Στη " Σημειολογία στην Καθημερινή ζωή", ο Ουμπέρτο Έκο, διηγείται ένα επεισόδιο που έλαβε χώρα πριν από αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια ενός ρεσιτάλ πιάνου που έδινε στο Μιλάνο ο μεγάλος πιανίστας Μαουρίτσιο Πολλίνι. Πριν ξεκινήσει το ρεσιτάλ, έβγαλε ένα πολύ σύντομο λογύδριο με το οποίο καταφερόταν εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ. Οι φιλόμουσοι, σικ Μιλανέζοι, έδειξαν αμέσως τη δυσφορία τους: τί δουλειά είχε η Τέχνη με την κοινωνία και την πολιτική; Με αφορμή αυτό το επεισόδιο, ο Έκο διατυπώνει την περίφημη ρήση ότι δυστυχώς για πολλούς και μάλιστα εγγράμματους opinion makers and leaders " Η Τέχνη είναι μπριζόλα η οποία πρέπει να καταναλωθεί και μάλιστα γρήγορα". Ως καταναλωτικό αγαθό μάλιστα, η καλλιτεχνική δραστηριότητα οφείλει να ακολουθεί τους νόμους της Αγοράς.
Αυτή την ιστορία μου θύμισε το σημερινό άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη στην " Κ". Με το κίνδυνο να κατηγορηθώ --και δικαίως ίσως-- ότι προβαίνω σε δίκη προθέσεων, θα ισχυριστώ ότι ο αρθρογράφος προσπαθεί να επιδείξει μια συνέπεια στον πολιτικό του λόγο που τον τιμά. Στο παρελθόν, έχει επικρίνει δριμύτατα τη συντηρηση της Ολυμπιακής, την παραγραφή των χρεών των ΠΑΕ, κι άλλα τέτοια φαιδρά, οπότε σήμερα σαρκάζει τις διαμαρτυρίες που διατυπώθηκαν για την αδιαφορία του κράτους απέναντι στο κλείσιμο του "Ανοιχτού Θεάτρου" του Γιώργου Μιχαηλίδη. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή πάνω στην επιθυμία μας να είμαστε συνεπείς, τα τσουβαλιάζουμε όλα μαζί;
Αυτή την ιστορία μου θύμισε το σημερινό άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη στην " Κ". Με το κίνδυνο να κατηγορηθώ --και δικαίως ίσως-- ότι προβαίνω σε δίκη προθέσεων, θα ισχυριστώ ότι ο αρθρογράφος προσπαθεί να επιδείξει μια συνέπεια στον πολιτικό του λόγο που τον τιμά. Στο παρελθόν, έχει επικρίνει δριμύτατα τη συντηρηση της Ολυμπιακής, την παραγραφή των χρεών των ΠΑΕ, κι άλλα τέτοια φαιδρά, οπότε σήμερα σαρκάζει τις διαμαρτυρίες που διατυπώθηκαν για την αδιαφορία του κράτους απέναντι στο κλείσιμο του "Ανοιχτού Θεάτρου" του Γιώργου Μιχαηλίδη. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή πάνω στην επιθυμία μας να είμαστε συνεπείς, τα τσουβαλιάζουμε όλα μαζί;
Καταρχάς, όσοι εκφράζουν και κοινωνούν ένα Φιλελεύθερο λόγο, οικτίρουν με κάθε αφορμή το έλλειμα παιδείας που παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις μορφές της κοινωνικής δραστηριότητας. Δεν νομίζω να υπάρχει Φιλελεύθερος που να διαφωνήσει πως είναι η έλλειψη παιδείας το ουσιαστικότερο ανάχωμα για τη διάδοση των ιδεών του Φιλελευθερισμού: η αυτενέργεια, η ελευθερία στην επιλογή, η συλλογικότητα, η ατομική ευθύνη έναντι του συνόλου, ιδέες που αποτελούν τους θεμελιακούς λίθους της Φιλελεύθερης σκέψης, πραγματώνονται μόνο μέσω της Παιδείας και όταν ο τελευταίος φορέας Παιδείας σε αυτόν τον τόπο, είναι η οργανωμένη του Εκπαίδευση, τότε δεν μπορούμε παρά ν'αγκαλιάζουμε κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία που με τον τρόπο της προσφέρει Παιδεία στο λαό.
Είναι αυτός λόγος για να πληρώνουμε όλοι μας, ένα χρεωκοπημένο θεατρικό οργανισμό; Όποιος έχει ήδη συμφωνήσει με τον προβληματισμό που ανέπτυξα παραπάνω, όποιος πιστεύει ότι ο δρόμος για μια φιλελεύθερη κοινωνία θ'ανοίξει μέσω της διασποράς της Παιδείας στο λαό ( κάτι που το επιτυγχάνει κατεξοχήν η Τέχνη σ' όλες τις της μορφές) , τότε δεν πρέπει να θέτει καν αυτή την ερώτηση και σε όσους μη φιλελεύθερους τη θέτουν, πρέπει να απαντά αβίαστα "ναι!".
Ναι, κύριοι. Η κοινωνία πρέπει να δεχτεί ν'αναλάβει το οικονομικο κόστος της διαπαιδαγώγησης των μελών της. Να θέσει όρους, δεν αντιλέγω. Όποιος ξοδεύει δημόσιο χρήμα θα πρέπει να λογοδοτεί γιαυτό. Ο Μιχαηλίδης, μπορεί ως πνευματικός άνθρωπος να λάμπει, ως διαχειριστής του οίκου του όμως να πάσχει, η Πολιτεία, οφείλει να τον βοηθήσει ( και όχι να τον πατρονάρει...) σε αυτό τον τομέα. Κι ας προλάβω τη συνήθη ερώτηση: " Η πολιτεία θα πρέπει να αναλάβει να καλύψει και τη χασούρα της "Θεατρικής Ομάδας Σπινόζα" στη συνέχεια;". Μια από τις συνήθεις ανοησίες των περι των Τεχνών ακοινώνητων είναι ότι στην Τέχνη δεν υπάρχουν διακρίσεις κι ότι δεν υπάρχει καλή και κακή Τέχνη. Αυτά τα λένε αυτοί που δεν έχουν ιδέα από Τέχνη και δεν παρακολουθούν καν τον ημερήσιο Τύπο!
Σ'αυτή τη χώρα, υπάρχουν άνθρωποι που προσέφεραν στην Τέχνη και κατ'επέκτασιν στην άνοδο του πνευματικού επιπέδου όλων μας. Όσοι έχουν ασχοληθεί και ανάμεσα σε αυτούς και φορείς της Πολιτείας, τους γνωρίζουν. Αν το κριτήριο είναι κατά πόσο η "μπριζόλα" πουλάει, τότε θέατρο σε αυτή τη χώρα θ'ανεβάζει μόνον η κυρία Μιμή Ντενίση η οποία είναι πολύ αξιόλογη ( δεν ειρωνεύομαι) αλλά η συμβολή της εντοπίζεται κυρίως στον τομέα του θεατρου που ονομάζεται "ενδυματολογία".
Λίγα λόγια για τον περίφημο μπαρμπα-Μήτσο από τα Γρεβενά τον οποίο επικαλείται ο Πάσχος. Θα περίμενα από τον Πάσχο που κατά καιρούς οικτίρει κι αυτός την έλλειψη παιδείας, αντί να υπερασπίζεται το πορτοφόλι του μπάρμπα-Μήτσου, να τον κατακρίνει που κατεβαίνει στο δρόμο μόνον όταν υποβιβάζεται η ομάδα του εκβιάζοντας έτσι τις επιλογές ενός ολόκληρου πολιτικού συστήματος...
Εγώ όμως, δεν θα κατακρίνω τον μπάρμπα-Μήτσο ούτε γιαυτό. Αντίθετα, θα του πω ένα μεγάλο ευχαριστώ γιατί ως φορολογούμενος πολίτης συνέβαλε κι αυτός στο να μπορέσω εγώ-- ως φοιτητής-- να δω με χαμηλότερο ( δλδ επιδοτούμενο φοιτητικό) εισιτήριο μια σειρά από θεατρικές παραστάσεις που μου άνοιξαν το μυαλό και μ'εκαναν να επιθυμώ και να ονειρεύομαι μια διαφορετική κοινωνία.
Ήμουν 17 χρονών όταν κατέβηκα για πρώτη φορά τα σκαλιά του "Ανοιχτού Θεάτρου" στην οδό Κάλβου, στου Γκύζη. Θυμάμαι πολύ καλά και την παράσταση που είδα, ήταν η " Λούλου" του Βέτενγκιτ με την Καρυοφιλιά Καραμπέτη να κάνει τα πρώτα βήματά της στο σανίδι. Το θεατρικό δρώμενο με καθήλωσε κι άρχισα να βλέπω θέατρο με μανία. Λίγους μήνες μετά, είδα και τον "Ηχο του Όπλου" της Λούλας Αναγνωστάκη στο Θέατρο Τέχνης, πάλι με την οικονομική στήριξη του μπαρμπα-Μήτσου και άρχισα να υποψιάζομαι τη δύναμη του καλλιτεχνικού λόγου να ερμηνεύει τον κόσμο και να οραματίζεται το μέλλον της ανθρωπότητας.
Αν δεν υπήρχε ο μπαρμπα-Μήτσος στα Γρεβενά να επιδοτεί το φοιτητικό μου εισιτήριο, δεν θα είχα τη δυνατότητα να επιλέξω κάτι διαφορετικό από την τρέχουσα καταναλωτική κουλτούρα. Δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να τον ευχαριστήσω, ας το κάνω τώρα δημοσίως :
"Μπάρμπα-Μήτσο σ'ευχαριστώ πολύ και για το σχολείο μου που πλήρωσες και για το Πανεπιστήμιό μου και για τα μεταπτυχιακά που έκανα με υποτροφία του ΙΚΥ. Τώρα που μεγάλωσα και ως (αγρίως) φορολογούμενος ελεύθερος επαγγελματίας, ήρθε η ώρα να επιστρέψω στην κοινωνία την οφειλή μου, ελπίζω να μπορέσω να συνεχίσω να επιδοτώ με τους φόρους μου, το εισιτήριο του θεάτρου του εγγονού σου που θα κατέβει στην Αθήνα από τα Γρεβενά. Πιστεύω πως είναι άδικο εγώ, που έγινα άνθρωπος και με τη δική σου οικονομική συμβολή, ν'αφήσω τον εγγονό σου να πιστέψει ότι Τέχνη κάνουν μόνη η Ντενίση και η Βίσση".
Υ.Γ. Κατά μια χαριτωμένη σύμπτωση, ενώ ο Μπαρμπα-Μήτσος από τα Γρεβενά μπορεί πράγματι να μην έχει ακούσει το "Ανοιχτό Θέατρο", ο μπαρμπα-Μήτσος από την πατρίδα του Πάσχου, την Κοζάνη, έχει την ευκαιρία να βλέπει ποιοτικό θέατρο από το ΔΗΠΕΘΕ της πόλης το οποίο είναι ένα από τα πολύ καλά ΔΗΠΕΘΕ.
7 στα 10 στελέχη του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, έχουν βγει από το φυτώριο του Ανοιχτού Θεάτρου του Γιώργου Μιχαηλίδη...
24 σχόλια:
Ερώτηση: Εφόσον η τέχνη πρέπει να ενισχύεται για τις θετικές εξωτερικότητες που της αναγνωρίζονται ως εργαλείο παιδείας, γιατί να επιδοτείται το "Θίασος Τέχνης Σπινόζα" και να μην δίνονται πχ κουπόνια στους πολίτες τα οποία να μπορούν να εξαργυρώσουν στο πολιτιστικό φορέα της επιλογής τους;
Κάποιες σκόρπιες σκέψεις
-Το άρθρο του κ.Μανδραβέλη ήταν εξαιρετικό, από τα καλύτερα του...
-Προσπαθώ να καταλάβω γιατί το να είναι κάποιος καλλιτέχνης ,του δίνει ένα ιδιαίτερο προνόμιο πάνω στα λεφτά των φορολογουμένων...Αν είσαι συνεπής, θα πρέπει να υποστηρίζεις την κρατική υποστήριξη όλων των επαγγελματιών που οι δουλείες τους πέφτουν έξω...
-Η αλήθεια είναι πως ακόμη έχω στο μυαλό μου την "ρομαντική" εικόνα ενός καλλιτέχνη που θα πρέπει να είναι από την ίδια του τη φύση, απέναντι στο κράτος, απέναντι στην εξουσία και όχι να σιτίζεται από αυτη, σαν ένας ακόμη δημόσιος υπάλληλος...Για ποιά ανεξαρτησία του καλλιτέχνη μπορούμε να μιλάμε, όταν οι "θιασάρχες" κάνουν ουρά έξω από το Υπουργείο Πολιτισμού για να ζητιανέψουν μια επιχορήγηση?
-Σύμφωνα με τη λογική σου, ευτυχώς που υπάρχει το "πάνσοφο" κράτος και μια χούφτα γραφειοκράτες του Υπουργείου Πολιτισμού (που πρωτοιδρύθηκαν από τα φασιστικά καθεστώτα, παρεπιπτόντως) και μας υποδεικνύουν τί είναι καλό και τί όχι στην τέχνη, σε όλους εμάς τους αμαθείς που γεμίζουμε το θέατρο της Ντενίση...
@Roark: Δεν είμαι αντίθετος στην ιδέα των κουπονιών σε μία σειρά από παροχές που σήμερα κάνει το κράτος. "Στα νειάτα μου", μιλάγαμε για το "κουπόνι συγγραμμάτων". Όμως η εφαρμογή αυτού του συστήματος προϋποθέτει μια εκ θεμελίων αλλαγή του συστήματος. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από το σύστημα κι ας φτάσουμε και στα κουπόνια του θεάτρου.
@cobden: Δεν υποστηρίζω ότι οι καλλιτέχνες είναι ανώτεροι από μένα που αν πέσω έξω θα πάω φυλακή αντί να πάρω επιδότηση, ο ρόλλος τους όμως στην κοινωνία είναι διακριτός. Συμβάλλουν στην πνευματική ανάπτυξη του λαού και η πνευματική ανάπτυξη του λαού αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη διάδοση των ιδεών του φιλελευθερισμού.
Σχετικως με τις επιδοτήσεις και τις κρατικές παρεμβάσεις.Αν συμφωνήσουμε (η χρήση του αν δεν είναι υποθετική απλά δηλοί την επιθυμία μου για κοινωνικό διάλογο και κοινωνική συναίνεση...) πως θέλουμε πεπαιδευμένους πολίτες τότε, θα βρούμε τρόπο να διαχειριστούμε επ'οφελεία του συνόλου την κρατική επιχορήγηση.
Δεν ξέρω αν πληροφορηθήκατε τί έγινε φέτος με το πετυχημένο Φεστιβάλ Αθηνών. Το πληρώσαμε και είχε επιτυχία. Ο καλλιτεχνικός του διευθυντής ανέλαβε αφού ξεκαθάρισε ότι δεν θα δεχοταν παρεμβάσεις και το εφήρμοσε. Όποιος Υπουργός του τηλεφωνούσε, του έκλεινε το τηλέφωνο στα μούτρα.
Το τελευταίο σας σχόλιο αποτελεί ένα τεράστιο quantum leap! Καταρχας, πουθενά δεν ισχυρίστηκα τίποτε που να οδηγεί στη συναγωγή τέτοιων συμπερασμάτων. Η αναφορά μου στους κρατικούς ειδήμονες" είχε να κάνει περισσότερο με τη σχέση τους με το κρατικό χρήμα παρά με ο,τιδήποτε άλλο. Θέλετε το κράτος να ιδρύσει μια ανεξάρτητη αρχή( πω πω βρωμοκουβέντες λέω πάλι...)
Ο κόσμος μπορεί να γεμίζει το θέατρο της Ντενίση αλλά είναι οι Μιχαηλίδηδες που γράφουν την Ιστορία της Τέχνης.
Aκριβώς επειδή ο ρόλος των καλλιτεχνών είναι πνευματικός και μπορούν να επηρέασουν μεγάλες ομάδες πληθυσμού, πρέπει να μην υπάρχει καμία παρέμβαση του κράτους στον ευαίσθητο αυτό τομέα. Πώς γίνεται από τη μια μεριά να ζητάμε τον χωρισμό Κράτους-Εκκλησίας(αλλός ένας θεσμός που πρέπει να έχει καθαρά πνευματικό ρόλο), και από την άλλη να μη ζητάμε το ίδιο ως προς την Τέχνη?
Αν κατάλαβα κάλα, πιστεύετε πως η κρατική χρηματοδότηση της τέχνης θα δημιουργήσει πεπαιδευμένους πολίτες, πράγμα που αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη διάδοση του φιλελευθερισμού...Εδώ δεν έχουμε μια τεράστια αντίφαση? Φιλελευθερισμός κρατικά επιδοτούμενος!Πόση "ελευθερία" θα περιέχει αυτός ο φιλελευθερισμός άραγε?
Το παράδειγμα του φετινού φεστιβάλ Αθηνών , αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα...
Γιατί απορρίπτετε τελείως την ιδέα που ρίχνει ο κ.Μανδραβέλης στο άρθρο του?Δηλ. να συγκεντρωθούν οι φίλοι του θεάτρου, και να φροντίσουν αυτοί για τη συνέχιση της λειτουργίας του.Δείχνει να μην έχετε καθόλου εμπιστοσύνη στην κοινωνία των πολιτών...
1. Το αρχικό επιχείρημα ("Δεν νομίζω να υπάρχει Φιλελεύθερος που να διαφωνήσει πως είναι η έλλειψη παιδείας το ουσιαστικότερο ανάχωμα για τη διάδοση των ιδεών του Φιλελευθερισμού") πρέπει να είναι το πιο αυθαίρετο και το πιο αστήρικτο επιχείρημα που διάβασα εδώ και καιρό.
Πρώτον, οι αξίες που μπορούν να μεταδωθούν με την παιδεία δεν είναι αποκλειστικά φιλελεύθερες. Κάλλιστα μπορεί να μεταδοθεί μέσω της παιδείας η αξία της υπεροχής του συνόλου στο άτομο.
Δεύτερον, οι παιδευτικές αξίες που περιγράφονται ("η αυτενέργεια, η ελευθερία στην επιλογή, η συλλογικότητα, η ατομική ευθύνη έναντι του συνόλου") είναι εσκεμμένα φιλελεύθερες, έτσι ώστε να καταλήγουμε σε μια ταυτολογία.
Τρίτον, λες και άτομα με μη-φιλελεύθερες απόψεις μπορούν να θεωρηθούν ως μη κάτοχοι παιδείας (πχ Μαρξ)
2. Σαφώς και ολόκληρο το post το διέπει μια ρομαντική αντίληψη για τον ρόλο του καλλιτέχνη. Όπως λέει κι Spinoza στο σχόλιό του ("ο ρόλλος τους όμως στην κοινωνία είναι διακριτός. Συμβάλλουν στην πνευματική ανάπτυξη του λαού ") ο καλλιτέχνης έχει εγγενείς ιδιότητες που όχι μόνο τον εξυψώνουν πάνω από το κοινωνικό σύνολο, αλλά τον καθιστούν και παιδαγωγό. Γιατί δλδ οι καλλιτέχνες συμβάλλουν σ' αυτή την ανάπτυξη και όχι κοινωνιολόγοι ή οικονομολόγοι;
3. " Μια από τις συνήθεις ανοησίες των περι των Τεχνών ακοινώνητων είναι ότι στην Τέχνη δεν υπάρχουν διακρίσεις κι ότι δεν υπάρχει καλή και κακή Τέχνη".
Σαφώς και υπάρχει καλή και κακή τέχνη, αλλά τα κριτήρια δεν είναι αντικειμενικά, άρα άστα να πάνε.
4. Ο μπάρμπα-Μήτσος μπορεί να μην είναι ικανοποιημένος με ένα σκέττο ευχαριστώ και μπορεί να μην έχει εγγονό για να του το ξεπληρώσεις.
--------
Ως γενικό σχόλιο για το post αυτό, θα ήθελα απλά να πω ότι η άποψη που παρουσιάζει είναι τόσο εξόφθαλμα αντιφιλελεύθερη, που η απόιστευτα πρόχειρη δικαιολόγησή (παιδεία κλπ) της, την κάνει ακόμα πιο αστεία.
1. Ξεκίνησα να βρω κάποια γενικά στοιχεία περί των θεατρικών επιχορηγήσεων και έπεσα πάνω σε διαμάντι!
Διαβάστε τα όσα αναφέρονται εδώ
από το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού και ειδικά για το Ανοιχτό Θέατρο (ένα δείγμα):
"Το θέατρο δεν τήρησε τις υποχρεώσεις του για την περίοδο 2001/2003. Συγκεκριμένα δεν παρουσίασε την ‘’Αποστολή’’ του Χ. Μίλερ λόγω της οποίας είχε επιχορηγηθεί με το μεγάλο ποσό των 60 εκατομμυρίων δραχμών την πρώτη περίοδο 2001/2002 και αντ΄ αυτού ανέβασε Μανιώτη. Τη δεύτερη περίοδο 2002/2003 αντί του έργου ‘’Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν’’ που είχε προταθεί παρουσίασε την Ορέστεια η οποία είχε επιχορηγηθεί προ ετών..."
Και μόνο η φρασεολογία βέβαια θα έπρεπε να τρομάζει / σοκάρει. Μιλάμε για απόλυτο κρατικό έλεγχο πάνω στο πολιτιστικό προϊόν.
2. Η καταληκτική φράση / πρόταση του Μανδραβέλη με εκφράζει απόλυτα: [Το θέμα] είναι η νοοτροπία της απούσας κοινωνίας. Των πολιτών, που δεν ενεργοποιούνται ουσιαστικά, αλλά επιχειρούν μόνο διά του κράτους να λύνουν προβλήματα...
Γι’ αυτό, λοιπόν, όσοι λοιπόν αγαπούν το θέατρο ας κάνουν ένα βήμα μπροστά.
3. Ως προς το ίδιο το άρθρο του Spinoza. Διαφωνώ απόλυτα με τη φράση /λογική ότι δεν πρέπει καν να τίθεται το ερώτημα αλλά να πληρώνουμε και να μην αναρωτιώμαστε καν...
Διαφωνώ -και ας προκαλέσω- και με το κλισέ ότι η "διασπορά της Παιδείας στο λαό επιτυγχάνεται κατεξοχήν μέσω της Τέχνης".
Η παιδεία / εκπαίδευση δεν διασπείρεται από κανέναν σε κανέναν. Κατακτάται. Ή, πιο σωστά, η κατάκτησή της επιδιώκεται. Ατομικά. Επίπονα. Και, πρωτίστως, μέσω του διαβάσματος. Το θέατρο (όπως και οι άλλες μορφές τέχνης) απευθύνονται στο θυμικό πολύ περισσότερο απ'ότι στο μυαλό, σε αντίθεση με το βιβλίο, που το έχεις μπροστά σου διαρκώς και μπορείς να το αναλύσεις όσο και όταν θέλεις. Και να εκτεθείς σε σύνθετα επιχειρήματα (αντί να υποστείς την συχνά πατερναλιστική "προπαγάνδα" ενός θεατρικού έργου).
Για μένα έχων παιδεία είναι, πρωτίστως, ο έχων κρίση. Και το μέσο για την καλλιέργεια της κρίσης είναι η ανάγνωση και το βιβλίο.
Αν ήταν στο χέρι μου θα άλλαζα τελείως κατεύθυνση στην "πολιτιστική πολιτική" και αντί να επιδοτώ τους ίδιους "κατεστημένους", παλαιούς θιάσους θα φρόντιζα για ενίσχυση με κάθε μέσο της πολιτικής βιβλίου / ανάγνωσης.
Υ.Γ. @ Spinoza: Κατόπιν του συνδέσμου που παρέθεσα και με βάση τη φράση σου "Η κοινωνία πρέπει να δεχτεί ν'αναλάβει το οικονομικο κόστος της διαπαιδαγώγησης των μελών της. Να θέσει όρους, δεν αντιλέγω. Όποιος ξοδεύει δημόσιο χρήμα θα πρέπει να λογοδοτεί γιαυτό"
εξακολουθείς να πιστεύεις ότι η Πολιτεία δεν εκπλήρωσε το όποιο (κατ'εσένα) χρέος της προς τον εν λόγω θίασο;
Εγώ πάλι αγαπητέ Σπινόζα βλέπω ότι στην πόλη που ζω πλάι στα επίσημα "κρατικά" θέατρα αναπτύσσονται δεκάδες νεανικές θεατρικές ομάδες, μηρμυγκιάζουν κυριολεκτικά , ανεβαζουν πρωτότυπες παραστάσεις, μετατρέπουν αποθήκες σε θεατράκια για φίλους της Τέχνης.
Το ζουμί είναι ότι η τέχνη δεν είναι δεμένη με το κράτος. Μπορεί να επιβιώσει άνετα και χωρίς αυτό. Στη θέση ενός διαλυμένου θεάτρου θα προκύψουν άλλα.
Εξάλλου αν η πλειοψηφία προτιμά μια Ντενίση, δεν είναι και πολύ δημοκρατικό να της επιβάλουμε να πληρώνει έναν Μιχαηλίδη,επειδή ταιριάζει στις προσωπικές μας ιδέες περί αισθητικής έτσι δεν είναι;
"Ο Μιχαηλίδης, μπορεί ως πνευματικός άνθρωπος να λάμπει, ως διαχειριστής του οίκου του όμως να πάσχει, η Πολιτεία, οφείλει να τον βοηθήσει ( και όχι να τον πατρονάρει...) σε αυτό τον τομέα"
Γιατί; Επειδή ενισχύει το πνευματικό επίπεδο της δράκας των πολιτών που επιλέγουν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις του; Γιατί μ αυτή τη λογική να μην συντηρεί το κράτος εκδοτικούς οικους, εταιρίες κινηματογραφικών παραγωγών, ζωγράφους, χορευτές και κάθε λογής καλλιτέχνες; Αντιλαμβάνεσαι που οδηγούμαστε μ αυτή τη λογική σου;
Θεωρώ ότι κρίνεις συναισθηματικά και κάπως βιαστικά, δίχως να λαμβάνεις υπόψη τους κινδύνους που κρύβει το τράβηγμα της λογικής σου ως τα ακραία όρια του .
Συμφωνώ με όλους όσοι διαφωνούν με τον Spinoza, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, για το ρόλο του κράτους. Μάλιστα όταν ήμουν φοιτητής στην Ελλάδα είχα γίνει μέλος του Phillip Morris Theater Club, που είχε ξεκινήσει η γνωστή εταιρία, για διαφημιστικούς προφανώς λόγους αλλά με ευεργετικά αποτελέσματα.
Επιπλέον φίλε Spinoza, ο λόγος που πήγες στο θέατρο δεν ήταν ο Μπαρμπα Μήτσος που σου χρηματοδότησε το εισητήριο. Ήταν η αγάπη σου για το θέατρο. Αυτό είναι που λείπει από τον κόσμο. Δουλιά του κράτους δεν είναι να χρηματοδοτεί θιάσους για να παίζουν σε άδεια θέατρα. Είναι να παρέχει πολιτιστική μόρφωση στον πολίτη ο οποίος αν την έχει να είσαι σίγουρος ότι θα κόψει κανά δυο φραπέδες την εβδομάδα για να βρει τα λεφτά να πάει θέατρο κάνοντας βέβαια τις επιλογές του στο τι θα δει.
Και όπως έχω ξαναγράψει, η μόρφωση αυτή παρέχεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αντί να σου πληρώνει το κράτος εσένα τις ανώτατες σπουδές και τα μεταπτυχιακά, έπρεπε τους ίδιους πόρους να τους διαθέσει για να πάει τους μαθητές στο θέατρο ή το μουσείο, να τα πάει να δούνε δείγματα διαφορετικών μορφών αρχιτεκτονικής, να χρηματοδοτήσει θεατρικές ομάδες στα σχολεία προσλαμβάνοντας ανθρώπους (σκηνοθέτες, ηθοποιούς, κ.α.) που θα βοηθήσουν τα παιδιά, και πάει λέγοντας. Τα υπόλοιπα θα έρθουν μόνα τους.
Αψογο ποστ, καθώς και το σχόλιο του Elias -ιδίως η φράση «Ο παγκόσμιος πολιτισμός θα ήταν ασύγκριτα φτωχότερος αν οι λογιστές έπαιρναν όλες τις αποφάσεις.»- με εκφράζουν απολύτως.
Μπορώ να καταλάβω τον καλλιτέχνη που αδυνατεί να τα καταφέρει στη λογοστική, όπως και το λογιστή που απορεί πώς γίνεται να μη τα καταφέρνουν όλοι οι υπόλοιποι με τις αριθμητικές πράξεις και τα τιμολόγια.. Εκαστος στον τομέα του παίδες...
:-)
Πρώτη φορά διαβάζω κείμενο στο e-rooster που, ευτυχώς (επιτέλους), διαφωνώ εξ’ ολοκλήρου. Για να μη παραθέσω όμως ολόκληρο σεντόνι, διαχωρίζω τα τρία σημεία που με ‘τσίγκλησαν’ περισσότερο.
[…] για τη διάδοση των ιδεών του Φιλελευθερισμού: η αυτενέργεια, η ελευθερία στην επιλογή, η συλλογικότητα, η ατομική ευθύνη έναντι του συνόλου, ιδέες που αποτελούν τους θεμελιακούς λίθους της Φιλελεύθερης σκέψης.[…]
Ένας ακόμα ορισμός του φιλελευθερισμού. Ένας ακόμα ορισμός που με βρίσκει από αδιάφορο μέχρι και έντονα διαφωνούντα. Από πότε έγιναν η συλλογικότητα και η ατομική ευθύνη απέναντι στο σύνολο θεμελιώδης ιδέες του φιλελευθερισμού; Αν αυτά είναι που θα ‘διδάξετε’ στον μπάρμπα-Μήτσο με την Τέχνη του θεάτρου, τότε δε θα με στεναχωρούσε καθόλου να κλείσουν όλα τα θέατρα και να μείνουμε να κοιτάμε ο ένας τον άλλο. Συγχωρείστε μου την υπερβολή, αλλά δε μπορώ παρά να διαμαρτυρηθώ όταν διαστρεβλώνεται έτσι η φιλελεύθερη παράδοση. Όχι πως έχει σημασία η παράδοση αυτή καθ’ αυτή, αλλά βαρέθηκα πια μ’ αυτή την ευθύνη που χρωστάω στο σύνολο.
[…]Μια από τις συνήθεις ανοησίες των περι των Τεχνών ακοινώνητων είναι ότι στην Τέχνη δεν υπάρχουν διακρίσεις κι ότι δεν υπάρχει καλή και κακή Τέχνη. Αυτά τα λένε αυτοί που δεν έχουν ιδέα από Τέχνη και δεν παρακολουθούν καν τον ημερήσιο Τύπο! […]
Μπα; Και εσείς πιστεύετε δηλαδή ότι οι γραφειοκράτες που θα αποφασίζουν ποιο θέατρο αξίζει και ποιο δεν αξίζει έχουν την απόλυτη γνώση για το ποια είναι καλή τέχνη και ποια κακή; Και με τη μουσική τί γίνεται; Τον κινηματογράφο; Τη ζωγραφική; Την τηλεόραση; Την τέχνη του μπλόγινγκ; Θα αποφασίζει το κράτος ποιον θα χρηματοδοτεί και ποιον όχι; (Γιατί να μην τα δώσουν τα λεφτά σε μένα και να τα πάρει ο κ. Μιχαηλίδης;)
Δεν ισχυρίζομαι σε καμία περίπτωση ότι δεν υπάρχει καλή και κακή Τέχνη. Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι κανένας δε μπορεί να γνωρίζει καλύτερα από εμένα το ποια είναι καλή και ποια κακή Τέχνη. Ούτε εσείς, ούτε ο κ. Μιχαηλίδης, ούτε ο κ. Βουλγαράκης. Οπότε έχω και την απαίτηση να μην παίρνετε τα ωραία μου λεφτά και να τα δίνετε σε καλλιτέχνες που πιθανότατα είναι κακοί, ενώ θα μπορούσα επιλέξω εγώ ποιος αξίζει να τα παίρνει. Ή θα μπορούσα να τα δώσω στην κόρη μου να αγοράσει την καινούργια Barbie. Ή μήπωςδεν είναι σημαντική η barbie στην παράδοση της pop culture;
[…]όποιος πιστεύει ότι ο δρόμος για μια φιλελεύθερη κοινωνία θ'ανοίξει μέσω της διασποράς της Παιδείας στο λαό ( κάτι που το επιτυγχάνει κατεξοχήν η Τέχνη σ' όλες τις της μορφές) , τότε δεν πρέπει να θέτει καν αυτή την ερώτηση και σε όσους μη φιλελεύθερους τη θέτουν, πρέπει να απαντά αβίαστα "ναι!".[…]
Πρέπει να απαντά αβίαστα ΟΧΙ. Γιατί αυτό που περιγράφετε δεν είναι παιδεία, είναι προπαγάνδα. Είναι κατήχηση των ανθρώπων με βάση τα δικά σας ιδανικά και τις δικές σας αισθητικές προτιμήσεις. Αν ο μπάρμπα-Μήτσος (τον έχει πιάσει λόξιγκας τώρα πια) προτιμάει να μείνει αμόρφωτος και να θεωρεί το θέατρο χάσιμο χρόνου και χρήματος, ποιος είμαι εγώ να αποφασίσω να τον κατηχήσω στο να πιστέψει το αντίθετο.
Για να ξεκαθαρίζω τη θέση μου, το θέατρο το βαριέμαι αφάνταστα, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Πιστεύω ότι ανήκει στο μουσείο και δε με αφορά καθόλου.
Δε θα δεχόμουνα όμως να αναγκάζω τον κ. μπάρμπα-Μήτσο να πληρώνει ούτε για τις μορφές τέχνης που απολαμβάνω, ακόμα και γι’αυτές που δε θα μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς την ύπαρξή τους.
Live and let live, κ. Spinoza. Αν σας αρέσει τόσο πολύ ο κ. Μιχαηλίδης, μαζευτείτε όλοι μαζί και πληρώστε το χρέος του. Σας παρακαλώ όμως να αφήσετε τον μπάρμπα-Μήτσο στην ησυχία του... είναι και θείος μου.
Φιλικά,
Γιώργος Σ.
Αυτός ο κύριος (και οι όμοιοί του) που είναι τώρα ΥΠΠΟ και που τον άκουσα να ουρλιάζει σε μεγάλο πολυκατάστημα "Γ... το μ... που τους πέταξε..." όταν ήταν ΥΠΔΗΤΑ, θα κρίνει τι είναι Τέχνη;
Ωραίο ανέκδοτο!
Εγώ δεν μπορώ να δεχτώ ότι μπορεί να υπάρξει αντικειμενικό σύστημα αξιολόγησης του "Θίασου Τέχνης Σπινόζα" που να αποδεικνύει ότι οφείλει να επιδοτηθεί σε βάρος του "Ομπζεκτιβιστικού Κύκλου Θεάτρου Roark".
Η τέχνη δεν είναι κάτι ουδέτερο. Μεταδίδει (μερικές φορές πολύ αποτελεσματικά) τις αξίες και την κοσμοαντίληψη των δημιουργών της. Κρατική επιδότηση σε συγκεκριμένους καλλιτέχνες σημαίνει κρατική επιδότηση συγκεκριμένων ιδεών και τελικά συγκεκριμένης πολιτικής προπαγάνδας.
Μεγάλο μέρος την σημερινής κυριαρχίας αντιφιλελεύθερων ιδεών στην Ελλάδα είναι διότι αυτές επιδοτήθηκαν κατα κόρον για να διαδοθούν μέσω της τέχνης. Και σιγά σιγά έπνιξαν πολλές διαφορετικές μη-επιδοτούμενες προσπάθειες πολιτιστικής έκφρασης.
Η κρατική επιχορήγηση δεν οδηγεί στην πολιτιστική ανάπτυξη αναγκαστικά. Σίγουρα όμως οδηγεί στην πολιτιστική "στέβλωση".
Δεν μπορώ να δεχτώ καμία επιδότηση ενός καλλιτέχνη σε βάρος ενός άλλου καλλιτέχνη. Μπορώ όμως να συζητήσω την επιδότηση του άπορου πολίτη ατομικά προκειμένου να έχει πρόσβαση σε πολιτιστικά αγαθά, για τον ίδιους λόγους που ενισχύουμε την παιδεία (και συμφωνώ ότι είναι πολύ πιο πολύ μέσα στους ρόλους του κράτους να ενισχύει την πρόσβασή τους σε πολιτιστικά αγαθά παρά η δωρεάν παροχή επαγγελματικών δεξιοτήτων). Στην Αθήνα του Περικλή μπορεί να μην είχαν κράτος πρόνοιας ή δωρεάν παιδεία, αλλά όλοι είχαν πρόσβαση στο θέατρο.
Πολύ ενδιαφέροντα τα σχόλιά σας, σας ευχαριστώ πολύ. Θα σήκωνε μετα-μπλογκιν μέσα στο μπλογκ ,αλλά ένα πουλάκι με πληροφόρησε ότι αύριο, στη σελίδα 13 της Καθημερινής και στη στήλη "Απογραφές", θα δοθεί απάντηση στο ποστ μου. Σε λίγες ώρες θα δούμε αν οι πληροφορίες μου είναι σωστές... :-)
Θα απαντήσω σε όλα σίγουρα, λόγω του προχωρημένου της ώρας όμως, θα μου επιτρέψετε για απόψε ν'απαντήσω αποκλειστικώς στο Μαριάμπα γιατί πάντα με εξιτάρουν αυτοί που κρατούν τη παλάντζα του Φιλελευθερισμού και είναι έτοιμοι να γνωματεύσουν για τη φιλελευθεροσύνη των απόψεων του καθενός...
Πάμε λοιπόν.
Μαριάμπας:" . Το αρχικό επιχείρημα ("Δεν νομίζω να υπάρχει Φιλελεύθερος που να διαφωνήσει πως είναι η έλλειψη παιδείας το ουσιαστικότερο ανάχωμα για τη διάδοση των ιδεών του Φιλελευθερισμού") πρέπει να είναι το πιο αυθαίρετο και το πιο αστήρικτο επιχείρημα που διάβασα εδώ και καιρό".
Spinoza: Εδω και πόσο καιρό έχετε να διαβάσετε κάτι τέτοιο; Μήπως από το 1952 που ο Hayek στο "Τhe Counter-revolution of Science, Studies on the Abuse of Reason εξαίρει το ρόλο των Γραμμάτων και των Τεχνών στην ανάπτυξη του ατόμου μέσα σε μία κοινωνία;
Λέει χαρακτηριστικά στη σελίδα 110 απαντώντας και στο ερώτημά σας κατά πόσο η οικονομία και η κοινωνιολογία προσφέρουν Παιδεία: "…the technical specialist who was regarded as educated because he had passed through difficult schools but who had little or no knowledge of society, its life, growth, problems and its values, which only the study of history, literature and languages can give."
Και να'ταν μόνον ο Χάγιεκ, αγαπητέ μου. Το ζήτημα της Παιδείας, κατέχει κεντρικότατο ρόλο στη Φιλελεύθερη σκέψη από την εποχή του John Locke και του "Some Thoughts concerning education" μέχρι τις μέρες μας!
Αλλά ακόμη κι αν αφήσουμε τον Χάγιεκ κατά μέρος ( γιατί ως γνωστόν τί ξέρει ο Χάγιεκ από Φιλελευθερισμό) τα επιχειρήματα-θέσεις σας δεν ανατρέπουν τον ισχυρισμο μου αυτό τον οποίο δεν ακουμπούν καν!
Ας τα δούμε λίγο αναλυτικά:
Μου απαντάει ο φίλτατος Μαριάμπας λοιπόν:
"Πρώτον, οι αξίες που μπορούν να μεταδωθούν με την παιδεία δεν είναι αποκλειστικά φιλελεύθερες. Κάλλιστα μπορεί να μεταδοθεί μέσω της παιδείας η αξία της υπεροχής του συνόλου στο άτομο.
Δεύτερον, οι παιδευτικές αξίες που περιγράφονται ("η αυτενέργεια, η ελευθερία στην επιλογή, η συλλογικότητα, η ατομική ευθύνη έναντι του συνόλου") είναι εσκεμμένα φιλελεύθερες, έτσι ώστε να καταλήγουμε σε μια ταυτολογία.
Τρίτον, λες και άτομα με μη-φιλελεύθερες απόψεις μπορούν να θεωρηθούν ως μη κάτοχοι παιδείας (πχ Μαρξ)"
Πρώτον, insequitur. Αυτό που επισημαίνετε δεν καταρρίπτει τον ισχυρισμό για την αξία της Παιδείας στη διάδοση των Φ. ιδεών πολλώ μάλλον δε, που πουθενά στο κείμενο μου δεν υπάρχει η λέξη "μόνο".
Δεύτερον, insequitur again. Μιλώντας για τη διάδοση των ιδεών του Φιλελευθερισμού θα μιλήσω εσκεμμένα ναι, για φιλελεύθερες παιδευτικές αξίες γιατί θα θέλατε να μιλήσω δλδ;
Τρίτον, λες και είπα κάτι τέτοιο.
Μαριάμπας:2. Σαφώς και ολόκληρο το post το διέπει μια ρομαντική αντίληψη για τον ρόλο του καλλιτέχνη. Όπως λέει κι Spinoza στο σχόλιό του ("ο ρόλλος τους όμως στην κοινωνία είναι διακριτός. Συμβάλλουν στην πνευματική ανάπτυξη του λαού ") ο καλλιτέχνης έχει εγγενείς ιδιότητες που όχι μόνο τον εξυψώνουν πάνω από το κοινωνικό σύνολο, αλλά τον καθιστούν και παιδαγωγό. Γιατί δλδ οι καλλιτέχνες συμβάλλουν σ' αυτή την ανάπτυξη και όχι κοινωνιολόγοι ή οικονομολόγοι;"
Spinoza:Γιατί οι κοινωνιολόγοι και οικονομολόγοι συμβάλλουν στην κατανόηση της λειτουργίας του συστήματος για να έρθουμε μετά και να θεωρητικολογήσουμε επί της ανάπτυξής του. Όμως βλ και παραπάνω.
Μαριάμπας: "3. " Μια από τις συνήθεις ανοησίες των περι των Τεχνών ακοινώνητων είναι ότι στην Τέχνη δεν υπάρχουν διακρίσεις κι ότι δεν υπάρχει καλή και κακή Τέχνη".
Σαφώς και υπάρχει καλή και κακή τέχνη, αλλά τα κριτήρια δεν είναι αντικειμενικά, άρα άστα να πάνε."
Spinoza:Κάνετε λάθος. Υπάρχουν κριτήρια βάσει τον οποίων μια Τέχνη κρίνεται ως κακή. Ο τεχνοκριτικός δεν μας λέει αν του αρέσει ένα έργο ή όχι, αυτό είναι αδιάφορο. Η θέση του έργου στο χρόνο και στο σύνολο της καλλιτεχνικής παραγωγής ενός συγκεκριμένου είδους, η επιτυχία στη διάδοση του μηνύματος, τα εκφραστικά μέσα, η θέση του στη γενική πνευματική παραγωγή της εποχής και του τόπου, είναι μόνο λίγα από τα κριτήρια που συνυπολογίζονται στην κρίση ενός έργου τέχνης. Μην μπερδευόμαστε με τα προσωπικά γούστα για τα οποία δεν υπάρχουν, πράγματι, αντικειμενικά κριτήρια.
Μαριάμπας: "4. Ο μπάρμπα-Μήτσος μπορεί να μην είναι ικανοποιημένος με ένα σκέττο ευχαριστώ και μπορεί να μην έχει εγγονό για να του το ξεπληρώσεις."
Spinoza:Δεν πειράζει, μπορεί να χτυπήσει εσάς κανένα εγκεφαλικό και ν'αφήσετε πίσω σας μια χήρα με τρία παιδιά και να εξαρτάται από το κρατος πρόνοιας η ανατροφή και εκπαίδευσή τους. Μη γελοιοποιείτε τη συζήτηση.
Ως μια γενική παρατήρηση τώρα θέλω να σημειώσω ότι αρνούμαι να αφήσω τον προβληματισμό για τα μέσα της πρόνοιας μιας κοινωνίας προς τους αδυνάτους, στην Αριστερά. Η Αριστερά, επιδιώκει το πατρονάρισμα του κράτους και των πολιτών, εμείς ενδιαφερόμαστε για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων και αυτών που αντικειμενικά είναι αδύναμοι.
Μιλώντας για επιχορηγήσεις. Διαβάζω αυτό τον καιρό την ανθολογία κειμένων από το New Left Review. Γνωρίζει κανείς καμία επιχορηγηση για να καθίσω σε μία βιβλιοθήκη κανένα εξάμηνο και να το κάνω debunk φύλλο προς φύλλο; :-)
Ες αύριον τα υπόλοιπα, ευχαριστώ, Μαριάμπα, για τη συζήτηση.
Υ.Γ. Κύριε Σαρηγιαννίδη, μην με απογοητεύετε, σας είχα για διαβασμένο. Είναι δυνατόν να ισχυρίζεστε την ύπαρξη ενός Φιλελευθερισμού την αλήθεια του οποίου κατέχετε εσείς και κανείς άλλος; Διαβάζοντας ένα Γερμανο εθνικοφιλελεύθερο του 19ου αι. και τους Πορτογάλλους εθνικοφιλελεύθερους της δεκαετίας του '90 θα βρει κανείς ελάχιστα κοινά, το αναφέρω ως παράδειγμα. Αν διαβάσετε Άνταμ Σμιθ και Καρλ Γκέρμαν Φλαχ ( για να αναφέρω έναν υπερμαχο του σύγχρονου κοινωνιοφιλελυθερισμού) πάλι θα βρείτε ελάχιστα κοινά.Για να μην αναλύσω πόσο διαφοροποιείται ο Φιλελεύθερος χάρτης σε επίπεδο κομματικής εκπροσώπησης στην Ευρώπη κατά τα τελευταία χρόνια. Αφήστε λοιπόν και τα θέατρα να λειτουργούν απερίσπαστα και τον μπάρμπα-Μήτσο στην ησυχία του.
@ Spinoza
Kαμιά φιλελευθεροσύνη δεν ζύγισα, αν φάνηκε κάτι τέτοιο δεν ήταν πρόθεσή μου. Το ότι έκανα σχόλιο σ' αυτό το χώρο δε σημαίνει ότι δηλώνω φιλελεύθερος ούτε με νοιάζει αν είναι οι άλλοι. Απλα προσπαθώ να δω τη λογική των επιχειρημάτων. Αν στο τέλος έκανα σχόλιο περί αντίφασης σε προθέσεις (φιλελευθερισμός) και αποτελέσματα (άρνησή του), δεν είναι εξαιτίας προθέσεών μου να ζυγίσω τα φρονήματά σου, αλλά κριτική των ίδιων των προΛυποθέσεων και κινήτρων που θέτει το κείμενο για τον εαυτό του.
Αν είναι να αρχίσουμε να επικαλούμαστε αυθεντίες για το ρόλο της Παιδείας, ας βάλουμε μέσα και τον Popper, ο οποίος σε μια από τις υποσημειώσεις του στο Poverty of Historicism (δεν έχω μαζί μου το βιβλίο) εξυψλωνει την τεχνική πλευρά της παιδείας σε αντίθεση με την καλλιτεχνική, και στηλεύει την τάση να θεωρούμε τη 2η "αγνότερη", πιο ανθρωπιστική της πρώτης.
Γενικά η Παιδεία μπορεί να είναι μέσο για τη μετάδοση οποιωνδήποτε αξιών. Η τέχνη επίσης μπορεί να μεταδόσει οποιεσδήποτε αξίες (βλ. σοσιαλιστικό ρεαλισμό). Αυτό που ήθελα να πω αλλά το είπε πολύ καλύτερα ο Γ. Σαρηγιαννίδης είναι ότι "αυτό που περιγράφετε δεν είναι παιδεία, είναι προπαγάνδα. Είναι κατήχηση των ανθρώπων με βάση τα δικά σας ιδανικά και τις δικές σας αισθητικές προτιμήσεις."
2. Με αυτό που λες επιβεβαιώνεις τον ισχυρισμό μου: ότι όσα λες άρρητα στηρίζονται σε ρομαντικές-μεταφυσικές αντιλήψεις για το ρόλο του καλλιτέχνη. Εγώ διαφωνώ μ' αυτό το υπόβαθρο, το βρίσκω ξεπερασμένο. Αν εσύ δεν διαφωνείς είναι δικαίωμά σου.
3. Δεν υπάρχουν αντικειμενικά μέσα για την κριτική τέχνης. Και δεν μιλάω για προσωπικά γούστα. Άντε σε ορισμένες περιπτώσεις να υπάρξει συμφωνία ειδικών σε θέματα ιστορίας της τέχνης. Όχι κριτικής-αξιολόγησης. Μιλάς για "τη θέση του έργου στο χρόνο και στο σύνολο της καλλιτεχνικής παραγωγής ενός συγκεκριμένου είδους" (με ποια μέθοδο καλλιτεχνικής ιστοριογραφίας θα γίνει αυτό; βιογραφική, foucailt-ιανή; Τι θα γίνει με έργα των οποίων η σημασία φαίνεται δεκάδες χρόνια μετά όπως ο Δον Κιχώτης ή ο Τρισταμ Σάντυ;), "επιτυχία στη διάδοση του μηνύματος" (ποιος θα καθορίσει το ποθητό μήνυμα ποιος θα κρίνει αν μεταδόθηκε επιτυχημένα;), τα εκφραστικά μέσα (με βάση ποια θεωρία θα ταξινομηθούν; η επιλογή θεωρίας γίνεται με υποκειμενικές επιλογές), "η θέση του στη γενική πνευματική παραγωγή της εποχής και του τόπου" (ποιος θα την κρίνει; τι γίνεται μ' εκείνους τους καλλιτέχνες που αποκτούν αξία εκ των υστέρων-Καβάφης- ή που χάνουν αξία όσο περνά ο χρόνος-Νταλι-;)
Τεσπα, για να μην πολυλογώ: δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια. ίσως να υπάρχει κα΄ποια γενικότερη συμφωνία για το τι θα κριθεί, αλλά σίγουρα όφι για το ΠΩΣ θα κριθεί.
4. Εγώ γελοιοποιώ την συζήτηση, η εσύ που λες στο μπάρμπα-Μήτσο να μην ανησυχεί γιατί θα φροντίσεις ο εγγονός του να πηγαίνει θέατρο; Ευτυχώς που δεν άρχισες το κείμενο σου με επίκληση στη Μούσα του blogging.
Έκλεψα τη δόξα από τον Σπινόζα στην επιφυλλίδα του Πάσχου αλλά με παρατόνισε οπότε, θα του επιβάλλω ποινή. Κομμένα τα γλασαρισμένα σε βαλσαμικό παϊδάκια στα τραπεζώματα στο σπίτι μου--που δεν αφήνει άλλο άνθρωπο να φάει έτσι που τα τσακίζει! Στο εξής, μόνο Γαλλική κουζίνα, μετά από υποχρεωτική παρακολούθηση Γαλλικών ταινιών...
κ. Spinoza,
Δεν ισχυρίζομαι ότι κατέχω την αλήθεια. Δεν είμαι ιερέας, ούτε καν θρησκευόμενος. Οπότε δεν είναι όντως δυνατόν να ισχυρίζομαι «την ύπαρξη ενός Φιλελευθερισμού την αλήθεια του οποίου κατέχετε [εγώ] και κανείς άλλος».
Αν έδωσα αυτή την εντύπωση, σας βεβαιώνω ότι δεν ισχύει. Ίσα-ίσα, ισχυρίζομαι – ίσως και πιο συχνά από ότι θα έπρεπε – ότι θα πρέπει κάποιος να δυσκολευτεί πάρα πολύ για να βρει δυο φιλελεύθερους που να μοιράζονται την ίδια εντύπωση του τι είναι φιλελευθερισμός.
Την προσωπική μου ιδέα διατύπωσα κι εγώ, όπως κι εσείς, και ελπίζω με αυτή την υποσημείωση να έγινα πιο σαφής.
Σημειώνω όμως ότι δεν απαντήσατε καθόλου στον πυρήνα των σχολίων μου. Και σε αυτά, παρά την χιουμοριστική υπερβολή τους, δεν έχω τίποτα να προσθέσω ή να αφερέσω.
ενδιαφερον θεμα.
με καλυπτουν σχεδον εξολοκληρου ο Γ.Σαρηγιαννιδης και ο Ρορκ.
Ναι πιστευω οτι χονδρικα μπορει κανεις να ξεχωρισει την ποιοτικη τεχνη απο την κακη. αλλα απο κει και περα οπως ειπε ο Ρορκ η τεχνη μεταδιδει κα αξιες, αξιες που ενα κρατος δεν δικαιουται να προωθει ή να περιοριζει. "Ο θανατος του εμπορακου" ειναι ενα καταπληκτικο εργο τεχνης, αλλα προωθει σαφως αντικαπιταλιστικες ιδεες. Το "Atlas shrugged" ειναι ενα πολυ δυνατο βιβλιο, προωθει επισης πολυ ισχυρα μια ατζεντα. Δεν βλεπω κανενα απολυτως αντικειμενικο κριτηριο πως να επιλεξω μεταξυ των δυο.
Ειδικα το θεατρο, ειναι και αστειο να λεμε οτι δεν χρηματοδοτειται μονο του, η Αθηνα ειναι ΓΕΜΑΤΗ θεατρα. αυτο που λειπει ειναι σωστη εικαστικη/θεατρικη/κινηματογραφικη εκπαιδευση και εκει το κρατος τα εχει κανει μανταρα. Πανεπιστημιο κινηματογραφου μολις πριν 2-3 χρονια ανοιξε και δεν ξερω πως τα παει.
"Θα περίμενα από τον Πάσχο που κατά καιρούς οικτίρει κι αυτός την έλλειψη παιδείας, αντί να υπερασπίζεται το πορτοφόλι του μπάρμπα-Μήτσου, να τον κατακρίνει που κατεβαίνει στο δρόμο μόνον όταν υποβιβάζεται η ομάδα του εκβιάζοντας έτσι τις επιλογές ενός ολόκληρου πολιτικού συστήματος."
ΟΧΙ, ΟΧΙ, ΟΧΙ και ΟΧΙ. Αυτο ειναι απαραδεκτος πατερναλισμος που φτανει τα ορια του ολοκληρωτισμου. Αν ο μπαρμπα Μητσος θελει να ξοδευει 99% του εισοδηματος του στην μπαλα, ειναι δικαιωμα του. Δεν εχουμε κανενα δικαιωμα να του κλεβουμε λεφτα για να τα ριχνουμε σε ενα θεατρο που εμεις νομιζουμε οτι ειναι για το καλο του. Οπως αυτος δεν εχει δικαιωμα αυριο να μου κλεβει λεφτα για να τα ριχνουμε στον Πανγρεβεναϊκο. Ο μονος πραγματικος λογος για επιδοτησεις ειναι οταν υπαρχουν ισως εξωτερικοτητες. Αλλα στο θεατρο ισχυριζομαι οτι δεν υπαρχουν, και να υπηρχαν ειναι δυσκολο να τις εντοπισεις σωστα.
"Ο παγκόσμιος πολιτισμός θα ήταν ασύγκριτα φτωχότερος αν οι λογιστές έπαιρναν όλες τις αποφάσεις."
εδω αρχιζω και εκνευριζομαι. ΚΑΝΕΙΣ ΕΔΩ ΜΕΣΑ δεν ειπε να παιρνουν οι λογιστες τις αποφασεις. Ειπαμε ΑΦΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ που θα ριξουν τα λεφτα τους. Δεν κρινουμε εδω αν το Ανοιχτο Θεατρο ειναι αξιο να υπαρχει. Κρινουμε αν δικαιουται κανεις να κλεβει λεφτα απο τον μπαρμπα-Μητσο για να τα δινει στο θεατρο. Και επιμενω, ακομα και αν το θεατρο αξιζει επιδοτησεις, στην σημερινη Ελλαδα αμιφσβητω αμεσα οτι καποιοι γραφειοκρατες ειναι αξιοι να κρινουν ποιος θα παρει τι. Παραφραζοντας:
Ο παγκόσμιος πολιτισμός εξαφανιζεται εκει που οι γραφειοκρατες παιρνουν όλες τις αποφάσεις. (σοβιετικο θεατρο κανεις?)
Αυτός ο μάγειρας πάντα μου τρώει τη δόξα, σιγά το πρόσωπο! :-)
Αγαπητέ κ.Σαρηγιαννίδη και αγαπητοί συν-συζητητές, δεν σας απάντησα επί της ουσίας, σαφώς, θα το κάνω μέσα στη μέρα ελπίζω. Μέχρι να βρούμε επιδότητηση, πρέπει να δουλεύουμε κιόλας. :-)
Πολλές φορές blogs απαντάνε σε απόψεις άρθρων εφημερίδων. Πόσες φορές όμως έχετε δει ένα άρθρο εφημερίδας να απαντάει σε ένα blog;
Ας ευχαριστήσουμε τον κυρ.Μήτσο, που έγινε αφορμή εξέλιξης της διαδραστικότητας του internet και των blogs με τα παραδιοσιακά ΜΜΕ. Και χωρίς τους φόρους του. Βέβαια χρειάζεται μια μεγάλυτερη εξοικείωση γιατί μπέρδεψε τις διαδικτυακές προσωπικότητες. lol
Η απάντηση του Πάσχου Μανδραβέλη στον Σπινόζα:
Κολλημένοι με το κράτος...
Tου Πάσχου Mανδραβέλη/ pmandravelis@kathimerini. gr
Φυσικό ήταν να προκαλέσει αντιδράσεις το άρθρο σχετικά με την επιδότηση μιας άξιας θεατρικής προσπάθειας, όπως είναι αυτή που χρόνια έκανε ο Γιώργος Μιχαηλίδης με το «Ανοιχτό Θέατρο». Στο χθεσινό κείμενο αναρωτιόμασταν «γιατί καλείται και πάλι ο κυρ Μήτσος από τα Γρεβενά να πληρώσει για ένα θέατρο την ύπαρξη του οποίου πιθανότατα αγνοεί;» («Καθημερινή» 25/10/2006)
Οι αντιδράσεις ήταν κατά κύριο λόγο συναισθηματικές, μόνο που κάποιες είχαν και μια λεοντή λογικής. Το σκεπτικό τους εδράζεται στη «διά του κράτους κοινωνία της αλληλεγγύης». Η καλύτερη απάντηση ήρθε από το ηλεκτρονικό ημερολόγιο (blog) «e-rooster» όπου ο γνωστός στον κυβερνοχώρο «Αθηναίος» έγραψε: «Μπαρμπα-Μήτσο σ’ ευχαριστώ πολύ και για το σχολείο μου που πλήρωσες και για το πανεπιστήμιό μου και για τα μεταπτυχιακά που έκανα με υποτροφία του ΙΚΥ. Τώρα που μεγάλωσα και ως (αγρίως) φορολογούμενος ελεύθερος επαγγελματίας, ήρθε η ώρα να επιστρέψω στην κοινωνία την οφειλή μου, ελπίζω να μπορέσω να συνεχίσω να επιδοτώ με τους φόρους μου, το εισιτήριο του θεάτρου του εγγονού σου που θα κατέβει στην Αθήνα από τα Γρεβενά. Πιστεύω πως είναι άδικο εγώ, που έγινα άνθρωπος και με τη δική σου οικονομική συμβολή, να αφήσω τον εγγονό σου να πιστέψει ότι Τέχνη κάνουν μόνη η Ντενίση και η Βίσση».
Καλή και χρυσή είναι αυτή η μορφή της ανταποδοτικής αλληλεγγύης, που περιγράφεται παραπάνω, μόνο που λειτουργεί σε κοινωνίες αγγέλων. Στην πραγματικότητα μεταξύ του επιδοτούμενου και μελλοντικά φορολογούμενου υπάρχει ένας μηχανισμός που λέγεται κράτος. Αυτός δεν απαρτίζεται από τίμιους και αγαθούς ανθρώπους. Πέρα από την σύμφυτη του Δημοσίου διαφθορά, στην τέχνη πότε δεν ξέρουμε αν η κρατική επιδότηση εξυπηρετεί κάποια (έτσι κι αλλιώς ασαφή) υψιπετή κριτήρια, αλλά την εκλογική πελατεία του εκάστοτε υπουργού. Το γράψαμε και παλαιότερα: αν μελετήσει κανείς διαχρονικά τις δαπάνες του ΟΠΑΠ ή του υπουργείου Πολιτισμού δεν θα ανακαλύψει πολιτιστικές ανάγκες, διότι αυτές εκ των πραγμάτων δεν ορίζονται. Μπορεί να αποκτήσει, όμως, μια πολύ καλή εικόνα των πολιτικών συσχετισμών κάθε εποχής.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι η διαφθορά. Ετσι κι αλλιώς κάθε φορά που χρηματοδοτούμε τον πολιτισμό πρέπει να ξέρουμε εκ των προτέρων ότι τα μισά χρήματα είναι χαμένα. Απλώς δεν θα μάθουμε ποτέ ποια μισά είναι αυτά.
Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η διάχυτη η αντίληψη ότι η κοινωνία της αλληλεγγύης, η στήριξη ευγενών προσπαθειών, η ενίσχυση της τέχνης πρέπει να περνά μόνο κι αποκλειστικά από το κράτος. Σα να μην υπάρχουν άλλοι κοινωνικοί θεσμοί να υποκαταστήσουν το όλο και πιο ατελέσφορο Δημόσιο. Δυστυχώς, στη συνείδηση πλέον του Ελληνα υπάρχουν μόνο ανάγκες και κράτος. Τίποτε άλλο. Ακόμη και στην αγορά, εκεί που κάθε πολίτης είναι ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του, όλοι αναζητούν χωροφύλακα.
Γι’ αυτό ίσως δεν υπάρχει καταναλωτικό κίνημα, ούτε Κοινωνία των Πολιτών. Αν όλοι «γνωρίζουμε» ότι μόνο διά του κράτους μπορεί να σωθεί το «Ανοιχτό Θέατρο» κανείς δεν θα κινηθεί να βρει άλλες εξυπνότερες και τελικά πιο αποτελεσματικές λύσεις.
Το κράτος είναι απάντηση σε επείγουσες καταστάσεις, τότε που ο κοινωνικός αυτοματισμός δεν έχει χρόνο να λειτουργήσει. Αν κάποιος π. χ. πεθαίνει δεν μπορούμε να περιμένουμε τα χρήματα εράνου για να μπει στο νοσοκομείο. Πρέπει όμως να αφεθεί χώρος για να αναπτυχθούν άλλες μορφές αλληλεγγύης και προσφοράς. Στον χώρο της τέχνης πιθανότατα μπορούν να αναπτυχθούν τέτοιες πρωτοβουλίες. Μόνο το 10% όσων δηλώνουν ανήσυχοι για τον πολιτισμό να κινητοποιηθεί, είκοσι «Ανοιχτά Θέατρα» θα καταφέρουν να μακροημερεύσουν.
Αναρωτήθηκε κανείς γιατί -παρά την κρατική χρηματοδότηση- ο Μιχαηλίδης έβαλε λουκέτο; Ο κόσμος πάει μόνο στη Ντενίση; και τι θα έπρεπε να κάνουν τότε χώροι όπου εκφράζοντια ακόμη πιο εξεζητημένοι καλλιτέχνες;
Τι φταίει λοιπόν ; η κακή διαχείριση. Δεν μπορεί ο κος Μιχαηλίδης να κάνει το λογιστή; Ας προσλάβει οικονομικό σύμβουλο.
Σε τελικά ανάλυση ο μπαρμπα Μήτσος που καθόταν ήρεμος στα Γρεββενά δεν έχει ευθύνη. Και ποιος μας λέει ότι με την επιχόρήγηση που θα λάβει ο κος Μιχαηλίδης δε θα ξαναδημιουργήσει χρέη; Και να στο τέλος του χρόνου πάλι δεν έχει λεφτά; Πάλι επιχορήγηση;
Όπως λέει και ο Κουμφούκιος αν δώσεις σε κάποιον ένα ψάρι χορταίνει για μια μέρα , αν του μάθεις να ψαρεύει χορταίνει για μια ζωή.
Υ.Γ. Και μη μου πείτε ότι η τέχνη δε μετριέται με το χρήμα γιατί υπάρχουν και θετρικοί επιχειρηματίες με πραγματική λατρεία προς την τέχνη που προσπαθούν με κάθε μέσο να χωρέσουν όλα τα όνειρα του καλλιτέχνη στον προϋπολογισμό ώστε ο τελευταίος να εκπληρώσει το όραμά του. Αλλά βέβαια οι "λογιστές" είναι μόνο για να μετράνε λεφτά ,δε θα τους γράψει ποτέ η Ιστορία.
Πολύ φοβάμαι ότι ο Μπαρμπα Μήτσος, όχι μόνο δεν κατεβαίνει όταν υποβιβάζεται η ομάδα του, αλλά στωϊκώς βάζει το χέρι βαθύτερα στην τσέπη για να χαρισθούν τα χρέη των ομάδων (διότι έχουν ιστορία κλπ κλπ), αδύναμος να αντιδράσει.
Υποθέτω ότι συμφωνούμε όλοι, πώς το Κράτος δεν είναι γεννήτρια χρήματος, συνεπώς είμαστε αναγκασμένοι να επιλέξουμε. Πολλές φορές μάλιστα όση καλή θέληση και να υπάρχει, είμαστε αναγκασμένοι να προβούμε σε επιλογές τραγικότατες.
Ο κ. Μανδραβέλης, όμως κατά την άποψ ή μου ήθελε να στηλιτεύσει κάτι άλλο: την απροθυμία όλων αυτών, οι οποίοι "οργίσθηκαν", "σοκαρίστηκαν με τα ανήκουστα νέα" κλπ να κάνουν μια δήλωση, να προβούν σε μια πράξη σαν την ακόλουθη:
"Εμείς οι Χ,Ψ καλλιτέχνες/διανοούμενοι κλπ, προβληματισμένοι με το κλείσιμο του Α.Θ ξεκινάμε έναν αγώνα για την επαναλειτουργία του. Ήδη ανοίξαμε λογαριασμό, στον οποίον έχουμε καταθέσει Χ € και καλούμε κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη να συμμετάσχει"
Αντιθέτως, στρέφουν τα βλέμματά τους προς το Κράτος, το οποίο θεωρούν πως έχει την υποχρέωση να κάνει τα πάντα.
Σύμφωνα με το σχόλιο του κ. Μανδραβέλη τα χρεωστούμενα είναι κάποια ενοίκια και κάποια εγγύηση. Δεν γνωρίζω, γιατί δεν κατεβλήθησαν αυτά, όπως και για το εάν ο ιδιοκτήτης δεν έδειξε την ενδεδειγμένη ευαισθησία και ανοχή στο να αναμείνει να τα εισπράξει αργότερα. Νομίζω, όμως, ότι η νοοτροπία ότι οι καλλιτεχνικοί φορείς είναι "θεσμοί" και συνεπώς θα πρέπει να τους συγχωρούνται τα πάντα δεν βοηθά την διάδοση της παιδίας και του πολιτισμού. Εάν κάποιος έχει έναν χώρο, γιατί να τον νοικιάσει σε μια καλλιτεχνική ομάδα, όταν διατρέχει τον κίνδυνο όχι μόνο να μην εισπράττει τα ενοίκιά του, αλλά και να χαρακτηρισθεί ενδεχομένως και ως απολίτιστος και ασχολούμενος με ποταπά πράγματα, όπως τα χρήματα. Ας τον διαθέσει κάπου αλλού. Συνεπώς, η καλλιτεχνική ομάδα δεν θα έχει χώρο να εκφρασθεί.
Υποθέτω ότι ούτε το Α.Θ, ούτε κάποια άλλη καλλιτεχνική ομάδα, θεσμός κλπ θέλουν να είναι ασυνεπείς με τις υποχρεώσεις τους. Την νοοτροπία θέλω να στηλιτεύσω, ιδίως αυτών που είναι "έξω από τον χορό", αλλά δεν κάνουν και κάτι για να βοηθήσουν την όποια κατάσταση.
Καλά κάνατε και ευχαριστήσατε τον κ. Μήτσο. Όλοι πρέπει να το κάνουμε. Όμως, έχω την αίσθηση ότι το άρθρο του κ. Μανδραβέλη σχολιάζει πώς με την τάση μας να αναφερόμαστε για τα πάντα στο Κράτος, στο τέλος τα λεφτά του κ. Μήτσου δεν αποδίδουν τα μέγιστα για όλους μας.
Σχετικά με την κυρία Ντενίση τώρα. Δεν είμαι φιλόλογος, δεν είμαι θεατρολόγος, οπότε η γνώμη μου δεν θα είναι έγκυρη. Όμως, σε πολλές παρέες έχω συμμετάσχει σε διαλόγους αυτής της μορφής:
-Η Ντενίση ανεβάζει έργο.
-Η Ντενίση ηθοποιός, όπως λέμε το πιο σύντομο ανέκδοτο του κόσμου.
-Την έχεις δει ποτέ; Στο θέατρο; Στην τηλεόραση;
-Και δεν βλέπω καλύτερα κάτι άλλο; Είναι ατάλαντη. Το λέει και ο *** στις εκπομπές του.
-Τέλος πάντων. Μιας και μιλάμε για θέατρο: είδες τελευταία τίποτα που να σου κίνησε το ενδιαφέρον;
-Α,εε...οο ναι. Λοιπόν, ήταν κάτσε να θυμηθώ πώς το λένε αυτό με τον... πριν τέσσερα χρόνια...
Με λίγα λόγια οι περισσότεροι, που έχω συναντήσει στηρίζουν την γνώμη τους για την κ. Ντενίση πάνω στην αντιπαλότητα, που της έχει κάποιος συνάδελφός της και δεν έχουν δική τους γνώμη. Την ίδια δεν την έχουν δει ποτέ, αλλά ούτε και έχουν πάει και σε κάποιο άλλο θέατρο (ενδεχομένως να τους έχουν σύρει) για να κάνουν συγκρίσεις κλπ. Ακόμα και τα "λαϊκά εισιτήρια". που υπάρχουν σε αρτοπωλεία για τις επιθεωρήσεις δεν καταδέχονται να τα πάρουν. Πόσο μάλιστα για κάτι σοβαρότερο.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι εξαιρέσεις, που έχουν δει θέατρο (όχι για την μόστρα, αλλά επειδή πραγματικά ενδιαφέρονται). Έχουν δει και την κ. Ντενίση και έχουν αξιολογήσει το ταλέντο της ή την αταλαντοσύνη της. Βασίσθηκαν, όμως, στην δική τους γνώμη. Δεν ακολούθησαν την γνώμη του "αντιπάλου" της.
Καταφώρως εκτός θέματος, αλλά γιατί να ξαναδιαβάσω εφημερίδα όταν ο σχολιαστής της δεν μπορεί να ξεχωρίσει τον Spinoza από τον αθήναιο. Έλεος, δηλαδή, ούτε το σκορ σε ποδασφαιρικό ματς δεν θα μπορούμε να μαθαίνουμε με ασφάλεια από την εφημερίδα ;
Για την επιδοτούμενη τέχνη
http://www.medium.gr/articles/115030832373593.shtml
Η πραγματικότητα, αλλά και η θεωρία λέει ότι όποιος πληρώνει μπορεί και να λογοκρίνει. Κι εδώ εδράζεται η μεγάλη αντίφαση του επιδοτούμενου από το κράτος πολιτισμού και της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας. Οτιδήποτε χρηματοδοτείται από ένα δημοκρατικό κράτος πρέπει να έχει την έγκριση της πλειοψηφίας. Αυτό λέει ο δημοκρατικός κανόνας. Βάζουμε ρεφενέ τον προϋπολογισμό για να πληρώσουμε κάποιες κοινές ανάγκες.
Από την άλλη η τέχνη χρειάζεται να τσακίζει τις κοινές πεποιθήσεις της πλειοψηφίας. Για αν είναι πρωτοποριακή πρέπει να είναι αιρετική. Πρέπει να ενοχλεί. Κάτι που είναι πραγματικά πρωτοποριακό ποτέ η πλειονότητα δεν θα το χρηματοδοτήσει. Κατακτήσαμε το γεγονός ότι δεν μπορεί να το αποσιωπήσει. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να κατακτήσουμε την πολυτέλεια να το προωθήσει.
Στο δημοκρατικό κράτος η πλειοψηφία αποφασίζει πως θα διαθέσει τα χρήματά της. Αν την υποχρεώσουμε να επιδοτεί πράγματα που απεχθάνεται, τότε καταστρατηγούμε τον δημοκρατικό κανόνα.
Εξάλλου, το πιο επιδοτημένο καλλιτεχνικό κίνημα στην ιστορία ήταν ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός. Ξέρετε τι έλεγαν γιʼ αυτόν στην αλήστου μνήμης Σοβιετική Ένωση: «Η διαφορά μεταξύ του νατουραλισμού, του ιμπρεσιονισμού και του σοσιαλιστικού ρεαλισμού είναι η εξής: Οι νατουραλιστές ζωγραφίζουν ό,τι βλέπουν, οι ιμπρεσιονιστές ό,τι αισθάνονται και οι σοσιαλρεαλιστές ό,τι τους λένε.» Οι τελευταίοι είναι εκείνοι που ζούσαν εξ ολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Χρήσιμες και ενδιαφέρουσες οι θεωρητικές συζητήσεις αλλά κανείς (ιδίως από τους υπερασπιστές του κρατικού ξελασπώματος) δεν θέλησε να σχολιάσει τα συγκεκριμένα, επίσημα στοιχεία που παρέθεσα πιο πάνω.
Τέλος πάντων.
Σήμερα, σε μερικές ώρες, κλείνει ο καλύτερος (κατ' εμέ) ραδιοφωνικός σταθμός της Αθήνας, ο Εν Λευκώ 87.7, ο οποίος παίζει το ρόλο που θα έπρεπε να έχει (από τη στιγμή που υπάρχει) το -συχνά σαχλό- κρατικό ραδιόφωνο. Παίζει "σπάνια", ποιοτική μουσική που δεν ακούει κανείς στα ιδιωτικά ραδιόφωνα.
Συγκρίνετε την αξιοπρέπεια του σταθμού και όλων των παραγωγών του, στην τελευταία αυτή ημέρα λειτουργίας, με τις κλάψες και τις προσπάθεις πίεσης / απόσπασης χρημάτων για το εν λόγω θέατρο και θα έχετε μια καλή ιδέα για το ποιός και πως προάγει τον πολιτισμό...
Δημοσίευση σχολίου