Επιτρέψτε μου να σας συστηθώ. Το όνομά μου είναι Χρυσοθήρας και όπως μπορείτε να δείτε από την -λίγο κιτρινισμένη- φωτό στο πλάϊ είμαι πλήρως προετοιμασμένος!..
Μα, θα απορήσετε, για τι ακριβώς προετοιμάζομαι;...έ γιατί άλλο,.. μα για τον επερχόμενο Πυρετό του Χρυσού (gold rush) που εμείς οι χρυσοθήρες το μυριζόμαστε μίλια μακριά!
Η αλήθεια είναι βέβαια πως τα "πρώτα κρούσματα" αυτού του Πυρετού εκδηλώθηκαν ήδη από τις αρχές του αιώνα (ναι του 21ου!) αλλά ήσαν σποραδικά και πέρασαν στα "ψιλά" των (οικονομικών) εφημερίδων. Για του λόγου το αληθές θα σας πώ μόνο ότι η τιμή του "κίτρινου μετάλλου" ήταν $252,80/ουγγιά στις 20/7/2000 και στις 12/5/2006 είχε φθάσει τα $725/ουγγιά!
Ιδού και το σχετικό γράφημα για όσους είναι λάτρεις (όπως εγώ) της τεχνικής ανάλυσης:
Από τα μέσα Μαϊου 2006 και εντεύθεν διανύομε μια μικρή ανάπαυλα και ξεκούραση (συσσώρευση λέγεται) εν όψει καινούργιων "κατακτήσεων" ...
Το που μπορεί να φθάσει η τιμή του "μετάλλου" δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να πει με σιγουριά. Το βέβαιο είναι, αφ'ενός ότι λόγω της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης (μην ξεχνάμε ότι ο χρυσός αποτελεί, συν τοις άλλοις, το αποθετήριο και καταφύγιο αξίας par excellence στις περιόδους κρίσης και πληθωρισμού) και ταυτόχρονα της αδυναμίας αύξησης της προσφοράς (τα απανταχού κρατικά αποθέματα δεν διατίθενται πλέον σε εξευτελιστικές τιμές όπως μέχρι πρό τινος και τα υπάρχοντα χρυσορυχεία δεν είναι εύκολο να αυξήσουν παραγωγή από τη μια μέρα στην άλλη) δημιουργούνται πολύ ισχυρά θεμελιακά για περαιτέρω άνοδο του χρυσού.
Αφ'ετέρου δε, η καθιερωμένη πλέον πρακτική των κεντρικών τραπεζών να "τυπώνουν" (χαρτο)νόμισμα χωρίς τελειωμό για να καλύψουν -deficit spending- τα υπέρογκα κρατικά χρέη (με πρωθιέρεια την FED των ΗΠΑ) έχει δημιουργήσει τεράστιες θάλασσες ρευστότητας παγκοσμίως (κυρίως σε US$) ώστε να είναι θέμα λίγου χρόνου ένα μέρος του χρήματος αυτού να οδηγηθεί σε αναζήτηση καταφύγιου σταθερής αξίας που είναι ο χρυσός (αλλά και ο άργυρος) με θεαματικές επιπτώσεις στην τιμή του "μετάλλου" ...
Προβλέπεται λοιπόν μια άνευ προηγουμένου Χρηματο-οικονομική λαίλαπα και καιρός είναι να προφυλαχθούμε αλλά και -γιατί όχι- να επωφεληθούμε!
Για να θεμελιώσω καλά τη γνωριμία μας θα σας παρουσιάσω ένα ελάχιστα γνωστό κείμενο του "Sir" Alan Greenspan, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο "Καπιταλισμός - το άγνωστο ιδεώδες" της αείμνηστης Ayn Rand το 1967, δηλαδή την εποχή που ο Alan ήταν ακόμα ένας "ντεμπυτάντ" στο χώρο της οικονομικής σκέψης και πολύ πρίν αναλάβει καθήκοντα "Αρχι-αλχημιστού" σαν αρχηγός της FED. Πολύ πριν, δηλαδή, ο ίδιος απορροφηθεί από τον Λεβιάθαν του Χρηματοπιστωτικού κατεστημένου.
Το κείμενο τιτλοφορείται "Χρυσός και Οικονομική Ελευθερία".
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όταν ο Sir Αlan ερωτήθηκε από ένα μέλος του Κογκρέσσου εάν μετά από όλα αυτά τα χρόνια ήθελε κάτι να αλλάξει στο αρχικό κείμενο της μελέτης αυτής, εκείνος απάνησε: "...ούτε ένα κόμμα"!
Αξίζει το κόπο να το διαβάσετε (και να γνωρίσετε έναν ...άλλο Greenspan!)
Πηγή: "Capitalism, the Unknown Ideal" by Ayn Rand, 1967
Η εργασία που ακολουθεί είναι μια κατά το δυνατόν πιστή μετάφραση άρθρου του ΑΛΑΝ ΓΚΡΗΝΣΠΑΝ που μαζί με άλλες εργασίες του, περιέχονται στο βιβλίο "ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ, ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΙΔΕΩΔΕΣ" της ΑΪΑΝ ΡΑΝΤ - έκδοση 1967.
(Ευχαριστώ τον C.I.G.A. Πάνο για την ευγενική του προσφορά)
Χρυσός και Οικονομική Ελευθερία
Του ΑΛΑΝ ΓΚΡΗΝΣΠΑΝ
Μία σχεδόν υστερική αντιπαλότητα προς τον "κανόνα χρυσού" είναι η μπαντιέρα που ενώνει τους απανταχού κρατιστές* όλων των αποχρώσεων. Φαίνεται πως αντιλαμβάνονται, ίσως πιό καθαρά και ξάστερα από πολλούς άλλους συνεπείς υποστηρικτές της ελεύθερης κοινωνίας, ότι ο χρυσός και η οικονομική ελευθερία είναι αδιαχώριστα, ότι ο κανόνας χρυσού είναι ένα εργαλείο της ελεύθερης κοινωνίας και ότι έκαστο επιβάλει και προϋποθέτει την ύπαρξη του άλλου.
Για να καταλάβουμε την αιτία της αντίθεσής τους, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε κατ' αρχάς τον συγκεκριμένο ρόλο του χρυσού σε μια ελεύθερη κοινωνία.
Το χρήμα είναι ο κοινός παρονομαστής όλων των οικονομικών συναλλαγών. Είναι το αγαθό που εξυπηρετεί σαν μέσον συναλλαγών, είναι παγκοσμίως αποδεκτό, από όλους τους συμμετέχοντες σε μια συναλλακτική οικονομία, σαν πληρωμή αγαθών και υπηρεσιών και ως εκ τούτου μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέτρο αξίας στην αγορά και σαν αποθήκευση αξίας π.χ. σαν μέσον αποταμίευσης.
Η ύπαρξη τέτοιου είδους είναι προϋπόθεση για μια οικονομία κατανομής εργασίας. Εάν οι άνθρωποι δεν είχαν ένα είδος αντικειμενικής αξίας που να ήταν γενικά αποδεκτό σαν χρήμα, θα έπρεπε να καταφύγουν σε πρωτόγονες ανταλλαγές προϊόντων ή θα ήταν αναγκασμένοι να ζήσουν σε αυτάρκη αγροκτήματα και να στερηθούν των ανεκτίμητων πλεονεκτημάτων της εξειδίκευσης. Εάν οι άνθρωποι δεν είχαν τρόπο αποθήκευσης αξίας, δηλαδή αποταμίευσης, θα ήταν αδύνατον να προβούν σε συναλλαγές ή μακροχρόνιο προγραμματισμό.
Η απόφαση για το ποιό ακριβώς μέσον συναλλαγών θα είναι αποδεκτό από όλους τους συμμετέχοντες σε μια οικονομία δεν είναι αυθαίρετη. Πρώτα απ' όλα το μέσον συναλλαγών πρέπει να είναι ανθεκτικό στο χρόνο. Σε μια πρωτόγονη κοινωνία περιορισμένου πλούτου, το σιτάρι θα μπορούσε να θεωρηθεί αρκετά ανθεκτικό για χρήση σαν μέσο συναλλαγών, εφόσον όλες οι δοσοληψίες θα συνέβαιναν μόνον κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τον θερισμό, και δεν θα περίσσευε κάποια ποσότητα άξια λόγου για μακροχρόνια αποθήκευση. Αλλά όπου το ζήτημα "αποθήκευση-αξίας" γίνεται σημαντικό, όπως είναι στις πλούσιες, περισσότερο πολιτισμένες κοινωνίες, το μέσον συναλλαγών πρέπει να είναι ένα ανθεκτικό αγαθό, συνήθως κάποιο μέταλλο.
Ένα μέταλλο γενικώς επιλέγεται επειδή είναι ομοιογενές και διαιρετό: κάθε μονάδα είναι ολόϊδια με οποιαδήποτε άλλη και μπορεί να συγχωνευτεί ή να μορφοποιηθεί σε οποιαδήποτε ποσότητα. Τα πολύτιμα κοσμήματα π.χ. δεν είναι ούτε ομοιογενή ούτε διαιρετά.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι, το αγαθό που θα επιλεγεί σαν μέσον συναλλαγών πρέπει να είναι πολυτελές. Η ανθρώπινη επιθυμία για πολυτέλειες είναι απεριόριστη και ως εκ τούτου τα πολυτελή αγαθά είναι πάντα σε ζήτηση και θα είναι πάντα αποδεκτά. Το σιτάρι είναι μια πολυτέλεια σε υποσιτιζόμενες κοινωνίες, αλλά όχι σε ευημερούσες κοινωνίες. Τα τσιγάρα, καλώς εχόντων των πραγμάτων, δεν θα εξυπηρετούσαν σαν χρήμα, αλλά αυτή ήταν η χρήση τους στην μεταπολεμική Ευρώπη όπου εθεωρούντο μια πολυτέλεια. Ο όρος πολυτελές αγαθό υποδηλώνει σπανιότητα και υψηλή αξία ανά μονάδα. Έχοντας υψηλή τιμή ανά μονάδα, ένα τέτοιο αγαθό μεταφέρεται εύκολα, για παράδειγμα μια ουγγιά χρυσού (31,1 γραμμάρια) αξίζει όσο μισός τόνος σιδήρου.
Στα πρώϊμα στάδια μιας αναπτυσσόμενης χρηματικής οικονομίας, διάφορα μέσα συναλλαγών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, εφόσον μια μεγάλη ποικιλία εμπορευμάτων θα ικανοποιούσε τις παραπάνω συνθήκες. Ωστόσο ένα από τα εμπορεύματα σταδιακά θα εκτοπίσει όλα τα άλλα, όντας ευρύτερα αποδεκτό.
Οι προτιμήσεις ως προς τι θα συσσωρευτεί σαν "αποθήκη-αξίας" θα κλίνουν προς το πλέον αποδεκτό εμπόρευμα, και αυτή η τάση με την σειρά της , θα κάνει αυτό το εμπόρευμα ακόμα πιο αποδεκτό. Η τάση είναι προοδευτική μέχρι που αυτό το εμπόρευμα γίνεται το μοναδικό μέσο συναλλαγών. Η χρήση ενός μοναδικού μέσου είναι εξαιρετικά πλεονεκτική για τους ίδιους λόγους που μια χρηματική οικονομία είναι ανώτερη από μια ανταλλακτική οικονομία : βοηθάει στην πραγματοποίηση ανταλλαγών σε απείρως μεγαλύτερη κλίμακα.
Το εάν έχει επιλεγεί σαν μοναδικό μέσον ο χρυσός, το ασήμι, τα όστρακα, τα βοοειδή ή ο καπνός, είναι θέμα ελεύθερης βούλησης, που εξαρτάται από τον βαθμό ανάπτυξης μιας συγκεκριμένης οικονομίας. Στην πράξη, όλα τα ανωτέρω έχουν χρησιμοποιηθεί, σε διάφορες ιστορικές περιόδους, σαν μέσα συναλλαγών. Ακόμη και στον αιώνα που διανύουμε, δύο σημαντικά εμπορεύματα, ο χρυσός και ο άργυρος έχουν χρησιμοποιηθεί σαν διεθνή μέσα συναλλαγών, με τον χρυσό να επικρατεί.
Ο χρυσός, έχοντας καλλιτεχνική και λειτουργική ιδιότητα παράλληλα, και όντας σχετικά σπάνιος, πάντοτε εθεωρείτο αγαθό πολυτελείας. Είναι ανθεκτικός, ομοιογενής, διαιρετός, μεταφέρεται εύκολα, και συνεπώς έχει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι όλων των άλλων μέσων συναλλαγών. Από τις αρχές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, είναι στην ουσία το μοναδικό μέσον των παγκόσμιων συναλλαγών.
Εάν όλα τα αγαθά και υπηρεσίες έπρεπε να πληρωθούν σε χρυσό, μεγάλου ύψους πληρωμές θα ήταν δύσκολο να γίνουν, και αυτή η δυσκολία θα έτεινε να περιορίσει την έκταση του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας και την εξειδίκευση. Έτσι, μια λογική συνέχεια της δημιουργίας ενός μέσου συναλλαγών, είναι η δημιουργία ενός τραπεζικού συστήματος και εργαλείων πίστης (τραπεζογραμμάτια και καταθέσεις) που λειτουργούν σαν υποκατάστατα του χρυσού αλλά είναι πλήρως μετατρέψιμα σε χρυσό.
Ένα ελεύθερο τραπεζικό σύστημα βασισμένο σε χρυσό είναι ικανό να παρέχει πίστωση και έτσι να δημιουργήσει τραπεζογραμμάτια (νόμισμα) και καταθέσεις, σύμφωνα με τις παραγωγικές απαιτήσεις της οικονομίας. Οι κάτοχοι χρυσού παρακινούνται, μέσω καταβολής τόκου, να καταθέσουν τον χρυσό τους σε μια τράπεζα (έναντι της κατάθεσης έχουν δικαίωμα έκδοσης επιταγών). Εφόσον είναι σπάνια η περίπτωση που όλοι οι καταθέτες θα θελήσουν να κάνουν ανάληψη όλου του χρυσού την ίδια στιγμή, οι τράπεζες μπορούν να διατηρούν σαν αποθεματικό μέρος μόνον των συνολικών καταθέσεων σε χρυσό. Αυτό διευκολύνει τον τραπεζίτη να δανείζει περισσότερα από το ποσόν των καταθέσεων σε χρυσό (που σημαίνει ότι κρατάει απαιτήσεις σε χρυσό παρά χρυσό σαν ασφάλεια των καταθέσεών του). Ωστόσο το ποσόν των δανείων που μπορεί να χορηγήσει δεν είναι αυθαίρετο - πρέπει να το ρυθμίσει σε σχέση με τα αποθεματικά του και την κατάσταση των επενδύσεων του.
Όταν οι τράπεζες δανείζουν χρήματα προκειμένου να χρηματοδοτηθούν παραγωγικές και κερδοφόρες επενδύσεις, τα δάνεια αποπληρώνονται γρήγορα και η τραπεζική πίστωση εξακολουθεί να είναι γενικώς διαθέσιμη. Αλλά όταν οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται με τραπεζική πίστωση είναι λιγότερο κερδοφόρες και αργούν την αποπληρωμή, οι τραπεζίτες γρήγορα διαπιστώνουν ότι τα χορηγηθέντα δάνεια είναι υπερβολικά σε σχέση με τα αποθέματά τους σε χρυσό, και αρχίζουν να μειώνουν την χορήγηση νέων δανείων, συνήθως χρεώνοντας υψηλότερα επιτόκια. Αυτό έχει την τάση να περιορίζει την χρηματοδότηση νέων επιχειρηματικών σχεδίων και πιέζει τους έχοντες ήδη δανειστεί να βελτιώσουν πρώτα την κερδοφορία τους προκειμένου να τους δοθούν νέες πιστώσεις για περαιτέρω επέκταση. Έτσι, υπό τον κανόνα χρυσού, ένα ελεύθερο τραπεζικό σύστημα αναδεικνύεται σε προστάτη οικονομικής σταθερότητας και ισόρροπης ανάπτυξης.
Όταν ο χρυσός είναι αποδεκτός σαν μέσον συναλλαγών από τα περισσότερα ή όλα τα έθνη, ένας αδέσμευτος και ελεύθερος διεθνής κανόνας χρυσού προωθεί τον διεθνή καταμερισμό εργασίας και το ευρύτερο διεθνές εμπόριο. Αν και οι μονάδες συναλλαγών (το δολάριο, η Αγγλική λίρα, το φράγκο κ.λ.π.) διαφέρουν από χώρα σε χώρα, όταν όλες καθορίζονται σε όρους χρυσού οι οικονομίες των διαφόρων χωρών λειτουργούν σαν μία - εφόσον δεν υπάρχουν περιορισμοί στο εμπόριο και στην κίνηση κεφαλαίων. Η πίστωση, τα επιτόκια, και οι τιμές τείνουν να ακολουθούν παρόμοια συμπεριφορά σε όλες τις χώρες. Για παράδειγμα, εάν οι τράπεζες σε μία χώρα ακολουθήσουν πολύ χαλαρή πιστωτική πολιτική, τα επιτόκια σε αυτήν την χώρα θα τείνουν να πέσουν, προτρέποντας τους καταθέτες να μετακινήσουν τον χρυσό τους σε τράπεζες άλλων χωρών που δίνουν υψηλότερα επιτόκια. Αυτό άμεσα θα προκαλέσει έλλειψη στα αποθεματικά των τραπεζών της χώρας του "εύκολου χρήματος", προκαλώντας αυστηρότερα πιστωτικά κριτήρια και επάνοδο σε υψηλότερα, πιο ανταγωνιστικά επιτόκια ξανά.
Ένα πλήρως ελεύθερο τραπεζικό σύστημα και απόλυτα συνεπές με τον κανόνα χρυσού δεν έχει ακόμα επιτευχθεί. Αλλά πριν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ (και στον περισσότερο κόσμο) ήταν βασισμένο στον χρυσό, και παρά την κατά καιρούς παρέμβαση των κυβερνήσεων, οι τράπεζες ήταν περισσότερο ελεύθερες παρά ελεγχόμενες. Περιοδικά, σαν αποτέλεσμα της υπερβολικά γρήγορης πιστωτικής επέκτασης, οι τράπεζες δάνειζαν μέχρι το όριο των αποθεμάτων τους σε χρυσό, τα επιτόκια ανέβαιναν πολύ, οι νέες πιστώσεις έπεφταν, και η οικονομία έπεφτε σε έντονη αλλά βραχύβια ύφεση. (Σε σύγκριση με τις υφέσεις του 1920 και 1932, οι προ του πρώτου παγκοσμίου πολέμου πτώσεις της οικονομικής δραστηριότητας ήταν σίγουρα ηπιότερες.) Τα περιορισμένα αποθέματα σε χρυσό ήταν αυτά που σταματούσαν την ανισόρροπη επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας, πριν αυτή εξελιχθεί σε πλήρως καταστροφική του τύπου της μετά-τον-πρώτο-παγκόσμιο-πόλεμο περιόδου. Η περίοδοι επαναπροσαρμογής ήταν σύντομες και οι οικονομίες γρήγορα επανακτούσαν ισχυρά θεμέλια για επανέναρξη της ανάπτυξης.
Αλλά αυτή ακριβώς η διαδικασία θεραπείας, λανθασμένα διαγνώστηκε σαν ασθένεια: εάν η έλλειψη τραπεζικών αποθεματικών προκαλούσε πτώση δραστηριότητας - επιχειρηματολόγησαν οι οικονομικοί παρεμβατιστές - γιατί να μην βρεθεί ένας τρόπος εφοδιασμού αυξημένων αποθεματικών στις τράπεζες έτσι που να μην ξαναβρεθούν με έλλειμμα ! Εάν οι τράπεζες μπορούν να συνεχίσουν να δανείζουν χρήματα επ' αόριστον - ελέχθη - δεν θα χρειαζόταν ποτέ να έχουμε κάμψη οικονομικής δραστηριότητας. Και έτσι ιδρύθηκε η Κεντρική Τράπεζα (Federal Reserve System) το 1913. Αποτελείτο από δώδεκα περιφερειακές τράπεζες ιδιοκτησίας ιδιωτών τραπεζιτών κατ' όνομα, αλλά στην ουσία τελούσαν υπό την εγγύηση, έλεγχο, και υποστήριξη της κυβέρνησης. Η χορηγούμενη πίστωση από αυτές τις τράπεζες είναι στην πράξη (αν και όχι νόμιμα) υποστηριζόμενη από την δύναμη επιβολής φόρων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Τεχνικά, παραμείναμε στον κανόνα χρυσού - οι πολίτες ήταν ακόμα ελεύθεροι να κατέχουν χρυσό, και ο χρυσός εξακολουθούσε να χρησιμεύει σαν αποθεματικό τραπεζών. Αλλά τώρα, παράλληλα με τον χρυσό, η χορηγούμενη πίστωση από την κεντρική τράπεζα (χάρτινα αποθεματικά) μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν νόμιμο νόμισμα πληρωμής των καταθετών.
Όταν η οικονομία στην Αμερική γνώρισε μια ήπια κάμψη το 1927, η Κεντρική Τράπεζα δημιούργησε μεγαλύτερα χάρτινα αποθεματικά με την ελπίδα να ματαιώσει την πιθανότητα έλλειψης αποθεματικών στις εμπορικές τράπεζες. Πιο καταστροφική ωστόσο, ήταν η απόπειρα της Κεντρικής Τράπεζας να βοηθήσει την Μεγάλη Βρετανία, η οποία έχανε τον χρυσό της προς όφελος της Αμερικής, επειδή η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας ηρνείτο να επιτρέψει άνοδο των επιτοκίων την στιγμή που αυτό επέβαλλαν οι δυνάμεις της αγοράς (ήταν πολιτικά μη αποδεκτό). Το σκεπτικό των εμπλεκομένων αρχών είχε ως εξής : εάν η Κεντρική Τράπεζα τροφοδοτούσε με υπερβάλλοντα χάρτινα αποθεματικά τις Αμερικανικές τράπεζες, τα επιτόκια στην Αμερική θα έπεφταν σε επίπεδα παρόμοια με αυτά της Μεγάλης Βρετανίας, και αυτό θα λειτουργούσε σαν φρένο στην απώλεια του Βρετανικού χρυσού και συνεπώς μιας πολιτικά επιζήμιας ανόδου των επιτοκίων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Αμερικής (FED) τα κατάφερε: σταμάτησε την απώλεια χρυσού, αλλά στην πορεία αυτής της προσπάθειας σχεδόν κατέστρεψε τις οικονομίες του κόσμου. Η υπερβολική πίστωση με την οποία η FED τροφοδότησε την οικονομία, διαχύθηκε στο Χρηματιστήριο δημιουργώντας μία φανταστική κερδοσκοπική έκρηξη τιμών. Με καθυστέρηση, οι αξιωματούχοι της FED προσπάθησαν να απορροφήσουν την υπερβάλλουσα ρευστότητα και τελικώς κατάφεραν να σταματήσουν την κερδοσκοπική φούσκα. Αλλά ήταν πολύ αργά: το 1929 οι κερδοσκοπικές ανισορροπίες είχαν γίνει τόσο συντριπτικές ώστε οι ενέργειες της FED προκάλεσαν οξύτατη συρρίκνωση και εν συνεχεία κατάρρευση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης. Σαν αποτέλεσμα, η Αμερικανική οικονομία κατέρρευσε. Η Μεγάλη Βρετανία τα πήγε ακόμη χειρότερα, και αντί να εξομαλύνει όλες τις συνέπειες της προηγηθείσας ανόητης πολιτικής, εγκατέλειψε τελείως τον κανόνα χρυσού το 1931, ισοπεδώνοντας όποια υπόλοιπα εμπιστοσύνης είχαν απομείνει και προκαλώντας σειρά τραπεζικών καταρρεύσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Οι οικονομίες όλου του κόσμου βυθίστηκαν στην Μεγάλη Ύφεση του 1930.
Με λογική παρόμοια αυτής της προηγούμενης γενεάς, οι κρατιστές υποστήριξαν ότι ο κανόνας χρυσού κυρίως ευθύνετο για την πιστωτική κατάρρευση που οδήγησε στην Μεγάλη Ύφεση. Εάν ο κανόνας χρυσού δεν ίσχυε, έλεγαν, η εγκατάλειψη των πληρωμών σε χρυσό από την Μ. Βρετανία το 1931 δεν θα είχε προκαλέσει την κατάρρευση των τραπεζών σε όλο τον κόσμο. (Η ειρωνεία ήταν ότι από το 1913 βρισκόμασταν όχι σε κανόνα χρυσού αλλά σε αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν "μικτός κανόνας χρυσού" - ωστόσο το φταίξιμο αποδόθηκε στον χρυσό.)
Αλλά η αντίθεση σε οποιαδήποτε μορφή κανόνα χρυσού - από ένα αυξανόμενο αριθμό υποστηρικτών του 'κράτους ευημερίας' - στην πραγματικότητα είχε σαν αφετηρία μια πολύ πιό ύπουλη σκέψη: την επίγνωση ότι ο κανόνας χρυσού είναι ασύμβατος με τις χρόνιες ελλειμματικές δαπάνες (το έμβλημα του 'κράτους ευημερίας'). Εάν απογυμνωθεί από την ακατάληπτη ακαδημαϊκή φρασεολογία του, το κράτος ευημερίας δεν είναι παρά ένας μηχανισμός μέσω του οποίου οι κυβερνήσεις δημεύουν τον πλούτο των παραγωγικών μελών της κοινωνίας προκειμένου να στηρίξουν μια ευρύτατη γκάμα 'σχεδίων ευημερίας'. Ένα μεγάλο μέρος της δήμευσης πραγματοποιείται μέσω φορολογίας. Αλλά οι κρατιστές της ευημερίας γρήγορα κατάλαβαν ότι εάν θέλουν να διατηρήσουν την πολιτική τους δύναμη, η φορολογία έπρεπε να είναι περιορισμένη και θα έπρεπε να καταφύγουν σε προγράμματα μαζικών δαπανών μέσω ελλειμμάτων, θα έπρεπε δηλαδή να δανειστούν χρήματα εκδίδοντας κρατικά ομόλογα, για να χρηματοδοτήσουν μεγάλης κλίμακας δαπάνες ευημερίας.
Σύμφωνα με τον κανόνα χρυσού, το ποσόν της πίστωσης που μία οικονομία μπορεί να αντέξει προσδιορίζεται από τα απτά περιουσιακά στοιχεία της οικονομίας αυτής, εφόσον κάθε εργαλείο πίστης είναι σε τελευταία ανάλυση μια απαίτηση έναντι απτών περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, τα κρατικά ομόλογα δεν καλύπτονται με απτό πλούτο, παρά μόνον με την υπόσχεση του κράτους να πληρώσει από μελλοντικά φορολογικά έσοδα, και ως εκ τούτου διατίθενται με δυσκολία στις αγορές. Ένας μεγάλος όγκος νέων κρατικών ομολόγων μπορούν να διατεθούν στο κοινό μόνον με σταδιακά αυξανόμενα επιτόκια. Έτσι, οι κρατικές ελλειμματικές δαπάνες περιορίζονται δραστικά κάτω από τον κανόνα χρυσού.
Η εγκατάλειψη του κανόνα χρυσού κατέστησε δυνατόν για τους κρατιστές ευημερίας να χρησιμοποιήσουν το τραπεζικό σύστημα σαν όχημα ατελείωτης πιστωτικής επέκτασης. Δημιούργησαν χάρτινα αποθεματικά υπό την μορφή κρατικών ομολόγων τα οποία -μέσω ενός πολύπλοκου τρόπου- οι τράπεζες δέχονται εις αντικατάσταση απτών περιουσιακών στοιχείων και τα μεταχειρίζονται σαν να ήταν πραγματικές καταθέσεις, δηλαδή το αντίστοιχο αυτού που παλαιότερα ήταν κατάθεση χρυσού. Ο κάτοχος κρατικού ομολόγου ή τραπεζικής κατάθεσης που δημιουργήθηκε από χάρτινα αποθεματικά πιστεύει ότι έχει βάσιμη απαίτηση πάνω σε πραγματικά περιουσιακά στοιχεία. Αλλά γεγονός είναι ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερες εκκρεμείς απαιτήσεις απ' ότι πραγματικά περιουσιακά στοιχεία.
Ο νόμος προσφοράς και ζήτησης δεν μπορεί να παραβιαστεί. Καθώς η προσφορά χρήματος (απαιτήσεων) αυξάνεται σε σχέση με την προσφορά απτών περιουσιακών στοιχείων στην οικονομία, οι τιμές πρέπει τελικά να ανέβουν. Έτσι τα κέρδη που αποταμιεύτηκαν από τα παραγωγικά μέλη της κοινωνίας χάνουν αξία σε σχέση με τα προϊόντα. Όταν τα λογιστικά βιβλία της οικονομίας τελικά ισοσκελισθούν, βρίσκεται ότι η απώλεια αξίας αντιπροσωπεύει τα αγαθά που η κυβέρνηση αγόρασε για παροχή ευημερίας ή άλλους σκοπούς με χρηματικά έσοδα από κρατικά ομόλογα που χρηματοδοτήθηκαν μέσω τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης.
Όταν απουσιάζει ο κανόνας χρυσού, δεν υπάρχει τρόπος να προστατευτούν οι αποταμιεύσεις από δήμευση μέσω πληθωρισμού. Δεν υπάρχει ασφαλής αποθήκευση αξίας. Εάν υπήρχε, η κυβέρνηση θα έπρεπε να κηρύξει παράνομη την κατοχή της, όπως έκανε στην περίπτωση του χρυσού**. Εάν όλοι αποφάσιζαν, για παράδειγμα, να μετατρέψουν όλες τις τραπεζικές καταθέσεις σε ασήμι ή χαλκό ή οποιοδήποτε άλλο αγαθό, και ως εκ τούτου απέφευγαν να δεχτούν επιταγές σαν πληρωμή των προϊόντων, οι τραπεζικές καταθέσεις θα έχαναν την αγοραστική τους δύναμη και η κρατικά-δημιουργημένη τραπεζική πίστη θα ήταν άχρηστη σαν απαίτηση επί αγαθών. Η οικονομική πολιτική του κράτους ευημερίας έχει σαν απαίτηση να μην υπάρχει τρόπος για τους κατόχους πλούτου να προστατέψουν τον εαυτό τους.
Αυτό είναι το άθλιο μυστικό για τις ύβρεις κατά του χρυσού από τους κρατιστές της ευημερίας. Οι ελλειμματικές δαπάνες είναι απλούστατα ένας μηχανισμός για την κρυφή δήμευση του πλούτου. Ο χρυσός στέκεται εμπόδιο σ' αυτήν την δόλια διαδικασία. Είναι ο προστάτης των δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας. Εάν κάποιος τα κατανοήσει αυτά, δεν θα έχει καμία δυσκολία να καταλάβει την αντίθεση των κρατιστών προς τον κανόνα χρυσού.
--------------------------------
* (Σ.τ.Μ.) : κρατιστές- μεταφορά στην ελληνική του αγγλικού όρου statists.
επιστροφή
** (Σ.τ.Μ.)2: το 1933, μετά το Μεγάλο Κραχ, η κυβέρνηση Ρούσβελτ κήρυξε παράνομη την κατοχή χρυσού (!) και υποχρέωσε τους κατόχους να το ανταλλάξουν σε "μετατρέψιμα" χαρτονομίσματα. Η κατοχή χρυσού έγινε ξανά νόμιμη στα τέλη της δεκαετίας 1970.
επιστροφή
11 σχόλια:
Πλέον όμως δεν είναι δυνατή η πορεία προς τα πίσω. Χωρίς οικονομική κατάρρευση πιο πριν. Εκτός των άλλων η οικονομία που βασίζεται στο χρυσό είναι υπερβολικά βραδυκίνητη, σε σχέση με την σημερινή που βασίζεται στον αέρα.
Πλέον τα κεφάλαια "αέρα" είναι 10πλάσια σχεδόν από τα χάρτινα. Τα δε χάρτινα δεν έχουν αντιστοίχιση σε χρυσό πλέον. Οπότε τι μπορεί να γίνει;
να με συγχωρεσετε αλλα
α) θεωρω την "τεχνικη αναλυση" ενα βημα πανω απο την αστρολογια. Δεν κρυβεται καμμια απολυτως οικονομικη θεωρια πισω απο την χρηση τετραγωνων, τριγωνων, υψιπεδων, σημειων στηριξης και λοιπης ορειβατικης ορολογιας. Μαλιστα απο τα πρωτα πραγματα που μαθαινει κανεις στο πεδιο ειναι οτι οι παρελθουσες αποδοσεις δεν αποτελουν ενδειξη για τις μελλοντικες (λογω random walk κτλ)
β) δεν βλεπω καμμια ανευ προηγουμενου καταστροφη να ερχεται
γ) το κολλημα με τον χρυσο ποτε δεν το καταλαβα. Δεν εχει νοημα να στηριζουμε ολη την οικονομια μας πανω σε ενα πολυτιμο μεταλλο, με ασταθη παραγωγη και ζητηση. Εξισου αυθαιρετο θα ηταν να στηριχτουμε ξερω γω στο διαμαντι... Ο ιδιος ο Γκρηνσπαν μαλιστα τοσα χρονια προεδρος της Φεντ ποτε δεν μιλησε για επαναφορα του κανονα του χρυσου...
το πραγματικο προβλημα απο την καταργηση του χρυσου ως αποθεματικου , ηταν η ανωριμοτητα των κυβερνησεων που εσπρωχναν τις κεντρικες τραπεζες προς ανευθυνη νομισματικη επεκταση που εφερνε πληθωρισμο κτλ Αυτο ομως εχει ξεπεραστει εδω και αρκετο καιρο με τις ανεξαρτητες και πολυ αποτελεσματικες Κεντρικες Τραπεζες ανα τον κοσμο (με περιοπτο παραδειγμα την Φεντ του Γκρηνσπαν...)
για τον φίλο andrew...
κανείς δεν είπε ο χρυσός να γίνει το καθημερινό μας ανταλλακτικό μέσο.
έτσι κι αλλιώς το χρήμα σήμερα (ο "αέρας" όπως λέτε) δεν είναι τίποτ' άλλο από μερικά δεδομένα σε ένα mainframe σε κάποια τράπεζα.
το ζητούμενο είναι το "σύνολο των ηλεκτρονίων" στις τράπεζες μιας οικονομίας να αντισταθμίζεται με πραγματικό χρήμα (specie) και όχι αέρα κοπανιστό που δημιουργείται με το σύστημα του fractional banking ανά πάσα στιγμή!
υπολογίζεται ότι το σύνολο του κυκλοφορούντος "αεροχρήματος" στις μέρες μας είναι (περίπου) $100 τρισ.
υπολογίζεται δε ότι το σύνολο του αείποτε εξορυχθέντος χρυσού είναι περί τους 150.000 τόννους ή αλλιώς 5δισ. ουγγιές. άρα τούτο μας δίνει περίπου $20.000/ουγγιά....
ορίστε η αντίστοίχισή σας.
για το φίλο S G
συγχωρεμένος, αλλά:
α) το να συγκρίνει κανείς την Τ.Α. με την αστρολογία προδίδει άγνοια Τ.Α. (αλλά και ίσως της αστρολογίας..)
η Τ.Α. δεν έχει τίποτα το "μυστηκιστικό" ούτε το "μεταφυσικό"!
τέτοιες αντιλήψεις για την Τ.Α. υπήρχαν μέχρι τα τέλη των 70's.
σήμερα η Τ.Α. διδάσκεται στα περισσότερα πανεπιστήμια του κόσμου και οι μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι ερευνούν κάθε τεχνική (και θεμελιώδη) άποψη προτού επενδύσουν μεγάλα ποσά.
η Τ.Α. έναι μία απεικόνιση στο χρόνο των παρατηρήσεων της ψυχολογίας του συνόλου των αγοραστών/πωλητών μιας μετοχής, ή μιας αγοράς ή μιάς ολόκληρης χώρας.
συγκεντρώνει και χρησιμοποιεί πολλές επι μέρους επιστήμες όπως μαθηματικά (fractals, fibonacci numbers, elliott waves κλπ), ψυχολογία, οικονομία, κοινωνιολογία κλπ.
ακόμα και το random walk και οποιοδήποτε "χαοτικό" σύστημα επιδέχεται μοντελλοποίηση και μπορεί να αναλυθεί ευκολότερα με τους λεγόμενους "strange attractors" παρά με τις γνωστές κοινές εξισώσεις
β) κανείς δεν μίλησε για καταστροφή.
ένα χρηματοπιστωτικό tsunami είναι πάντα πιθανό όμως...
ο ίδιος ο (διάσημος εκατομμυριούχος) Warren Buffett προειδοποίησε ότι το παγκόσμιο σύνολο των λεγομένων O.T.C. derivatives (δλδ ένα είδος παράγωγα) που φθάνουν περί τα $170 τρις, επειδή δεν είναι εφικτό να ελεγχθούν, αποτελούν μια οιονεί βόμβα νετρονίου στην παγκόσμια οικονομία!
γ) η παγκόσμια οικονομία είχε βάση και στήριγμα για 5000 χρόνια τον χρυσό. δεν υπήρξε ποτέ καμμία αστάθεια.
αντίθετα οι οικονομικοί κύκλοι άρχισαν ν είναι εντονώτεροι με τη κατάργηση του gold standard.
τα διαμάντια δεν υπήρξαν ποτέ χρήμα και ούτε είναι δυνατόν ν ααποτελέσουν χρήμα διότι τους λείπουν μερικές βασικές ιδιότητες
όταν ίσχυε το gold standard οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούσαν να χρηματοδοτούν εσαεί τις κυβερνητικές "ατασθαλίες"
ποιός είπε ότι ο Greenspan δεν ήταν οπαδός (λίγο "κρυφός" είναι η αλήθεια...) του gold standard????
το άρθρο μου το διαβάσατε όλο;
μεταφέρω μία συζήτηση του γερουσιαστού Paul Sarbanes με τον Greenspan που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια μιας συνήθους συνάντησης όπως καταγράφηκε από τον R.W. Bradford, εκδότη του περιοδικού Liberty:
"..Bradford continues, "The Senator (Paul Sarbanes) could scarcely believe his ears. 'Now my next question is, is it your intention that the report of this hearing should be that Greenspan recommends a return to the gold standard?' Greenspan responded, 'I've been recommending that for years, there's nothing new about that. It would probably mean there is only one vote in the Federal Open Market Committee for that, but it is mine.'"
...please guys,
do your own D.D.
;-)
...και κάτι τελευταίο:
S G said...
"Αυτο ομως εχει ξεπεραστει εδω και αρκετο καιρο με τις ανεξαρτητες και πολυ αποτελεσματικες Κεντρικες Τραπεζες ανα τον κοσμο"
τι σας κάνει να πιστεύετε ότι οι ανά τον κόσμο κεντρικές τράπεζες είναι "ανεξάρτητες" (..ή και αποτελεσματικές)???
διαβάστε παρακαλώ πρώτα την έρευνα του δημοσιογράφου G.E. Griffin για την FED και μετά το συζητάμε...
The Creature from Jekyll Island
ΥΓ. δεν είναι τρόμου αλλά είναι...θρίλλερ!!
To άρθρο το διάβασα όλο. Του Γκρήνσπαν το είχα διαβάσει και παλιότερα. Anyway έχουμε τα εξής θέματα:
1) Στην (θεωρητική) επαναφορά, ή αντιστοίχιση με κάποιο τρόπο του χρήματος με χρυσό θα έχουμε την τιμή του χρυσού σε τεράστια ύψη ($20000/ουγγιά το υπολογίζεις) και ταυτόχρονα θα αποκτήσουμε εξάρτηση από την Ν. Γουινέα που παράγεται άπειρος χρυσός. Οπου Ν. Γουινέα θα μπορείς να βάλεις μια άλλη μπανανοδημοκρατία που θα έχει στα χέρια της την παγκόσμια οικονομία.
2) Η οικονομία λειτουργεί κανονικά με την παραγωγή "αέρα" fractional banking. Tο να την αλλάξεις σημαίνει ότι πας σε κάτι άλλο και καλύτερο. Ομως τόσο οι κυβερνήσεις όσο και ο λαός αν τους πεις ότι η αξία του κάθε υλικού αγαθού θα 100πλασιαστεί θα σε πάρουν με τις πέτρες. Θα δημιουργήσουμε ένα Great Depression για να μην γίνει ένα σε λίγα χρόνια;
3) Το Gold Standard αντικαταστάθηκε γιατί δεν μπορούσε πλέον να αντέξει την αγορά. Η παρέμβαση για τη διατήρηση του ήταν αυτή που έφερε το 1929.
4) Το κύριο εξαγωγικό προϊόν των ΗΠΑ πλέον είναι το $. Οχι δεν πρόκειται να το καταργήσουν επειδή μερικοί έχουν μια χρυσολαγνεία.
5) Η οικονομία που βασίζεται στον χρυσό, ο οποίος αποτελεί και ο ίδιος προϊόν θα δημιουργήσει άπειρα χρηματιστηριακά φαινόμενα τα οποία δεν θέλω ούτε να σκέφτομαι.
6) Οπως είπες και εσύ τα χρήματα πλέον είναι δεδομένα σε ένα mainframe. Το "αεροχρήμα" δεν είναι όμως $100 τρις. Είναι πολύ περισσότερο και αυξάνεται συνεχώς. Η δε ΗΠΑ αποφάσισαν να μην μας ανακοινώνουν πλέον πόσο "αεροχρήμα" έχουν κόψει. Σε μια επικείμενη αλλαγή συστήματος όπου θα υπάρχουν μαζικές ρευστοποιήσεις ξέρεις τι θα γίνει.
7) Προσωπικά προτιμώ τα άυλα πράγματα όπως και τις υπηρεσίες από τα υλικά αγαθά. Αυτό με κάνει να προτιμώ το άυλο χρήμα από τον χρυσό.
8) Κάτι που γίνεται από μερικές χώρες μόνο είναι καταδικασμένο. Θα έχουμε πάλι φαινόμενα Γαλλίας που έδινε χαρτί και έπαιρνε χρυσό. Είναι δυνατό να συμφωνήσουν οι χώρες.
Συνολικά μια επικείμενη αλλαγή την βλέπω μη αποτελεσματική. Βέβαια το τωρινό σύστημα που οι τράπεζες λειτουργούν σαν παραχαράκτες τυπώνοντας χρήμα έχει σφάλματα, πράγμα που βλέπουμε από την άνοδο τιμών οποιουδήποτε υλικού αγαθού και κυρίως των πρώτων υλών τα τελευταία 3 χρόνια.
"σήμερα η Τ.Α. διδάσκεται στα περισσότερα πανεπιστήμια του κόσμου"
παραδειγμα?
"η Τ.Α. έναι μία απεικόνιση στο χρόνο των παρατηρήσεων της ψυχολογίας του συνόλου των αγοραστών/πωλητών μιας μετοχής, ή μιας αγοράς ή μιάς ολόκληρης χώρας.
συγκεντρώνει και χρησιμοποιεί πολλές επι μέρους επιστήμες όπως μαθηματικά (fractals, fibonacci numbers, elliott waves κλπ), ψυχολογία, οικονομία, κοινωνιολογία κλπ."
Συγγνωμη αλλα στο συγκεκριμενο θεμα ειμαι αρκετα αυστηρος. το οτι η ΤΑ χρησιμοποιει διαφορα μοτιβα απο διαφορες επιστημες δεν την κανει σε καμμια περιπτωση θεμελιωμενη σε αυτες τις επιστημες. Οι πλαστες αναλογιες του στυλ: το χρηματιστηριο ειναι σαν μια ακολουθια φιμπονατσι μου θυμιζουν Τον Κωδικα Ντα Βιντσι ή καλυτερα την καλη ταινια Πι. Οχι ομως επιστημη. Τα μοντελα που εχω δει να χρησιμοποιουν ψυχολογια και οικονομικα, λεγονται οικονομικα της συμπεριφορας και βασικα δεν εχουν καμμια σχεση με την ΤΑ.
Ειδικα το radom walk αν ισχυει δεν επιδεχεται καμμιας προγνωσης, καθως ειναι Μαρτινγκαλ, δηλαδη η καλυτερη προβλεψη για αυριο ειναι η οτι οι τιμες θα παραμεινουν στην σημερινη κατασταση!
αλλα και αν δεν ισχυει απολυτα (πιθανο) υπαρχουν πολυπλοκες σοβαροτατες θεωριες που η λεγομενη ΤΑ δεν χρησιμοποιει, μαλλον θεωριες που ουτε οι εξασκωντες την ΤΑ εκαναν τον κοπο να καταλαβουν.
Ετσι για πλακα παντως τσεκαρε αυτο εδω απο το MSN. δυστυχως ελαχιστα σοβαρα πεηπερ βρηκα να ασχολουνται με το θεμα. Ενα καλο ειναι αυτο εδω και αυτο εδω. η κυριως κριτικη ειναι βεβαια οτι η τεχνικη αναλυση ειναι υποκειμενικη θεαση μοτιβων σε ενα χαρτι, χωρις καθαρους κανονες.
β) ο Μπαφετ αποτι ξερω μιλησε για υπερβολικες κινησεις που μοιαζουν με financial weapons of mass destruction. Τωρα ο ανθρωπος σιγουρα εχει και προσωπικα συμφεροντα στην υποθεση και τελοσπαντων δεν βλεπω να προβλεπει καμμια καθιζηση του πραγματικου κοσμου, απλα προειδοποιει για υπερβολικες κινησεις στα παραγωγα. Λιγο θαπρεπε να ενδιαφερει αυτο τον μεσο Ελληνα.
γ) "η παγκόσμια οικονομία είχε βάση και στήριγμα για 5000 χρόνια τον χρυσό. δεν υπήρξε ποτέ καμμία αστάθεια."
οριστε??? Δeν υπαρχει φυσικα συνεχης χρηση χρυσου, υπηρχαν αρκετα άλλα μεσα σε διαφορες κοινωνιες. Συνεχεις κρισεις υπηρχαν, και η συζητηση για τον χρυσο ή το ασημι σαν αποθετικο μεσο ειναι παλια. Το ασημι εγκαταλειφθηκε λογω ασταθειας στην παραγωγη και ο χρυσος για διαφορους λογους. Ενδιαφερον ειναι μαλιστα οτι ο Μαγος του Οζ θεωρειται οτι ηταν πολιτικη κριτικη στην συζητηση περι διμεταλλισμου (χρηση ασημιου και χρυσου μαζι ως αποθεματικων).
Και φυσικα οι οικονομικοι κυκλοι δεν ειναι εντονοτεροι. Ζουμε μια απο τις πιο μακροχρονιες περιοδους ευημεριας χωρις κρισεις.
"τι σας κάνει να πιστεύετε ότι οι ανά τον κόσμο κεντρικές τράπεζες είναι "ανεξάρτητες" (..ή και αποτελεσματικές)???"
ανεξαρτητες? η συνθηκη της ΟΝΕ και οι νομοι περι Φεντ. Αποτελεσματικες? Ξερω γω, καλα παμε και με αυτο φαινεται να συμφωνουν και ολοι οι παρατηρητες οπως ο Εκονομιστ, Φτ κτλ
Εγώ να κάνω μια ερώτηση: γιατί τέτοιο κόλλημα με τον Χρυσό; Για ιστορικούς λόγους ή υπάρχουν χρήσεις- πέρα από κάποιες περιορισμένες για καλώδια ή κατάλυση- που δε γνωρίζω;
Μέταλλα όπως η Πλατίνα και το Παλλάδιο είναι σαφώς πιο χρήσιμα (για τη βιομηχανία) και ακριβά (για κοσμήματα).
Hi folks,
μερικές γρήγορες απαντήσεις (I'm a busy guy...)
1. σχετικά με τα pros & cons μιας μορφής κανόνα χρυσού για την οικονομία (και δεν εννοώ βλεβαια μόνο την ελληνική) παρακαλώ διαβάστε μερικά γραπτά του καθηγητή Antal Fekete
2. σχετικά με την ΤΑ εάν νομίζετε ότι το πρόβλημα για την χρήση της βρίσκεται στην αποδοχή της ως αναγνωρισμένης επιστήμης τοις πάσι, τότε απλά ...μην την χρησιμοποιείτε!..."stand aside" και αφήστε τους "mumbo-jumbo witch doctors" να δρέπουν κέρδη!
πάντως με ένα σύντομο googling στην ΤΑ βρήκα αρκετά πανεπιστήμια στις ΗΠΑ να την έχουν σε finance προγράμματα (do your own D.D.)
3. σχετικά με το ρίσκο περί κρίσης ή μη και τις ανάγκες ανάλογης διαχείρισης χαρτοφυλακίων, δείτε αυτό:
Bloomberg
αυτά...hasta la vista
Η ΤΑ είναι αναγνωρισμένη σαν εφαρμοσμένη επιστήμη. Σίγουρα οι οικονομικές σου γνώσεις είναι μεγαλύτερες από τις δικές μας, μια και βρίσκεσαι στον κλάδο ενεργά.
Πάντως έχοντας διαβάσει διάφορα κείμενα και τον καιρό που σπούδαζα έχω καταλήξει ότι η χρυσολαγνεία αν επικρατήσει θα αφήσει αρκετούς μαθητευόμενους μάγους να πειραματιστούν. Το σημαντικότερο όμως που βλέπω, το οποίο ώθησε την οικονομία να καταργήσει από το 1900 το χρυσό, ήταν ό,τι η οικονομία αναπτύσσεται πιο γρήγορα απ'ότι βγάζουν κάποιοι χρυσό.
Με τον χρυσό έχουμε επίσης το παράδοξο κάτι το οποίο δεν είναι πλέον χρήσιμο, να ανεβαίνει αλματωδώς η αξία του. Οπότε πρέπει να το κάνουμε χρήσιμο σύντομα.
απο ποιον ακριβως ειναι αναγνωρισμενη Αντυ?
παρεπιμπτοντως κατι που ξεχασα πριν: η "ανησυχυτικη" ανοδος του χρυσου ειναι εν πολλοις πλασματικη. Σε ευρω ειναι πολυ χαμηλοτερη και αν βαλουμε μεσα και τον πληθωρισμο πραγματιακ δεν βλεπω λογο ενθουσιασμου ή ανησυχιας. Ετσι ειναι τα μεταλλα, ανεβοκατεβαινουν...
... Αυτο ομως εχει ξεπεραστει εδω και αρκετο καιρο με τις ανεξαρτητες και πολυ αποτελεσματικες Κεντρικες Τραπεζες ανα τον κοσμο (με περιοπτο παραδειγμα την Φεντ του Γκρηνσπαν...)
δυστυχώς , δυστυχώς scripta manent...
Δημοσίευση σχολίου