Παχυσαρκία: επιβάλλεται παρέμβαση;

Για πρώτη φορά αρκετοί ερευνητές πιστεύουν ότι το προσδόκιμο επιβίωσης των Αμερικανών θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά λόγω της επίδρασης της παχυσαρκίας ιδίως κατά την παιδική ηλικία λόγω των αποτελεσμάτων μιας πρόσφατης έρευνας στην έγκυρη ιαρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine (Olschansky et al. N. Eng. J. Med. 2005) Έτσι και αλλιώς οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους καθώς σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα (A. H. Mokdad et al. J. Am. Med. Assoc. 2004) 64% των Αμερικανών πολιτών είναι είτε υπέρβαροι είτε παχύσαρκοι πράγμα το οποίο καθιστά την παχυσαρκία το 2ο συνηθέστερο αίτιο αποτρέψιμου θανάτου μετά το τσιγάρο στις ΗΠΑ.

Όπως και στην περίτωση του καπνίσματος πολλοί επιζητούν την πιο άμεση αντιμετώπιση του ζητήματος από το κράτος με τις πιο μετριοπαθείς φωνές να καλούν για ενημέρωση του ευρύτερου κοινού.
Συγκεκριμένα αρκετοί ειδικοί σχολιάζουν δηκτικά την απραγεία της κυβέρνησης να ονοματήσει τη βασική (σύμφωνα με αυτούς) αιτία της παχυσαρκίας, δηλαδή την εύκολη πρόσβαση σε τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες. Π.χ. σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε για λογαριασμό του Κέντρου Επστήμης για το Κοινό Ώφελος (μια αδρή μετάφραση του Center for Science in the Public Interest) τα παιδιά των αμρεικανών καταναλώνουν κατά μέσο όρο 700-900 θερμίδες άνα γεύμα σε εστιατόρια, πράγμα το οποίο ξεπερνά κατά το ήμισυ τις ημερήσιες προτεινόμενες ποσότητες θερμίδων. Αυτή η μη-κυβερνητική οργάνωση προτείνει υποχρεωτική αναγραφή των θερμίδων στα γεύματα τα οποία προσφέρονται στα εστιατόρια, απαγόρευση της πρόσβασης σε αναψυκτικά σε σχολεία καθώς και απαγόρευση της διαφήμισης τροφίμων τα οποία απευθύνονται σε παιδιά.
Άλλες φωνές καλούν για επαναπροσδιορισμό του προβλήματος από το Εθνικό Ινστιτο΄΄υτο Υγείας με ιδιαίτερη έμφαση στην επιστημονική αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών κια διαιτών (είναι άξιου λόγου να αναφέρουμε ότι κανένα από τα ευρέως γνωστά διαιτικά σχήματα δεν έχει αποδειχτεί ότι όντως είναι αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας). Υπάρχουν και φωνές όμως που ανησυχούν ότι η "ιατρικοποίηση" της παχυσαρκίας θα οδηγήσει σε μια λανθασμένη εντύπωση ότι η παχυσαρκία αποτελεί αποκλειστικά κληρονομική κατάσταση και επομένως η ατομική ευθύνη είναι περιορισμένη.
Πέρα από το κλνικό και ερευνητικό ενδιαφέρον, τα νέα στοιχεία φέρνουν πάλι στην επιφάνεια ερωτήματα που μέχρι πρώτινος αφορούσαν κυρίως το κάπνισμα. Μέχρι ποιό βαθμό μπορεί να υπάρξει κρατικός παρεμβατιμός όταν μιλούμε για τέτοια φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας; Είναι ακόμη προώρο να το εικάζουμε αλλά ίσως δεν είμαστε μακριά από την εποχή όπου η υπερκατανάλωση τροφίμων θα αντιμετωπσιτεί όπως και το κάπνισμα με αντίστοιχους περιορισμούς (αν και οι πρακτικές εφαρμογές τέτοιων μέτρων είναι σαφώς πιο δύσκολες για την περίπτωση της παχυσαρκίας).
Αν θεωρήσουμε ότι η μόρφωση είναι η διαδικασία με την οποία παρουσιάζοντας την αλήθεια σε ένα άτομο (εκείνο το οποίο θεωρείται αληθινό στην παρούσα στιγμή) το οδηγούμε σε μια τουλάχιστον εξίσου καλή αξιολόγηση του προβλήματός του από ότι πριν την παρέμβαση μας, τότε μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αυτό είναι κάτι θεμιτό από ένα κράτος. Η περαιτέρω όμως παρέμβαση ακροβατεί στα όρια περιορισμών στα αντίκειται στο κοινό αίσθημα της ατομικής ελευθερίας.
(Τέτοια προβλήματα προκύπτουν όταν το κράτος αναλαμβάνει να λειτουργεί ως το μεγαλύτερο προμηθευτή υπηρεσιών υγείας. Ώς γνωστό το εθνικό σύστημα υγείας των ΗΠΑ πάσχει όπως όλα τα συστήματα δημόσιας υγείας από παρασιτισμό. Όταν παρέχονται υπηρεσίες υγείας αδιακρίτως σε άτομα τα οποία εν έρει ηθελημένα θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο, τότε απαλείφεται και το αίσθημα προσωπικής ευθύνης. Κατά την άποψη μου είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί η επιδημία της παχυσαρκίας σε ένα πληθυμσό ο οποίος γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ανεξαρτήτως των ενεργειών του θα λάβει πλήρη ιατρική κάλυψη. Στο ίδιο μήκος κύματος δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση ότι πλέον τα περισσότερα άτομα στις ΗΠΑ που πάσχουν από παχυσαρκία ανήκουν στις ασθενέστερες οικονομικές τάξεις).