Γίναμε Ιρλανδία!

2001: Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης δηλώνει: "Δεν θα γίνουμε Ιρλανδία!". H Ιρλανδία με την απελευθέρωση της αγοράς της στα 90s είχε πιάσει ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κοντά στο 9% . Για κάποιο λόγο αυτή η Ιρλανδία δεν άρεσε στον Κ. Σημίτη και η Ελλάδα παρέμεινε στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τροφοδοτούμενους σε μέγαλο βαθμό από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις.

2009: Η Ιρλανδία με την απελευθερωμένη αγορά και την υψηλή ανάπτυξη έχει και μεγαλύτερη έκθεση (high beta) στην παγκόσμια οικονομία. Αφού διπλασίασε το ΑΕΠ της σε λιγότερο από μία δεκαετία, η Ιρλανδία περνάει μία μεγάλη, αλλά μάλλον σύντομη, κρίση. Ο μεγαλύτερος επενδυτικός κίνδυνος φαίνεται και στο 10-ετές ιρλανδικό government bond που έχει 4.686% rate (1). Για σύγκριση, η Γερμανία έχει 3.244%.

Από την άλλη, η Ελλάδα που ποτέ δεν απελευθέρωσε τις αγορές της όπως η Ιρλανδία, τουλάχιστον τώρα πρέπει να έχει περισσότερη ασφάλεια, σωστά; Λάθος. Το ελληνικό government bond έχει από τα υψηλότερα rates στο Eurozone, i.e. 4.469%. Δηλαδή, είμαστε Ιρλανδία, αλλά μόνο στις στραβές και στο downside. Ίδιο ρίσκο, χαμηλότερη απόδοση. Μάλιστα.

Παρεμπιπτόντως, ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στην Καθημερινή για την κατάσταση των δημοσιονομικών μας, εδώ.

(1) Για το data point από το Bloomberg ευχαριστώ τον φίλο Elef Haim Mordehai

Ζήτω το ζητώ το προεκλογικό debate!

1985. Ιωάννινα. Προεκλογική περίοδος. Νύχτα – μετά τις 20:00. Ο πατέρας μου στο τιμόνι, η μητέρα μου δίπλα του και εγώ με τον αδελφό μου στο πίσω κάθισμα. Σταματάμε στο φανάρι κι ένα σμήνος κομματικών νεολαίων με αλυσίδες, ρόπαλα και σιδερολοστούς μας περικυκλώνει. Σαν σε όνειρο, τους βλέπω μπροστά μου να μας βρίζουν και να μας απειλούν, και είμαι σίγουρος ότι αν δεν συνειδητοποιούσαν ότι στο πίσω κάθισμα καθόμουν εγώ με τον αδελφό μου – μικρά παιδιά τότε, άμαχος πληθυσμός – ούτε το αυτοκίνητο, ούτε οι γονείς μας θα καταφέρνανε να ξεφύγουν. (Το αυτοκίνητο βλέπετε του πατέρα μου, το χρησιμοποιούσε νεολαία αντίπαλου κόμματος για τις εκστρατείες αφισοκόλλησής της και αποτελούσε κόκκινο πανί για τους βαρβάρους της αντίπαλης πλευράς. )
Η τηλεόραση ελεγχόταν πλήρως από την κυβέρνηση. Το ίδιο και το ραδιόφωνο. Η μόνη πληροφόρηση που είχαν οι πολίτες ήταν από τις κομματικές τους εφημερίδες. Ο πολιτικός διάλογος περιοριζότανε στις μάχες των δρόμων μεταξύ αφισοκολλητών κι την πλαστική σημαία στην ομιλία του αρχηγού της αγέλης.

2009. Ιωάννινα. Προεκλογική περίοδος. Νύχτα – μετά τις 20:00. Εγώ με την κόρη μου στον ένα καναπέ. Η γυναίκα μου στον άλλο. Παρακολουθούμε το debate των πολιτικών αρχηγών και γκρινιάζουμε με τις τετριμμένες απαντήσεις τους και τις άστοχες ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Εγώ ταυτόχρονα σχολιάζω τη συζήτηση με τους φίλους μου στο twitter καθώς η κόρη μου παίζει στο δικό της υπολογιστή ένα παιχνίδι σε κάποιο παιδικό site.

Το debate δεν ήταν αυτό που θα περίμενε κανείς από ενήλικες πολιτισμένους συνομιλητές. Οι δημοσιογράφοι, με την εξαίρεση του Παύλου Τσίμα και της Σίας Κοσιώνη, ήταν απαράδεκτοι και πολύ συχνά εκτός θέματος – τι μανία κι αυτή με τις κουκούλες και τη Μακεδονία! Κι αν δεν με ταλαιπωρούσαν οι προσωπικές μου πολιτικές εμμονές, θα είχα κλείσει πιθανότατα την τηλεόρασή μου πολύ πριν το τέλος του.

Κι όμως. Το debate αυτό το γιορτάζω.

Η δημοκρατία μας ενηλικιώνεται και δεν έχει ανάγκη πια τη βαρβαρότητα της ημιμάθειας του πεζοδρομίου. Με όλες τις ατέλειές της, έχει στρέψει πια την πλάτη της στη σιωπηλή βία της πλαστικής σημαίας. Ακούμε απόψεις, διαβάζουμε πολιτικά προγράμματα, γνωρίζουμε θέσεις. Κι αποφασίζουμε. Δεν τρέχουμε πια στους δρόμους με καδρόνια κι αλυσίδες.

Έτσι, για να έχουμε μια εικόνα…

Ο βαθμός οικονομικής ελευθερίας έμεινε ανεπηρέαστος. Κι αν και την τελευταία διετία είχαμε μια ελαφριά βελτίωση σε κάποιους τομείς, το μέγεθος του κράτους βρίσκεται σήμερα στην τραγικότερη θέση της τελευταίας δεκαπενταετίας. Καμία έκπληξη εδώ.


Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, σταθερή τα πράσινα χρόνια (αλλά σε όχι τόσο ικανοποιητικά επίπεδα), πήρε την κατιούσα. Η χώρα μας έπεσε περίπου 40 θέσεις στην κατάταξη την τελευταία πενταετία. Έχει δίκιο το ΠΑΣΟΚ να διαμαρτύρεται, αλλά να δούμε πόσες θέσεις θα πέσουμε με την καινούρια κυβέρνηση. Να σημειώσουμε ότι αν και αυτό το μέγεθος είναι χαρακτηριστικό της πορείας της οικονομίας, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από την παρουσία ή όχι της όποιας παγκόσμιας κρίσης μιας και αποτελεί συγκριτικό μέγεθος.


Το δημόσιο χρέος – σε εκατομμύρια ευρώ παρακαλώ. Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της οικονομίας μας που με σταθερό ρυθμό, ανεξαρτήτως χρώματος, συνεχίζει να αυξάνεται με τρομαχτικούς ρυθμούς. Το 1997, το χρέος της χώρας ήταν 114.9 δισεκατομμύρια ευρώ, το 2004 183,2 δισεκατομμύρια ευρώ, και σήμερα 237,2 δισεκατομμύρια ευρώ!!! Δώστε έμφαση στο «δισεκατομμύρια ευρώ», μιας και πολλές φορές ξεχνάμε τον αστρονομικό όγκο αυτού του μεγέθους.


Να σημειώσουμε όμως ότι ο πληθωρισμός είναι σήμερα αρκετά χαμηλότερος από το 2008 (τελευταίο ετήσιο δεδομένο).

Για την ανεργία, δεν αξίζει καν ο κόπος να δούμε τα στοιχεία που αναφέρονται. Κανείς δεν ξέρει το πραγματικό μέγεθος, μιας και αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο αλχημείας των κυβερνητικών επιτελείων της μεταπολίτευσης.

P.S. After popular demand:

Malleus Maleficarum Maleficas & earum hæresim ut phramea potentissima conterens

Κοινός τόπος σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς και τους μύθους είναι ο μηχανισμός του αποδιοπομπαίου τράγου. Όπως έδειξε ο μεγάλος René Girard, υπέρβαση του μηχανισμού αυτού έχουμε για πρώτη φορά στον αρχαίο Ισραήλ: στο βιβλίο του Ιώβ ο Ιώβ αρνείται ότι έκανε κάτι λάθος όταν μιλά με τους φίλους του που τον κατηγορούν, και την ίδια στάση τηρεί, αν και όχι μέχρι το τέλος, με τον Θεό. Έκτοτε, ο Χριστιανισμός και στην συνέχεια η σύγχρονη εκκοσμικευμένη σκέψη, προσπαθούν να υπερβούν αυτόν τον αταβιστικό μηχανισμό κατασκευής αποδιοπομπαίων τράγων. Αυτή η προσπάθεια δεν έχει πάντα αποτελέσματα. Πού και πού τα αρχαία φυλετικά έθιμα βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια και επιστρέφουμε στην βαρβαρότητα. Έτσι λ.χ. στην Βόρεια Ευρώπη από το 15ο μέχρι τον 18ο αιώνα είχαμε τις φοβερές διώξεις των μαγισσών με πάνω από 60,000 θύματα. Έβρεχε πολύ; Έφταιγαν οι μάγισσες. Έβρεχε λίγο; Έφταιγαν οι μάγισσες. Έριχνε χαλάζι; Έφταιγαν οι μάγισσες, αλλά και όταν κάποιου του ψόφαγαν τα ζώα, αρρώσταινε βαρειά αυτός ή μέλος της οικογενείας του κ.ο.κ.

Αυτή την βαρβαρότητα ζήσαμε τα τελευταία 5,5 χρόνια, σε μια ελληνική εκδοχή του κυνηγιού μαγισσών. Έτσι:

[*] ποιος φταίει για το ότι υπάρχει σπατάλη και διαφθορά; Το ότι η απιστία δεν ήταν κακούργημα - βέβαια πώς θα πάει φυλακή κάποιος που συμμετέχει στο ΔΣ ενός οργανισμού όταν ο μόνος που έχει έννομο συμφέρον να τον εγκαλέσει είναι ο εαυτός του και οι φίλοι του στο ΔΣ;
[*] ποιος φταίει για την κακή εικόνα της κυβέρνησης; Μα φυσικά τα "ανώνυμα συκοφαντικά" blogs. Οπότε κυνήγι μέχρι τελικής πτώσεως κατά παράβαση κάθε διάταξης εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας που ισχύει στην χώρα μας.
[*] ποιος φταίει για το ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν πιάσει πάτο; Μα οι αναρχικοί και οι αιώνιοι φοιτητές! Κάνουμε μια ψευτο-μεταρρύθμιση, αλλάζουμε τον νόμο για το άσυλο (ορθώς) - κάνουμε βέβαια παράλληλα ευρωβουλευτές τα "δικά μας παιδιά" που τραμπουκίζουν μέσα στο άσυλο, άσε τον Ρουσόπουλο να λέει - και πετάμε έξω τους αιώνιους φοιτητές και 3 χρόνια μετά βλέπουμε τα ελληνικά πανεπιστήμια να έχουν μεταμορφωθεί σε...Χάρβαρντ και να πρωτεύουν στην παραγωγή εργασίων σε indexed περιοδικά(;). Βέβαια, αν αλλάζει ο νόμος για το άσυλο και σε μια και μόνο περίπτωση πανεπιστημίου με νεοδημοκράτη πρύτανη βλέπουμε να κλέβουν 80 τόνους πετρέλαιο από την αυλή του πανεπιστημίου, να υπογράφονται λέοντειες συμβάσεις €15,000,000 για καθαρισμό, να δίνονται αβέρτα πλαστά πτυχία ιατρικής, τα δε μεταπτυχιακά να μοιράζονται με κομματικά σκονάκια, αυτό μας λέει ότι το άσυλο ήταν και είναι μάλλον άλλου τύπου.
[*] ποιος φταίει που βγήκαν στα κανάλια οι τσόντες του κολλητού του πρωθυπουργού Ζαχόπουλου; Μα, τι άλλο, η παράνομη βιντεοσκόπηση/ηχογράφηση. Τις κάνουμε κακουργήματα λοιπόν, και μετά από κανά μήνα από το νόμο που περάσαμε, βλέπουμε προϊόντα υποκλοπής στην στην εξεταστική που τρέχει στην Βουλή! Ούτε βέβαια σκέφτηκε κανείς να πάει στον εισαγγελέα τον Μ.Τριανταφυλλόπουλο για το αδίκημα της υποκλοπής για τις κασέτες που ισχυριζόταν ότι είχε στην διάθεσή του από συνομιλίες με τον βουλευτή Κουκοδήμο. Εκεί υπήρχε και η πιθανότητα να είναι πραγματικές οι κασέτες και να βγει το παράνομο περιεχόμενό τους στον αέρα από τις τόσο συνηθισμένες, στο ελληνικό δικαστικό σύστημα, παράνομες διαρροές της δικογραφίας.
[*] ποιος φταίει για το ότι υπάρχουν απαγωγές; Μα φυσικά το ότι οι απαγωγές είναι μόνο κακουργήματα και δεν τιμωρούνται με ισόβια (ώστε να έχει πραγματικό κίνητρο ο απαγωγέας να δολοφονήσει τον απαχθέντα αφού η ποινή είτε το κάνει είτε όχι θα είναι η ίδια...) - ευτυχώς εδώ ο υπουργός Ν.Δένδιας με τον πρωθυπουργό έμειναν μόνο σε απλή ρηματική διακοίνωση και όχι σε εφαρμογή αυτής της λαμπρής ιδέας. Φταίνε και τα κινητά που θα έπρεπε να μην υπάρχουν μέσα στις φυλακές, αλλά όλως παραδόξως υπάρχουν. Βάλε λοιπόν 10,000,000 ανθρώπους να δηλώσουν τον αριθμό κινητού τους, άλλο που όποιος θέλει να παρανομήσει αγοράζει ένα από μετανάστες, από τρίτες χώρες που δεν δηλώνονται, κλέβει ένα ή απλά δίνει ψεύτικα στοιχεία. Είναι απορίας άξιον βέβαια το πώς η κυβέρνηση έχει τέτοια πρεμούρα να μάθει τους αριθμούς κινητών των ελλήνων πολιτών, όταν δεν μπορούσε να βρει το ποιος υπέκλεπτε το τηλέφωνο του πρωθυπουργού της χώρας. Για την αδυναμία του αυτή, ο εισαγγελέας Παπαγγελόπουλος τιμωρήθηκε...με την θέση του διευθυντή της ΕΥΠ. Με τον νέο νόμο θα μας λυθεί πάντως και η απορία σε ποιους ανήκουν οι παρακάτω αριθμοί τηλεφώνων που χρησιμοποιήθηκαν για την υποκλοπή του πρωθυπουργικού τηλεφώνου: 0030496499/6972224621/0030436024/0030491010.
[*] ποιος φταίει για τα συνεχή επεισόδια στις διαδηλώσεις; Η κουκούλα. Έτσι, ποινικοποιούμε την κουκούλα, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να μην έχει πού να βάλει τους εκατοντάδες χιλιάδες κουκουλοφόρους που συλλαμβάνει χάρη στην τολμηρή νομοθετική της παρέμβαση. Δεν μας είπε μόνο αν ο εγκληματίας που δεν κρύβει τα χαρακτηριστικά του προσώπου του όταν εγκληματεί, αν θα απαλλάσσεται λόγω βλακείας με τον νέο νόμο, αφού θα είναι και ο μόνος που θα συλλαμβάνεται.
[*] ποιος φταίει για τις μεγα-πυρκαγιές που έκαψαν ανθρώπους και σπίτια και τόσες εκτάσεις που η χώρα δεν είχε ξαναδεί; Ο Στρατηγός Άνεμος, οι τούρκοι πράκτορες, το ΠΑΣΟΚ ("το πράσινο καίει το πράσινο" έλεγε ο Μάκαρος Γιακουμάτος και επικροτούσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος το 2007) και όλοι όσοι δεν θέλουν την εθνικοϋπερήφανη αγωγοπολιτική του πρωθυπουργού, μια πολιτική που μας έφερε στην φοβερή επιτυχία α) να μην υπάρχει κανένας αγωγός και β) να μιλάει ο Β.Πούτιν για τα απαράγραπτα δικαιώματα της Τ.Δ.Β.Κύπρου 2 φορές τουλάχιστον και πώς πρέπει να "τα βρούμε με την Μακεδονία" - παρόντος του πρωθυπουργού το τελευταίο.
[*] ποιος φταίει για την άθλια οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και την ανεργία; Οι μετανάστες. Έτσι σκούπες, ξύλο, κυνήγι και δολοφονίες μπαίνουν στην ημερήσια διάταξη. Και αν παραβαίνουμε τους νόμους του κράτους και τις διεθνείς συμβάσεις που η χώρα μας έχει κυρώσει, και αν άνθρωποι παίρνουν πολιτικό άσυλο στην Νορβηγία, στην Ελβετία και την Σουηδία επειδή η Ελλάδα θεωρείται επικίνδυνο μέρος(!), και αν μας κράζει το State Department και οι διεθνείς οργανισμοί, αυτοί τι ξέρουν; Κουτόφραγκοι δεν είναι;

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε έτσι για πολύ ακόμα. Αλλά, το κυνήγι των μαγισσών που ξεκίνησε πριν 5,5 χρόνια φτάνει σιγά σιγα στο τέλος του. Αυτοί που το ξεκίνησαν πρέπει να θυμούνται ότι οι πλέον διάσημοι διώκτες μαγισσών δεν είχαν το καλύτερο τέλος: ο Konrad von Marburg δολοφονήθηκε και ο Matthew Hopkins τελείωσε την άθλια ύπαρξή του στην πυρά, και αυτός με την σειρά του. Αν έβλεπαν τις φλόγες μπροστά τους, δεν θα γινόντουσαν οι ίδιοι διώκτες. Τελικά όμως, αυτό δεν ήταν πάντα το πρόβλημα όλων των κυνηγών μαγισσών;

Obama στους αμερικάνους φοιτητές

Ο αγαπημένος της αμερικάνικης αριστεράς (και όχι μόνο) μιλάει στους μαθητές επ'ευκαιρία της καινούριας σχολικής χρονιάς.

Κύρια σημεία του λόγου:
-Οι μαθητές είναι υπεύθυνοι οι ίδιοι για την παιδεία τους και την μετέπειτα εξέλιξή τους
-Οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι απέναντι στον εαυτό τους και στην χώρα τους να δουλεύουν σκληρά για τις σπουδές τους
-Η Αμερική περίμενει και από αυτήν την γενιά να βγούνε μεταξύ άλλων νέοι επιχειρηματίες που με τις εταιρείες τους θα αλλάξουνε ξανά τον κόσμο, όπως έκαναν πρόσφατα οι ιδρυτές του Facebook, Google, Tweeter

Απορώ εάν υπάρχει ένας Έλληνας πολιτικός που όταν μιλάει σε φοιτήτες να τους τονίζει παρόμοια την προσωπική τους ευθύνη, την υποχρέωσή τους στην χώρα τους να εργαστούν σκληρά για να μορφωθούνε και τις προσδοκίες της κοινωνίας από αυτούς να δημιουργήσουν δυναμικές επιχειρήσεις που θα προσφέρουν δουλειά

Αποτυχημένος τεμπέλης

Ξεκίνησε έχοντας ένα όνομα που του δίνει head-start στον πολιτικό στίβο. Είναι ευφυής, δεν έχει προβλήματα τύπου «W.» Έχει την οικονομική άνεση και την πολυτέλεια να μην χρείαζεται να δουλέψει για βιοποριστικούς λόγους. Οποιοσδήποτε αξιοπρεπής έλληνας με αυτά τα εφόδια και με σεβασμό στην ιστορία της χώρας του, στην οικογένεια του και στον εαυτό του, θα έβαζε τον πήχυ ψηλά. Ακαδημαϊκά, θα κοίταζε να πάει να σπουδάσει κάτι challenging σε ένα top πανεπιστήμιο. Επαγγελματικά, θα πίεζε τον εαυτό του να δουλέψει και να καταξιωθεί σε top εταιρίες στο εξωτερικό ή και στο εσωτερικό ώστε να αποκτήσει ικανότητες που θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει μετά για να διοικήσει την χώρα. Τι έκανε ο Κ. Καραμανλής; Πήγε σε ένα καλό, αλλά second tier σχολείο στις ΗΠΑ να σπουδάσει, εμ, ιστορία. Μετά γύρισε πίσω, κάνοντας, εμ, τίποτα. Σχεδόν τίποτα δηλαδή, γιατί εξελέγη και στην ΟΝΝΕΔ...

Τέλως πάντων αυτόν τον άνθρωπο, τον εμπιστεύεται το κόμμα του και η κοινωνία και χωρίς πολλά-πολλά, τον βάζει σε νεαρή ηλικία στο ανώτατο εκτελεστικό αξίωμα, το προωθυπουργικό. Στο κάτω-κάτω, έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ, γεγονός που του έχει δώσει έκθεση σε ένα διαφορετικό σύστημα και σε σύγχρονες φιλελεύθερες ιδέες. Όταν εκλέγεται, το κλίμα είναι ευνοϊκό: η αντιπολίτευση παραπαίει με έναν μη-χαρισματικό ηγέτη, ο λαός επιζητά μεταρρυθμίσεις και η κυβέρνηση έχει μεγάλη κοινοβουλευτική αυτοδυναμία. Και τι κάνει; τίποτα. Ωραία λόγια για σεμνότητες, δηλώσεις για την ανάγκη τομών, αλλά στην πράξη, ΤΙΠΟΤΑ. Και μετά από τρία χρόνια, ζητά επανεκλογή από τον λαό γιατι η οικονομία είναι σε κρίσιμη κατάσταση και πρέπει να πάρει έγκριση για μεταρρυθμίσεις. Την παίρνει την έγκριση. Και τι κάνει; ΤΙΠΟΤΑ. Οι κρατικές δαπάνες αυξάνονται με ρυθμούς Ανδρέα, η ακροαριστερά αλωνίζει, και ο πρωθυπουργός δηλώνει κουρασμένος. Και μετά από δύο χρόνια ζητάει πάλι εκλογές, γιατι η οικονομία είναι σε κρίσιμη κατάσταση και πρέπει να πάρει έγκριση από τον λαό για μεταρρυθμίσεις.

Προσωπικά δεν έχω ξαναδεί περισσότερο αποτυχημένο τεμπέλη. Ντροπή για την οικογένεια του και το κόμμα του. Κρίμα για την Ελλάδα.

Η πιο αηδιαστική μορφή κρατικού μονοπωλίου

Ώστε θέλεις να σπουδάσεις ε; Να πας στο Πανεπιστήμιο "να γίνεις άνθρωπος"; Κανένα πρόβλημα!Απλώς θα περάσεις από ένα σκληρό βασανιστήριο που θα κρατήσει έναν ολόκληρο χρόνο:τις Πανελλήνιες εξετάσεις! Μετά το τέλος της Β' Λυκείου δεν έχει διακοπές όπως τα προηγούμενα χρόνια:έχει φροντιστήριο κάθε μέρα για κανά εξάωρο! Πρέπει να προετοιμαστείς για τα μαθήματα που θα δώσεις στις Πανελλήνιες, για να καταφέρεις να γράψεις τον επιθυμητό βαθμό, να περάσεις στη σχολή που θέλεις(;). Και μετά από το εικοσαήμερο του Αυγούστου που μπορείς να κάτσεις λίγο να ξεκουραστείς ξεκινάει η πιο εφιαλτική χρονιά της ζωής σου:η Γ' Λυκείου...

Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς θα είσαι "προστατευόμενο είδος":θα σε αντιμετωπίζουν όλοι σαν ένα άτομο με ειδικές ανάγκες που παλεύει κάθε μέρα και όλη μέρα για ένα μόνο σκοπό:να περάσεις στο Πανεπιστήμιο. Βέβαια, θα νομίζεις ότι τους κοροϊδεύεις και λίγο γιατί μεταξύ μας δεν θα διαβάζεις και τόοοοοοσο πολύ(που να βρεις χρόνο άλλωστε:το πρωί σχολείο, μετά πέντε ώρες φροντιστήριο κάθε μέρα, κανά ιδιαίτερο έτσι "για να είμαστε σίγουροι" ε βάλε και οκτώ ώρες να κοιμηθείς πάει η μέρε τελείωσε! Πότε στην ευχή να διαβάσεις;!) και αυτό θα σε αγχώνει και λίγο. Αλλά να σου πω και κάτι; Όπως λέμε και εμείς οι φιλελεύθεροι, προσωπική σου επιλογή δεν είναι; Αν θες να πας στο Πανεπιστήμιο θα περάσεις το βασανιστήριο των Πανελληνίων! Είναι μετά να απορείς που οι φοιτητές δε διαβάζουν στο Πανεπιστήμιο; Αφού τους προηγούμενους δεκαπέντε μήνες μίσησαν το διάβασμα: από την εξαντλητική αποστήθιση, τη βαρετή ασκησειολογία, τις ηλίθιες "μεθοδολογίες", τη γελοιότητα του φροντιστηρίου και του σχολείου ταυτόχρονα!

Αλλά δυστυχώς δεν έχεις άλλη επιλογή:στην Ελλάδα υπάρχει μόνο ένα Πανεπιστήμιο. Το δημόσιο-κρατικό Πανεπιστήμιο! Αν θες να σπουδάσεις στην Ελλάδα δεν έχεις άλλη επιλογή. Εντάξει υπάρχουν και τα κολλέγια άλλα αυτά είναι...τίποτα:τρία χρόνια για μια ειδικότητα που δε σε ενδιαφέρει για να καταλήξεις με ένα χαρτί χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα! Αν όμως θες να σπουδάσεις Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Οικονομική Επιστήμη, Πολιτική Επιστήμη, Κοινωνιολογία δεν υπάρχει άλλος δρόμος:για να μπεις στο κρατικό Πανεπιστήμιο πρέπει να περάσεις από τις Πανελλήνιες. Ε αν αυτό δεν είναι η απόλυτη επίδειξη κρατική βαρβαρότητας, το απόλυτο παράδειγμα του τι μπορεί να σου κάνει το κράτος άμα θέλει, δεν μπορώ να φανταστώ τι θα μπορούσε να είναι!

Ξέρετε φίλοι ποια κυβέρνηση είχε θεσπίσει το κρατικό μονοπώλιο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης; Η Χούντα αγαπητοί μου! Ναι, η συνταγματική αυτή ρύθμιση είναι έργο της επταετίας:ήθελαν οι χουντικοί να διασφαλίσουν ότι η πανεπιστημιακή παιδεία θα είναι υπό τον έλεγχο τους και κανένα ίδρυμα του εξωτερικού δεν θα "μολύνει" την ελληνική παιδεία! Και βγαίναμε στο δρόμο για να υποστηρίξουμε ένα νόμο της Χούντας! Ναι, της Χούντας! Και για να αναγκάσουμε τους κακόμοιρους που δεν ήταν τόσο έξυπνοι όσο εμείς, δεν ήταν τόσο μαθηταράδες όσο εμείς οι "γάτοι", να πηγαίνουν στην Αγγλία και στην Ιταλία για να πάρουν ένα χαρτί!

Μα σκεφτείτετο λίγο:οι πραγματικά πλούσιοι δε νοιάζονται. Τα παιδιά τους ούτως ή άλλως στο Harvard και στο London School of Economics θα τα έστελναν είτε είχαμε ιδιωτικά Πανεπιστήμια είτε όχι. Αυτό ισχύει και για τους πραγματικά φτωχούς:δεν θα είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. Γι' αυτούς το κρατικό Πανεπιστήμιο είναι μονόδρομος είτε αναγνωρίζονται τα ιδιωτικά είτε όχι! Ίσως ακούγεται σκληρό, αλλά είναι η αλήθεια:όπως κάποιες οικογένειες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ενός ακριβού αμαξιού ή ενός ιδιωτικού σχολείου, έτσι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα και τη φοίτηση σε ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. Είναι (δυστυχώς) αποκλεισμένοι στην επιλογή του δημοσίου Πανεπιστημίου και του βασανιστηρίου των Πανελληνίων εξετάσεων.

Και ποιοι πλήττονται τελικά από το κρατικό μονοπώλιο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης; Μα τα μεσαία στρώματα φυσικά! Οι οικογένειες, τα παιδιά των οποίων είχαν την ατυχία να μην τα καταφέρουν στις Πανελλήνιες και που έχουν ένα εισόδημα που τα βγάζουν πέρα, πρέπει να ζοριστούν να βρουν τα λεφτά να στείλουν τα παιδιά τους σε ένα αξιοπρεπές ίδρυμα του εξωτερικού. Πρέπει να εξασφαλίσουν τα χρήματα που απαιτούνται για τα δίδακτρα, αλλά και τη διαβίωση των παιδιών τους στο εξωτερικό. Και σας ρωτάω, δε θα ήταν καλύτερο να γλιτώσουν τα λεφτά της διαβίωσης στο εξωτερικό και να έχουν να πληρώσουν μόνο τα δίδακτρα; Δε θα ήταν καλύτερο για τις οικογένειες αυτές (που νομίζω ότι αποτελούν και την πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών-που δηλαδή γενικά τα φέρνουν βόλτα, αλλά ένα τέτοιο έξοδο είναι δυσβάσταχτο), δε θα ήταν μια σημαντική ανάσα να γλιτώσουν τα έξοδα διαβίωσης, που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής επένδυσης;

Νομίζω πως πρόκειται για τον ορισμό της κατά Pareto βελτίωσης:καλυτερεύει η θέση κάποιων, χωρίς να χειροτερεύει η θέση των υπολοίπων! Τα δημόσια Πανεπιστήμια θα μείνουν ανεπηρέαστα. Απλά βελτιώνονται οι επιλογές για τα παιδιά που απέτυχαν στην απάνθρωπη δοκιμασία των Πανελληνίων. Για κάποιον που έχει την ατυχία να μην έχει το απαραίτητο εισόδημα τα πράγματα δεν χειροτερεύουν:τα δημόσια Πανεπιστήμια δεν καταργούνται! Η αναγνώριση των ιδιωτικών, όμως, αυξάνει τις επιλογές πολλών φοιτητών που έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στο απαραίτητο κόστος (και πιστέψτε με είναι πολλοί οι σπουδαστές των ιδιωτικών ΙΕΚ και των κολλεγίων, όσο και των Πανεπιστημίων του εξωτερικού) και έτσι πολλοί μπορούν να γλιτώσουν την Γ' Λυκείου και έτσι να προσθέσουν και ένα χρόνο στη ζωή τους...

Θυμηθείτε το βασικό επιχείρημα αυτών που ζητούν τη διατήρηση του ασύλου στα Πανεπιστήμια:"ποιος μου εγγυάται ότι δε θα έρθει στην εξουσία μια δικτατορία και το πανεπιστημιακό άσυλο θα αποκτήσει σοβαρό νόημα προστασίας της επιστημονικής γνώσης;". Θέλω να τους απαντήσω:"έχετε διαβάσει Κούντερα; Ξέρετε πώς ήταν τα Πανεπιστήμια στη Χούντα;". Γιατί όποιος έχει διαβάσει Κούντερα ή ξέρει πώς ήταν η κατάσταση στα ελληνικά Πανεπιστήμια στη Χούντα, ξέρει πολύ καλά πως το κρατικό μονοπώλιο στα Πανεπιστήμια αποτελεί τον ασφαλέστερο δρόμο για να χτίσεις μια αποτελεσματική δικτατορία! Γιατί όταν το Πανεπιστήμιο είναι κρατικό μονοπώλιο η πιο επαναστατική ομάδα του πληθυσμού, οι φοιτητές, βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κρατικής δικτατορίας. Φοιτητές εκβιάζονται και φιμώνονται, ρουφιάνοι κυκλοφορούν και η διδασκαλία γίνεται όργανο της κρατικής προπαγάνδας. Δείτε τα Πανεπιστήμια στη ναζιστική Γερμανία, στην Ελλάδα του 1967-1974, διαβάστε το "Αστείο", όπου καταστράφηκε η ζωή ενός ανθρώπου επειδή έκανε ένα αστείο για το Στάλιν και θα καταλάβετε ότι το μονοπώλιο της Πανεπιστημιακής παιδείας είναι το βασικό όπλο των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Αυτό θέλουμε να διατηρήσουμε και στη χώρα μας;

Θέλω, επίσης, να παρουσιάσω μια συλλογιστική και σας παρακαλώ αν βρείτε κάπου ανακολουθία να την επισημάνετε:έστω ότι είστε ελεύθερος να ιδρύσετε ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, έχοντας στο μυαλό τον ευτελέστερο των σκοπών:να βγάλετε χρήματα. Για να βγάλετε πολλά χρήματα πρέπει να έχετε πολλούς φοιτητές. Για να έχετε πολλούς φοιτητές πρέπει να έχετε καλό όνομα. Για να έχετε καλό όνομα πρέπει οι απόφοιτοί σας να βρίσκουν δουλειά και θέσεις σε καλά μεταπτυχιακά. Για να γίνει αυτό πρέπει να βγάζετε αποφοίτους καλούς στο αντικείμενο τους. Για να βγάζετε καλούς αποφοίτους πρέπει να έχετε καλούς καθηγητές, σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών, καλές εγκαταστάσεις, με λίγα λόγια πρέπει να έχετε ένα καλό(για τα ελληνικά δεδομένα) Πανεπιστήμιο. Συμπυκνώνω το συλλογισμό:για να βγάζετε λεφτά, πρέπει να έχετε ένα καλό Πανεπιστήμιο. Παρακαλώ όποιος βρει ένα σφάλμα στον παραπάνω συλλογισμό να κάνει τον κόπο να γράψει ένα σχόλιο για να δω και εγώ που κάνω λάθος και να αναθεωρήσω! μου φαίνεται παραπάνω από λογικό ότι όποιος θέλει να βγάλει λεφτά θα κάνει ένα καλό Πανεπιστήμιο και αυτό θα κάνει καλό σε όλους μας!

Δε θέλω να φανώ υπεραισιόδοξος και να ισχυριστώ ότι όλα τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα είναι καλά. Θέλω να τονίσω ότι τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια πρέπει να είναι αυστηρά μη κερδοσκοπικά(αυτό σημαίνει ότι τα κέρδη δεν θα διανέμονται στους μετόχους αλλά θα επανεπενδύονται στο ίδρυμα) και να αξιολογούνται από μια ανεξάρτητη αρχή όσον αφορά το εκπαιδευτικό τους έργο, όπως και τα δημόσια άλλωστε. Θέλω, επίσης, να είμαστε ρεαλιστές:όσο κακά κι αν είναι τα δημόσια Πανεπιστήμια (και είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι είναι πολύ κακά), αποτελούν ένα είδος ιδιότυπου θεσμού για την ελληνική κοινωνία. Αυτό που λέω είναι ότι (όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που αναγνωρίστηκαν τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια) τα δημόσια Πανεπιστήμια θα μείνουν στην κορυφή των προτιμήσεων των μαθητών και στα ιδιωτικά θα πηγαίνουν όσοι είτε αποτυγχάνουν είτε δε θέλουν να περάσουν το βασανιστήριο των Πανελληνίων. Προσπάθησα, όμως, να υποστηρίξω ότι η αναγνώριση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων θα βελτιώσει τη θέση πολλών οικογενειών χωρίς να χειροτερεύσει τη θέση των υπολοίπων και ότι το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι να βγει κάτι θετικό για όλη την ελληνική κοινωνία από την αναγνώριση αυτή.

Πιστεύω πως αυτά που λέω είναι λογικά και πως στέκουν. Θέλω να σας ενημερώσω ότι είμαι (και ελπίζω να συνεχίσω για μερικά χρόνια ακόμα) φοιτητής σε δημόσιο Πανεπιστήμιο. Νομίζω όμως ότι το σπάσιμο του κρατικού μονοπωλίου στην Πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι μια ωφέλιμη αλλαγή:γι' αυτό και τη στηρίζω.

H ηθική κατάρρευση της υπαρκτής Δεξιάς.

Ποια ήταν άραγε η κοινωνική εκείνη βάση που πριν από λίγα χρόνια στήριξε τον Καραμανλή, όταν έριξε τα συνθήματα «Σεμνότητα και ταπεινότητα» και «μηδενική ανοχή»? Ένα αναμφισβήτητα ετερογενές μίγμα πολιτών που αν εξαιρέσουμε την κομματική νομενκλατούρα, περιελάμβανε αστικά στρώματα απηυδισμένα από τη διακυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ, στρώματα που πραγματικά ασπάστηκαν μια προσέγγιση στη δημόσια εξουσία λιγότερο μαξιμαλιστική και περισσότερο λιτή, ολιγαρκή, μετρημένη και αποτελεσματική.

Πίσω από το προφίλ του Καραμανλή, το προσεκτικά μελετημένο από τα στρατηγικά του επιτελεία, κρυβόταν ένας καταπιεσμένος πόθος αρκετών ομάδων του πληθυσμού. Ο πόθος για μια μέθοδο διακυβέρνησης που θα στηριζόταν σε μια αναδιαπραγμάτευση του κοινωνικού συμβολαίου κράτους-πολίτη: λιγότεροι φόροι, λιγότερο έλλειμα, λιγότερο χρέος, περισσότερη υπευθυνότητα, μεγαλύτερη αποδοτικότητα στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας, μια πιο επιστημονική και λιγότερο λαικιστική προσέγγιση της πολιτικής.

Η κοινωνιολογία της νέας εξουσίας ήταν αρκετά αντιφατική: ο έμπορος που απηύδισε από το σοσιαλισμό του ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορούσε θεωρητικά να συνυπάρξει με τον επίδοξο δημόσιο υπάλληλο του νεοδημοκρατικού κομματικού στρατού. Ο αυτοδημιούργητος επαγγελματίας δεν είχε τίποτα κοινό με τον επαγγελματία κομματικό αγωνιστή. Κι όμως η διαχείριση του πολιτικού προφίλ της υποψήφιας τότε κυβέρνησης κατόρθωσε να υποτάξει τις υφέρπουσες συγκρούσεις στο στόχο της κάλπης. Και τα κατάφερε.

Σήμερα, πέντε ακριβώς χρόνια μετά , όλα κείτονται γκρεμισμένα στο χώμα. Τα ερείπια του ηθικού προφίλ της κυβέρνησης χάθηκαν στις φλόγες της απόλυτης διαφθοράς, του αφόρητου ξεχειλώματος των δημόσιων χρεών, της κατάρρευσης του κράτους δικαίου. Στην υπόγεια πάλη του αφυπνισμένου πολίτη με τον αιώνιο γραφειοκράτη, ο δεύτερος θριάμβευσε πανηγυρικά. Στα ανώτερα στρώματα της εξουσίας, ο μακιαβελισμός προωθημένος στα ακρότατα όρια του, έχει καταντήσει μοναδική πυξίδα πολιτικής: οι εκλογές επισείονται σαν δαμόκλειος σπάθη από τον πρωθυπουργό πάνω στα κεφάλια των ανυπάκουων, και από τους ανυπάκουους πάνω στο κεφάλι του πρωθυπουργού. Ρουσφετολογικές δηλώσεις και δημαγωγικές παροχές εξαγγέλονται με ρυθμούς πολυβόλου. Την ίδια στιγμή το Σύνταγμα παραβιάζεται αισχρά με μέτρα όπως αυτό της έκτακτης εισφοράς ενώ από τη γενικευμένη ανασφάλεια δικαίου καταλήγουν να τιμωρούνται οι παραγωγικές τάξεις που με τις τραπεζικές καταθέσεις και το παραγόμενο προιόν τους συγκρατούν την οικονομία σε μια σταθερή θέση.

Η ηθική κατάρρευση της υπαρκτής δεξιάς, όπως άλλοτε και η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού γεννά ένα μεγάλο πολιτικό κενό. Ο μη-κομματικοποιημένος μετριοπαθής του δεξιού στρατοπέδου δύσκολα θα στραφεί στη γραφική ακροδεξιά. Ακόμα πιο δύσκολα θα ενταχτεί στη στρατιά της χρεωκοπημένης αριστεράς,που ακόμα μαζεύει τα κομμάτια της από την άνανδρη στάση του Δεκέμβρη, και τις τάσεις σεχταριστικής αποσύνθεσης που γεννά ο αφόρητος δογματισμός της. Και έτσι οδηγούμαστε σε ένα αδιέξοδο: η αριστερά δεν ενδιαφέρεται να τραβήξει τον πολίτη του «μεσαίου χώρου», η ακροδεξιά δε μπορεί. Τελικά είναι πιθανό οι ψήφοι αυτοί να καταλήξουν στο ΠΑΣΟΚ. Ψήφος απελπισίας, και διαμαρτυρίας, ψήφος που η πολιτική της σημασία θα εξανεμιστεί την επόμενη μέρα των εκλογών.

Το σίγουρο είναι ότι μετά από την επερχόμενη ήττα της, η Δεξιά θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί ζητήματα θεωρητικής και ιδεολογικής φύσης: ο συντηρητικός κρατισμός δοκιμάστηκε και απέτυχε. Το όραμα μιας φιλελεύθερης μινιμαλιστικής διακυβέρνησης παραμένει ακόμα ζωντανό και τραγικά επίκαιρο. Η Νέα Δημοκρατία αποδείχτηκε ανίκανη να το πραγματώσει. Στο πλάι της θα μείνουνε εξ ανάγκης, όσοι αποίκησαν χάρη σε αυτή το δημόσιο τομέα, όσοι τρύγησαν τους υλικούς καρπούς της εξουσίας, όσοι πίστεψαν πως είναι χρέος του κόμματος να συγχωνευτεί με το κράτος και να το μετατρέψει σε φέουδο του. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να χαράξουνε μια νέα πορεία. Ίσως το τέλος να σταθεί μια νέα αρχή για τον ελληνικό φιλελευθερισμό.