Αλήθειες και μύθοι για τον χρυσό.

Παρακολουθούσα σήμερα την τιμή του πετρελαίου να συνεχίζει την πτωτική του πορεία και κάτω από τα $59 το βαρέλι και, έχοντας διαβάσει τόσα και τόσα σε αυτό το blog για τον χρυσό, αναρωτιόμουν τι να γίνεται με την τιμή του. Βλέπετε, σημαντική μερίδα του κόσμου πιστεύει ότι το να αγοράσει χρυσό είναι ο καλύτερος τρόπος να προστατευτεί από την άνοδο των τιμών. Έτσι, όταν ανεβαίνει η τιμή του πετρελαίου η ζήτηση για χρυσό αυξάνεται, και αυτό οδηγεί στην άνοδο της τιμής του χρυσού. Όταν η τιμή του πετρελαίου πέφτει, το ίδιο συμβαίνει και στην τιμή του χρυσού. Μπήκα λοιπόν σε μια από τις διάφορες σελίδες που υπάρχουν στο internet για όσους θέλουν να εμπορευτούν χρυσό και, ως ήταν αναμενόμενο, από την αρχή της ημέρας μέχρι την ώρα που κοίταξα η τιμή του χρυσού στην αγορά της Νέας Υόρκης είχε χάσει περίπου 1,7 τοις εκατό, πέφτοντας από περίπου $574 η ουγιά στα $564 η ουγιά. Ήταν δε περίπου 10 τοις εκατό κάτω σε σχέση με την τιμή του 30 ημέρες πριν.

Τα αναφέρω όλα αυτά για να δείξω ακριβώς στο που έγκειται ο σκεπτικισμός πολλών οικονομολόγων στην υιοθέτηση του χρυσού κανόνα. Επειδή η προσφορά του χρυσού εξαρτάται από αστάθμητους παράγοντες, αλλά κυρίως η ζήτηση είναι σημαντικά επιρρεπής σε ψυχολογικούς παράγοντες, η αγοραστική δύναμη του χρυσού, η οποία διαμορφώνεται στις διεθνείς αγορές με βάση την προσφορά και τη ζήτηση παρουσιάζει σημαντικές βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις, και αυτό δυσχερένει τη χρήση του ως χρήμα. Φανταστείτε μέσα σε μια μέρα το χρυσό σας νόμισμα να χάνει 1,7 τοις εκατό της αγοραστικής του αξίας (ή σε 30 ημέρες να χάνει 10 τοις εκατό) και ξαφνικά να κερδίζει 5 τοις εκατό σε μια μέρα. Πόσο πιο δύσκολες θα ήταν οι συναλλαγές?

Ας πάμε και σε ένα παρεμφερές θέμα, το αν ο χρυσός είναι καλύτερη μορφή αποταμίευσης σε σχέση με άλλες επιλογές. Άλλωστε, ακόμα και μετά την πρόσφατη πτώση της τιμής του, ο χρυσός είναι περίπου 21 τοις εκατό πάνω σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Πραγματικά, αυτή είναι μια πολύ καλή απόδοση, ειδικότερα αν σκεφτεί κανείς ότι αν για παράδειγμα είχε αγοράσει ένα αμοιβαίο κεφάλαιο με σύνθεση ίδια με εκείνη του δείκτη Dow Jones θα είχε απόδοση μόνο περίπου 5 τοις εκατό. Ποια θα ήταν η εικόνα ωστόσο αν είχε αποταμιεύσει 10 χρόνια πριν? Τότε ο Dow Jones ήταν περίπου στις 5,500 μονάδες. Σήμερα είναι πάνω από τις 11,700. Αν δηλαδή κάποιος είχε αποταμιεύσει σε μετοχές του Dow Jones θα είχε υπερ-διπλασιάσει την αξία της αποταμίευσης του μόνο από την άνοδο της τιμής των μετοχών, και παρά τη σηματική πτώση του χρηματιστηρίου την περίοδο 2000-2003. Η απόδοση δε είναι μεγαλύτερη αν λάβουμε υπ’ όψην και τα μερίσματα που θα πλήρωναν αυτές οι μετοχές. Αντίστοιχα, η τιμή του χρυσού πριν από 10 χρόνια ήταν περίπου στα $380 η ουγιά. Η αύξηση της τιμής του κατά τη δεκαετία στα $564 συνιστά αύξηση περίπου κατά 47 τοις εκατό. Η απόδοση του χρυσού ήταν δηλαδή λιγότερη από τη μισή της απόδοσης του Dow Jones. Αφήνω τον καθένα να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Τα παραπάνω αποτελέσματα δεν προκαλούν έκπληξη σε όσους γνωρίζουν πέντε πράγματα. Η αλήθεια είναι ότι η χρησιμότητα του χρυσού δεν έχει μεταβληθεί όλα αυτά τα χρόνια. Η βασική του χρήση παραμένει στην κατασκευή κοσμημάτων και άλλων αντικειμένων. Αυτός όμως που αγόρασε μετοχές του Dow Jones απέκτησε ιδιοκτησία σε Αμερικανικές επιχειρήσεις. Και την τελευταία δεκαετία οι επιχειρήσεις αυτές υπέστησαν σημαντικές αλλαγές, κυρίως λόγω της ραγδαίας τεχνολογικής προόδου. Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην παραγωγή αύξησε την παραγωγικότητα του κεφαλαίου (όπου κεφάλαιο με την οικονομική έννοια είναι όλα τα υλικά αγαθά όπως κτήρια, υπολογιστές, λογισμικό, μηχανήματα, κ.α. που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή άλλων αγαθών και υπηρεσιών), με αποτέλεσμα την αύξηση της αμοιβής του κεφαλάιου. Αυτό οδήγησε σε υψηλότερη ζήτηση για μετοχές και άρα αύξηση των τιμών τους, καθώς οι μετοχές αντιπροσωπεύουν ιδιοκτησία κεφαλαίου.

Για να μην παρεξηγηθώ, με τα παραπάνω δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να έχει κανείς μέρος τον αποταμιεύσεών του σε χρυσό. Το αντίθετο μάλιστα, θα πρέπει, αν μπορεί κανείς, να έχει και χρυσό, και τραπεζικές καταθέσεις (παρόλο που δίνουν ακόμα χαμηλότερη απόδοση), και ομόλογα, γιατί απλόυστατα μεγαλύτερη διασπορά μειώνει την διακύμανση της αξίας των περιουσιακών μας στοιχείων. Όπως λέει και η παροιμία, δεν πρέπει να έχουμε όλα μας τα αυγά στο ίδιο καλάθι. Ειδικά επειδή η τιμή του χρυσού φαίνεται να μην ακολουθεί ή ακόμα και να κινείται αντίθετα με την τιμή των μετοχών βραχυπρόθεσμα, το να τον συμπεριλάβουμε στο χαρτοφυλάκιό μας βοηθάει στην σταθεροποίηση της αξίας του χαρτοφυλακίου. Για παράδειγμα, αν οι τιμές των μετοχών πέσουν αλλά ο χρυσός μείνει σταθερός ή ανέβει και οι αποταμιεύσεις μας είναι μοιρασμένες, η συνολική αξία των αποταμιεύσεών μας θα μεταβληθεί λιγότερο σε σχέση με το να τις είχαμε όλες σε μετοχές. Θα είχαμε όμως μικρότερη απόδοση μακροπρόθεσμα. Βέβαια, αν οι μετοχές ανέβουν και ο χρυσός όχι ή πέσει, θα ωφεληθούμε λιγότερο.

Συμπερασματικά, το αν και πόσο χρυσό θα πρέπει να έχει κανείς στο χαρτοφυλάκιό του εξαρτάται από τις προσωπικές του προτιμήσεις. Αν τον ενδιαφέρει περισσότερο η μακροπρόθεσμη απόδοση και όχι τόσο πολύ οι βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις, τότε πιθανότατα να θέλει να κατέχει λίγο χρυσό και πολλές μετοχές. Αν όμως θέλει μεγαλύτερη σιγουριά απέναντι σε βραχυπρόθεσμες αρνητικές συγκιρίες, τότε ίσως για αυτόν περισσότερος χρυσός να είναι μια λύση εφ’ όσον είναι διατεθειμένος να δεχτεί μικρότερη απόδοση μακροπρόθεσμα. Αν το πιο βασικό είναι η σταθερή απόδοση βραχυπρόθεμα, τότε πιθανόν να μη θέλει ούτε χρυσό ούτε μετοχές, αλλά βραχυπρόθεσμα ομόλογα ή καταθέσεις. Το κόστος όμως είναι ακόμα μικρότερη απόδοση. Γενικά τα περιουσιακά στοιχεία με μικρότερη βραχυπρόθεσμη διακύμανση έχουν και μικρότερη μακροπρόθεσμη απόδοση. Το σίγουρο είναι ότι, αντίθετα με ότι ειπώθηκε, ο χρυσός από μόνος του δεν είναι καλύτερη μορφή αποταμίευσης. Τα πάντα είναι θέμα του τι ανάγκες και προτιμήσεις έχει ο καθένας από εμάς. Αν κάποιοι από εσάς έχετε χρηματοοικονομικούς συμβούλους, βεβαιωθείτε ότι είναι ικανοί και ξέρουν να σας εξηγήσουν σωστά τις επιλογές σας, ώστε να λάβετε την καλύτερη για εσάς απόφαση.