Απεργίες και οφέλη από αυτές. Ποιος χρωστάει σε ποιον.

Το παρακάτω άρθρο ξεκίνησε ως απάντηση σε σχόλιο του J95 σε προηγούμενο άρθρο για τις απεργίες και τους "απεργοσπάστες" (Ξέρεις τι σημαίνει πείνα;), αλλά εξελίχθηκε προφανώς σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, οπότε το δημοσιεύω ξεχωριστά. Θεωρώ ότι απαντάει και στο άρθρο του S_G (Τα οικονομικά της (μη) απεργίας).

J95 said:
Έχω ακούσει πολλούς απεργοσπάστες να το λένε αυτό, αλλά ούτε έναν που να χάρισε π.χ. στη UNICEF τα λεφτά της αύξησης όταν αυτή κερδήθηκε.
...
Και αυτό το θεωρώ γλοιώδες.
Εκεί καταντήσαμε: Ο Άγιος Απεργοσπάστης...

Κατ' αρχάς δε δέχομαι τη λέξη "απεργοσπάστης". Τι πάει να πει αυτό; Για μένα υπάρχουν απλά απεργοί και μη απεργοί. Τα υπόλοιπα θεωρώ ότι, συνήθως, είναι ιδεολογικά φορτισμένες μπούρδες εκ του πονηρού.

Επί της ουσίας τώρα. Γιατί ο μη απεργός δεν χαρίζει τα λεφτά της αύξησης π.χ. στη UNICEF; Έχει (ηθική) υποχρέωση να κάνει κάτι τέτοιο; Ισχυρίζομαι πως όχι.

Ας πάρουμε την περίπτωση απεργίας όπου υπάρχουν τα εξής 3 αιτήματα:

1. Να απαλλαγεί από τη φορολογία ο κλάδος μας.
2. Σύνταξη στα 40 για όλους μας.
3. Αύξηση 15% στον κατώτατο μισθό.

Έστω ότι ο Χ εργαζόμενος διαφωνεί πλήρως με τα 2 πρώτα αιτήματα (τα θεωρεί κοινωνικώς προκλητικά και γελοία) και βρίσκει το 3ο ακραίο / μη ρεαλιστικό.
Ανεξαρτήτως του αν τα αιτήματα γίνουν δεκτά ή όχι, υφίσταται ήδη ως άτομο μια αρνητική συνέπεια από την ύπαρξη και προβολή τους και μόνο, καθότι χρωματίζεται αρνητικά / γίνεται δέκτης μιας αρνητικής "ετικέτας" στην κοινωνία ως μέλος του συγκεκριμένου κλάδου. Σκεφτείτε π.χ. ποια είναι η άποψή σας για κάποιον όταν ακούτε ότι είναι ναυτεργάτης ή δημόσιος υπάλληλος. Η ύπαρξη της αρνητικής αυτής ετικέτας μπορεί κάλλιστα να συνεπάγεται και αρνητικές οικονομικές συνέπειες για το άτομο (π.χ. στέρηση ευκαιριών) χωρίς να έχει πραγματικά ευθύνη. Χρεώνεται δηλ. αρνητικά εξ' αιτίας της προβολής παρόμοιων αιτημάτων από τη ... "συλλογικότητα".

Έστω τώρα ότι κατά τη διάρκεια της απεργίας ο ίδιος Χ εργαζόμενος αποφασίζει να μη συμμετάσχει. Και έστω ότι κερδίζεται τελικώς αύξηση 4% (αντί του π.χ. 3% που ήταν η αρχική πρόταση του εργοδότη). Οφείλει το άτομο να δώσει αυτό το επιπλέον 1% ως φιλανθρωπία; Ή να μην το αποδεχτεί (αν έχει από το νόμο τέτοιο δικαίωμα);

Παίρνω ως δεδομένο ότι η αμοιβή της εργασίας του ατόμου θα έπρεπε να προσδιορίζεται με βάση τις εκάστοτε συνθήκες προσφοράς και ζήτησης εργασίας. Κατά τις ημέρες της απεργίας η προσφερόμενη "ποσότητα" εργασίας είναι πολύ μικρή και η ζήτηση γι' αυτήν πολύ πιο μεγάλη. (Φανταστείτε π.χ. τη ζήτηση για ακτοπλοϊκά δρομολογία στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας.) Αυτό σημαίνει ότι η αμοιβή της εργασίας για τις συγκεκριμένες ημέρες θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερη. Ωστόσο, το εργαζόμενο άτομο δεν καρπούται την πραγματική αξία της εργασίας του για τις συγκεκριμένες ημέρες είτε γιατί είναι δεμένο εντός μιας συλλογικής σύμβασης (και πάλι χάρη στην ... συλλογικότητα) είτε γιατί η ατομική του σύμβαση καταρτίστηκε υπό άλλες συνθήκες προσφοράς και ζήτησης. Σε κάθε περίπτωση, το άτομο εξακολουθεί να πληρώνεται με το ποσό α που πληρωνόταν και υπό τις προηγούμενες συνθήκες παρότι η αξία της εργασίας του τη συγκεκριμένη στιγμή είναι π.χ.2α ή 3α. Άρα, το εργαζόμενο άτομο υφίσταται μια ακόμη οικονομική ζημιά κατά τη διάρκεια της απεργίας. Θα το περιέγραφα ως ένα είδος καταναγκαστικού κόστους ευκαιρίας. Όσο μεγαλύτερη δε είναι η συμμετοχή στην απεργία, τόσο μεγαλύτερη είναι και η αξία της εργασίας για τις συγκεκριμένες μέρες και άρα τόσο μεγαλύτερη και η οικονομική απώλεια που υφίσταται το εργαζόμενο άτομο ως αποτέλεσμα της απεργίας. Η απώλεια δε αυτή, δεν είναι καν σίγουρο ότι θα αντισταθμιστεί από την επιπλέον αύξηση που θα λάβει ως αποτέλεσμα της απεργίας. Μπορεί ακόμη και να είναι μικρότερη από την αύξηση και άρα, για μια ακόμη φορά, το άτομο να βγαίνει ζημιωμένο από τη δράση της συλλογικότητας.

Άρα, σε καμία περίπτωση δεν τεκμηριώνεται ότι το άτομο οφείλει κάτι ως αποτέλεσμα της μη συμμετοχής του στην απεργία.

Θα μπορούσε βάσιμα δε να ισχυριστεί κανείς ότι η ίδια η μη συμμετοχή του ατόμου στην απεργία και η επιλογή της εργασίας (ανεξαρτήτως των κινήτρων της) αποτελεί κοινωνική προσφορά τουλάχιστον εξίσου σημαντική με την οποιαδήποτε προσφορά σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς. Για την ακρίβεια, η προαναφερθείσα απωλεσθείσα επιπλέον αμοιβή (α ή 2α) που δεν εισπράττει ποτέ το άτομο είναι ακριβώς μια μορφή προσφοράς του προς το κοινωνικό σύνολο.

Σε τελική ανάλυση βέβαια, το άτομο αποφασίζει τι είναι πιο σημαντικό για το ίδιο: Η πιθανότητα κατοχύρωσης ενός μεγαλύτερου ποσοστού αύξησης για το μέλλον (+ μερικά ξένοιαστα πρωινά, + η δυνατότητα για μεσημεριανό φαγητό μια λογική ώρα τις μέρες της απεργίας, + οι πιθανώς καλύτερες κοινωνικές σχέσεις με τους συναδέλφους, +η πιθανότητα εξεύρεσης εναλλακτικού εισοδήματος κατά τις ημέρες της απεργίας) από τη μία μεριά ή, από τη άλλη μεριά, η εξασφάλιση ρευστότητας και η μη, προσωρινή έστω, απώλεια εισοδήματος. Άρα, και πάλι καταλήγουμε, κατ' ελάχιστον, στο ότι η επιλογή μη συμμετοχής στην απεργία έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνεται από άτομα που είναι πιο πιεσμένα οικονομικά.


Ας πάρουμε τώρα μια άλλη υποθετική περίπτωση. Έστω ότι το άτομο Ψ εργάζεται αποδοτικότερα και έχει υψηλότερα προσόντα από την πλειοψηφία των εργαζομένων συναδέλφων του. Ωστόσο, λόγω της δράσης της "συλλογικότητας" από τη μια μεριά και της αδράνειας ή αδυναμίας του εργοδότη του από την άλλη (ύπαρξη κολλεκτιβιστικού θεσμικού πλαισίου) βρίσκεται να αμοίβεται το ίδιο, ή έστω να παίρνει το ίδιο ποσοστό αύξησης, με όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους του.

Έστω ότι το υποθετικό αυτό άτομο αισθάνεται πως έχει ζημιωθεί από προηγούμενες δράσεις της "συλλογικότητας" (στην οποία καταναγκαστικώς μετέχει). Π.χ. έχουν κατόπιν "συλλογικής" πίεσης (η οποία μπορεί να εξυπηρετεί βέβαια απλά και μόνο τα προσωπικά συμφέροντα κάποιων συνδικαλιστών) προσληφθεί τόσοι πολλοί στον κλάδο του που οι αμοιβές έχουν κατ' ανάγκη συμπιεστεί. Ο εργοδότης μπορεί να συντηρήσει τόσο πολλούς εργαζόμενους μόνο με το να κρατάει χαμηλές τις αμοιβές για το σύνολο. Έτσι, ενώ ο εργαζόμενος της περίπτωσής μας μπορεί να αισθάνεται ότι αξίζει π.χ. να πληρώνεται με 2.000€ / μήνα βρίσκεται στη θέση του να πληρώνεται με 1000€ / μήνα ως αποτέλεσμα των παραπάνω παραγόντων. Έστω ότι η απεργία θα αποφέρει αύξηση 1% επιπλέον όπως αναφέρθηκε παραπάνω (4% αντί για 3%). Πρέπει τα 10 επιπλέον ευρώ το μήνα που θα του εξασφαλίσει η δράση της "συλλογικότητας" και η απεργία να τα απαρνηθεί καθότι δε συμμετείχε σε αυτήν; Προφανώς και όχι! Τα 10 επιπλέον ευρώ είναι απλά και μόνο ένα ελάχιστο τμήμα του ποσού (1000€) με το οποίο η "συλλογικότητα" και η δράση της έχει ζημιώσει τον συγκεκριμένο υποθετικό εργαζόμενο. Άρα, όχι μόνο ο (μη απεργών) εργαζόμενος του παραδείγματος δεν χρωστάει αλλά αντιθέτως αυτά που του οφείλονται είναι απείρως περισσότερα. Η από μέρους του "είσπραξη" των επιπλέον 10€ αποτελεί μικρό μόνο μέρος του συνολικού χρέους που η συλλογικότητα έχει έναντι του συγκεκριμένου εργαζόμενου!