Ο θάνατος δεν είναι ποινή, είναι εκδίκηση

Πριν λίγες ώρες εκτελέστηκε με απαγχονισμό ο Σαντάμ Χουσεϊν, μετά τη καταδίκη του για εγκλήματα σε βάρος του κουρδικού πληθυσμού του (όπως ο βομβαρδισμός με χημικά κουρδικών πόλεων το 1988). Τα αραβικά δίκτυα μετέδωσαν εικόνες πανηγυρισμών σε κεντρικές πλατείες και στο σιϊτικό τμήμα της Βαγδάτης. Όσο ανακουφισμένος και να αισθάνεται ένας λαός (ή ένα τμήμα του) από την εκτέλεση του ανθρώπου που βρισκόταν στην κορυφή ενός μηχανισμού που δολοφόνησε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες (μπορεί να μην βρέθηκαν όπλα μαζικής καταστροφής, αλλά οι μαζικοί τάφοι αγνοούμενων αντιφρονούντων είναι άφθονοι), η θανατική ποινή δεν είναι ούτε απάντηση στα εγκλήματά του, ούτε απόδοση δικαιοσύνης, ούτε βάση για ένα διαφορετικό καθεστώς.

H θανατική ποινή δεν είναι απλά αντιφιλελεύθερη. Είναι απάνθρωπη, αντιδημοκρατική και συχνά άδικη. Είναι μια πράξη εκδίκησης της κοινωνίας επί του εγκληματία και καταργεί τον σωφρονιστικό προορισμό της δικαιοσύνης. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει ως διαθέσιμη επιλογή από κανένα δικαστήριο. Δε πρέπει κανένα νομοθετικό πλαίσιο, καμίας χώρας να την καθιερώνει ως ποινή. Κανένα κράτος δεν μπορεί να έχει δικαιώμα ζωής ή θανάτου επί των πολιτών του, και δεν μπορεί να εκχωρείται στο κράτος μια τόσο σημαντική εξουσία. Και επιπλέον, δεν είναι καθόλου σπάνιο το δικαστήριο να έχει σφάλει, και δεν θα πρέπει να έχει την δυνατότητα να επιβάλλει μια μη-αναστρέψιμη και μη-επανορθώσιμη ποινή (στις ΗΠΑ τα δικαστικά λάθη φτάνουν περίπου στο 10% των περιπτώσεων καταδίκης σε θάνατο, απαράδεκτο και επικίνδυνο ποσοστό).

Η καταδίκη σε θάνατο και η εκτέλεση του Χουσεϊν ήταν ένα πολιτικό σφάλμα. Ήταν λάθος το ότι το νομοθετικό σύστημα επιστρέπει τέτοιες ποινές. Ήταν λάθος γιατί μετατρέπει έναν εγκληματία σε ήρωα, γιατί εμποδίζει την συμφιλίωση και την συνύπαρξη των διαφόρων φυλετικών και πολιτικών ομάδων σε μια χώρα σε καθεστώς αποσταθεροποίησης και εμφυλίου και γιατί παρεμπόδισε την δίκη του εγκληματία για μια σειρά ακόμα βαρύτερων εγκλημάτων. Δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε και ούτε ήταν ποτέ να αποδοθεί για τον υπεύθυνο εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών. Καμία ποινή δεν ισοφαρίζει τέτοιου μεγέθους εγκλήματα. Όπως δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε στην Νυρεμβέργη, ούτε θα μπορούσε αν είχαν δικαστεί ο Πολ Ποτ, ο Στάλιν, ο Λένιν ή ο Μάο. Αυτό που έγινε ήταν απλά η συμβολική εκδίκηση των πολιτικών και φυλετικών ομάδων του Ιράκ, που βρίσκονται σήμερα σε θέση ισχύος, για όσα υπέστησαν από τον Χουσεϊν όσο τους καταπίεζε. Και απλά θα διαιωνίσει τις πράξεις εκδίκησης και αποσταθεροποίησης (μέχρι της αιματηρής πλήρους επικράτησης της μίας πλευράς ή του διαμελισμού της χώρας).