Πέμπτη, Μαρτίου 23, 2006

Η καταστροφικότητα του λαϊκισμού

Πολύς θόρυβος έχει σηκωθεί γύρω από τα πρόσφατα μέτρα της γαλλικής κυβέρνησης για την μείωση της νεανικής ανεργίας. Στην χώρα μας, ως συνήθως, ακούσαμε μόνο τα μονολιθικά στερεότυπα της κατάργησης των εργατικών δικαιωμάτων από τα περισσότερα ΜΜΕ, τις ονειρώξεις κοινωνικών αγώνων από τους συνηθισμένους γραφικούς, αλλά το χειρότερο ακούσαμε τον ίδιο ασόβαρο, κοντόφθαλμο λαϊκισμό από το σύνολο των πολιτικών κομμάτων. Μάλιστα τα κόμματα εξουσίας επιδώθηκαν σε μια πλειοδοσία λαϊκισμού. Η ανεύθυνη όμως αυτή στάση είναι καταστροφική, όχι μόνο για τη Γαλλία ή την χώρα μας, αλλά για οποιαδήποτε χώρα μαστίζεται από παρόμοια προβλήματα ανεργίας.

Δεν θα αναφερθώ στα χιλιοειπωμένα παραδείγματα της Ιρλανδίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Βρετανίας ή των ΗΠΑ, αλλά στη Δανία της ισχυρής κοινωνικής προστασίας. Όπως γράφει η Wall Street Journal:

Η Δανία όμως έχει ακολουθήσει άλλο δρόμο: η κυβέρνηση επιτρέπει ελεύθερα τόσο τις προσλήψεις όσο και τις απολύσεις, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ, ενώ έχει θέσει όριο στη χρονική διάρκεια καταβολής των υψηλών επιδομάτων ανεργίας. Την ίδια στιγμή όμως, επενδύει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα στην επανεκπαίδευση των ανέργων, ως ποσοστό επί του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος - συνδυασμός ευελιξίας και ασφάλειας.

Ο ασυνήθιστος αυτός συνδυασμός βοήθησε τη δανική κυβέρνηση να μειώσει το ποσοστό ανεργίας στο ήμισυ, από το 10% στις αρχές της δεκαετίας του 1990 (από 12,3 το 1994) σε χαμηλότερα από 5% σήμερα, στα πρότυπα των ΗΠΑ. Η οικονομία είναι σχετικά εύρωστη, παρουσιάζοντας ρυθμό αύξησης 3,4% πέρυσι. Αντίστοιχα, η Γαλλία και η Γερμανία παρουσίαζαν το δανικό ποσοστό ανεργίας ή και περισσότερο πριν από μία δεκαετία.

Μολονότι οι Δανοί θεωρούνται οι εργαζόμενοι που απολύονται πιο εύκολα στην Ευρώπη, οι έρευνες δείχνουν ότι είναι οι περισσότεροι ασφαλείς όσον αφορά το μέλλον τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σήμερα προβάλλει τη Δανία ως μοντέλο για άλλες χώρες, τις οποίες προτρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.

Την ίδια στιγμή, οι Δανοί αλλάζουν θέσεις εργασίας πιο συχνά από τους εργαζομένους του ανεπτυγμένου κόσμου με εξαίρεση τους Αμερικανούς και τους Αυστραλούς, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).Λιγότεροι από το 10% των Δανών εργαζομένων υποστηρίζουν ότι δεν νιώθουν ασφάλεια όσον αφορά την εργασία τους, συγκριτικά με το 40% των εργαζομένων στη Γερμανία και το 60% στην Ισπανία. Οι περισσότεροι Δανοί πιστεύουν ότι πάντα μπορούν να βρουν δουλειά στην ευέλικτη αγορά εργασίας τους. Ακόμη και την περίοδο που είναι άνεργοι, νιώθουν ασφάλεια, καθώς λαμβάνουν επίδομα αντίστοιχο περίπου με τα εννέα-δέκατα του τελευταίου μισθού τους - πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο στην Ευρώπη.


Αυτές οι επιτυχίες ήταν που ενέπνευσαν τη γαλλική κυβέρνηση να τολμήσει κάποιες αλλαγές, για να αντιμετωπίσει την τεράστια νεανική ανεργία, και όχι κάποια έμφυτη κακία της απέναντι στους εργαζομένους. Δυστυχώς όμως αντιμετωπίστηκαν εχθρικά από τους διανοούμενους της κρατικίστικης αριστεράς, από τους κλασικούς βολεμένους του συστήματος (τους συνδικαλιστές), από τους νέους που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, έχουν τα μικρότερα προβλήματα αλλά ζουν μια παρατεταμένη εφηβεία, αλλά και από όσους υποστεί την συστηματική πλύση εγκεφάλου τόσα χρόνια εναντίον των ίδιων τους των συμφερόντων (που έχουν ονομαστεί συλλύβδην ...νεοφιλελευθερισμός).

Ο νεοφιλελευθερισμός όμως είναι κάτι που ποτέ δεν εφαρμόστηκε στη Γαλλία του κρατικισμού, της φορολογίας, τς γραφειοκρατίας και των ασφυκτικών ρυθμίσεων της αγοράς. Τα προβλήματα της γαλλικής οικονομίας είναι χρόνια, συμπληρώνει σχεδόν 30 χρόνια αναιμικής ανάπτυξης και η ανεργία της είναι δομική και όχι κάτι το συγκυριακό, πληρώνοντας το τίμημα των σοσιαλδημοκρατικών/συντηρητικών εμμονών της. Μια απόδειξη της χρεοκοπίας ενός συστήματος να προστετεύσει αυτούς για τους οποιούς υπιτίθεται ότι αναπτύχθηκε.

Αλλά και οι αλλαγές που προτείνονται δεν είναι η πλήρης κατάργηση της προστασία των εργαζομένων όπως διαδίδουν οι πολέμιο κάθε αλλαγής, αλλά η αναπροσαρμογή τους με τέτοιο τρόπο ώστε να απελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς να παράγουν πλούτο και ευημερεία και να ξεφεύγει η κοινωνία από τον φaύλο κύκλο της μακροχρόνιας ανεργίας και των αδιέξοδων σπάταλων πολιτικών που την διαιωνίζουν. Πλέον χρειάζονται βαθιές τομές και ριζικές αλλαγές όχι μόνο στην νομοθεσία αλλά και στην νοοτροπία των πολιτών, αν θέλουν αναστρέψουν μια διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση, διότι τα μέτρα από μόνα τους δεν φτάνουν. Αλλαγές νοοτροπίας όχι μόνο στην αποδοχή των μέτρων αλλά και στην συμμετοχή στην επιτυχία τους. Όπως αποδεικνύουν δύο Γάλλοι οικονομολόγοι:

...civic attitudes cannot be systematically changed quickly just by changing institutions. This result has far-reaching consequences for the policy reforms agenda. It indicates that civic attitudes impose real constraints on the choice of labor market institutions. From this point of view, it is unlikely that countries with weak public-spiritedness can implement the Danish Model without specific action aimed at changing the values of their citizens.

...this analysis suggests that public-spiritedness is a key ingredient in the possibility for a society to implement efficient public unemployment insurance. To that regard, a country may be unlikely to succeed in its labor market reforms without a comprehensive policy affecting civic behavior of its citizens.


Οι επιλογές είναι διαθέσιμες και τα επιτυχημένα παραδείγματα είναι υπαρκτά. Φυσικά, οι λύσεις της Δανίας ή της Σουηδίας δεν είναι πανάκεια. Έχουν και αυτές τις αδυναμίες τους (πχ υψηλή φορολογία). Είναι όμως απόδειξη ότι αν ένας λαός δεν βρίσκεται αγκυλωμένος πίσω από καταστροφικές ιδεοληψίες, κυνηγώντας δονκιχωτικά νεοφιλελεύθερους ανεμόμυλους, και αγκαλιάσει τους μηχανισμούς της αγοράς, τότε μπορεί να τους αξιοποιήσει επιτυχημένα χωρίς να μειώσει την μέριμνα για τους εργαζομένους.

Το παράδειγμα των βόρειων χωρών δείχνει ότι για να αποδώσουν τα μέτρα χρειάζονται ταυτόχρονα μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας που δυστυχώς ούτε επιδεικνύεται, ούτε υπάρχουν ενδείξεις προσπάθειας σε αυτήν την κατεύθυνση. Εδώ ακριβώς βρίσκονται οι εγκληματικές ευθύνες όλων όσων λαϊκίστικα φωνάζουν σε κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού των οικονομικών σχέσεων διότι με τις κραυγές τους (που είναι σχεδόν μονοπώλιο στην χώρα μας ή της Γαλλία) εξασφαλίζουν ότι δεν θα αναπτυχθούν ποτέ οι αναγκαίες συνθήκες, νοοτροπίες και οι θεσμοί για να έχουν πιθανότα επιτυχίας οι αλλαγές. Ειδικά οι ευθύνες του πολιτικού κόσμου και των κομμάτων είναι τεράστιες, που μπροστά στα μικροκομματικά τους οφέλη θυσιάζουν κάθε πολιτική αρχή.

Γι' αυτό οι αντιδράσεις στις αλλαγές δεν είναι απλά χαριτωμένες, γραφικές, ανεύθυνες ή σουρεαλιστικές. Είναι ουσιαστικό μέρος που προβλήματος που κρατά τη χώρα πίσω, διατηρεί την ανεργία στα ύψη, συντηρεί τις αντιπαραγωγικές ρυθμίσεις και τους περιορισμούς της αγοράς και μηδενίζει κάθε πιθανότητα ουσιαστικών αλλαγών. Δεν θέλουν απλά την αδιαφορία μας, απαιτούν την αποδοκιμασία μας.

11 σχόλια:

xpan είπε...

Roark, η αλήθεια είναι οτι με πιάνεις εντελώς αδιάβαστο και δεν έχω άποψη σχετικά με το θέμα. θα ήθελα όμως να σε ρωτήσω κάτι.

Είναι αλήθεια πως κάθε χώρα, στην πραγματικότητα κάθε γεωγραφικός χώρος που ορίζεται και συνορεύει έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία μάλιστα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν (π.χ. Οι μεσογειακές χώρες έχουν κάποια κοινά στοιχεία, ενώ οι βόρειες χώρες κάποια άλλα)

Αν συμφωνείς σε αυτό, τότε η ερώτησή μου είναι η εξής: Γιατί οι πολιτικοί δε προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτές τις ιδιομορφίες και να κάνουν καλύτερη τη χώρα τους;

Είναι σαν να προσπαθώ να γίνω καλαθοσφαιριστής ενώ θα μπορούσα να γίνω ποδοσφαιριστής αφού είμαι 1,65 και γρήγορος στα πόδια. Και σίγουρα το να με τραβάς κάθε μέρα απο τα άκρα δε πρόκειται να ψηλώσω. Ίσως όμως να παραμορφωθώ στο τέλος.

Τι θέλω να πω; Το προφανές. Δηλαδή, αντί να εφαρμόζουμε στα τυφλά ότι πέτυχε σε άλλα κράτη, δε θα μπορούσαμε απλά να αφουγκραστούμε πρώτα και να εκμεταλλευτούμε, έπειτα, τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους-γεωγραφικού διαμερίσματος; δε ξέρω, μια σκέψη κάνω.

Γ.Σαρηγιαννίδης είπε...

Πολύ εύστοχα τα σχόλια του Roark. Αντί να βλέπουμε νεοφιλελεύθερες συνωμοσίες παντού, καλό θα ήτανε να επιτρέψουμε στην αγορά να κάνει τη δουλειά της. Η ελευθερία δεν είναι μόνο ηθικά ανώτερη επιλογή, είναι και οικονομικά πιο αποδοτική. Το ‘δίχτυ ασφαλείας’ που όντως θα μπορούσε να υπάρχει δε θα πρέπει να γίνεται σκοινί απαγχονισμού για εργαζόμενους και εργοδότες. Αν τα τεράστια ποσά που ξοδεύονται σε γραφειοκρατικές ανοησίες και επιδοτήσεις, δινότανε στην μετεκπαίδευση και την έρευνα, θα ‘αγοράζαμε’ πολύ περισσότερη ασφάλεια από ότι τώρα έχουμε.
Πως όμως μπορείς να πείσεις κάποιον που έχει μάθει ότι το κράτος είναι ο ‘αστυνόμος Σαϊνης’ της ζωής του, ότι μπορεί και χωρίς αυτό; Οι ‘ειδικοί αναλυτές’ τύπου Αυτιά, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια, και τα κόμματα μάλλον απλά ακολουθούν.

Kensai είπε...

Εδώ ακριβώς βρίσκονται οι εγκληματικές ευθύνες όλων όσων λαϊκίστικα φωνάζουν σε κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού των οικονομικών σχέσεων διότι με τις κραυγές τους (που είναι σχεδόν μονοπώλιο στην χώρα μας ή της Γαλλία) εξασφαλίζουν ότι δεν θα αναπτυχθούν ποτέ οι αναγκαίες συνθήκες, νοοτροπίες και οι θεσμοί για να έχουν πιθανότα επιτυχίας οι αλλαγές.

Το αστείο είναι ότι η παραπάνω ανασταλτική στάση είναι εν τέλει πιο «συντηρητική» απ'τις παρατάξεις και τους πολιτικούς (συνήθως κεντρο-δεξιούς) που θέλουν τις αλλαγές στην ελεύθερη αγορά.

Αυτοί πχ που λένε «Στην Ελλάδα δεν θα αναπτυχθούν ποτέ οι αναγκές συνθήκες, νοοτροπίες και θεσμοί...» είναι οι ίδιοι βολεμένοι συνδικαλιστές που στηρίζονται στο status quo και ασκούν veto σε οποιαδήποτε πρόταση για ευελιξία στους θεσμούς, κυρίως στο εργατικό δίκαιο.

Thrass είπε...

xpan asked:
Γιατί οι πολιτικοί δε προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτές τις ιδιομορφίες και να κάνουν καλύτερη τη χώρα τους;

Στην Ελλάδα; Επειδή σχεδόν κανείς δε θα το εκτιμήσει. Και Οικονομικά, οι ίδιοι οι πολιτικοί δεν έχουν συμφέρον να αλλάξει η κατάσταση. Πού αλλού θα είχαν τη δυνατότητα να κλέβουν τόσο εύκολα; (χωρίς να λέω ότι κλέβουν, έτσι; πώς θα μπορούσα να πω κάτι τέτοιο...). Και τελικά αυτό αφήνει ελάχιστους να προσπαθούν πραγματικά.

ΥΓ. Roark, εξαιρετικό άρθρο. Επειδή δεν το ξέρω καλά το θέμα, δε γνωρίζω αν κάποιος μπορεί να το αντικρούσει. Αλλά ακόμα κι αν αντικρουστεί (προς το παρόν είναι πειστικό, πάντως), είναι γραμμένο έτσι, που θα έχει πολύ ενδιαφέρον.

S G είπε...

Roark με προλαβες, αλλα καλα εκανες γιατι θα βαριομουν να γραψω τοσο αναλυτικο αρθρο. Θα προσθεσω μονο δυο τρια σχολια:

το πρωτο σχολιο, στο θεμα περι Γαλλιας, θα το κανω ξεχωριστο ποστ, για πρακτικους λογους.

τωρα χπαν, εχουμε σιγουρα ιδιομορφιες. Μερικες μπορουμε να τις εκμεταλλευτουμε για να εχουμε μια ομορφη χωρα. Μια τετοια ιδιομορφια ειναι η οικογενειακη συνοχη στην Ελλαδα, που χρησιμευει σαν κοινωνικο δικτυ προστασιας. Στην Ελλαδα δεν αφηνουμε τους συγγενεις μας να πεινασουν και αυτο ειναι καλο νομιζω...

Αλλες ιδιομορφιες πρεπει ομως απλα να τις αλλαξουμε. Αυτες ειναι ας πουμε η απιστευτη διαφθορα, η αδιαφορια για τον νομο, η πληρης ελλειψη σεβασμου για τα δικαιωματα των αλλων, η απουσια fairness. Αυτο μαλιστα το τελευταιο ειναι και το πιο σημαντικο αν θελουμε να εχουμε κοινωνικο κρατος. Το να μην ζηταμε κατι που δεν αξιζουμε, ειναι μια νοοτροπια που κανει τα πλουσια επιδοματα ανεργιας εφικτα.

Αν μονο οι πραγματικα αδυνατοι επαιρναν επιδομα, δεν θα υπηρχε τετοιο βαρος στην κοινωνια. Αλλα οταν ο καθενας προσπαθει να βολευτει και να αρμεξει το δημοσιο, οταν δεν καταλαβαινουν οτι ειναι αναηθικο να ζουν με τα λεφτα των αλλων, τοτε εχουμε προβλημα. Και αυτη ακιβως η διαφορα νοοτροπιας μεταξυ ευρωπαϊκου Βορρα και Νοτου ειναι ας πουμε που εφερε 20% ανεργια στην ισπανια απο την μια μερα στην αλλη, οταν πηγαν να εφαρμοσουν βορειο κοινωνικο κρατος σε μια ανετοιμη χωρα.

Τα καλα νεα ομως ειναι οτι για να αλλαξει μια κοινωνια δεν χρειαζεται ατσαλι και φωτια. Χρειαζεται ενα μεγαλο καροτο και ενα μικρο μαστιγιο οπως συζητουσαμε σε αυτο το πολυ ενδιαφερον αρθρο (το οποιο νομιζω αξιζει να γινει αρθρο στον κυριως κοκκορα).

Roark είπε...

Οι διαφορές κάθε κοινωνίας δεν είναι χαρακτηριστικά εγγενή όπως το ύψος. Είναι σε μεγάλο βαθμό δευτερογενείς και αυτό αποδεικνύεται από το ότι άνθρωποι από νότιες χώρες μπορούν να προσαρμοστούν και να λειτουργήσουν σε βόρειες κοινωνίες αλλά και παρόμοιες πολιτικές έχουν εφαρμοστεί σε πολύ διαφορετικές κοινωνίες (πχ Πορτογαλία). Και τα χαρακτηριστικά και οι νοοτροπίες επειδή επιδέχονται αλλαγής, θεωρώ εγκληματίες όσους τα διαιωνίζουν.

Ανώνυμος είπε...

Διαβάζω καλά; Οι roosters ψηφίζουν "fexicurity"; =)
Ωραίο άρθρο, Roark.

Επειδή δεν έχω προλάβει να διαβάσω αρκετά γι' αυτή την ιστορία: τι ισχύει με τα επιδόματα ανεργίας στη Γαλλία; Αλλάζει κάτι με το νέο νόμο;

pinky and the brain είπε...

well done roark!

S G είπε...

"τι ισχύει με τα επιδόματα ανεργίας στη Γαλλία; Αλλάζει κάτι με το νέο νόμο;"

δεν ακουσα κατι τετοιο

κατα τα αλλα συμφωνω με τον ροαρκ. Τα κακα μας χαρκτηριστικα πρεπει και μπορουμε να τα αποβαλλουμε...

Ανώνυμος είπε...

Roark εσύ μια χαρά τα λες ,αλλά και μόνος σου έδωσες την απάντηση γιατί δεν εφαρμόζονται στην πράξη τέτοια μοντέλα.
Προσωπικά διαφωνώ με το νομοσχέδιο του Ντε Βιλπέν σε ένα σημείο, στο ότι δημιουργεί 2 μέτρα και 2 σταθμά. Γιατί να απολύονται χωρίς αποζημίωση οι κάτων των 26 και όχι όλοι;
Σίγουρα σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Γαλλία πρέπει να γίνει μια αναθεώρηση στο θέμα των εργασιακών σχέσεων. Είναι γελοίο κάποιοι εργατοπατέρες να σπεύδουν ως άλλοι Μπάτμαν και Σούπερμαν στο πλευρό του κάθε απολυμένου (μιλάω για μεμονωμένες απολύσεις και όχι μαζικές) και να τον υπερασπίζονται a priori. Ο εργάτης -όπως και ο εργοδότης- δεν έχει πάντα δίκιο.
Πάντως στην Ελλάδα που έχουμε φτάσει στο γελοίο σημείο να μαλώνουν τα κόμματα για το ποιος είναι πιο κοντά στην πολιτική Ντε Βιλπέν (δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα εδώ ταιριάζει), τέτοια μέτρα θα συναντούσαν ακόμη μεγαλύτερες αντιδράσεις.
Αυτό που φέρνει αισιοδοξία (όσο και ανησυχία) είναι ότι ο κόσμος με τέτοια ζητήματα ασχολείται μόνο όσο το δείχονυν τα κανάλια. Να σας θυμίσω κάτι "όχι στην εντατικοποίηση των σπουδών", "όχι στο νέο ασφαλιστικό", όλα τελικά πέρασαν μετά τις αρχικές αντιδράσεις. Έτσι θα γίνει σύντομα και με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ,έτσι θα γίνει και στο απώτερο μέλλον με την απελευθέρωση των εργασιακών.

Roark είπε...

Χαίρομαι που είσαι αισιόδοξος (γιατί εγώ δεν είμαι καθόλου, και δεν σκοπεύω να ζήσω σ'αυτή τη χώρα περιμένοντας πότε κάποιοι θα καταδεχτούν να επιτρέψουν την εφαρμογή των αυτονόητων).

Πού είδες εντατικοποίηση των σπουδών ή αλλαγή του ασφαλιστικού να τις δω και γω; Ούτε αλλαγές στις ώρες διδιασκαλίας, ούτε διαφοροποίηση των μαθημάτων έχω δει (τουλάχιστον στο κλάδο μου). Όσο για το ασφαλιστικό ακόμα περιμένω να δω ψήγματα των μέτρων που είχαν χαρακτηριστεί αναγκαία από το 1997.

Επειδή μια φορά θα ζήσουμε, δεν αξίζει να σπαταλήσουμε την ζωή μας σε αυτό το έκτρωμα κράτους εντός μιας άθλιας κοινωνίας.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock