O μύθος του "όχι και τόσο μεγάλου" Δημοσίου

Ένας από τους βασικούς λόγους που η ανθρωπότητα βίωσε τον οικονομικό θρίαμβο της βιομηχανικής (καπιταλιστικής) οικονομίας, είναι ότι η τελευταία προκαλεί μέσα από την εσωτερική δυναμική της, την εκρηκτική μείωση του κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος. Έτσι η παραγωγή αυξάνεται, οι τιμές μειώνονται και το καταναλωτικό κοινό τροφοδοτεί τον κύκλο της προσφοράς και της ζήτησης. Στα τέλη του 19ου αιώνα φερ'ειπείν, και μέσα σε μόλις 20 χρόνια, το κόστος παραγωγής σιδηροδρόμων έπεσε κατά 88%. Το κόστος παραγωγής κηροζήνης στο ίδιο διάστημα έπεφτε κατά 70%. Η κυριαρχία της μηχανής περιορίζει τις ανάγκες απασχόλησης εργατικού δυναμικού στο απολύτως ελάχιστο, προκαλώντας ταυτόχρονα την έκρηξη της παραγωγής. Δεν είναι μαγεία: είναι η δύναμη του ανθρώπινου μυαλού εν δράσει.

Ο παραπάνω κανόνας, του φθίνοντος κόστους παραγωγής ανά μονάδα προϊόντος ισχύει λίγο πολύ για όλους τους τομείς της οικονομίας με μία και μοναδική εξαίρεση: το Ελληνικό Δημόσιο. Ακούσαμε πρόσφατα διάφορους γραφικούς υποστηρικτές του στάτους κβο να επιχαίρουν καθώς ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων μετά την απογραφή υπολογίστηκε σε "μόλις" 768.009 ανθρώπους. Η λεπτομέρεια που δεν αναφέρεται είναι ότι στις 31.12.1981 υπηρετούσαν στο Δημόσιο συνολικώς 511.000 άτομα τα οποία τον Ιανουάριο του 1989 έφτασαν τις 659.885. "Υπήρξε δηλαδή αύξηση σχεδόν 150.000 υπαλλήλων (23%) έργο του ΠΑΣΟΚ" όπως σημειώνει ο συγγραφέας Μ.Δραγούμης. Mετά από τριάντα χρόνια ο αριθμός τους ήταν αυξημένος κατά περίπου 100.000 άτομα, έργο αμφότερων των κομμάτων εξουσίας.

Και όλα αυτά σε μια περίοδο που οι νέες τεχνολογίες πλημμύρισαν την παραγωγή: υπολογιστές, ψηφιοποίηση της πληροφορίας, εφαρμοσμένη ρομποτική, νέες μέθοδοι διαχείρισης και logistics που έστω και σπασμωδικά εφαρμόστηκαν στο ελληνικό δημόσιο καθιστώντας περιττή την υπεραπασχόληση σε μια ολόκληρη σειρά ειδικοτήτων (πχ δακτυλογράφων "ξένων γλωσσών", αποθηκαρίων/αρχειοθετών, κλπ).

Ναι, όσο τραγελαφικό και αν ακούγεται, το ελληνικό δημόσιο συνεχίζει να παράγει τις ίδιες χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες, απασχολώντας ένα ολοένα και πιο πολυάριθμο δυναμικό στην παραγωγή τους.

Από την άλλη πλευρά, στην Αγγλία, το σύνολο των υπαλλήλων του ευρύτερου δημοσίου τομέα το 1979 όταν ανέλαβε την εξουσία η Θάτσερ ήταν 733.176, ενώ δέκα χρόνια αργότερα είχε πέσει στους 576.888 (»Economist», 25.11.89).

Η γραφικότητα της ελληνικής περίπτωσης είχε φτάσει μέχρι του σημείου να μονιμοποιηθούν εν μιά νυκτί 46.000 έκτακτοι με το σκεπτικό ότι «εύλογα οι… υπάλληλοι κατέχονται από αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας η οποία μπορεί να επηρεάσει την υπηρεσιακή τους απόδοση, καθώς και την αφοσίωση στα καθήκοντα τους".

Σε μια εποχή που ο δημόσιος χώρος προσπαθεί να απομιμηθεί τις δομές του ιδιωτικού (ειδικά σε επίπεδο οργάνωσης και διακυβέρνησης) για να επιβιώσει , στην Ελλάδα πανηγυρίζουμε που το εργατικό δυναμικό του δημοσίου αυξάνεται με φρενήρεις ρυθμούς, προωθώντας μια αντιπαραγωγική και αντιοικονομική νοοτροπία, διασπείροντας την σε ολόκληρη την κοινωνία, διαφθείροντάς εν τέλει τη νεολαία που ανατρέφεται με το όνειρο κατάληψης μιας "θεσούλας". Oι όψιμοι απολογητές του δημοσίου ,το μόνο που κάνουν είναι να δίνουν σε αυτή την αρρωστημένη νοοτροπία μια (έστω μικρή) παράταση ζωής.