Μάθε να γκρεμίζεις

Το παρακάτω κείμενο μας στάλθηκε από την ομάδα μπλάνκο. Μία γόνιμη κριτική της προσπάθειάς τους μπορείτε να βρείτε εδώ. Από τις συζητήσεις και τις προτάσεις αυτές ίσως να μπορεί να ξεπηδήσει ένας πολύ δημιουργικός ακτιβισμός.

ομάδα μπλάνκο Ιούνιος 2006

Μάθε να γκρεμίζεις

Μια ζωή ο άνθρωπος χτίζει επιθυμίες, προσδοκίες , όνειρα και μετά χτίζει τέσσερις ή και παραπάνω τοίχους για να τα στεγάσει. Κάποτε ήξερε να χτίζει, ίσως γιατί είχε πιο όμορφα όνειρα, και πάντως οπωσδήποτε επειδή διέθετε συλλογική, κοινοτική ή αστική, συνείδηση, και σεβόταν τον τόπο, στον οποίο ζούσε. Ακόμη και τότε όμως που ήξερε να χτίζει, και δεν είναι πολύ παλιά αυτό, χρειάστηκε να γκρεμίσει, ηθελημένα ή αθέλητα, επώδυνα ή ανώδυνα, γκρέμισε, ρίσκαρε, ανέτρεψε τα ίδια του τα έργα για να ξαναμάθει να χτίζει, όνειρα ή κτίρια, πιο σοφά από πριν.

Μεταπολεμικά στην Αθήνα η οικοδομή απετέλεσε συστηματικά το σημαντικότερο, αν όχι το μοναδικό, μέσο αναθέρμανσης και αποθέρμανσης της εθνικής οικονομίας..

Αποκλειστικώς συντεχνιακά και κερδοσκοπικά ήταν-και παραμένουν τέτοια- τα κριτήρια, που καθόρισαν την τύχη αυτής της πολύπαθης πόλης τα τελευταία πενήντα χρόνια. Με μόνιμη δικαιολογία την κάλυψη αναγκών, έχτισαν παντού, κατήργησαν διατάξεις, άλλαξαν νόμους, έχτισαν και στο παραμικρό οικόπεδο. Ακόμη και τα χιλιοστά απέκτησαν θέση και εμπορική αξία στα συμβόλαια αγοραπωλησιών. Έχτισαν όμως απουσία της κατ’ εξοχήν αρμόδιας για τη στέγαση ονείρων, της αρχιτεκτονικής, χωρίς σχέδιο και χωρίς καμία πρόβλεψη για ανοιχτούς, ελεύθερους δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους.



Στη μορφή της πόλης, όπως εύστοχα διατυπώνει ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής, Τάσης Παπαϊωάννου στο βιβλίο του, “Αρχιτεκτονική του καθημερινού”, απεικονίζεται η ίδια η ζωή ! οι σχέσεις των κατοίκων της, οι συνθήκες οργάνωσης της κοινωνίας,, η οικογένεια.

Αν πάρουμε για παράδειγμα το γεγονός ότι οι ακάλυπτοι χώροι ενός οικοδομικού τετραγώνου δεν ενοποιήθηκαν σε “ένα ενιαίο, εσωτερικό αίθριο, έναν κοινόχρηστο πυρήνα, που θα μπορούσε να φιλοξενεί ποικίλες δραστηριότητες της γειτονιάς ή να αποτελεί μια ενιαία εσωτερική αυλή , φυτεμένη με δέντρα, που θα άλλαζαν δραστικά το μικροκλίμα της πόλης”, όπως συμβαίνει σε άλλες πόλεις, και αντ’ αυτού προτιμήσαμε τους κατακερματισμένους, μικρούς, σκοτεινούς και βρώμικους πίσω ακάλυπτους χώρους, αυτό σημαίνει ότι είμαστε και χτίζουμε απαίδευτα, φοβισμένα, εγωιστικά.

Έστω και εξ ανάγκης, το γκρέμισμα σήμερα απασχολεί ήδη τη ζωή της Αθήνας. Γκρεμίστηκαν τα παλιά εργαστήρια στο Γκάζι, ανοίχθηκε ο χώρος και εντάχθηκε στο μεγάλο πολιτιστικό πάρκο, ενδεχομένως να γκρεμιστεί το γήπεδο του Παναθηναϊκού στην Αλεξάνδρας. Πριν από αυτό, ας αρχίσουμε καλύτερα να γκρεμίζουμε μέσα μας παγιωμένες συνθήκες, σχέσεις και νοοτροπίες και να προχωρήσουμε μπροστά έχοντας την εμπειρία του προηγούμενου. Ίσως έτσι μάθουμε να κτίζουμε. Η Αθήνα μετασχηματίζεται με διάφορους τρόπους και αντιστέκεται γιατί γεννήθηκαν νέοι κάτοικοι , που τη θεωρούν δική τους και την σκέπτονται. -

«Οι πλούσιοι θα έπρεπε να δώσουν χρήματα και να γκρεμίσουν ολόκληρα τετράγωνα και να λέγεται: “Εγκρεμίσθη υπό του Ωνάση” , “Εγκρεμίσθη υπό του Νιάρχου”.

Άλλοτε οι πλούσιοι χάριζαν βιβλιοθήκες, μουσεία, πράγματα…Σήμερα πρέπει για να γίνει πιο ωραία η Αθήνα να γκρεμίσουν διάφορα πράγματα. » ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ ( σε ερώτηση δημοσιογράφου για το ποια συνταγή θα έδινε στη σημερινή Αθήνα )