Βιβλιοκριτική
Όταν ο Francis Fukuyama δημοσίευσε το άρθρο του για το τέλος της ιστορίας στο περιοδικό National Interest το καλοκαίρι του 1989 και αργότερα το ανέπτυξε στο ομώνυμο βιβλίο του, πολλοί από αυτούς που του άσκησαν σκληρή κριτική μίλησαν απαξιωτικά για την υπεραισιόδοξη «φιλελεύθερη θριαμβολογία» του (liberal triumphalism). Δεν χρειάστηκε να φτάσουμε δέκα χρόνια μετά στην 11η Σεπτεμβρίου για να ακούσουμε να επαναλαμβάνεται πως η ιστορία όχι μόνο δεν μας οδηγεί στον φιλελευθερισμό αλλά ότι αυτός πνέει τα λοίσθια. Στον ελληνικό αλλά και στον ξένο τύπο δεν θα δυσκολευτεί κανείς να βρει περισπούδαστες αναλύσεις για τον ύστερο καπιταλισμό, το τέλος της παγκοσμιοποίησης και την παρακμή του φιλελεύθερου μοντέλου. Όλοι συμφωνούν πάντως πως ο Fukuyama έκανε λάθος και πως ο Samuel Huntington υπήρξε περισσότερο διορατικός.
Καταρχήν καλό θα ήταν να θυμηθούμε τι είπε πραγματικά ο Fukuyama, ο οποίος ποτέ δεν ισχυρίστηκε πως τελείωσε η Ιστορία με την έννοια πως έληξαν οι πολιτιστικές, οι πολιτικές ή οι κοινωνικές συγκρούσεις. Αυτό που υποστήριξε στην πραγματικότητα είναι πως τελείωσε η (σοβαρή) συζήτηση. Αυτό το πρωτοφανές consensus που νομιμοποιεί τη φιλελεύθερη δημοκρατία μπορεί ίσως να αποτελεί το «τέλος της ανθρώπινης ιδεολογικής εξέλιξης» (liberal democracy may constitute the “end point of mankind’s ideological evolution”), την τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης (the “final form of human government”). Τα μεγάλα ερωτήματα έχουν απαντηθεί: η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν πρόκειται να απορριφθεί ξανά από την ανθρωπότητα...
*Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε τη συνέχεια και να σχολιάσετε*