Οι Ούγγροι ξεσπούν

“We lied during the last one-and-a-half or two years. It was obvious that whatever we said was untrue….We have not taken any important government measures that we can be proud of apart from bringing back power from the deep shit,”
Ferenc Gyrucsány

Τάδε έφη ο σοσιαληστής πρωθυπουργός της Ουγγαρίας σε δήλωσή του που μαγνητοφωνήθηκε από ένα εσωκομματικό του αντίπαλο στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και βγήκε την Κυριακή στην ιστοσελίδα του κρατικού ραδιοφώνου. Η δημοσιοποίηση αυτής της παραδοχής οδήγησε στο ξέσπασμα χιλιάδες Ούγγρους οι οποίοι κατέβηκαν στους δρόμους απαιτώντας την παραίτησή του, και για δεύτερη νύχτα χθες οι αντιδράσεις τους κατέληξαν σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία.

Η δήλωση αυτή δεν ήταν παρά η σπίθα που άναψε την φωτιά της αντίδρασης, αλλά το καυσιμο υλικό, η λαϊκή δυσαρέσκεια, μεγάλωνε καιρό τώρα. Το Deutschlandfunk Radio πρόσφατα χαρακτήρισε τη οικονομική κατάσταση στην Ουγγαρία ως επείγουσα κρίση. Το ΔΝΤ στην πρόσφατη "World Economic Outlook" έκθεσή του χαρακτήρισε την Ουγγαρία ως την οικονομία με την μεγαλύτερη ανάγκη σταθεροποίησης από όλες τις αναδυώμενες αγορές της Ευρώπης. Η κρίση της ουγγρικής οικονομίας είναι το επακόλουθο της ατολμίας των κυβερνήσεών της 16 χρόνια τώρα να προχωρήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Η κυριάρχη πολιτική τάση όλα αυτά τα χρόνια ήταν η προσπάθεια συνδυασμού της οικονομίας της αγοράς με έναν κρατικό παρεμβατικό εξισωτισμό. Το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμα το 25% του εργατικού δυναμικού δουλεύει για το κράτος, το έλλειμα προσεγγίζει το 10%, η φορολογία διατηρείται σε αντιαναπτυξιακά επίπεδα και η διαφθορά είναι εκτεταμένη.

Όπως γράφει η Katharine Cornell Gorka από το Institute for Transitional Democracy and International Security, οι Ούγγροι όλα αυτά τα χρόνια είδαν τις υποσχέσεις του τέλους τις δεκετίας το '80 να απομακρύνονται. Η Ουγγαρία ήταν η πρώτη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ που άρχισε την πορεία προς τον εκδημοκρατισμό. Το 1989 ο ιδιωτικός τομέας ήταν υπεύθυνος για περίπου το 20% του ΑΕΠ, η χώρα είχε τον υψηλότερο δείκτη άμεσων ξένων επενδύσεων και από τα υψηλότερα κατακεφαλήν εισοδήματα μεταξύ των χωρών του παραπετάσματος. Ωστόσο οι υποσχέσεις για μαι διαφορετική πολιτική όλα αυτά τα χρόνια διαβρώθηκαν. Όλες οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν, είτε αριστερές είτε δεξιές, διατήρησαν το πατερναλιστικό κράτος πρόνοιας της εποχής του υπαρκτού σοσιαλισμού, και αντί να μειώσουν δραματικά το μέγεθος του κράτους, σταδιακά το αύξησαν! Επιπλέον όλες οι κυβερνήσεις, αντί να στραφούν στην αγορά, προσπάθησαν να αναπτύξουν την οικονομία μέσω του κρατικού σχεδιασμού, λες και δεν διδάχτηκαν τίποτα από 40 χρόνια αποτυχιών. Αργά ή γρήγορα όμως τα προβλήματα γίνονται τόσα μεγάλα που το χαλί δεν φτάνει για να κρυφτούν από κάτω.