προωθήσουμε εκείνες τις πολιτικές που θα κάνουν τον Δήμο μέρος της λύσης και όχι μέρος των αστικών προβλημάτων όσων ζούνε μόνιμα ή περνούν περιστασιακά μερικές ώρες στην πόλη μας. Βασική προϋπόθεση για αυτό είναι η μείωση του μεγέθους του Δήμου, κόβοντας την διάθεση των υπέρογκων δημοτικών τελών σε άχρηστες και παρασιτικές δραστηριότητες, την μείωση τους και την αποτελεσματική χρήση του εναπομείναντος κλάσματος σε έργα που ωφελούν το σύνολο. Επίσης βασική προϋπόθεση είναι ο έμπρακτος σεβασμός στις αρχές της λογοδοσίας και της διαφάνειας και φυσικά τον πλήρη σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων του κάθε ανθρώπου που βρίσκεται εντός του Δήμου, ανεξάρτητα της εθνικότητας, της θρησκείας και των προσωπικών του προτιμήσεων σε κάθε τομέα της ζωής του.

Η ψήφος και η βοήθεια σας θα μας τιμούσε ιδιαιτέρως!

Επίλογος στην ιστορία ενός διαγωνισμού λογοτύπου

Ο μεγαλύτερος εχθρός κάθε συλλόγου, πολιτικού ή κοινωνικού είναι η εσωστρέφεια. Βέβαια, το να βγεις από τους τοίχους του χώρου που συναθροίζεσαι και να μιλήσεις στην κοινωνία γιαυτά που σ'ενδιαφέρουν κάθε φορά, είναι ένας λόγος. Για να γίνει αντιληπτό το πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο προτείνω στον καθένα να προσπαθήσει να πιάσει απλώς κουβέντα στο διπλανό του στο ΜΕΤΡΟ ή σε μια καφετέρια και να τον κάνει να δεχτεί να τον ακούσει. Η δυσκολία αυτή, πρέπει να ήταν γνωστή και στη νέα ηγεσία της ΟΝΝΕΔ. Δεν ήταν μόνο ότι είχε αναδειχθεί μέσα από μια μακρά και επώδυνη διαδικασία αλλά η βαριά ήττα του κόμματος στις εκλογές, καθιστούσε εξαιρετικά δύσκολο στους νεολαίους να βγουν στην κοινωνία και να πολιτικολογήσουν.

Σωστά, λοιπόν, σκέφτηκαν να καταφύγουν στο χώρο του διαδικτύου για να αποσπάσουν την προσοχή των μελών από την εσωστρέφεια "των γραφείων" (όσοι έχουν θητεύσει σε κομματική νεολαία γνωρίζουν τί σημαίνει ο όρος) και να προσελκύσουν την προσοχή του κόσμου. Αυτά που συνέβησαν είναι λίγο πολύ γνωστά και τα λάθη που έκανε η ηγεσία της ΟΝΝΕΔ στη διοργάνωση και διαχείριση του διαγωνισμού έχουν αναλυθεί ad nauseam και δεν είναι αυτά που με ενδιαφέρει να σχολιάσω.

Όπως έγραψα εκείνες τις ημέρες στο twitter , από την ιστορία αυτή, δεν έμαθα κάτι που δεν ήξερα για τις αδυναμίες της ΟΝΝΕΔ. Έμαθα όμως πολλά πράγματα που αγνοούσα ,για αυτούς που πρωταγωνίστησαν στον κανιβαλισμό των διοργανωτών και κάποιων εκ των διαγωνιζομένων και οι οποίοι ποζάρουν ως προοδευτικοί, cool, mainstream και με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, τρομάρα τους.

Καταρχάς, φίλοι της ΟΝΝΕΔ, λογότυπο, σημαίνει ταυτότητα. Χαζεύοντας και μόνο τις προτάσεις που κατατέθηκαν, θα πρέπει να προβληματιστείτε σοβαρά για την εικόνα που έχει η κοινωνία για σας. Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερη ικανότητα στο σημειολογείν για να διαπιστώσει ότι η εικόνα που έχει ο κόσμος, είναι αυτή του δεξιού, περιθωριακού γκρουπούσκουλου που είναι κολλημένο ακόμα στο μότο της εποχής του ιδρυτή της παράταξης, δηλαδή στο "Θρησκεία, Πατρίδα, Οικογένεια".

Δεύτερον, το γεγονός ότι είστε τοποθετημένοι στη δεξιά συντήρηση, αποδεικνύεται από τα vintage, αντιδεξιά σύνδρομα που ξυπνησατε μέσα στην καρδούλα και του τελευταίου μετροσέξουαλ indy του διαδικτύου και κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι η μεγαλύτερη συμβολή του Logo31. Αν κάτι μάθαμε, είναι ότι η αριστερή συντήρηση ζει και βασιλεύει μέσα στην ελληνική κοινωνία και έχει απλώς μετακομίσει στο διαδίκτυο οπου συνεχίζει να ξεδιπλώνει το κόμπλεξ της, αυτή τη φορά σε πίξελ. Από την άποψη αυτή, τα παιδιά της ΟΝΝΕΔ δεν είναι μόνα, κι έτσι αποδεικνύεται για μια ακόμα φορά και περίτρανα, η σοφία του Ηρακλειτου που έβλεπε όλα τα φαινόμενα ζευγαρωμένα...

Πολύ συχνά μιλούμε για το τέλος των υπαρχόντων πολιτικών σχηματισμών. Προσωπικά είμαι βέβαιη γιαυτό. Δεν πέθαναν μόνο τα υπάρχοντα κόμματα αλλά και για όσους έκαναν καρριέρα μέσα σ'αυτά, οι ετοιμοθάνατοι κομματικοί μηχανισμοί, θα λειτουργήσουν ως η καβαφική πόλη, που θα τους ακολουθεί μέχρι να τους θάψει, κι αυτούς, μαζί της. Όμως και που θα πεθάνουν τα κόμματα, τί; Τί θ'αλλάξει; Τη στιγμή που οι κανίβαλοι του Logo31, ως σύγχρονα ΚΝΑΤ, καταφέρνουν να υποκαταστήσουν το πολιτικό διάλογο ασκώντας απροκάλυπτη βία, τί αξία έχει κάθε θριαμβολογία για το θάνατο των ξοφλημένων συστημικών σχηματισμών; Καμία.

Η Ελλάδα αποκλείεται ν' αλλάξει αν δεν αλλάξουμε εμείς. Κι αυτό το σύνθημα, που το συνέλαβαν κάποιοι, λίγοι, όταν ήταν μέσα στην ΟΝΝΕΔ για να τους οδηγήσει κι αυτούς, τελικώς, εκτός κομματικού νυμφώνος, είναι θλιβερό που παραμένει αίτημα, είκοσι και βάλε χρόνια από τότε που πρωτοδιατυπώθηκε, δυστυχώς όχι για τον χώρο μέσα στον οποίο διατυπώθηκε...


Η φωτογραφία είναι από το έργο του Bill Viola, The Raft, είναι στιγμιότυπο απο βίντεο και εκτίθεται μαζί με άλλα, εξαιρετικά έργα στο ΕΜΣΤ, στο πλαίσιο της έκθεσης "Τέχνης Πολιτική".

Οι εξομολογήσεις ενός οικονομικού Δολοφόνου. Μια κριτική

Ο J. Perkins είναι μεγάλος θαυμαστής του συγγραφέα Γκράχαμ Γκριν. Αυτό δε φαίνεται μόνο από τη μνεία που του κάνει σε κάποια κεφάλαια του best seller αυτοβιογραφικού του βιβλίου “Confessions of An economic Hitman”. Γίνεται προφανές μέσα από μια απλή ανάγνωση του κειμένου που κάποιες στιγμές, φαντάζει βγαλμένο απ τα μυθιστορήματα του Γκριν. Αν θέλαμε να είμαστε πιο παραστατικοί θα λέγαμε πως το πόνημα του Πέρκινς βρίσκεται στο λογοτεχνικό εκείνο σταυροδρόμι που «ο ήσυχος Αμερικανός» συναντάει τη Ναόμι Κλάιν και το αντικαπιταλιστικό ρεύμα.

Δυστυχώς ο Perkins υποδύεται τον Γκριν και την Κλάιν με μικρή επιτυχία: Θα βρείτε μέσα στο βιβλίο πολιτική, βία, επανάσταση και σεξ. Ακόμα, φιλιππικούς κατά της εκμετάλλευσης του τρίτου κόσμου, και περιγραφές εξωτικών τοποθεσιών, που καταστράφηκαν από τις αδηφάγες Πολυεθνικές. Η γραφή όμως θα μπορούσε να ήταν και καλύτερη, πιο παραστατική και λογοτεχνίζουσα, πιο μυθιστορηματική και λιγότερο απλοϊκή. Οι δε πολιτικές αναλύσεις, φλύαρες και χιλιακουσμένες , θα σας κουράσουν πολύ πριν φτάσετε στο τέλος του βιβλίου.
Η όλη σημασία και το πολιτικό ενδιαφέρον του έργου δε βρίσκεται βέβαια στις κλισέ αντικαπιταλιστικές κορώνες του συγγραφέα , που καταλαμβάνουν μολαταύτα ένα σοβαρό μέρος του βιβλίου. Αντίθετα, ο λόγος που θα το αγοράσει κανείς είναι για να διαβάσει αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος: το ημερολόγιο ενός κοστουμαρισμένου γιάπη ο οποίος κατά δήλωση του, πέρασε τη μισή του ζωή προωθώντας τα συμφέροντα της «αυτοκρατορίας» σε βάρος του τρίτου κόσμου: Μιας εταιρειο-κρατικής αυτοκρατορίας που υποχρεώνει τις πτωχές χώρες σε ανελέητο δανεισμό και πλασματικές επενδύσεις.

Δεν πρέπει να είμαστε προκατειλημμένοι ενάντια σε τέτοιες θεωρίες, όλοι εμείς οι φίλοι της ελευθερίας. Μπορεί ο συνταγματικός Φιλελευθερισμός να άνθισε στον αγγλοσαξονικό κόσμο, αλλά τα τελευταία 300 χρόνια έχει χυθεί πολύ νερό στο αφρισμένο κρασί του. Ο Ψυχρός Πόλεμος αναντίρρητα μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε υπομόχλιο του παγκόσμιου καπιταλιστικού κόσμου. Ο διπολισμός της τρομοκρατικής Ισορροπίας σκλήρυνε τις δομές του αμερικάνικου πολιτεύματος και επέτρεψε την ανάδυση δυνάμεων ευνοϊκών στην ιδέα της παγκόσμιας ηγεμονίας. Κανένας φιλελεύθερος δε μπορεί να εντυπωσιάζεται από τον περιορισμό των δικαιωμάτων, το πολεμοχαρές κράτος και τις αδικαιολόγητες επεμβάσεις σε τρίτες χώρες. Ο Perkins πάει ακόμα πιο μακριά: εμπνεόμενος από έναν αρκετά αγοραίο αριστερισμό, καταδικάζει τον καπιταλισμό, ως εργαλείο της αμερικανικής αυτοκρατορίας, και γρανάζι σ ένα σύστημα παγκόσμιας εξουσίας ικανό να καταστρέφει οποιονδήποτε σταθεί εμπόδιο στο πέρασμα του. Για να υποστηριχθεί όμως κάτι τέτοιο, θα πρέπει να προσκομιστούν ισχυρά στοιχεία και τα συμπεράσματα να στηθούν σε ακλόνητες βάσεις.
Υπό αυτήν την έννοια, το βιβλίο είναι μια απογοήτευση. Δε με ενόχλησε τόσο η πλήρης απουσία βιβλιογραφικών δεδομένων προς επίρρωση των ισχυρισμών του συγγραφέα. Ούτε και η έλλειψη οποιασδήποτε μεθόδου διασταύρωσης των γεγονότων, πέρα από το αυτοαναφορικό ύφος και την επίκληση της ιδιότητάς του , ως πρώτης γραμμής οικονομολόγου μεγάλης πολυεθνικής εταιρίας. Σε τελική ανάλυση, η αυτοαναφορά είναι ο λόγος που αγοράζουμε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο.

Το ενοχλητικό είναι ότι οι αναμνήσεις από ιστορικά γεγονότα και εμπειριες του συγγραφέα μοιάζουν θολές, αποσπασματικές και ατεκμηρίωτες. Τα περιστατικά που αναφέρονται δε συνοδεύονται από κάποιο στοιχειώδες έστω υλικό (από την προσωπική του αρχειοθήκη πχ) που να μας βοηθά στην βαθύτερη κατανόηση του δράματος στο οποίο συμμετείχε. Λάμπει διά της απουσίας του επίσης, και ένα ξεκάθαρο σχήμα αιτίου-αιτιατού για τα επεισόδια που περιγράφει. Η πάγια τακτική του είναι να παρουσιάζει στην αρχή του κεφαλαίου ένα κάπως θολό περιστατικό, πχ μια συνάντηση με κάποιον πολιτικό του τρίτου κόσμου για την προώθηση κάποιας σκοτεινής συμφωνίας. Από το σημείο αυτό όμως, αναλαμβάνει ο σοσιαλιστής κήρυκας να γεμίσει τα κενά. Ο συγγραφέας ξεπουλά πολύ φτηνά το χαρτί της εξομολόγησης για να αναλωθεί, σε σελίδες επί σελίδων, στην αντικαπιταλιστική ρητορική. Εδώ όμως τον προλαβαίνουμε: τα έχουμε ξανακούσει, και μας τα έχουν πει καλύτερα. Οι ανακρίβειες, άλλωστε, δε λείπουν:

Στην Ινδονησία,όπως διηγείται ο Perkins, αμερικάνικες επενδύσεις στο χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας υποθηκεύουν το μέλλον ενός λαού με απεριόριστα χρέη. Ο συγγραφέας, κατά δήλωση του, εξαπατά την εκεί κυβέρνηση, παραχαράσσοντας τους αριθμούς και παρουσιάζοντας υπερμεγεθυμένα τα προσδοκώμενα ποσοστά ζήτησης ηλ. ενέργειας (17% ανά έτος) στους ντόπιους αξιωματούχους. Λογικά θα πρέπει να ακολουθήσει μια αναφορά στις (διαλυτικές) συνέπειες του «άχρηστου» έργου στη ζωή των εξαπατημένων κατοίκων , στον πλούτο και την ευημερία της κοινωνίας. Αλίμονο, όμως, δε θα βρείτε καμιά τέτοια λεπτομερή και ακριβή περιγραφή! Αντίθετα, θα συναντήσετε ως επί το πλείστον τη γενικόλογη και φλύαρη καταδίκη του καπιταλισμού, του χρέους του τρίτου κόσμου και της εκμετάλλευσης που «γεννά».

Αυτό μας βάζει σε σκέψεις. Μια σύντομη έρευνα αποκαλύπτει πως τα τελευταία τριάντα χρόνια η ζήτηση ενέργειας στην Ινδονησία ακολούθησε περίπου τα («υπερμεγεθυμένα») ποσοστά που είχε προβλέψει ο Perkins (15% ανά έτος).Μεταξύ 1970-2010 εικοσαπλασιάστηκε το ποσοστό των κοινοτήτων που ηλεκτροδοτούνται στη χώρα. Παράλληλα η παιδική θνησιμότητα και ο αναλφαβητισμός μειώθηκαν κατά 2/3, ενώ το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κατά 19 χρόνια. Πώς συμβιβάζονται όλα αυτά με την αφήγηση του Perkins και το καταστροφολογικό σενάριο που προωθεί? Ο συγγραφέας δε μας εξηγεί.

Η ιστορία γίνεται πιο ύποπτη όταν μπαίνουμε στα χωράφια της πολιτικής. Καταδικάζοντας τις δικτατορίες,ο Perkins, μας δίνει την εντύπωση ενός ανθρώπου αφοσιωμένου στα δημοκρατικά ιδανικά. Παράδειγμα ηγέτη γι αυτόν υπήρξε ο «ρομαντικός» και ονειροπόλος πατριώτης Omar Torrijos, Πρόεδρος του Παναμά και υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων -όπως χαρακτηρίζεται από τον Perkins. Μια «μικρή» λεπτομέρεια: ο Torrijos δεν ήταν ποτέ «πρόεδρος του Παναμά». Ήταν «ανώτατος αρχηγός της Παναμέζικης Επανάστασης» , δηλαδή ηγέτης μιας λαϊκιστικής και εθνικιστικής χούντας. Πολλοί αντίπαλοι του φυλακίστηκαν, εκτελέστηκαν ή «εξαφανίστηκαν», με τη διαφθορά να υψώνεται σε δυσθεώρητα ύψη στις μέρες του, κατά τα συνήθως συμβαίνοντα στις τριτοκοσμικές «λαοκρατίες».Ούτε και αυτό αναφέρεται, παρά μόνο σε λίγες σειρές. Ο συγγραφέας δικαιολογεί τη σκανδαλωδώς προνομιακή μεταχείριση των κυβερνητικών υπαλλήλων, ως συνειδητή πολιτική του Torrijos, για να αποκρούσει τις προσπάθειες της CIA να εξαγοράσει τους αξιωματούχους της κυβέρνησης του. Θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίσουμε το επιχείρημα της «προληπτικής διαφθοράς», γελοίο?

Αλλά η κριτική μας έχει φυσικά κάποια όρια: Κατά πάσα πιθανότητα ο Perkins όντως εργαζόταν για διαπλεκόμενες πολυεθνικές. Πιθανώς ο ρόλος του να ήταν πιο ασήμαντος απ’ ό,τι πιστεύει, αλλά αυτό δεν αλλάζει τα βιώματα του, που μας τα παραδίδει από πρώτο χέρι. Λογικό είναι επίσης να γνωρίζει κάποιες από τις βρώμικες διεργασίες που ανακύπτουν όταν το κράτος συγχωνεύεται με τον ιδιωτικό τομέα. Αλλά το σχήμα (αυτοκρατορία-εταιριοκρατία) που δημιούργησε για να επεξηγήσει τα όσα βίωνε είναι σαθρό, αυτοαναιρούμενο, και ανακριβές. Αντιτίθεται στα γεγονότα, και πάσχει ως προς την επαληθευσιμότητά του.

Στην πραγματικότητα, οι περιγραφές του Perkins ουσιαστικά αποκαλύπτουν τον ύπουλο ρόλο των επεμβατικών κυβερνήσεων που χρησιμοποιούν πολίτες, φυσικά και νομικά πρόσωπα, ως βραχίονες της εξωτερικής του πολιτικής. Το κράτος και οι ομάδες συμφερόντων που το ελέγχουν είναι υπεύθυνο για τα σκάνδαλα της εξωτερικής πολιτικής, για τα σκάνδαλα κάθε «δημόσιας» πολιτικής που υλοποιείται με γνώμονα το «κοινό καλό». Αλλά αυτό το ξέραμε ήδη. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι στοιχεία ικανά να ξεσκεπάσουν τις άρρωστες δομές της κρατικής εξουσίας. Ε λοιπόν, σ αυτόν τον τομέα το έργο του Perkins πάσχει. Αντίθετα, θεωρώ πως έχουμε πολύ περισσότερα να περιμένουμε από ανεξάρτητους φορείς απελευθέρωσης κυβερνητικών δεδομένων, όπως το wikileaks, που απλά βγάζουν την αλήθεια σε δημόσια χρήση, ασχολίαστη, αντί να τη μετατρέπουν σε κακογραμμένο μπεστ-σέλλερ και παρωδία πολιτικής αγκιτάτσιας.

Ο Στ.Κούλογλου στην εισαγωγή του βιβλίου αναρωτιέται γιατί η «αυτοκρατορία» δεν άπλωσε ακόμα το μακρύ , φονικό της χέρι στον Perkins, και δείχνει κάπως έκπληκτος όταν τον συναντάει, άνετο στη βίλλα του, όπου μάλιστα ζει ανενόχλητος,χωρίς κανένα μέσο προφύλαξης. Εμείς λέμε πως δεν είναι καθόλου τυχαία αυτή η μεγαλόψυχη αντιμετώπιση που επιφύλαξαν στον Perkins οι κύκλοι των “επιτελείων”. Αντιπαραβάλετε τον Perkins με την περίπτωση του Bradley Manning, (που αμφιβάλλω αν θα ξαναδεί στο προσεχές μέλλον το φως της μέρας) και θα καταλάβετε πολλά για την πολιτική αξία (ή καλύτερα, απαξία) της Εξομολόγησης ενός Οικονομικού δολοφόνου.

Η Δύναμη της καινοτομίας στην ελεύθερη αγορά

Από την στιγμή που σώθηκαν οι Χιλιανοί μεταλλωρύχοι υπάρχει μια πληθώρα άρθρων για το θέμα. Λόγω της επιτυχημένης διάσωσης(σύμφωνα με όλα τα κριτήρια) τα άρθρα τείνουν να έχουν μια αισιόδοξη χροιά. Τα περισσότερα κάνουν παρομοιώσεις και περιγράφουν την επιχείρηση διάσωσης, άλλα για τα σχέδια των διασωθέντων, δεν υπάρχει πτυχή που να μην καλύφθηκε εντελώς. Ένα editorial(Capitalism Saved the miners) όμως στην Wall street journal,την πιο φιλική εφημερίδα για το διεθνές εμπόριο και τον καπιταλισμό, έχει γίνει αφορμή για έναν νέο κύκλο αντιπαράθεσης

Ο Καπιταλισμός έσωσε ή έθαψε τους μεταλλωρύχους?

Οι οπαδοί του κρατισμού έχουν κάποια βάσιμα επιχειρήματα Πρώτον και κυριότερο το ορυχείο(που όντως είχε προβλήματα ασφάλειας) ενώ ανήκε στο κράτος το διαχειρίζονταν μια ιδιωτική εταιρεία. Δεύτερον η προσπάθεια διάσωσης οργανώθηκε από τον πρόεδρό της Χιλής και το επιτελείο του. Η χρηματοδότηση της διάσωσης την επιμερίστηκε η κρατική εταιρεία CodelCo( η κρατική εταιρεία εξόρυξης χαλκού). Σε γενικές γραμμές, καπιταλισμός δημιουργεί πρόβλημα- κυβερνήτη λύνει πρόβλημα.

Το πρώτο επιχείρημα(και πιο αξιόλογο)ότι οι ιδιωτικές εταιρείες θυσιάζουν τα πάντα στο βωμό του κέρδους(ζώες και ασφάλεια) χάνει το δάσος κοιτώντας το δένδρο. Σύμφωνα με την παραπάνω δήλωση κάποιος θα θεωρεί ότι τα ιδιωτικά ορυχεία είναι πιο ασφαλή από τα ορυχεία που δρουν υπό σοσιαλιστικό, κομμουνιστικό, μαρξιστικό ή/και κρατικό έλεγχο Τα στοιχεία δυστυχώς δείχνουν ότι η παραπάνω δήλωση είναι λανθασμένη Τα ορυχεία σε Κίνα και σε χώρες της Αφρικής έχουν φρικτά αποτελέσματα Μόνο στην Κίνα το 2006 πέθαναν 4,750 άνθρωποι σε ορυχεία. Αντιθέτως ο ελεύθερο ανταγωνισμός(καθώς και το χρηματιστήριο) αναγκάζει τις μεγάλες εταιρείες να μην αδιαφορούν για την ασφάλεια των ανθρώπων τους.

Οι μεγάλες εταιρίες(BHP Billiton, Anglo-American, Barrick, Codelco, Collahuasi, Freeport) που ασχολούνται στην Χιλή δεν τολμούν να πιαστούν αδιάβαστοι. Ένα ατύχημα μπορεί να σημαίνει εάν όχι το κλείσιμο της εταιρείας, το κλείσιμο του ορυχείο. Οι μικρές εταιρίες είναι αυτές που προσπαθούν να περιορίσουν τα έξοδα και τις επενδύσεις σε κανόνες και εξοπλισμό για ασφάλεια. Η πείνα για κέρδος οδηγεί τους μάνατζερς και ιδιοκτήτες να κυνηγάνε υψηλή παραγωγή αντί υψηλή ασφάλεια. Εδώ δεν φταίει ο Καπιταλισμός αλλά η κυβερνήτη που δεν έκανε σωστή επίβλεψη και άφησε το ορυχείο να λειτουργεί χωρίς τις σωστές προ διαγραφές. Δεν φταίει η αγορά, αλλά η ελλιπής επίβλεψη

Ο πρόεδρος της Χιλής(που βγήκε ενισχυμένος ύστερα από την διάσωση), ανήκει στον κεντροδεξιό χώρο και είναι ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας Ένας επαγγελματίας πολιτικός πιθανόν να μην προσπαθούσε να σώσει τους μεταλλωρύχους, μια αποτυχημένη διάσωση θα είχε και πολιτικό κόστος. Ο Κ. Πινέρα όμως γνωρίζει ότι κάθε επιλογή έχει ρίσκο, κίνδυνο και ανάλογη ανταμοιβή. Σε άλλες χώρες θα αδιαφορούσαν εντελώς για τους μεταλλωρύχους Φαντάζεστε τον Στάλιν(τον ήρωα των κομμουνιστών) να ηγείται μιας τέτοιας προσπάθειας? Άνθρωποι του ιδιωτικού τομέα καταλαβαίνουν το νόημα της προσπάθειας.

Η χρηματοδότηση της προσπάθειας διάσωσης κόστισε(σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τύπο) 15 εκ. δολάρια, τα μισά αυτά καλύφθηκαν από δωρεές. Ναι όντως οργανώθηκε από το κράτος της Χιλής αλλά ήταν μια παγκόσμια προσπάθεια. Μια προσπάθεια που δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την συμμετοχή και τις καινοτομίες του ιδιωτικού τομέα....

Καταρχάς το τρυπάνι που έσωσε τους μεταλλωρύχους ανήκει σε μια ιδιωτική εταιρεία με 74 υπαλλήλους από την Pennsylvania. Χωρίς αυτό το τρυπάνι πολύ πιθανό οι μεταλλωρύχοι να βρίσκονταν ακόμη 700 μέτρα κάτω από το έδαφος. Το Center Rock Drill(που δεν είναι κανένα φοβερό gadget σαν το iphone) είναι ένα ειδικό τρυπάνι που σχεδιάσθηκε από μια μικρή εταιρεία για να βγάλουν κέρδος. Η καινοτομία τους σκοπό είχε το κέρδος και όχι κάποιο απώτερο σκοπό. Για να υπάρχει κέρδος πρέπει να υπάρχει καινοτομία.

Αυτή η δυναμικότητα, κέρδος= καινοτομία, ήταν διάχυτη στο ορυχείο. Το καλώδιο υψηλής ανεκτικότητας που βρισκόταν πάνω στον τροχό του απλού γεωτρύπανου ήταν από την Γερμανία. Η Ιαπωνία εφοδίασε το σούπερ ευέλικτο καλώδιο οπτικών ινών που επέτρεπε τους μεταλλωρύχους να επικοινωνούν με την επιφάνεια. Η κορεάτικη Samsung συνέφερε ένα κινητό με το ενσωματωμένο προβολέα Μια άλλη Αμερικάνικη εταιρεία δώρισε κάλτσες με ειδικές ίνες που σκότωνα βακτήρια των ποδιών και ελαχιστοποιούσαν δυσωδίες και κινδύνους για μολύνσεις. Κανένα προφανώς δεν γνώριζε τα παραπάνω προ Ιόντα παρά μόνο αυτοί που πραγματικά τα χρειαζόντουσαν

Η μαγεία του καπιταλισμού είναι αυτή. Σε μια ανοικτή οικονομία θα βρίσκεται μια εταιρεία(μεγάλη-μικρή) που θα καινοτομεί στον κλάδος περισσότερο από τον ανταγωνισμό για να καλύψει μια μικρή ή μεγάλη ανάγκη. Η καινοτομία αυτή, εάν χρήσιμη, θα επιφέρει κέρδος. Το κέρδος θα χρησιμοποιηθεί σε νέες καινοτομίες , αλλιώς κάποιος ανταγωνιστής θα βγει στην αγορά με καλύτερα προϊον/υπηρεσία. Ο μέσος άνθρωπός δεν αντιλαμβάνεται την παραπάνω διεργασία. Αυτή η συνεχόμενη μάχη για καινοτομία και κέρδος δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας(όχι στο δημόσιο για βολεμένους), πλούτο και καλύτερο επίπεδο ζωής.

Χωρίς το σύστημα του καπιταλισμού και ελεύθερης αγοράς να πιέζουν, χωρίς τις βελτιώσεις που γίνονται ανά χρόνο πολύ πιθανόν οι μεταλλωρύχοι να είχαν πεθάνει. Χωρίς το σύστημα του καπιταλισμού ο κόσμος δεν θα ήταν όπως τον ξέρουμε και τα καταναλωτικά προϊόντα που ο μέσος άνθρωπος θεωρεί ως δεδομένα(κινητό, τηλεόραση, υπολογιστής, φάρμακα) να υπάρχουν μόνο στις τεχνολογικές ουτοπίες του Stanley Kubrick.

Κλείνοντας πρέπει να δοθούν εύσημα στην Χιλή που έδειξε σε όλο τον κόσμο πόσο έχει προχωρήσει σαν χώρα. Η αντίδραση όλων των φορέων ήταν ώριμη και στωική. Στην Χιλή δεν βγήκε το αντίστοιχό ΠΑΜΕ και το σινάφι του να κατακρίνουν τον μπαμπούλα του καπιταλισμού Η κυβερνήτη με τις πράξεις απέδειξε ότι μπορεί να συντονίσει μεγάλα και σημαντικά πρότζεκτ αμέσως και να μην κωλυσιεργεί για να αποφύγει δύσκολες αποφάσεις ή να υπολογίζει πολιτικό κόστος. Η διάσωσή των χιλιανών είναι ένα έξτρα αστέρι στον δρόμο της Χιλής προς την ανάπτυξη.

Σχετικά με την "Κάρτα του Πολίτη"

Τις τελευταίες ημέρες η Ελληνική κυβέρνηση έχει αρχίσει μία ελεγχόμενη διαρροή πληροφοριών σχετικά με την δημιουργία μιας "κάρτας του πολίτη", προκειμένου να καταπολεμήσει την παραοικονομία και να περιορίσει τις διαρροές των ασφαλιστικών ταμείων. Καθώς το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμα τεθεί προς δημόσια διαβούλευση και επειδή οι μέχρι σήμερα αντιδράσεις κυμαίνονται από γραφικές έως ασυνεπείς, θα ήταν ίσως σκόπιμο να τεθούν κάποιες επιφυλάξεις επί της αρχής, προσανατολισμένες τόσο στην αποτελεσματικότητα του μέτρου, όσο στην παραβίαση της ατομικής σφαίρας ελευθερίας.

Πέρα από το αν η κάρτα αυτή αντικαταστήσει το αστυνομικό δελτίο ταυτότητας ή αν θα κυκλοφορούν παράλληλα, το μόνο σίγουρο είναι πως η υποχρεωτική χρήση ενός δημοσίου εγγράφου και η καταχώρηση ιδιωτικών συναλλαγών σε μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων, παρέχουν στον διαχειριστή της βάσης πολλαπλές δυνατότητες ελέγχου. Ενδεικτικά αναφέρονται η παρακολούθηση των καταναλωτικών συνηθειών των πολιτών, η συγκεντρωτική επισκόπηση ευαίσθητων προσωπικών τους δεδομένων, ο εντοπισμός της γεωγραφικής τους θέσης ανά την επικράτεια κ.α.

Πρόσφατη είναι άλλωστε η βρετανική περιπέτεια, όπου μία συντονισμένη και σε βάθος χρόνου εναντίωση στην έκδοση βιομετρικών ταυτοτήτων απέτρεψε την μετατροπή της ιστορικής κοιτίδας του φιλελευθερισμού σε καχεκτική κοινωνία επιτήρησης. Εκεί, το βασικό επιχείρημα της βρετανικής κυβέρνησης υπήρξε η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ με την σειρά της υποστήριζε πως με τις ταυτότητες θα έλεγχε την παράνομη μετανάστευση, ενώ οι καθ' ημάς κυβερνώντες επικαλούνται κατά βάση δημοσιονομικούς λόγους και λόγους διευκόλυνσης του πολίτη στις συναλλαγές του με το κράτος.

Ανεξάρτητα πάντως από την αιτιολόγηση, η δημιουργία μίας εκτεταμένης βάσης προσωπικών δεδομένων αναμένεται να αποτελέσει νόμο του κράτους, αναπτύσσοντας καθολική ισχύ. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, το οποίο ανεξαρτήτως προθέσεων θέτει τις τεχνολογικές υποδομές ενός μηχανισμού παρακολούθησης ανατολικογερμανικού τύπου. Το ενδεχόμενο αυτό φαντάζει σήμερα κάπως απόμακρο, κανένας όμως δεν μπορεί να αποκλείσει την μελλοντική έλευση μιας πολιτικής ηγεσίας, η οποία δεν θα διστάσει να κάνει χρήση του μέσου προς εξυπηρέτηση λιγότερο ευγενών σκοπών. Πολύ περισσότερο όμως, κανένας δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί στο εγγύτερο μέλλον πως τα δεδομένα αυτά θα παραμείνουν απροσπέλαστα σε τρίτους, εργοδότες, διαφημιστικές εταιρίες ή και άτομα του κοινού ποινικού δικαίου.

Πράγματι, η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και διαχείρισης μιας εκτεταμένης βάσης δεδομένων παρακάμπτει τις δικονομικές εγγυήσεις προστασίας που διέπουν άλλα ατομικά δικαιώματα και καθιστά την έκδοση εισαγγελικού εντάλματος περιττή. Απέναντι σε έναν τόσο ασφυκτικό μηχανισμό επιτήρησης ο πολίτης δεν θα μπορεί παρά να αντιτάξει την προστασία μίας ανεξάρτητης αρχής, η οποία όμως χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά περιορισμένα μέσα ελέγχου των κρατικών αυθαιρεσιών. Ασφαλέστερη καίτοι ακριβότερη λύση για τον καταναλωτή, η δημιουργία μιας παράλληλης μαύρης αγοράς, από την οποία θα προμηθεύεται "ακάθαρτα" εμπορεύματα όπως φάρμακα, αλκοόλ, είδη καπνιστή, προϊόντα διάνοιας και πολλά άλλα, για τα οποία η καταγραφή ίχνους δεν είναι επιθυμητή.

Το αγαθό των προθέσεων όσων τάσσονται υπέρ ενός συστήματος καταγραφής προσωπικών δεδομένων αμφισβητείται δύσκολα. Αν για κάτι μπορούμε να κατηγορήσουμε σήμερα τον κρατικό μηχανισμό, αυτό είναι η παροιμιώδης του ανεπάρκεια και όχι η κρυφία του πρόθεση να μας αφελληνίσει ή να μας καταστήσει υποχείρια ξένων κέντρων εξουσίας. Η ασφάλεια και η πάταξη της φοροδιαφυγής άλλως τε αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία κάθε ανεπτυγμένης χώρας. Τα πιθανά όμως οφέλη από έναν μηχανισμό παρακολούθησης της ιδιωτικής μας ζωής ωχριούν μπροστά στις επιπτώσεις που αυτός θα έχει τόσο στην ελευθερία όσο και στην προσωπική ασφάλεια του καθένα από μας. Ας προβληματιστούμε λοιπόν, προτού βρεθούμε για ακόμα μία φορά προ τετελεσμένων.

H συνένοχη κοινωνία

Νέος, ωραίος και απόφοιτος Ελληνικού Πανεπιστημίου. Σχολή; Δεν έχει και μεγάλη σημασία. Ψυχολόγος. Θεολόγος. Μουσικολόγος. 3η ή 4η ή 5η επιλογή στο μηχανογραφικό.Παρουσιάστηκε γιατί πέρασε. Έβγαλε πάσο και βιβλιάριο σπουδών και έζησε τέσσερα υπέροχα φοιτητικά χρόνια, διαβάζοντας τα sos , πίνοντας καφέ στα κυλικεία και πολιτικολογώντας ανελέητα. Ορκίστηκε περήφανα, με φόντο μια συγκινημένη μαμά και την τσακαλοπαρέα που φώναζε συνθήματα. Και ύστερα, ήρθε η ώρα να σταθεί στα πόδια του.

Τα χαστούκια δεν άργησαν να έρθουν διαδοχικά. Γραφείο δικό του δεν το τολμούσε, είχε μάθει απ την οικογένεια να μη ρισκάρει, γιατί , ποιος ξέρει; Μπορεί και να χάσει! Ιδιωτικός υπάλληλος στον τομέα του; Ας γελάσουμε. Εταιρίες ψυχολόγων; Think tanks θεολογίας; Ιδιωτικά ωδεία; Αυτά γίνονται σε ξένες χώρες, εδώ ειναι Ελλάδα. Δεν το χε σκεφτεί έτσι όταν περίμενε στην ουρά της γραμματείας για να γραφτεί στη σχολή του. Για την ακρίβεια δεν είχε σκεφτεί τίποτα. Του αρκούσε που «πέρασε».

Έτσι στην ανεργία. Κάρτούλα. Ουρά. Κλάψα και γκρίνια. Κι υστερα έληξε η αναβολή του κι ήρθε ο στρατός. Η μάνα του στα τηλέφωνα, παρακάλια σε βουλευτάδες, ξεροστάλιασμα έξω απ τα γραφεία. Μια καλή μετάθεση και αντάλλαγμα η ψήφος (7 σταυρούς είχε πίσω του, με τ αδέρφια και τη θεια του,όχι παίζουμε). Κι όταν τέλειωσε το φανταρικό, τότε μια απ τα ίδια. Συστάσεις από υποψηφίους βουλευτές, κομματάρχες και τοπάρχες. Τηλέφωνα σε παλιούς γνωστούς. Γλύψιμο και δημόσιες σχέσεις. Ένας γνωστός απ το χωριό, σύμβαση στην κοινότητα, ειδικότητα «χειριστής h/y».Καμία σχέση με το αντικείμενο, καμιά εξειδίκευση, καμιά γνώση ,αλλά με λίγο σπρώξιμο μπορούσε να κολλήσει στο γραφείο για τα καλά, αν μόνο του μετέτρεπαν τη σύμβαση σε αορίστου..

Κι έτσι στα 40 του, γραφιάς στο δημαρχείο, έχοντας πίσω του μια εκπαίδευση που κόστισε 5-10 χιλιάδες ευρώ στον φορολογούμενο, και την οποία ποτέ δεν αξιοποίησε για κάτι δημιουργικό. Έχοντας μπροστά του μια καριέρα ανοησίας που θα μπορούσε να την ακολουθήσει ο οποιοσδήποτε, με τα μισά λεφτά. Έχοντας από πάνω του βουλευτάδες, υπουργούς και δημάρχους που ψήφιζε για το καλό της τσέπης του, από μικρό παιδί.

Πολλαπλασιάστε το επί 10 εκατομμύρια. Το γινώμενο δε σας κάνει μια κρίση; Ή μάλλον, σας κάνει μόνο μία;

Ο Ιδιότυπος Συντηρητισμός του WIlliam F. Buckley

Συγγραφέας, δημοσιογράφος, ιδρυτής του National Review και σύμβουλος του Barry Goldwater και του Ronald Reagan, o William Buckley υπήρξε για παραπάνω από μισό αιώνα μία από τις εμβληματικές μορφές της συντηρητικής διανόησης στις ΗΠΑ (και όμως εκεί υπάρχει και αυτό το είδος της διανόησης...) Απόφοιτος του Yale όπου σπούδασε πολιτικές επιστήμες, ιστορία και οικονομικά, κατάφερε να διακριθεί για την ικανότητα του στους αγώνες debate του πανεπιστημίου. Ο Buckley μέσα από τις σελίδες του Νational Review αλλά και από το εβδομαδιαίο τηλεοπτικό talk show του στο PBS υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ελεύθερης αγοράς, άσκησε δριμεία κριτική στον αντισημιτισμό που υπέβοσκε σε τάσεις του ρεπουμπλικανικού κόμματος και (στο μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του) υποστήριξε τον αγώνα των Αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα. Ακόμη τάχθηκε εναντίον της απαγορευτικής πολιτικής στο θέμα των ναρκωτικών ενώ στηλίτευσε την μεσσιανική αντίληψη που διέκρινε τους νεοσυντηρητικούς στην εξωτερική πολιτική.

Ιστορικές θεωρούνται ορισμένες από τις αντιπαραθέσεις που είχε ο Buckley με αριστερούς διανοούμενους όπως ο Noam Chomsky και ο Gore Vidal. Σε μία από αυτές όταν ο Gore Vidal χαρακτήρισε τον Buckley κρύπτο-ναζί, o τελευταίος αποκαλώντας τον ''αδερφή'' απείλησε ότι θα τον χτυπήσει στο πρόσωπο. Τις περισσότερες φορές όμως ο Buckley διατηρώντας τη παροιμιώδη ψυχραιμία του και με όπλο το φλεγματικό του χιούμορ κατάφερνε να κερδίζει τις εντυπώσεις.

Η κριτική
Στη διάρκεια της καριέρας του δέχθηκε σκληρή κριτική από πολλές πλευρές. Ο Βuckley στην αρχή της δημοσιογραφική του καριέρας υποστήριξε τον Μακαρθισμό και αντιτάχθηκε αρχικώς στο νόμο για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων. Επιπλέον συμμετείχε σε debates εναντίον της θεωρίας της εξέλιξης και υπέρ του ''ευφυή σχεδιασμού'' (intelligent design)

Σε κάθε περίπτωση ο William Buckley διαδραμάτισε με το έργο και τη δράση του πρωταγωνιστικό ρόλο στην αμφισβήτηση του σοσιαλδημοκρατικού consensus που κυριαρχούσε στην Αμερική αλλά και σε όλό τον δυτικό κόσμο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70 προετοιμάζοντας το έδαφος για την πολιτική κυριαρχία του Reagan. Επιβεβαίωσε έτσι για μια ακόμη φορά αυτό που πρώτος ένας αριστερός-ο Γκράμσι-διαπίστωσε, ότι για να κερδίσεις στον πολιτικό στίβο πρέπει πρώτα να κερδίσεις τη μάχη των ιδεών.

Το θρίλερ του χρέους στην μεταπολίτευση. Ποιός το έκανε;

Έχω δει αρκετές φορές το παρακάτω διάγραμμα με την εξέλιξη του δημόσιου χρέους τα τελευταία 40 χρόνια.

Κάτι δεν μου πήγαινε καλά όμως με δύο περιόδους.

- Πρώτα, η περίοδος 1990-93. Για πολλά έχει κατηγορηθεί ο Κ. Μητσοτάκης, αλλά όχι για κρατικές σπατάλες. Το δημόσιο χρέος όμως ανέβηκε.
- Μετά η μονοκρατορία του ΠΑΣΟΚ από το 1993 μέχρι το 2004. Σύμφωνα με το διάγραμμα το έλλειμμα φαίνεται να μειώθηκε. Από την άλλη, εμπερικά γνωρίζουμε ότι αυτά τα 11 χρόνια καμία ουσιαστική μεταρρυθμίση δεν εγίνε, ενώ οι δημόσιες δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται σταθερά.
Όταν βρήκα λίγο χρόνο, κοίταξα τα στοιχεία από μόνος μου. Κατέβασα τα νούμερα από το Global Insight και έφτιαξα το διάγραμμα παρακάτω:

Τα νούμερα είναι πάνω-κάτω σωστά. Τα δύο trends (κόκκινα βέλη στο διάγραμμα) στην εξέλιξη του χρέους επιβεβαιώνονται με breaking point το 1993.

Για να πάρω μια καλύτερη εικόνα, κατέβασα το series με τα πρωτογενή υπόλοιπα του προυπολογισμού και τα έβαλα στο διάγραμμα παρακάτω.

Επιβεβαιώνεται ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δημιούργησε τα πρώτα πρωτογενή πλεονάσματα από το 1980 και μετά. Παρολ’αυτά το συνολικό χρέος ανέβηκε δραματικά την περίοδο 90-93. Ακόμα πιο παράξενα, το κρατικιστικό ΠΑΣΟΚ του 93-04 δημιούργησε τα μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα των τελευταίων δεκαετιών. Τα λαμόγια ήρωες;

Μια ιδέα μου έρχεται και κατεβάζω το κόστος δανεισμού. Το αποτέλεσμα στο διάγραμμα παρακάτω, και voila η λύση στο μυστήριο.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ενώ δημιουργούσε πρωτογεννή πλεονάσματα, είχε την ατυχία να έχει σε περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων και κόστος δανεισμού που πίεζαν το συνολικό χρέος προς τα πάνω. Από την άλλη, μετά την συνθήκη του Μάαστριχτ και την καταρχήν συμφωνία για κοινό νόμισμα, το ΠΑΣΟΚ είχε την τύχη να βρίσκεται σε περίοδο πτωτικού κόστος δανεισμού λόγω της τάσης εναρμόνισης με τις οικονομίες της Δυτικής Ευρώπης. Αυτή ήτανε η χρυσή ευκαιρία της ελληνικής οικονομίας να μειώσει σημαντικά το συνολικό χρέος. Αντίθετα όμως, τα κερδισμένα από τα χαμηλότερα επιτόκια πηγαίνανε σε άχρηστα ΤΕΙ ανά την επικράτεια και γιγάντωση του δημοσίου.

Το πάρτι των πτωτικών επιτοκίων τελείωσε μετά την επάνοδο της Ν.Δ. στην εξουσία. Το κράτος όμως συνέχισε απτόητο. Μόνη λύση η μεταφορά των χρεών στα επόμενα χρόνια με διάφορα swaps και creative accounting.

Μέχρι που φτάσαμε στο καλοκαίρι του 2009...

PS: Όπως σημείωσαν ο Ματθαίος Κόφφας και Αρίστος Δοξιάδης, ένα σημαντικό confounding variable είναι ότι οι αλλαγές στις κυβερνήσεις τυπικά συνοδεύονταν και από αύξηση του συνολικού χρέους (οι νέες κυβερνήσεις είτε έβρισκαν τα κρυμμένα της προηγούμενης, είτε πρόσθεταν χρέη)

Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα για την αγωγή κατά του Τάκη Μίχα

Reporters Without Borders condemns businessman Stavros Vitalis’ libel action against journalist Takis Michas, which an Athens court is to begin hearing on the 17 Septembrer. Vitalis is suing him over an article he wrote for the daily Eleftherotypia on 25 July 2009 in which he quoted from an article in the Serb weekly Global about the presence of Greek paramilitary forces at the 1995 Srebrenica massacre.

A former “Greek volunteer,” Vitalis considers the use of the term “paramilitary” to be an insult to the military forces which he regards as “regular” because they were part of Bosnia’s Serbian army. He also disputes that these “contingents” participated in the massacres.

Michas is known for the quality and thoroughness of his reporting on a subject that is almost taboo in Greece. In his book “Unholy Alliance: Greece and Milosevic’s Serbia,” he interviewed many people about the military support that “Greek volunteers” gave to Bosnia’s Serbs and criticised the past and current Greek governments for refusing to investigate these activities or release classified document that could shed light on them.

The libel action against Michas is surreal, and is clear case of judicial harassment. The only logical and acceptable response by the court would be to dismiss the case. Although he was not mentioned in the article, Vital claims that he was personally targeted. His lawsuit cannot be taken seriously. Despite claiming that his record as an officer in the Republika Srpska’s army is “well known,” Vitalis does not seem to want the media to take too much interest in his past.

Many Greek military officers and politicians do not want the veil lifted on this inglorious part of Greece’s modern history. Michas’ articles are courageous and salutary and he deserves more support from his fellow journalists, who should be calling for his acquittal.

The self-censorship practiced by the political class and much of the media about the presence of Greek paramilitary forces in Bosnia and Herzegovina during the Srebrenica massacre is surprising and disturbing. The subject is clearly of public interest and should be treated seriously. The 15th anniversary of the massacre in July offered an opportunity to take a hard look at the role of the Greek authorities. It is not too late to do so.

http://en.rsf.org/greece-athens-court-urged-to-dismiss-17-09-2010,38400.html

Tί συμβαίνει στην Αμερική ; Μια προσπάθεια κατανόησης των "Tea Parties"

Από τις σελίδες της «Athens Voice» , η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου φαινόταν πολύ θυμωμένη! Ένας Αμερικάνος φίλος της , της αριστερόστροφης γενιάς του Woodstock , σκέφτεται να προσχωρήσει στο … «Tea Party» και η Σώτη αποφάσισε να μην του ξαναμιλήσει! Όπως γράφει άλλωστε : « Όποιος υποστηρίζει το Τea Party … είναι απλώς ηλίθιος». Στην πραγματικότητα, όσο απλοϊκή και απόλυτη και αν φαίνεται η συγκεκριμένη θέση για τα Tea Parties , δεν απέχει και πολύ από το πνεύμα όλων αυτών που έχουν γραφτεί στον ελληνικό Τύπο τους τελευταίους μήνες για το συγκεκριμένο πολιτικό κίνημα . Βλέπετε, ενώ στις Η.Π.Α. η δημοτικότητα του Obama έχει κατρακυλίσει σε ποσοστά κάτω του 45%, ενώ όλο και περισσότεροι Αμερικάνοι παραδέχονται πως το πρόγραμμα κρατικής στήριξης της οικονομίας απέτυχε, οι Ευρωπαίοι ζουν ακόμη , με αμείωτο πάθος, τη δικιά τους θυελλώδη ιστορία αγάπης με τον Αμερικανό Πρόεδρο . Ο κυριότερος λόγος γι αυτό το συνεχιζόμενο ειδύλλιο, πέρα από θέματα εξωτερικής πολιτικής, είναι πως ο Obama μιλάει τη γλώσσα που καταλαβαίνουν οι Ευρωπαίοι : "το Μεγάλο Κράτος είναι η λύση για όλα τα προβλήματα" . Ειδικά στην Ελλάδα, όπου ο κρατισμός ακόμη κυριαρχεί (τί και αν αυτή η πολιτική μας οδήγησε στα πρόθυρα της πτώχευσης), είναι επόμενο η φιλελεύθερη αντιπολίτευση στον Πρόεδρο Obama , να παρουσιάζεται σε εφημερίδες και κανάλια κάθε ιδεολογικής απόχρωσης σαν το απόλυτο Kακό…

Έτσι, για την Ευρυδίκη Μπέρση στην κεντροδεξιά «Καθημερινή» οι άνθρωποι που απαρτίζουν τα Tea Parties δεν είναι τίποτε άλλο παρά όργανα των μεγάλων συμφερόντων. «Όσα δεν πετυχαίνουν τα μεγάλα συμφέροντα από τα πάνω, με τους χρυσοπληρωμένους λομπίστες και τους πακτωλούς διαφημιστικών δαπανών, τα πετυχαίνουν ασκώντας πίεση από τα κάτω, χρησιμοποιώντας το κίνημα των Tea Parties», γράφει . Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο, τα αιτήματα του κινήματος σηματοδοτούν «το απόλυτο ξεχαρβάλωμα όλων των προοδευτικών κατακτήσεων του 20ού αιώνα» . Ο Θανάσης Τσίτσας πάλι στην κεντροαριστερή «Ελευθεροτυπία» , επιδεικνύοντας έναν πολιτικό μανταμσουσουδισμό, που συνηθίζεται τελευταία στους «προοδευτικούς» κύκλους, ειρωνεύεται τον…αμαθή λαουτζίκο που συμμετέχει στα «πάρτυ τσαγιού» : «Ενα σχεδόν λευκό, ομοιόμορφο πλήθος. Εκατοντάδες αμερικανικές σημαίες, τσίκνα από μπάρμπεκιου, εκνευριστικά τσιριχτά ενθουσιασμού από ξανθιές θεοσεβούμενες και ευτραφείς «βλάχους» (rednecks) από τις μεσοδυτικές Πολιτείες».

Σαν να υπάρχει έλλειψη έμπνευσης, κάθε ρεπορτάζ στις ελληνικές εφημερίδες για τα Τea Parties διανθίζεται πάντα με τους ίδιους χαρακτηρισμούς : "υπερσυντηρητικό", "ακροδεξιό", "ρατσιστικό". Έτσι, το φαινόμενο που ο «Economist» αποκάλεσε ως «το πιο δυναμικό πολιτικό κίνημα στην Αμερική σήμερα» συνοψίζεται από τον ελληνικό Τύπο με μια διαδοχή μονότονων και στερεότυπων εκφράσεων . Όπως και με τη διαμάχη για τη μεταρρύθμιση του αμερικάνικου συστήματος υγείας, οι αντίπαλοι του Obama παρουσιάζονται σαν καρικατούρες και μια σύνθετη πραγματικότητα υποβιβάζεται σε μια μανιχαϊστική μάχη του καλού με το κακό.


Ως συνήθως βέβαια , τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Το Tea Party (ή πιο σωστά, όπως θα δούμε, Tea parties) δεν είναι ένα ομοιόμορφο και ενιαίο κίνημα , αλλά μια "ομπρέλα" που περιλαμβάνει εκατοντάδες οργανώσεις σε όλες τις Η.Π.Α. , και η οποία λειτουργεί με αποκεντρωμένες δομές, χωρίς να υπάρχει αρχηγός .Στις τάξεις τους, βρίσκεις φιλελεύθερους υποστηρικτές του Ron Paul, αλλά και παραδοσιακούς συντηρητικούς που γοητεύονται από τη Sarah Palin (και όχι , η περιβόητη Sarah δεν είναι ούτε η αρχηγός του κινήματος, ούτε αυτή που το ξεκίνησε , απλά εκπροσωπεί μια τάση ). Τα Τea Parties, είναι επίσης ιδιαίτερα δημοφιλή στους ανεξάρτητους ψηφοφόρους. Σε γκάλοπ του Rasmussen, το 33% των ερωτηθέντων που δεν ανήκουν σε κάποιο κόμμα , απάντησε πως θα ψήφιζε υποψήφιους του «Κόμματος του Τσαγιού», έναντι 25% που θα ψήφιζε κάποιον Δημοκρατικό και 12% που θα ψήφιζε κάποιον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο . Τέλος στο κίνημα συμμετέχουν και πολλοί Αμερικάνοι που δεν έχουν ασχοληθεί ξανά με την πολιτική.

Αυτό που ενώνει όμως τα μέλη του κινήματος είναι η αντίθεση τους στην κρατικίστικη οικονομική πολιτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις των Η.Π.Α. , τα τελευταία χρόνια. Σε μια χώρα, που τα ίδια τα ιδρυτικά της κείμενα, βασίζονται στην καχυποψία απέναντι στην κρατική εξουσία , όλο και περισσότεροι πολίτες πιστεύουν πως οι τελευταίες αποφάσεις της κυβέρνησης Obama αλλά και Bush οδηγούν σε ένα Μεγάλο Κράτος, ευρωπαϊκού Τύπου, ξένο στις αμερικάνικες παραδόσεις, και απειλή για τις ατομικές ελευθερίες . Έτσι τα μέλη των Tea Parties τάσσονται εναντίον των bail-outs στις μεγάλες εταιρίες, ζητούν τη μείωση του δημόσιου χρέους, της φορολογίας και των κρατικών δαπανών .Μάλιστα, πολλά Tea Parties από όλη τη χώρα δημοσίευσαν πριν λίγους μήνες προτάσεις για την έξοδο από την κρίση και κάλεσαν τους υποψηφίους στις προσεχείς εκλογές του Νοεμβρίου να τις προσυπογράψουν. Το "Συμβόλαιο από την Αμερική" , όπως ονομάστηκε το κείμενο ζητάει, μεταξύ άλλων : α) Μια συνταγματική προσθήκη που θα απαιτεί ισοσκελισμένο προϋπολογισμό και πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή για να εγκριθεί κάθε αύξηση φορολογίας β) Την υιοθέτηση ενός απλού και μοναδικού φορολογικού συντελεστή και αντικατάσταση του φορολογικού κώδικα με νέο που δεν θα είναι μεγαλύτερος από 4.543 λέξεις, όσο δηλαδή το μέγεθος του Συντάγματος (ο τωρινός κώδικας αγγίζει τις 3.5 εκατομμύρια λέξεις!) και γ) οριστική παύση όλων των αυξήσεων σε κάθε είδους φορολογία, που έχει προγραμματιστεί για το 2011.

Η πιο φιλελεύθερη τάση του κινήματος που συγκεντρώνεται γύρω από το βουλευτή του Τέξας, Ron Paul , πηγαίνει ακόμη πιο μακριά και ασκεί αυτή τη στιγμή την πιο ριζοσπαστική κριτική στο σύστημα. Με μια ολοένα αυξανόμενη επιρροή, κυρίως μεταξύ των νέων, οι Paulistas πέρα από τη δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών και της φορολογίας, τάσσονται υπέρ της κατάργησης των περισσότερων υπουργείων και δημοσίων οργανισμών , υποστηρίζουν με πάθος την επιστροφή στον Κανόνα του Χρυσού, ζητούν να μπει ένα τέλος στην πολυέξοδη επεμβατική εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. και προτείνουν την κατάργηση της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (FED) .Ακολουθώντας τα διδάγματα της Αυστριακής Σχολής, θεωρούν πως τα χαμηλά επιτόκια που επέβαλε η FED συνετέλεσαν καθοριστικά στην πρόσφατη κρίση. H κριτική αυτή οδήγησε στο νομοσχέδιο που κατέθεσε ο Ron Paul στο Κογκρέσσο και προτείνει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας . Το νομοσχέδιο ήδη έχει την υποστήριξη 313 βουλευτών και των δύο κομμάτων .Αναρωτιέμαι βέβαια τι το ακροδεξιό μπορεί να έχει ένα κίνημα που υποστηρίζει αρχές όπως το μικρό κράτος, η μείωση των κρατικών δαπανών και η χαμηλή φορολογία, αλλά αυτό μάλλον θα πρέπει να το απαντήσουν οι Έλληνες opinion makers .

Αλλά ακόμη και αν εξετάσει κάποιος τη στάση του κινήματος, σε θέματα πέραν της οικονομίας, θα διαπιστώσει πως η εικόνα , που παρουσιάζει ο ελληνικός (και όχι μόνο) Τύπος, για τα Τea Parties (περίπου σαν μια σύγχρονη αναβίωση της…Κου Κλουξ Καν) απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Για την ακρίβεια, τα Tea Parties δεν έχουν επίσημη ατζέντα σε κοινωνικά ζητήματα, όπως πχ οι gay γάμοι ή η μετανάστευση, μιας και επικεντρώνονται αποκλειστικά στα θέματα της οικονομίας. Έτσι, αν και σε ατομικό επίπεδο, η πλειοψηφία των μελών έχει μάλλον συντηρητικές θέσεις , υπάρχουν και πολλά μέλη με πιο φιλελεύθερες θέσεις (συνήθως ανάλογα με το αν κατοικούν σε συντηρητικές ή φιλελεύθερες πολιτείες) . Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του υποψήφιου για την έδρα της Γερουσίας στη Μασαχουσετη Scott Brown που υποστηρίχτηκε με πάθος από το Κίνημα του Τσαγιού, λόγω της ατζέντας του σε θέματα οικονομίας , παρότι ήταν υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση . Δεν είναι πάντως λίγες οι φορές όπου μέλη που έχουν εκφράσει ρατσιστικό λόγο, έχουν εκδιωχθεί από το κίνημα. Έτσι τα Tea Parties δίνοντας έμφαση στην υποστήριξη της ελεύθερης οικονομίας, απομακρύνουν την Αμερικάνικη Δεξιά από τη διχαστική και πολλές φορές μισαλλόδοξη γλώσσα, που χαρακτήρισε τις θέσεις της κατά τους «πολιτιστικούς πολέμους» της δεκαετίας του ’90. Είναι άραγε τυχαίο πως η Θρησκευτική Δεξιά παραπονιέται ότι το «Κίνημα του Τσαγιού» δεν κάνει τίποτε για να προωθήσει την κοινωνικά συντηρητική ατζέντα της; (Για τα Tea Parties και τον "αγνωστικισμό" τους στα κοινωνικά ζητήματα διαβάστε εδώ, εδώ, εδώ και εδώ)

Για να καταλάβουμε όμως καλύτερα αυτό το κίνημα, ίσως η παρακάτω περιγραφή των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτό, από τον μετριοπαθή συντηρητικό συγγραφέα ,Lee Harris, είναι διαφωτιστική : «Σε γενικές γραμμές, η ιδιοσυγκρασία τους είναι αυτή του «ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν» (live and let live). Αλλά όλοι έχουν κάτι κοινό. Δεν τους αρέσει να τους λένε οι άλλοι τι πρέπει να κάνουν.... Θέλουν να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους. Είναι φιλήσυχοι άνθρωποι που όμως από τη μια στιγμή στην άλλη, μπορεί να αντιδράσουν δυναμικά όταν νιώσουν πως τα παραδοσιακά τους δικαιώματα και ελευθερίες βρίσκονται σε κίνδυνο . Μπορούμε λοιπόν να τους χαρακτηρίσουμε σαν φιλελεύθερους εκ φύσεως. Μπορεί να μην έχουν διαβάσει ποτέ ούτε μια σελίδα από φιλελεύθερους στοχαστές. Μπορεί ποτέ να μην έχουν ακούσει για τον John Locke ή τον John Stuart Mill , αλλά ενστικτωδώς έχουν υιοθετήσει τη ρήση του Thomas Paine πως ‘ακόμη και η καλύτερη κυβέρνηση, δεν είναι παρά ένα αναγκαίο κακό’.Γι αυτούς τους ανθρώπους δεν υπάρχει τίποτε απεχθέστερο από μια κυβέρνηση που σου λέει: 'Μην ανησυχείς! Εμείς ξέρουμε ποιό είναι το καλύτερο για σένα!'» (Από το τελευταίο βιβλίο του Lee Harris «The Next American Civil War» )

Και όσο και αν φανεί ιεροσυλία, στα μάτια πολλών αριστερών , ακριβώς αυτή η ατομικιστική ιδιοσυγκρασία του "live and let live" και η δυναμική , ίσως και βίαιη, αντίδραση κάθε φορά που νιώθουν πως απειλούνται οι ελευθερίες τους , ενώνει τον φιλήσυχο μεσοαστό οικογενειάρχη των tea parties με τους ομοφυλόφιλους που εξεγέρθηκαν στο Stonewall ή με τη Rosa Parks που αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σε έναν λευκό στον Αμερικάνικο Νότο της δεκαετίας του '50 . Και ίσως έτσι μπορεί να λύσει και η Σώτη Τριανταφύλλου την απορία της, πώς γίνεται ένας πρώην χίπυ , σαν τον Αμερικάνο φίλο της, να συμμετέχει στο «ακροδεξιό» …Tea Party. Ίσως θα εκπλαγεί όταν διαπιστώσει πως ο φίλος της δεν έχει διανύσει και τόσο μεγάλη ιδεολογική απόσταση. Γι αυτούς τους ανθρώπους, που πιστεύουν πως πρέπει οι ίδιοι να κάνουν κουμάντο στις ζωές τους και όχι κάποιος ανώνυμος γραφειοκράτης, ο μόνος τρόπος για να το πετύχουν αυτό είναι η ελεύθερη αγορά. Ενώ η ελεύθερη αγορά σέβεται την επιθυμία του ατόμου να ακολουθήσει τα δικά του ενδιαφέροντα και επιδιώξεις, το κράτος προτιμά να παίρνει αυτό τις αποφάσεις για λογαριασμό των πολιτών , στερώντας τους έτσι ένα σημαντικό κομμάτι από την προσωπική τους ολοκλήρωση και ευτυχία.

Στην εποχή του Μεγάλου Κράτους και των bail-outs , τα μέλη των Tea Parties νιώθουν πως οι παραδοσιακές ελευθερίες τους απειλούνται από μια νέα ηγετική τάξη, με ιδεολογία και αρχές τελείως διαφορετικές από αυτές της μεγάλης πλειοψηφίας των υπόλοιπων Αμερικάνων. Σύμφωνα, με ένα σημαντικό δοκίμιο του καθηγητή του Boston University, Angelo Codevilla που συζητήθηκε όσο κανένα άλλο αυτό το καλοκαίρι στους κόλπους της Αμερικάνικης Δεξιάς, η Αμερική κυριαρχείται από μια ελίτ που αποτελείται από πολιτικούς και των δύο κομμάτων, γραφειοκράτες, καθηγητές πανεπιστημίου, δημοσιογράφους σε παραδοσιακά ΜΜΕ, κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες, και μέλη ΜΚΟ και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων .Αυτή η ελίτ είναι στενά συνδεδεμένη με την κρατική μηχανή . Η εξουσία και τα κέρδη της εξαρτώνται από το κράτος. Τα μέλη αυτής της μειοψηφίας μιλάνε την ίδια κρατικίστικη γλώσσα και μοιράζονται αρχές πολύ διαφορετικές από την υπόλοιπη κοινωνία . Πρόσφατο παράδειγμα τα bail-outs , όπου η ηγεσία των δύο μεγάλων κομμάτων, τα παραδοσιακά Μ.Μ.Ε. και η Wall Street τάχθηκαν υπέρ , ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών ήταν αντίθετη . Σύμφωνα εξάλλου με όλες τις έρευνες των τελευταίων ετών η κοινή γνώμη εξακολουθεί να πιστεύει στην ελεύθερη αγορά και να δείχνει δυσπιστία προς το Μεγάλο Κράτος. Σύμφωνα, με έρευνα του Gallup Poll τον Ιανουάριο του 2010 το 70% των Αμερικάνων έχει θετική γνώμη για μια οικονομία που βασίζεται στην ελεύθερη αγορά. Στο ερώτημα της Ayers-Mc Henry «Αν θα προτιμούσατε μια μεγαλύτερη κυβέρνηση που θα παρείχε περισσότερες υπηρεσίες και υψηλότερη φορολογία ή μια μικρότερη κυβέρνηση με λιγότερες υπηρεσίες αλλά χαμηλότερη φορολογία», το 69% απάντησε υπέρ του μικρότερου κράτους, έναντι του 21% που προτίμησε το μεγάλο κράτος. Σύμφωνα με έρευνα του CBS/New York Times poll τον Φεβρουάριο του 2010, 81% δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση ποτέ ή πολύ σπάνια, έναντι του 16% που συνήθως την εμπιστεύεται. (Οι δημοσκοπήσεις είναι από το βιβλίο του Arthur C. Brooks "The Battle:How the Fight Between Free Enterprise and Big Government Will Shape America's Future"). Η τεράστια ιδεολογική απόσταση που χωρίζει τους απλούς Αμερικάνους από την πολιτική τους τάξη, φαίνεται ιδιαίτερα από τις απαντήσεις στο ερώτημα αν πρέπει να υπάρχουν όρια στην εξουσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Το 94% των απλών πολιτών απάντησε θετικά ενώ το 54 % των πολιτικών θεωρούν πως δεν πρέπει να υπάρχουν τέτοια όρια. Τα Tea Parties πιστεύουν λοιπόν πως στρέφονται εναντίον μιας αλαζονικής ελίτ, που διακατέχεται από την ακράδαντη πεποίθηση πως κατέχει την απόλυτη αλήθεια και θέλει να την επιβάλλει μέσω της κρατικής εξουσίας στους… υπηκόους της. Όταν λοιπόν εξετάζουμε το φαινόμενο των Tea Parties δεν πρέπει να παραβλέπουμε την «λαϊκίστικη» (όρος που δεν έχει πάντα αρνητική σημασία) και «αντι-ελιτίστικη» φύση τους.

Σαφώς και χωράει κριτική στο Κίνημα του Τσαγιού αλλά συνήθως δεν είναι προς την κατεύθυνση που τους γίνεται από το ελληνικό Τύπο . Το πιο φλέγον ζήτημα είναι ποιά θέση θα πάρει το κίνημα στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Με τις στρατιωτικές δαπάνες να καταβροχθίζουν το 20% του προϋπολογισμού, είναι αδύνατον να υποστηρίζεις ένα μικρό κράτος, χωρίς να θίγεις το θέμα της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής. Αυτό φαίνεται να το έχουν καταλάβει οι οπαδοί του Ron Paul (και τελευταία και άλλες φιγούρες της Δεξιάς, όπως ο αμφιλεγόμενος τηλεπαρουσιαστής Glenn Beck) , που επικρίνουν σταθερά τα τελευταία χρόνια, την επεμβατική εξωτερική πολιτική , που αυξάνει τις κρατικές δαπάνες, επεκτείνει τον έλεγχο της κυβέρνησης στην καθημερινή ζωή των πολιτών και απειλεί τα ατομικά δικαιώματα .Μεγάλο μέρος όμως του κινήματος (όπως εκφράζεται από τη Sarah Palin) συνεχίζει να υποστηρίζει μια νεοσυντηρητική επεμβατική εξωτερική πολιτική αλά Bush και αρνείται κάθε μείωση στις στρατιωτικές δαπάνες . Έτσι όμως , ακυρώνεται στην πράξη , η ρητορική του μικρού κράτους. Και βέβαια, μην ξεχνάμε , πως πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος πως οι Ρεπουμπλικάνοι θα χρησιμοποιήσουν τη δύναμη του κινήματος για να ξανακερδίσουν την εξουσία, χωρίς όμως να έχουν κάνει ουσιαστική αυτοκριτική για την τελευταία καταστροφική θητεία τους, και να επαναλάβουν απλά την ίδια πολιτική. Ο χρόνος θα δείξει…

Ο Arthur C. Brooks , πρόεδρος του «American Enterprise Institute» παρατήρησε πως ενώ στην Ελλάδα, τα εργατικά σωματεία και οι δημόσιοι υπάλληλοι διαδηλώνουν για το δικαίωμα στην πρόωρη συνταξιοδότηση, στα δια βίου κρατικά επιδόματα και στις κρατικές συντάξεις, στην Αμερική, τα μέλη των Tea Parties , διαμαρτύρονται ενάντια σε όλα αυτά που οι Έλληνες ζητούν! Αυτή η τεράστια διαφορά νοοτροπίας εξηγεί γιατί οι Έλληνες, και γενικότερα οι Ευρωπαίοι, εθισμένοι σε δεκαετίες Μεγάλου Κράτους, δεν μπορούν να καταλάβουν το φαινόμενο των Tea Parties . Και όμως, αυτοί οι "βλάχοι" , που τόσο ταράζουν τις ευαισθησίες των "προοδευτικών" ελίτ ανά τον πλανήτη, ίσως έχουν περισσότερα κοινά μαζί μας, απ’ όσα νομίζουμε . Εξάλλου, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι πια κοινά. Μόλις πριν από 2 χρόνια, οικονομολόγοι, πολιτικοί και δημοσιογράφοι κάθε πολιτικής παράταξης και ιδεολογικού χρωματισμού, υπέκυπταν στη γοητεία του κρατισμού και του Κέυνς . Ήταν η εποχή που μέχρι και ο βρετανικός “Economist” ανακάλυπτε τις αρετές του κρατικού παρεμβατισμού και των bail-outs , ενώ το περιοδικό “Newsweek” απηχώντας το νέο consensus, έγραφε: «Είμαστε όλοι σοσιαλιστές ». Σήμερα, 2 χρόνια μετά είναι πια φανερό , σε όλο και περισσότερους, πως ο παράδεισος που μας υποσχέθηκαν οι θιασώτες του «Μεγάλου Κράτους» δεν έφτασε ποτέ . Οι κρατικές δαπάνες εκτοξεύτηκαν σε επίπεδα ρεκόρ, οι φόροι αυξάνονται συνεχώς, o Λεβιάθαν είναι πιο ισχυρός από ποτέ και η κρίση χρέους, που ξεκίνησε από την Ελλάδα, φαίνεται να απειλεί τώρα ολόκληρο τον Δυτικό Κόσμο. Παράλληλα, φάνηκαν τα όρια του μοντέλου του κεϋνσιανισμού ή "κρατικού καπιταλισμού", που εφάρμοσαν όλες οι κυβερνήσεις τα τελευταία 65 χρόνια, μοντέλο που έδωσε ιδεολογική επικάλυψη στο υψηλό δημόσιο χρέος , καθαγίασε τις υψηλές κρατικές δαπάνες και , με τη δημιουργία ενός γενναιόδωρου «κράτους πρόνοιας», μας χάρισε την ψευδαίσθηση του «δωρεάν γεύματος».

Σιγά σιγά και οι πολίτες της Ευρώπης , αν και δεν διαδηλώνουν ακόμη όπως στις Η.Π.Α., αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τα αδιέξοδα αυτής της πολιτικής . Σύμφωνα με σφυγμομέτρηση του Ινστιτούτου Harris, για λογαριασμό των «Financial Times» , η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στις ευρωπαϊκές χώρες είπαν ότι «οι περικοπές των δημοσίων δαπανών είναι αναγκαίες για την ανάνηψη της οικονομίας μακροπρόθεσμα. Τα ποσοστά ήταν: 84% στη Γαλλία, 71% στην Ισπανία, 69% στη Βρετανία, 67% στη Γερμανία και 61% στην Ιταλία. Όταν ρωτήθηκαν τι από τα δύο επιλέγουν για να επιτευχθεί μείωση ελλειμμάτων και δημοσίου χρέους, περικοπή δημοσίων δαπανών ή αύξηση των φόρων, στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι συμμετέχοντες στην έρευνα επέλεξαν το πρώτο. Και στις πέντε ευρωπαϊκές χώρες, με ποσοστά που κυμαίνονταν από 68% στη Γαλλία και την Ιταλία μέχρι 54% στη Βρετανία, οι πολίτες δήλωσαν ότι κακώς οι κυβερνήσεις άφησαν τα ελλείμματά τους να αυξηθούν για να αντιμετωπίσουν την κρίση του 2008.»

Αντί λοιπόν, τα ελληνικά ΜΜΕ να πανηγυρίζουν για τις υποτιθέμενες μεγάλες νίκες του Barack Obama και να καταφεύγουν στις εύκολες ειρωνείες και στη δαιμονοποίηση των αντιπάλων του, είναι καλό να προσπαθήσουν να κατανοήσουν, βγάζοντας τα «ευρωπαϊκά γυαλιά» τους , τι συμβαίνει τέλος πάντων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού .Η επιτυχία ή όχι της αντικρατικίστικης ατζέντας των Tea Parties ίσως να δείξει πολλά για το δρόμο που θα ακολουθήσουν και οι δικές μας κοινωνίες.