Το fair trade ακούγεται συχνά τελευταία. Προσφάτως, ξεκίνησε και στη χώρα μας η λειτουργία του Fair Trade Hellas το μοτό του οποίου είναι: "ο άνθρωπος και το περιβάλλον πάνω από το κέρδος".
Εκ πρώτης όψεως -όπως συμβαίνει πάντοτε σε αντίστοιχες περιπτώσεις κινημάτων, δράσεων, συλλόγων, επιτροπών και λοιπών καλοπροαίρετων συνήθως οντοτήτων- η ιδέα φαίνεται να εμπεριέχει κάτι το "δίκαιο", το "καλό", το "ανώτερο", το "αγνό".
Άλλωστε, ποιος (ok, εκτός από εκείνα τα μιάσματα που ακούνε στο όνομα νεοφιλελεύθεροι (sic) :-) ) δεν θέλει την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία του συνανθρώπου του; Το κακό, όμως, μιλώντας περί καλοπροαίρετων ανθρώπων, είναι πως "ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις".
Μήπως, τελικώς, το fair trade δεν είναι και τόσο "fair" ούτε για το περιβάλλον ούτε για τους παραγωγούς;
Άντε, αυτοί οι άκαρδοι οικονομολόγοι (ακούς Σωτήρη;!) είναι επόμενο να βρίσκουν "στραβά" στο fair trade (Ethical food. Good food? [premium], Food politics. Voting with your trolley. [free special report]). Θα περίμενε, όμως, κανείς πως ο ίδιος ο πατέρας της "Πράσινης Επανάστασης", μεταξύ άλλων, θα ήταν κατά του fair trade; Μάλλον όχι.
Δείτε επίσης:
(1) Declaration in Support of Protecting Nature With High-yield Farming and Forestry.
(2) A critical assessment of organic farming-and-food assertions with particular respect to the UK and the potential environmental benefits of no-till agriculture.
(3) The Validity of Food Miles as an Indicator of Sustainable Development.
(4) Food Milies - Comparative Energy/Emissions Performance of New Zealand's Agriculture Industry.
(5) Food miles don't go the distance.
(6) The Other CSR (άλλο τι λένε οι καταναλωτές κι άλλο τι κάνουν...)
22 σχόλια:
To δυστύχημα είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν ακράδαντα πως γνωρίζουν τι είναι δίκαιο.
Παρόλα αυτά, αν υπάρχουν κάποιοι που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για τα προϊόντα αυτά, δεν βλέπω τον λόγο να μη γίνει κάτι τέτοιο.
Η μόνη ένσταση είναι η χρήση της λέξης δίκαιο, και η ενσωμάτωση της στην αξία του προϊόντος. Όπως και άλλα προϊόντα θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αποδείξει ότι κατέχει αυτή την ιδιότητα, αλλιώς πρόκειται περί διαφημιστικού τρικ και προσπάθεια εξαπάτησης του καταναλωτικού κοινού.
*Θυμάμαι ένα θείο μου, έμπορο μελιού, που ανέγραφε στις ετικέτες των προϊόντων "Παρθένο μέλι". Αναγκάστηκε να αποσσύρει τις λέξεις καθώς δεν πληρούσε τις προδιαγράφες.
Ποιός, θα εξετάσει αν το δίκαιο εμπόριο πληρεί τις προδιαγραφές?
Για λόγους δεοντολογίας, καλό θα ήταν να δώσεις το Url της οργάνωσης, από τη στιγμή ειδικά που η ελληνική σελίδα προς το παρόν υπολειτουργεί.
http://www.fairtrade.com/index.html
Ενδιαφέρουσες οι παραπομπές, αλλά προκειμένου να μην χαθεί κανείς ανάμεσα σε ασύνδετα μεταξύ τους άρθρα,
μπορεί να διαβάσει ένα συγκεντρωτικό άρθρο των Financial Times (εδώ σε αναδημοσίευση της Euro2day)
http://www.euro2day.gr/articlesfna/20486300/
και την απάντηση του Fair Trade.
http://www.fairtrade.org.uk/pr110906.htm
ε ναι ειναι λιγο πολυ γνωστο οτι τα "δικαια" προϊοντα κοστιζουν στην εταιρεια καποια λεπτα παραπανω αλλα τα πουλανε καποια ευρω παραπανω...
ειναι σχετικα παρομοιο με τα low carb ψωμια και φαγητα στις ΗΠΑ που εχουν μεγαλη διαφορα στην τιμη με τα κανονικα. Ειναι μαλλον μια απλη κλασικη price discrimination. Αν εχει νοημα να πληρωνετε τετοια ποσα? Νομιζω οχι, καλυτερα να αγοραζετε αυτο που σας αρεσει στην καλυτερη τιμη και με τα λεφτα που σας μενουν καντε μια δωρεα σε καποια αξιολογη ΜΚΟ (δυστυχως δυσκολο να βρεθουν και αυτες αλλα τεσπα)
Εγώ για να σας πω την αλήθεια προτιμώ χιλιες φορές την πλήρη μετάβαση μας σε τέτοια συστήματα από τις νομικές-κρατικές-μισοσοσιαλιστικές παρεμβάσεις για την επιβολή του "δικαιου εμπορίου".
Αν όντως οι παραγωγοί πληρώνονται παραπάνω και προσφέρουν καλύτερη ποιότητα πρόκειται για ένα implicit contract παραγωγών-καταναλωτών καθ όλα νόμιμο και θεμιτό. Στην τελική εγώ θα διαλέξω αν θα πληρώσω μια "δικαιη" σοκολάτα (περίπου μιαμιση φορά πάνω στην τιμή των κανονικών) ή μια "άδικη" ;).
Για μένα ένα τέτοιο σύστημα θα ήταν καταδικαστέο μόνο αν επρόκειτο για απάτη εις βάρος του καταναλωτή.
λέγοντας πληρη μετάβαση, εννοώ την μετακύλιση της υποστηριξης του δίκαιου εμπορίου από το κράτος και τους μηχανισμούς του στην αγορά (δεν εννοώ όλες οι φιρμες να υιοθετήσουν το δικαιο εμπόριο εννοείται!)
Και το ερώτημα είναι : Ποιον ενοχλεί το Fair Trade;
Οι αιτιάσεις εναντίον του είναι καλοπροαίρετες, ή μάλλον δίκαιες , ή από πίσω τους κρύβονται συμφέροντα που ενοχλούνται από όλη αυτή την προσπάθεια;
Το fair trade εμπορεύεται κυρίως καφέ, μπανάνες , παιχνίδια και μπάλλες ποδοσφαίρου.
Δεν θα αναφέρω ονόματα, αλλά όλοι ξέρουμε ποιες εταιρείες κυριαρχούν στο εμπόριο αυτών των προϊόντων, ειδικά στον καφέ και στις μπανάνες.
Όχι S G δεν είναι το ίδιο με τα low carb ψωμιά.
Η επιλογή ενός προϊόντος fair trade , είναι πολιτική πράξη. Αν παραπλανάται ο καταναλωτής είναι άλλο ζήτημα. Αυτό δεν το ξέρω.
Αν πράγματι συμβαίνει κάτι τέτοιο , είναι προφανώς καταδικαστέο.
Αλλά εντύπωση προκαλεί η αναπαραγωγή των κατηγοριών εναντίον του, χωρίς να γίνεται σαφής αναφορά στο έργο του.
Όταν μάλιστα πρόκειται για μια προσπάθεια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όπως λέει και ο Promitheus.
Εκμεταλλευόμενος λοιπόν την ευκαιρία, και ευχαριστώντας τους συντελεστές του blog γι αυτό το βήμα, προτείνω μια επίσκεψη στο site της οργάνωσης
http://www.fairtrade.org.uk/
ή στην ελληνική σελίδα
http://www.fairtrade.gr/
ωστέ να βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του και αν πειστεί να το επιλέξει για κάποιες από τις αγορές του.
Ως οικονομολόγος δεν μπορώ να αγνοήσω τις παραμορφώσεις και τις «έμμεσες ή άμεσες αλληλεπιδράσεις παραγωγής ή κατανάλωσης ανταγωνιστικών προϊόντων» (αγγλιστί externalities). Επομένως, κινήματα όπως αυτό με βρίσκουν καταρχήν σύμφωνο. Το μέλλον θα δείξει πως θα εξελιχθούν.
για ποιες εξωτερικοτητες μιλας ακριβως?
πως βοηθαει το "δικαιο εμποριο" στην εσωτερικοποιηση τους?
Οι παραγωγοί μουσικής φυτοζωούν? Πολύ αμφιβάλω!! Τουλάχιστον εκείνοι που ικανοποιούν τα αισθητικά κριτήρια του κόσμου μάλλον θυσαυρίζουν.
@Stathis
Και τι γίνεται φίλε Στάθη όταν ο κόσμος δεν αγοράζει προϊόντα που παράγονται με τρόπο "fair" κατά τον οργανισμό, ότι και αν αυτό σημαίνει, με αυτούς που τα παράγουν? Να θυμίσω την περίπτωση όπου όταν εταιρίες που έφταχναν μπάλες ποδοσφαίρου στην Νοτιοανατολική Ασία σταμάτησαν να χρησιμοποιούν παιδική εργασία, η παιδική πορνεία ανέβηκε κατακόρυφα?
Το δικό μου πρόβλημα με το "fair trade" είναι ότι αποπροσανατολίζει τον κοσμό από τις πραγματικές αιτίες που μπορεί να ευθύνονται για την θέση κάποιων παραγωγών, και άρα από πιο αποτελεσματικές μορφές δράσης. Επ' αυτού, θα συνιστούσα την ανάγνωση του παρακάτω κειμένου του Brink Lindsey του Cato Institute.
http://www.freetrade.org/pubs/briefs/tbp-016.pdf
Δεν έχω κανένα πρόβλημα με οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια, εφόσον δεν παραπλανά το κοινό.
Αν εξηγεί πώς διαχειρίζεται και τί κάνει με τα έξτρα χρήματα που ζητάει στην τιμή, τότε είναι επιλογή του καταναλωτή και κανενός άλλου.
Πχ, το καλοκαίρι που ήμουν στην Σουηδία το είδα αυτό σε μεγάλη έκταση στον τομέα της ενέργειας. Εκεί και η παραγωγή και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι πλήρως απελευθερωμένη και η αγορά ανταγωνιστικότατη. Έτσι υπάρχουν εταιρίες που χρεώνουν πιο ακριβά γιατί παράγουν ενέργεια με φιλικούς στο περιβάλλον τρόπους (πχ υδροηλεκτρικοί σταθμοί). Υπάρχουν φιλανθρωπικές εταιρίες διανομής ενέργειας, που αγοράζουν ενέργεια από τους παραγωγούς και την πουλάνε στους καταναλωτές και όλα τους τα κέρδη πάνε σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ο καταναλωτής είναι αυτός που τελικά επιλέγει και αποφασίζει αν θα πληρώσει ακριβότερα την κιλοβατώρα για να ξέρει ότι προήλθε από φιλικούς τρόπους παραγωγής της, ή αν θα ενισχύει φιλανθρωπικές εκδηλώσεις μέσω τις εταιρίας που επιλέγει, ή αν θα επιλέγει την φτηνότερη δυνατή ηλεκτρική ενέργεια γνωρίζοντας πώς αυτή παράγεται.
Αυτό όμως που δεν μου αρέσει στο "fair" trade, είναι ότι υπονοεί ότι το υπόλοιπο εμπόριο είναι "unfair".
Κι εγώ νομίζω πως ο καταναλωτής πρέπει να έχει πλήρη πρόσβαση στις πληροφορίες κι από κει και πέρα να μπορεί συνειδητά να επιλέγει γνωρίζει τα υπέρ και τα κατά.
Αλλά μην ξεχνάμε πως η σωστή χρήση των λέξεων είναι απαραίτητη για την αποφυγή παρεξηγήσεων και αθέμιτου ανταγωνισμού. Θυμάστε τι είχε γίνει με το γάλα «υψηλής παστερίωσης»;
Πάντως αν η ρήση «δίκαιο εμπόριο» σας φαίνεται υπερβολή καθίστε μέχρι να βρεθείτε μπροστά στην αγορά ενός «ηθικού διαμαντιού»... Ίσως μετά γραφτείτε και στο πρόγραμμα «υιοθεσίας ορυχείων»... :-/
Ουπς... βιάστηκα... δεν εννοούσαν τα ορυχεία (mines), αλλά τα ναρκοπέδια (mineFIELDS)...
Βέβαια υπάρχει λόγος για το παραπάνω.
κώστα το αντίθετο απ αυτό που λες συμβαίνει. Μπες στη σελίδα του fair trade και δες τι λένε οι παραγωγοί που συνεργάζονται.
Όσο για τα διάφορα ινστιτούτα , τα είπα στο δεύτερο σχόλιό μου.
Stathis,
ασφαλώς και οι παραγωγοί που συμμετέχουν θα πούνε καλά λόγια. Εκείνοι που δε συμμετέχουν όμως? Τέλος πάντων, για να γίνω και πιο ακριβής, αναφέρομαι σε μελέτη που έκανε ερευνητής της Βρετανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Oxfam το 1995. Ο ερευνητής αυτός βρήκε ότι ως αποτέλεσμα προσπαθειών διαφόρων Αμερικανικών human rights groups να εφαρμόσουν σύστημα παρόμοιο με αυτό του fair trade, βάζοντας αυτοκόλλητο σε προϊόντα που να βεβαιώνει ότι δεν έχουν φτιαχτεί με παιδική εργασία, είχε ως αποτέλεσμα 30,000 με 50,000 παιδιά στο Μπαγκλαντές να χάσουν τη δουλιά τους. Τα περισσότερα από αυτά αναγκάστηκαν να βρουν δουλιά σε χειρότερα επαγγέλματα όπως ηλλεκτροσυγκολλητές, ή και στην πορνεία. Και η Oxfam δε νομίζω να έχει ιδεολογικές προκαταλήψεις.
Επί του προκειμένου, αν η πτώση της τιμής του καφέ οφείλεται στην αύξηση της παραγωγής, όπως υποστηρίζει με στοιχεία ο Λύντσεϋ, και ο κόσμος αρχίσει να αγοράζει τον ακριβότερο fair trade καφέ αλλά λόγω του ακριβότερου κόστους πίνει λιγότερο, τι αποτέλεσμα θα έχει αυτό στους υπόλοιπους παραγωγούς? Το ρίχνω απλώς στο τραπέζι.
Areverser,
νομίζω είναι πολύ περισσότεροι από τρεις. Επιπλέον, ποιους τρίτους εννοείς? Αν εννοείς τους καταναλωτές, έτσι δεν πρέπει να είναι και το σωστό? Μπορεί εγώ να θεωρώ ότι γράφω αριστουργήματα, ή ότι είμαι μέγας ζωγράφος ή ποδοσφαιριστής, και πάει λέγοντας. Η αμοιβή μου όμως θα πρέπει να βασίζεται στο πως εγώ αξιολογώ το προϊόν μου ή στο πως το αξιολογούν αυτοί που το αγοράζουν? Μάλλον το δεύτερο θα έλεγα.
areverser,
σωστά, αλλά νομίζω πως τώρα με την τεχολογία, και ειδικά με το ιντερνετ, υπάρχουν πολλοί μουσικοί που τις παρακάμπτουν και πουλάν κατευθείαν από τη σελίδα τους. Για αυτό νομίζω έχουν δημιουργηθεί πάρα πολλές νέες ανεξάρτητες δισκογραφικές, στο εξωτερικό τουλάχιστον.
Κώστα δεν έχω υόψιν μου την OXFAM, γενικά πάντως πάντα υπάρχει κάποιος ερευνητής ή "ερευνητής" ο οποίος φέρνει κάποια στοιχεία τα οποία ω του θαύματος είναι αντίθετα με το γενικό αίσθημα , και φυσικά απενοχοποιούν κάποια μεγάλη πολυεθνική. Σαν τους αρνητές της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που όλως τυχαίως χρηματοδοτούνται από την Exxon.
Πέρα απ αυτό , σαφώς το θέμα της παιδικής εργασίας είναι πολυσύνθετο και δεν λύνεται με αυτοκόλλητα μόνο και μπορεί να είναι σωστό το συμπέρασμα του ερευνητή που αναφέρεις. Βέβαια , 30000 oξυγονοκολητές στο Μπαγκλαντές, κάπου στη Δύση πουλάν το προϊόν τους... Και η παιδική πορνεία στις χώρες αυτές επίσης από το δυτικό σεξοτουρισμό συντηρείται. Χρειάζεται λοιπόν μεγαλύτερη συνειδητοποίηση από τους δυτικούς καταναλωτές.
Για το δεύτερο κάνεις δύο υποθέσεις. Η πρώτη είναι πως η πτώση της τιμής οφείλεται στην αύξηση της παραγωγής , και παραγνωρίζει το γεγονός πως ο παγκόσμιος γίγαντας στη διακίνηση του καφέ πιέζει τους παραγωγούς για όλο και χαμηλότερες τιμές στο προϊόν.
Ακόμη και έτσι να είναι , η δεύτερη υπόθεση πως οι καταναλωτές που θα στραφούν σε fair trade καφέ θα μειώσουν την κατανάλωση είναι πολύ μακριά από την καταναλωτική λογική.
Όποιος δεν μπορεί να πληρώσει δυο δεκάρες παραπάνω για τον καφέ του, δεν θα μειώσει την κατανάλωση αλλά θα προτιμήσει άλλα προϊόντα.
Και το πιο πιθανό είναι αν υπάρξει καταναλωτική προτίμηση προς fair προϊόντα, θα προστεθούν και άλλοι παραγωγοί στο δυναμικό της fair trade. Και όλοι θα έχουν καλύτερο διαπραγματευτικό ατού στις τιμές του προϊόντος.
Αυτό που παραβλέπεις είναι πως το fair trade δεν είναι κάποιο κλειστό club κάποιων παραγωγών και πως μέλη του θα μπορούσαν να είναι όλοι οι παραγωγοί , αν υπήρχε αντίστοιχη ζήτηση. Κάτι που σίγουρα δεν θα ήθελαν κάποιες εταιρείες.
"Κώστα δεν έχω υόψιν μου την OXFAM, γενικά πάντως πάντα υπάρχει κάποιος ερευνητής ή "ερευνητής" ο οποίος φέρνει κάποια στοιχεία τα οποία ω του θαύματος είναι αντίθετα με το γενικό αίσθημα"
!! η οξφαμ ειναι πολυ μεγαλη ΜΚΟ με καταπληκτικη δουλεια και μαλλον αριστεριστικων καταβολων. το τελευταιο που θα κανει ειναι να πληρωνεται απο ιδιωτικες εταιρειες για να παραπληροφορει. Η ταση της ειναι μαλλον εναντια στις ιδιωτικες εταιρειες...
"παραγνωρίζει το γεγονός πως ο παγκόσμιος γίγαντας στη διακίνηση του καφέ πιέζει τους παραγωγούς για όλο και χαμηλότερες τιμές στο προϊόν."
? ποιος εχει τοσο μεγαλη δυναμη στις τιμες του καφε? εγω δεν βλεπω ιδιαιτερα εμποδια στην εισοδο στην αγορα του καφε, αρα δεν βλεπω λογο για μονοπωλιακη δυναμη...
Διαβασε αυτό και θα καταλάβεις ποσες εταιρείες διακινουν τον καφε παγκοσμίως, αλλά και τις επιπτώσεις του fair-trade http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4318882.stm
ναι το διαβασα, δεν ειδα καπου να επιβεβαιωνεται ο ισχυρισμος σου! ισα ισα ειδα οτι ας πουμε ο γιγαντας Νεστλε αγοραζει μολις 14% των αναγκων της απευθειας απο παραγωγους που σημαινει οτι το υπολοιπο το αγοραζει απο αλλες πηγες. δεν βλεπω ποια απο αυτες τις αλλες πηγες εχει μονοπωλιακο ελεγχο της αγορας.
το μονο που βλεπω ειναι οτι η Νεστλε αναγνωριζει οτι υπαρχουν κερδη στην υποθεση του "δικαιου εμποριου" οπως ειπα και πριν και σπευδει να συμμετασχει.
"Βέβαια , 30000 oξυγονοκολητές στο Μπαγκλαντές, κάπου στη Δύση πουλάν το προϊόν τους... Και η παιδική πορνεία στις χώρες αυτές επίσης από το δυτικό σεξοτουρισμό συντηρείται. "
Στάθη, μα αυτό ακριβώς είναι το τραγικό. Σκέψου πόσο μαύρη θα ήταν η μοίρα τους χωρίς αυτές τις δουλιές ώστε να προτιμούν να τις κάνουν παρά να γυρίσουν στο χωριό τους όπου πιθανόν να μην επιβιώσουν. Και δυστυχώς οι "καλοθελητές" τους σπρώχνουν σταδιακά σε όλο και χειρότερες λύσεις.
Για την OXFAM ισχύει αυτό που είπε ο Σωτήρης. Και βέβαια δεν είναι κανένα θαύμα. Όπως είπε κάποιος, μου διαφεύγει τώρα, "τίποτα δεν είναι λιγότερο κοινό από την κοινή λογική". Η τάση είναι ο κόσμος, μη έχοντας και της απαραίτητες γνώσεις, να θεωρεί ότι υπάρχουν εύκολες λύσεις σε περίπλοκα προβλήματα. Πολλές φορές όμως οι λύσεις αυτές έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
sg Τέσσερις εταιρείες διακινούν τον καφέ παγκοσμίως.Αυτό είναι το ένα ζήτημα.
Το άλλο ζήτημα είναι πως η μεγαλύτερη , υπό την πίεση του fair trade ,αποφάσισε να παίξει υπ αυτούς τους όρους και να πληρώσει κάτι παρπάνω στους παραγωγούς.
Αυτό που εγώ καταλαβαίνω είναι πως ουσιαστικα η όλη διαμάχη δεν αφορά μόνο την κρατική παρέμβαση στην οικονομία. Ουσιαστικά εχθρός είναι οποιαδήποτε πρωτοβουλια , ακόμη και ιδωτική, τολμά να θίξει τα συμφέροντα κάποιων μεγάλων εταιρειών.
Από ένα προϊόν όπως ο καφές θεωρείται αυτονόητο να ζουν , και πολλές φορές να θησαυρίζουν χιλιάδες μεσάζοντες και εργαζόμενοι, διαφημιστές , μαρκετίστες, πωλητές και λοιποί,ενώ οι παραγωγοί του αληθινού προϊόντος πένονται.
Κώστα, η πρωτοβουλία του fair trade δεν αποσκοπεί στην κατάργηση τως θέσεων εργασίας, αλλά στην ευαισθητοποίηση των δυτικών καταναλωτών , ώστε οι παραγωγοί να αμοίβονται καλύτερα.
Δημοσίευση σχολίου