Kill the zombies!

Με μια πρώτη ματιά το καινούριο πλάνο του Geithner (Public Private Partnership Investment Program - PPIP) είναι καλό. Είναι φιλικό στην αγορά, χρησιμοποιεί τον ιδιωτικό τομέα για να καθορίσει την αξία των τοξικών assets και προχωρημένη financial technology με πολύ leverage για να μεγιστοποιήσει τα όποια κεφάλαια βάλει το US Treasury. Οι αγορές το υποδέχτηκαν πανηγυρικά, ο S&P 500 ανέβηκε 7.1% την ίδια μέρα.
Δυστυχώς όμως, devil is in the details. Τα προβλήματα με το PPIP είναι πολλά και δείχνουν ότι η λύση της χρεωκοπίας για τις τράπεζες γίνεται όλο και περισσότερο ελκυστική.
Καταρχάς, με την προτεινόμενη financing δομή για την αγορά των bad loans το δημόσιο κάνει ένα μεγάλο δώρο στους ιδιώτες επενδύτες (εξ’ού και η άνοδος του S&P). Συγκεκριμένα, για κάθε pool of bad loans που θα δίνεται σε πλειστηριασμό, το US Treasury θα βάζει το debt για την αγορά με 6:1 leverage και το υπόλοιπο equity κομμάτι θα μοιράζεται 50-50 με τον επενδυτή. Με άλλα λόγια, ο επενδυτής που θα βάζει 8%, θα έχει το ίδιο upside με το δημόσιο το οποίο θα βάζει (και ρισκάρει να χάσει) το 92%. Ωραίο dealακι για τον αμερικανό φορολογούμενο…
Ένα άλλο τραγικό λάθος στο πρόγραμμα είναι ο εθελοντικός χαρακτήρας στην συμμετοχή στην δημοπρασία των toxic assets. Δεδομένου ότι ήδη υπάρχουν κρατικές εγγυήσεις πολλών δις, οι τράπεζες θα πουλήσουν μόνο τα assets με προσδωκόμενη αξία υψηλότερη της εγγυημένης από το κράτος, με απλά λόγια τα σκουπίδια θα μείνουν στο balance sheet των τραπεζών. Adverse selection κύριοι...
Στην καλύτερη περίπτωση, το PPIP θα λύσει μόνο το πρόβλημα της ρευστότητας για τα toxic assets. Αυτό που φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, το undercapitalization (υποκεφαλαιοποιήση;) των τραπεζών-ζόμπι, μπορεί να λυθεί είτε με πρόσθετα τρις, είτε με κρατικοποίηση των τραπεζών, είτε με το να αφεθούν οι insolvent τράπεζες να χρεωκοπήσουν όπως θα γίνονταν με κάθε άλλη επιχείρηση. Πιστεύω ότι η εγγενής ανικανότητα του κράτους σαν διαχειριστή, οι στρεβλώσεις που προκαλούνται από κάθε κρατική παρέμβαση, η έλλειψη χρημάτων και εξάντληση της υπομονής του αμερικάνου φορολογούμενου, όλα συνηγορούν στην λύση-σοκ της χρεωκοπίας. Η προστασία των πιστωτών των τραπεζών δεν μπορεί να είναι πιο σημαντική από την οικονομική ανάπτυξη μια γενιάς. Και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι έχει υπερτιμηθεί η πιθανότητα καταρεύσης του συστήματος γιατί έχει υποτιμηθεί η ικανότητα της αγοράς να καλύπτει οποιαδήποτε κενά.
Σκοτώστε τα ζομπι πριν μας φάνε...

Τα bonus στην AIG: καπιταλιστική απληστία ή κυβερνητικός παρεμβατισμός;

Κρατικά λεφτά σε ανίκανους τραπεζίτες! Νιώθω και εγώ την οργή για τα bonus που μοίρασε η AIG, αλλά δεν είμαι σίγουρος με την λογική και τα αντικαπιταλιστικά συμπεράσματα που ακολουθούν. Όλοι κατηγορούνε την «καπιταλιστική απληστία» (ότι και να σημαίνει αυτό). Είναι όμως λάθος. Ο ένοχος για αυτήν την αδικία είναι ο κυβερνητικός παρεμβατισμός στις αγορές.

Το πλαίσιο: Η AIG, η γιγάντια ασφαλιστική που ήθελε (αλλά απέτυχε) να γίνει hedge fund, ορίστηκε από την αμερικάνικη κυβέρνηση ως «πολύ μεγάλη για να χρεωκοπήσει» και έχει εισπράξει μέχρι τώρα 170 δις δολλάρια για να σωθεί. Την ίδια στιγμή, αποκαλύφθηκε ότι η AIG πλήρωσε φέτος 165 εκατομύρια δολλάρια (218 κατά το Bloomberg εδώ) σε 73 τραπεζίτες από την μονάδα που δημιούργησε τα περισσότερα από τα χρέη.

Κανείς όμως δεν έκανε την κρίσιμη ερώτηση, αν αυτά τα bonus ήτανε προσυμφωνημένες υποχρεώσεις της AIG. Στο investment banking, όταν μια τράπεζα προσλαμβάνει έναν υπάλληλο από μία άλλη τράπεζα, είναι κοινή πρακτική να προσφέρει εγγυημένο bonus για τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο. Οι λόγοι είναι πρώτα να αποζημιώσει για το χαμένο προσδοκούμενο bonus από τον προηγούμενο εργοδότη και μετά να πληρώσει το risk premium σχετικά με την αλλαγή περιβάλλοντος –ειδικά άμα η καινούρια τράπεζα θεωρείται κατώτερη στην αγορά. Στην περίπτωση (όπως φαίνεται) που αυτά τα bonus ήτανε υποχρεώσεις της AIG βασισμένες σε συμβόλαια με τους συγκεκριμένους υπαλλήλους, δεν μπορώ να δω πως θα μπορούσε να μην πληρώσει. Από την στιγμή που η κυβέρνηση αποφάσισε να σώσει την εταιρία, η AIG δεν είναι χρεωκοπημένη και άρα πρέπει να τιμήσει όλες τις υποχρεώσεις της με τους υπαλλήλους της, όπως τίμησε τις υποχρεώσεις της με τις άλλες τράπεζες (Goldman, Societe, Deutsche κλπ. εισπράξανε δις από την AIG)

Τώρα, φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς κρατικό παρεμβατισμό στις αγορές. Οι καλοδιαχειρισμένες τράπεζες που συνεχίζουν να έχουν κέρδη θα συνέχιζουν δίκαια να πληρώνουν μεγάλα bonus σε αυτούς που δημιουργούν τα κέρδη, αλλά την ίδια στιγμή οι κακοδιαχειρισμένες τράπεζες τύπου AIG θα χρεωκοπούν και πιθανότατα δεν θα πληρώνανε κανένα bonus. Ας είμαστε λοιπόν ξεκάθαροι. Ο λόγος που τα bonus πληρώθηκαν δεν ήτανε η «απληστία του καπιταλισμού», αλλά ο κρατικός παρεμβατισμός στις αγορές. Στις ΗΠΑ όπου η κυβέρνηση αποφασίζει να επεμβαίνει και αυθαίρετα να σώζει κάποιες τράπεζες, η AIG είναι ζωντανή, δυνατή και πληρώνει γελοία bonus σε ανίκανους τραπεζίτες. Αυτοί τώρα έχουν 200 εκατομυρια λόγους να φωνάζουν: «Κάτω η ελεύθερη αγορά, ζήτω ο κρατικός παρεμβατισμός!»

O J.Rawls υπό το πρίσμα του R.Coase

(Το παρακάτω κείμενο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις διαλέξεις του κ. Α.Χατζή, καθώς και στις σημειώσεις του που μπορείτε να βρείτε εδώ)

Στην ανάρτηση που ακολουθεί θα προσπαθήσω να δείξω τη σχέση που έχει το "θεώρημα του Coase" που διατύπωσε ο νομπελίστας οικονομικών R.Coase με τις αρχές της δικαιοσύνης που διατυπώνει στη "Θεωρία της δικαιοσύνης" ο J.Rawls.Eπειδή τα ακόλουθα βασίζονται σε μια ιδέα που μου ήρθε σχετικά πρόσφατα οποιαδήποτε κριτική θα ήταν χρήσιμη και θα ληφθεί σοβαρά υπόψην.Ας δούμε τι μας λέει εν συντομία ο Coase, τι μας λέει ο Rawls και αν υπάρχει κάποια κοινή βάση μεταξύ τους.


Ο R.Coase είναι γνωστός στην οικονομική ανάλυση κυρίως για το θεώρημα του Coase, το οποίο είναι η ουσιαστική απαρχή ενός νέου κλάδου των οικονομικών, της οικονομικής ανάλυσης του Δικαίου.Πριν πούμε τι μας λέει το θεώρημα του Coase ας δώσουμε το γενικό πλαίσιο της οικονομικής ανάλυσης του Δικαίου(ΟΑΔ). Η ΟΑΔ βασίζεται στην υπόθεση ότι τα άτομα είναι ορθολογικά(ξεκίνησε από το πανεπιστήμιο του Σικάγο, για όσους λέει κάτι αυτό...):είναι δηλαδή άτομα με καλώς ορισμένες, συνεπείς και σχετικά σταθερές προτιμήσεις που έχουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση μιας συνάρτησης χρησιμότητας, που εκφράζει τις προτιμήσεις αυτές. Συνεπώς οι ενέργειες των ατόμων θα στοχεύουν στη μεγιστοποίηση της ωφέλειας τους που εκφράζεται με την παραπάνω συνάρτηση χρησιμότητας.

Εφόσον, λοιπόν, τα άτομα είναι ορθολογικά και έχουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας τους επηρεάζονται από κίνητρα και μάλιστα με σχετικά προβλέψιμο τρόπο.Δηλαδή τα άτομα εφόσον θέλουν να μεγιστοποιήσουν τη χρησιμότητά τους θα κινηθούν με τέτοιο τρόπο ανάλογα με τους περιορισμούς του περιβάλλοντος(έχουμε μια μεγιστοποίση υπό περιορισμούς, τους οποίους θέτει το περιβάλλον των ατόμων).Ένα σύνολο τέτοιων περιορισμών αποτελεί και το Δίκαιο της κοινωνίας.Τα άτομα προσπαθούν να πράξουν αυτό που πιστεύουν πως είναι το καλύτερο γι'αυτά, υπό τον περιορισμό, όμως, που τους θέτει το σύστημα Δικαίου της κοινωνίας της οποίας είναι μέλη.Έτσι, βλέπουμε τον τρόπο που η ΟΑΔ αντιμεωπίζει το Δίκαιο:ως ένα σύνολο κανόνων που επηρεάζει (κατευθύνει) τη δράση των ατόμων επιδρώντας στα κίνητρα τους( τα οποία θα ακολουθήσουν επειδή είναι ορθολογικοί δρώντες).

Το θεώρημα του Coase λέει το εξής απλό:ότι αν ισχύουν τα εξής παραπάνω και είναι εύκολη και χωρίς κόστος η διαπραγμάτευση μεταξύ των ατόμων, το Δίκαιο δεν μπορεί να επηρεάσει την κατανομή (allocation) των δικαιωμάτων!Τα δικαιώματα δεν θα ανήκουν τελικώς σε εκείνον στον οποίο τα παραχώρησε το Δίκαιο, αλλά σε εκείνον που τα αξιολογεί περισσότερο( σε εκείνον δηλαδή που τα θέλει, είναι πρόθυμος και μπορεί να τα αγοράσει).Δηλαδή, η αγορά είναι ισχυρότερη από το Δίκαιο!Προσοχή:τα παραπάνω ισχύουν αν δεν υπάρχει κόστος διαπραγμάτευσης.Το θεώρημα λέει το εξής:έστω δύο άτομα, ο Α και ο Β και ο Α έχει ένα δικαίωμα που ο Β δεν το έχει.Εφόσον είναι ορθολογικοί και δεν υπάρχει επιπλέον κόστος στη διαπραγμάτευσή τους, αν ο Β αξιολογεί περισσότερο από τον Α το δικαιώμα αυτό θα το αγοράσει!Συνεπώς το ότι το Δίκαιο παραχώρησε το δικαιώμα αυτό στον Α δε λέει τίποτα:αν ο Β το θεωρεί σημαντικότερο απ'ότι το θεωρεί ο Α θα το αγοράσει!

Καταλήγουμε, λοιπόν, στο ότι όποιος αξιολογεί περισσότερο κάποιο δικαίωμα θα το αγοράσει ανεξάρτητα από τον αρχικό κάτοχο του δικαιώματος.Δηλαδή η κατανομή των δικαιωμάτων μεταξύ των ατόμων δεν θα επηρεαστεί καθόλου από το Δίκαιο.Θα γίνει σύμφωνα με τις ατομικές αξιολογήσεις(προτιμήσεις των ατόμων).Το Δίκαιο, όμως, μπορεί να επηρεάσει τη διανομή (distribution) του πλούτου:έστω ότι ο Β αξιολογεί ένα δικαίωμα περισσότερο από τον Α.Σε όποιον άπο τους δύο και να παραχωρηθεί το δικαίωμα, το θεώρημα του Coase λέει ότι μετά τη διαπραγμάτευση θα καταλήξει στον Β.Αν, όμως, έχει παραχωρηθεί στον Α, ο Β θα πληρώσει τον Α για να το πάρει, ενώ αν έχει παραχωρηθεί από την αρχή στο Β δεν θα υπάρξει καμία μεταφορά πλούτου.Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το σε ποιον θα παραχωρηθεί αρχικά το δικαίωμα παίζει ρόλο στην κατανομή του πλούτου.

Εδώ νομίζω πως υπάρχει μια φοβερή σχέση με τις αρχές της δικαιοσύνης που προτείνει ο J.Rawls στη "Θεωρία της δικαιοσύνης".Συγκεκριμένα, ο Rawls παρουσιάζει τη δεύτερη θεμελιώδη αρχή δικαιοσύνης ως εξής:οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες διευθετούνται έτσι ώστε ταυτόχρονα να αποβαίνουν προς το μεγαλύτερο όφελος των λιγότερο ευνοημένων και να συναρτώνται με αξιώματα και θέσεις ανοικτές σε όλους υπό συνθήκες ακριβοδίκαιης ισότητας ευκαιριών.Αν συνδυάσουμε αυτά που μας λέει το θεώρημα του Coase για την κατανομή του πλούτου με την αρχή αυτή νομίζω ότι μπορεί να εξαχθεί το εξής:το Δίκαιο πρέπει να κατανέμει τα δικαιώματα με τέτοιο τρόπο ώστε η κατανομή αυτή να αποβεί προς όφελος των λιγότερο ευνοημένων.Δηλαδή είναι δίκαιο να δίνονται περισσότερα "δικαιώματα" στους λιγότερο ευνοημένους ώστε να υποχρεωθούν οι περισσότερο ευνοημένοι να τα αγοράσουν και να υπάρξει μια μεταφορά πλούτου από τους περισσότερο στους λιγότερο ευνοημένους μέσω της κατανομής δικαιωμάτων.

Με άλλα λόγια, ο Rawls μας λέει ότι οι ανισότητες είναι ανεκτές αν τελικά αποβαίνουν προς όφελος των λιγότερο ευνοημένων.Ο Coase μας εξασφαλίζει ότι ανισότητες στην κατανομή των δικαιώματων είναι προς όφελος των λιγότερο ευνοημένων από τη στιγμή που οι πλουσιότεροι είναι πρόθυμοι να αγοράσουν τα δικαιώματα αυτά και να επιτευχθεί έτσι η πολυπόθητη αναδιανομή πλούτου:οι πλούσιοι που αξιολογούν περισσότερο τα δικαιώματα αυτά θα αγοράσουν τα δικαιώματα από τους φτωχότερους, εξασφαλίζοντας ότι το δικαίωμα θα πάει σε αυτόν που το αξιολογεί περισσότερο και ότι θα υπάρξει μεταφορά πλούτου από τους πλουσιότερους στους φτωχότερους.Το θεώρημα του Coase αποδεικνύει ότι η στρέβλωση που μπορεί να προκύψει από την ανισότητα στην κατανομή των δικαιωμάτων (αν γίνει εννοείται με ορθό τρόπο)θα αποβεί προς όφελος των λιγότερο ευνοημένων, πως είναι δηλαδή συμβατή με τη δεύτερη θεμελιώδη αρχή δικαιοσύνης του J.Rawls.

Η βασική ιδέα είναι η εξής:ο Rawls λέει ότι αν είναι να υπάρχει κάποια στρέβλωση, τότε αυτή πρέπει να ωφελεί αυτούς που είναι χειρότερα.Ο Coase λέει ότι μπορούμε να χειριστούμε την (ανα)διανομή εισοδήματος που θα προκύψει από τη στρέβλωση (με δεδομένο ότι το να πάρει κάποιος ένα δικαίωμα που δεν έχει κάποιος άλλος, είναι μία στρέβλωση, με βάση την πρώτη αρχή δικαιοσύνης του Rawls).Αν, λοιπόν, τα συνδυάσουμε, το συμπέρασμα είναι ότι μπορούμε να χειριστούμε τη στρέβλωση με τέτοιο τρόπο ώστε η νέα διανομή να συμφωνεί με το κριτήριο maximin του Rawls, δηλαδή να ωφεληθούν αυτοί που είναι χειρότερα.

Παράδειγμα:έστω ότι θέλουμε να μοιράσουμε χώρους για parking αυτοκινήτων σε πολίτες(άδειες παρκαρίσματος).Ο Coase (και η κοινή λογική) λέει το εξής απλό:οι άδειες θα καταλήξουν στα άτομα που τις αξιολογούν/χρειάζονται περισσότερο.Είτε το Δίκαιο τις δώσει κατευθείαν σε αυτούς τους πολίτες είτε τις δώσει στους οικονομικά ασθενέστερους, τα άτομα που χρειάζονται πραγματικά τις άδειες θα πληρώσουν για αυτές και τελικά θα τος αποκτήσουν.
Εδώ τώρα θα συμβεί μια στρέβλωση, κάποιοι πολίτες θα έχουν κάτι που δε θα έχουν οι υπόλοιποι (εν προκειμένω το δικαίωμα για άνετο parking).Ο Rawls λέει ότι από τη στρέβλωση πρέπει να ωφελούνται οι ασθενέστεροι.Ο Coase μας δίνει τον τρόπο που θα γίνει αυτό:οι άδειες θα δωθούν στους οικονομικά ασθενέστερους.
Αυτοί που χρειάζονται τις άδειες θα πληρώσουν για να τις αποκτήσουν και θα έχουμε μεταφορά εισοδήματος προς τους οικονομικά ασθενέστερους.

Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς εθνικό αερομεταφορέα;

Τελικά η ελληνική κυβέρνηση τα κατάφερε. Αφού οι "κουτόφραγκοι" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν πείστηκαν ιδιαίτερα από τις ελληνικές αλχημείες στα τεφτέρια της Ολυμπιακής Αεροπορίας, κι αφού η Ελλάδα έφαγε κάμποσες καταδίκες στα αρμόδια ευρωπαϊκά δικαστήρια, η ελληνική κυβέρνηση, με καθυστέρηση μόλις 5 χρόνων, διαπίστωσε ότι ή θα έπρεπε ως κράτος να πληρώνει βαρύτατα πρόστιμα ή να επιστρέψει η ΟΑ τις παράνομες ενισχύσεις που είχε πάρει και έπαιρνε ή να πωληθεί ή να κλείσει, εάν δεν είχε να επιστρέψει τα χρωστούμενα. Η ελληνική κυβέρνηση μετά από μερικά διασκεδαστικά ταξιδάκια του πρωθυπουργού στο Κατάρ και σε άλλα εξωτικά μέρη, με την σχετική προβολή πάντα, κατέληξε ότι δεν υπάρχει κανένας κατάλληλος υποψήφιος αγοραστής. Όχι δηλαδή ότι θα μπορούσε να πωληθεί η ΟΑ στην Qatar Airways, αλλά τα ψώνια στο Κατάρ είναι πάντα ευχάριστα, όπως και να το δει κανείς. Η κυβέρνηση λοιπόν, σήκωσε τα μανίκια ψηλά, και αποφάσισε να ξοδέψει το 2% του ετήσιου προϋπολογισμού του κράτους ή μόλις €1.200.000.000 για την συνταξιοδότηση 2,500 από τους 8,000 των 45χρονων γερόντων που εργάζονται στην ΟΑ, ώστε να παραδόσει ως καθαρά και άμωμη παρθένα την ΟΑ σε όποιον αγοραστή δεούσε να έρθει, που τελικά, έστω δια της τεθλασμένης, βρέθηκε.

Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς "εθνικό" αερομεταφορέα; Κλείνοντας αυτό το κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας θα ήταν ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με ένα μύθο που κυκλοφόρησε και κυκλοφορεί ευρέως για τον "εθνικό" αερομεταφορέα: ότι δλδ επειδή η ΟΑ ήταν κρατική ήταν και ασφαλής, ενώ τώρα που θα πάει στους "κακούς" ιδιώτες θα γίνει καρμανιόλα. Είναι έτσι όμως τα πράγματα; Ας αφήσουμε στην άκρη θανάτους που έχουν να κάνουν με το brand ΟΑ, αλλά και θανάτους που έχουν να κάνουν με την ανεπάρκεια του μη-τεχνικού προσωπικού της ΟΑ. Είναι η ΟΑ πιο ασφαλής; Με μια απλή παράθεση ατυχημάτων δεν είναι. Μάλιστα μόνο η Turkish Airlines έχει χειρότερο δείκτη ατυχημάτων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές εταιρείες. Φυσικά, η ΟΑ δεν βρίσκεται ούτε στην λίστα των εταιρειών με μηδενικά ατυχήματα. Εν όλω από το 1970 123 άνθρωποι έχουν βρει τον θάνατο με τις πτήσεις της ΟΑ και αν λογαριάσουμε και το 1969 το νούμερο ανεβαίνει στο ιλλιγιώδες νούμερο των 213 ζωών.

Κι εδώ γεννιέται αυτόματα το ερώτημα: από πού γεννήθηκε ο μύθος για την ασφάλεια της ΟΑ; Η απάντηση είναι εύκολη: αφού η ΟΑ δεν θα μπορούσε να καυχηθεί για το σέρβις της είχε καταντήσει πια διαβόητη για τις καθυστερήσεις από τις συνεχείς απεργίες που την μάστιζαν και στοίχιζε ένα σκασμό λεφτά στον ελληνικό λαό, τι έμενε για να μας εκβιάσουν συναισθηματικά οι εργαζόμενοι στην ΟΑ; Χρησιμοποιήθηκαν λοιπόν πράγματα που όλοι μας αξιολογούμε ως σημαντικά: την ασφάλεια και το αίσθημα του πατριωτισμού. Έτσι λοιπόν, προέκυψε η επιχειρηματολογία από τη μια μεριά για τον "εθνικό" χαρακτήρα της ΟΑ και από την άλλη για την "ασφαλή" ΟΑ. Η μεν επιχειρηματολογία για "εθνικό" αερομεταφορέα είναι γελοία εξ ορισμού, αφού παρουσιάζονται τα έθνη που δεν έχουν "εθνικό", δηλαδή κρατικό, αερομεταφορέα να έχουν μειωμένο πατριωτισμό! Στη δε επιχειρηματολογία για την ασφαλή ΟΑ αξίσει να σταθούμε λίγο περισσότερο. Υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας αν την εταιρεία την αναλάβει ιδιώτης; Θεωρητικά η εντατικοποίηση του φόρτου εργασίας μπορεί να επιφέρει μια κατάσταση που προκαλεί ατυχήματα ή αλλιώς resource availability—continuous quality improvement trade-off (RACQITO). Είναι όμως κάτι τέτοιο συνυφασμένο με την ιδιωτική πρωτουβουλία; Αν πιστεύαμε τους υπαλλήλους της ΟΑ και τα πολιτικά παπαγαλάκια τους, θα έπρεπε οι αμερικανοί πολίτες ή άλλων χωρών που δεν έχουν κρατικές εταιρείες να πεθαίνουν σαν τις μύγες σε αεροπορικά δυστυχήματα, αλλά κάτι τέτοιο προφανώς δεν συμβαίνει. Και δεν συμβαίνει γιατί σε κάθε χώρα υπάρχουν αρμόδιες εποπτικές αρχές και αυστηρά στάνταρ ασφαλείας που κανένας δεν τολμά να παραβιάσει ατιμωρητί, ιδιώτης ή υπάλληλος του κράτους. Στην πραγματικότητα, με την παλιά ΟΑ είναι πολύ πιο πιθανό να οδηγούμασταν σε καταστάσεις RACQITO, αφού με το ιδιαίτερα περιοριστικό πλαίσιο που αφορούσε στην εργασία των υπαλλήλων της ΟΑ, μάλλον μείωση του πραγματικού χρόνου που ξοδεύουν τα αεροπλάνα στην τεχνική βάση της ΟΑ μπορεί να μεταφραστεί, εάν πάντοτε πρέπει να διατηρηθεί σταθερός ο όγκος του πτητικού έργου, ώστε να εξασφαλιστεί το δεύτερο σκέλος της "εθνικής αποστολής" της ΟΑ, το οποίο είναι να αποτελεί τον "εθνικό" αερομεταφορέα που συνδέει το "μητροπολιτικό κέντρο" με τον "εξακτινωμένο" "ακριτικό"/"παγκόσμιο" ελληνισμό... Τελικά, ποιο είναι το αντίστοιχο του σκυλοπνίχτη στον αέρα;

Απαγόρευση βλασφημίας - η θρησκεία πάνω από τα άτομα

Τα Ηνωμένα Έθνη διοργανώνουν τον επόμενο μήνα στη Γενεύη το Durban II – παγκόσμιο συνέδριο κατά του ρατσισμού.
Θα περίμενε κανείς ότι κάθε πολιτισμένη χώρα θα έπρεπε να πάρει μέρος και να δώσει το παρόν σε αυτόν τον πολύ σημαντικό αγώνα κατά του ρατσισμού. Κι όμως, ο Καναδάς, το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, καθώς και κάποιες χώρες της ΕΕ, αρνούνται να νομιμοποιήσουν τις αποφάσεις του συνεδρίου με τη συμμετοχή τους. (Ναι, οι ΗΠΑ του Obama αρνούνται να πάρουν μέρος στο Durban II, όπως έκαναν και με τον Bush στο Durban I.)

Σύμφωνα με το AP, η κυβέρνηση Obama δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα μποϊκοτάρουν το συνέδριο αν δεν αλλάξει το τελικό του κείμενο ώστε να μην περιλαμβάνει συγκεκριμένες αναφορές στο Ισραήλ και αποφάσεις περί της δυσφήμισης των θρησκειών. Ο Ολλανδός υπουργός εξωτερικών Maxime Verhagen (CDA) δήλωσε σχετικά: «We cannot accept any text, which would put religion above individuals, not condemn discrimination on the basis of sexual orientation, condone anti-Semitism or single out Israel.»
Αυτό που όλοι φοβούνται είναι ότι αποφάσεις σε επίπεδο ΟΗΕ που θα καταδικάζουν τη δυσφήμιση θρησκειών και θα απαγορεύουν τη βλασφημία, περιορίζουν την ελευθερία του λόγου και νομιμοποιούν κρατικές νομοθεσίες που οδηγούν στις φυλακές πολίτες τους επειδή διατυπώνουν απόψεις κατά θρησκειών. Αποφάσεις που προωθούνται από Ισλαμικές «δημοκρατίες» και σχεδόν όλες τις δικτατορίες του πλανήτη μας.

Ποια η θέση της χώρας μας στο ζήτημα; Θα συμμετάσχει η Ελλάδα στο Durban II;
Όχι μόνο δεν έχουμε ως χώρα διατυπώσει την οποιαδήποτε αντίρρηση με το κείμενο που προωθείται, αλλά η χώρα μας συμμετείχε και στην επιτροπή προετοιμασίας στην οποία και αποδίδεται το κείμενο αυτό. Γεγονός βέβαια που δεν πρέπει να μας προξενεί την οποιαδήποτε έκπληξη, μιας και η χώρα μας είναι από τις λίγες δυτικές χώρες που αποδέχεται τη λογοκρισία και την κατάσχεση εντύπων «για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας». Το Ολλανδικό ‘δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε τη θρησκεία πάνω από τα άτομα’ αποτελεί δυστυχώς για τη χώρα μας το απόλυτο ταμπού.

Προς υπεράσπιση του Βάτσλαβ Κλάους : Για έναν φιλελεύθερο ευρωσκεπτικισμό

"Πολλοί από σας σίγουρα γνωρίζετε το όνομα του Γάλλου οικονομολόγου Frederic Bastiat καθώς και το διάσημο κείμενο του "Αίτημα των Κηροποιών εναντίον του ανταγωνισμού του..Ήλιου", το οποίο είναι πια ένα πασίγνωστο και απαραίτητο ανάγνωσμα, που φανερώνει τον παραλογισμό των πολιτικών παρεμβάσεων στην οικονομία . Στις 14 Νοεμβρίου 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενέκρινε ,αυτή τη φορά, ένα πραγματικό " Αίτημα των Κηροποιών" ..., και επέβαλε δασμό 66% στα κεριά που εισάγονται από την Κίνα! Ποτέ δε θα πίστευα πως ενα δοκίμιο 160 ετών θα γινόταν πραγματικότητα, αλλά όμως συνέβη!"

Vaclav Klaus , πρόεδρος της Τσεχίας


Ο πρόεδρος της Τσεχίας, Βάτσλαβ Κλάους έκανε ένα τραγικό λάθος : είναι ο μοναδικός Eυρωπαίος ηγέτης που εκφράζει ανοιχτά την αντίθεση του στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται σήμερα η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Και αυτό δεν του το συγχωρούν οι ευρω-ελίτ και ο mainstream κεντροδεξιός και κεντροαριστερός Τύπος που τις στηρίζει. Βλέπετε, όλοι αυτοί θεωρούν αδιανόητο να υπάρχουν άνθρωποι με σώας τα φρένας, οι οποίοι να αμφισβητούν την...ένδοξη πορεία προς την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης! Κανένας, ούτε οι "στενόμυαλοι" και "εθνικιστές" πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών, ούτε εξτρεμιστές όπως ο πρόεδρος της Τσεχίας , δεν έχουν δικαίωμα να σταθούν εμπόδιο σε αυτό το λαμπρό μέλλον! Και αν κάποιος ευρωπαϊκός λαός, τολμήσει να εκφράσει διαφορετική γνώμη (όπως οι Ιρλανδοί που δεν ενέκριναν τη Συνθήκη της Λισαβώνας), οι ευρωπαϊκές ελίτ έχουν το δικό τους τρόπο να τον συνετίσουν και να του δείξουν πώς αντιλαμβάνονται τη δημοκρατία : δημοψήφισμα ξανά και ξανά και ξανά, μέχρι να γίνει δεκτή η συνθήκη ( αναρωτιέμαι βέβαια, αν η συνθήκη γίνονταν δεκτή από την αρχή, θα ξαναγίνοταν δημόψηφισμα μέχρι να απορριφθεί ;)

Ο Κλάους έχει αμφισβητήσει αρκετές από τις "ορθοδοξίες" της εποχής μας. Έχει ταχθεί εναντίον της οικο-υστερίας, ενώ πιστεύει πως η κύρια αιτία της πρόσφατης οικονομικής κρίσης ήταν η κρατική παρέμβαση και όχι η ελεύθερη αγορά. Αλλά ο σκεπτικισμός του απέναντι στην "ιερή αγελάδα" της ευρωπαϊκής ενοποίησης, κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει. Στο ταξίδι του στην Ιρλανδία διέπραξε το...έγκλημα να συναντηθεί με εκπροσώπους της ευρωσκεπτικιστικής οργάνωσης "Libertas", προκαλώντας την οργή της φιλοευρωπαϊκής ιρλανδικής κυβέρνησης. Στην πρόσφατη ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αντιμετώπισε την εχθρότητα της πλειοψηφιας των ,παχυλά αμειβομένων, βουλευτών καθώς και του προέδρου του Σώματος, ενώ ο πολύς Ντανιέλ Κον Μπεντιντ δήλωσε με χαρακτηριστική περιφρόνηση πως ο Κλάους "έχει χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα" . Διαβάζοντας πιο προσεκτικά το πολύ ενδιαφέρον κείμενο της ομιλίας του, γίνεται φανερό πως ο Κλάους, δεν αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή ενοποίηση αλλά στον τρόπο με τον οποίο γίνεται σήμερα. Ο Κλάους είναι υπέρ μιας Ευρώπης χωρίς δασμούς και προστατευτικά τείχη, όπου άνθρωποι και εμπορεύματα θα κυκλοφορούν ελεύθερα! Δε βλέπει όμως τί οφέλη μπορεί να προκύψουν για τον απλό πολίτη από τη διαδικασία της πολιτικής ενοποίησης. Για τον Κλάους,η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι ένα εργαλείο, και όχι αυτοσκοπός. Στόχος θα έπρεπε να είναι η ευημερία και η ελευθερία των πολιτών,και η όχι η ,από τα πάνω, οικοδόμηση μιας τεχνητής ευρωπαϊκής ταυτότητας, που δεν αντικατοπτρίζει την αυθόρμητη ιστορική εξέλιξη. Επίσης, επισημαίνει το δημοκρατικό έλλειμμα που χαρακτηρίζει τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ανεξέλεγκτος τρόπος που λειτουργούν όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ο Κλάους, χωρίς περιστροφές, χαρακτηρίζει "αντιδημοκρατικό", έρχεται σε αντίθεση με αιώνες φιλελεύθερης παράδοσης και πρακτικής . Η απόσταση μεταξύ των πολιτών και των ευρωβουλευτών είναι τεράστια (και όχι μόνο για γεωγραφικούς λόγους), ενώ δεν ισχύει η κλασσική διάκριση μεταξύ κυβερνητικών και αντιπολιτευόμενων βουλευτών , που υπάρχει στα εθνικά κοινοβούλια. Όλοι οι βουλευτές, υποστηρίζουν την τάση για περισσότερη πολιτική ενοποίηση, εκτός από κάποιους διαφωνούντες που όμως βρίσκονται στο περιθώριο. Από αυτή την άποψη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, λειτουργεί ουσιαστικά σαν ένα μονοκομματικό κράτος. Μάλιστα, ο Κλάους δε διστάζει να χαρακτηρίσει το σχέδιο για ευρωπαϊκή πολιτική ενοποίηση ως ένα «αντιδημοκρατικό και ελιτίστικο σχέδιο,συγκρίσιμο με τις σοβιετικού τύπου δικτατορίες που απαγόρευαν την ελευθερία σκέψης».

Στην Ελλάδα έχουμε αφήσει πίσω μας τις εποχές του "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" και έχουμε περάσει στη μονοκρατορία της μίας και μοναδικής ευρω-σκέψης. Ο σκεπτικισμός απέναντι στον τρόπο που οικοδομείται σήμερα η Ευρωπαϊκη Ένωση , έχει ταυτιστεί με τον εθνικισμό και τη ξενοφοβία της Άκρας Δεξιάς ή με την αντιπαγκοσμιοποίηση και τον αντικαπιταλισμό της Άκρας Αριστεράς. Οι Έλληνες φιλελεύθεροι, λόγω του παραδοσιακά δυτικόφιλου προσανατολισμού τους, αφήνουν συχνά στο απυρόβλητο την Ε.Ε. Ξεχνούν όμως πως η Ε.Ε., είναι ένα ακόμη κρατικό μόρφωμα, και πρέπει να υπόκειται στην ίδια κριτική που ασκούμε και στα εθνικά κράτη. Σήμερα ένας κοσμοπολίτης και αντιεθνικιστής φιλελεύθερος έχει πολλούς λόγους για να είναι εναντίον της Ε.Ε. Πρώτα απ'όλα , οι προστατευτικές πολιτικές της , με αποκορύφωμα το όνειδος που αποκαλείται "Κοινή Αγροτική Πολιτική". Μια πολιτική που επιβαρύνει δυσβάστακτα τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, και καταδικάζει στη φτώχεια τους αγρότες του Τρίτου Κόσμου. Κατόπι, το δυσβάστακτο κόστος που προέρχεται από τις χιλιάδες σελίδες νέας νομοθεσίας που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες, με άπειρους κανονισμούς και οδηγίες που καλύπτουν ότι μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους (από το υλικό που φτιάχνεται η σοκολάτα, μέχρι τα παιδικά παιχνίδια). Οι προσπάθειες για εξομοίωση του φορολογικού καθεστώτος των κρατών-μελών. Η τεράστια, ανεξέλεγκτη γραφειοκρατία, με τους χιλιάδες ακριβοπληρωμένους υπαλλήλους, και τα ατέλειωτα σκάνδαλα διαφθοράς , που φυσικά θα κάνει ότι μπορεί για να υπερασπίσει τα προνομια της και να δικαιολογήσει το ρόλο της. Και τέλος, για μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, ίσως ήρθε η ώρα οι Έλληνες φιλελεύθεροι να ανοίξουν τη σχετική συζήτηση : Όλος αυτός ο πακτωλός χρημάτων που δέχτηκε η χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες , μήπως τελικά καθυστέρησε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, μιας και μας παρείχε την εγγύηση πως , ακόμη και αν φυτοζωεί, το σύστημα δεν επρόκειτο να καταρρεύσει ;Mήπως τα γενναιόδωρα ευρωπαϊκά πακέτα οδήγησαν τελικά στη διαιώνιση του υπάρχοντος αναποτελεσματικού και διεφθαρμένου συστήματος, αφού βοήθησαν τους πολιτικούς να διατηρήσουν την εξουσία τους και το κατεστημένο, κρατικοδίαιτο κεφάλαιο, να αποκομίσει τεράστια κέρδη ;

Αν κοιτάξουμε την ιστορία, θα διαπιστώσουμε πως η ευρωπαϊκή ήπειρος, δεν είχε ποτέ ένα πολιτικό κέντρο. Αντίθετα, υπήρχε ένα μωσαϊκό από δεκάδες ή και εκατοντάδες κρατικά μορφώματα (κράτη-έθνη, πόλεις-κράτη), ενώ στο εσωτερικό τους η Εκκλησια , οι βασιλιάδες και οι ευγενείς αντιμάχονταν για την εξουσία και μ'αυτόν τον τρόπο ισορροπούσε ο ένας την επιρροή του άλλου . Όπως παραδέχονται πολλοί ιστορικοί, αυτός ο πλουραλισμός , ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους της ευρωπαϊκής επιτυχίας , αφού δημιούργησε έναν ανταγωνισμό μεταξύ διαφορετικών κρατών και διαφορετικών οικονομικών, πολιτικών συστημάτων και αποθάρρυνε τους πολιτικούς ηγέτες να ασκήσουν απόλυτη εξουσία . Σε μια εποχή σαν τη σημερινή , που ο συγκεντρωτισμός και η στενότερη πολιτική ενοποίηση έχουν γίνει δόγμα και οι ελίτ προσπαθούν να μας πείσουν πως ο δρόμος που ακολουθούν σήμερα οι Βρυξέλλες είναι και ο μοναδικός., φωνές σαν του Βάτσλαβ Κλάους, φωνές που μας θυμίζουν την πραγματική πλουραλιστική ευρωπαϊκή παράδοση , είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητες.