Τρίτη, Σεπτεμβρίου 04, 2007

Από το '21 στις πυρκαγιές

Ο φίλος Γιώργος Ζαρκαδάκης συμπύκνωσε με μεγάλη σαφήνεια τις σκέψεις του για τις καταστρεπτικές πυρκαγιές που συνέβησαν πρόσφατα, σκέψεις που πηγαίνουν πιο βαθιά στην ιστορία απ'ότι συνηθίζουν οι πολυάριθμες αναλύσεις που ακούμε για αυτό το θέμα.

Για όσους δεν γνωρίζουν τον Γιώργο Ζαρκαδάκη είναι κατά την γνώμη μου από τους κατεξοχήν αντιπρόσωπους της 3η Κουλτούρας στην Ελλάδα, δηλαδή της κουλτούρας που γεφυρώνει τις Δύο Κουλτούρες του C.P. Snow. Ο Γιώργος έχει υπάρξει ερευνητής τεχνητής νοημοσύνης, σύμβουλος επιχειρήσεων, μουσικός, συγγραφέας και εκδότης επιστημονικών περιοδικών. Σκεφτείτε τους ανθρώπους της 3ης Κουλτούρας σαν το πλησιέστερο πράγμα που μπορούμε να έχουμε σήμερα στο αναγεννησιακό ιδανικό του homo universalis. Σε κάθε περίπτωση δεν νιώθω ικανός να επιχειρήσω μια σφαιρική προσέγγιση του Γιώργου Ζαρκαδάκη οπότε θα τελειώσω αυτή την mini βιογραφική αναφορά προτρέποντας σας να τσεκάρετε την συγγραφική του δουλειά, όπως για παράδειγμα την νουβέλα Ανατολικόν Τέλος.

Όσον αφορά τις πυρκαγιές η προσέγγιση του Γιώργου είναι νηφάλια. Oι πυρκαγιές και η έκταση τους δεν είναι κάτι μυστηριώδες και μπορεί να εξηγηθεί με απλό τρόπο από τον συνδιασμό διάφορων παραγόντων, η ύπαρξη των οποίων είναι κοινώς παραδεκτή: φυσικά αίτια, καταπατήσεις, πολιτικά φανατισμένοι "ανατροπείς", ανεξέλεγκτοι κομματικοί μηχανισμοι, αμελείς ή πυρομανείς πολίτες, διεφθαρμένοι πυροσβέστες (το τελευταίο το πήρα από ένα σχόλιο στο blog του Ζαρκαδάκη).

Όμως συμβαίνει ορισμένες φορές ότι οι απαντήσεις σε ένα ερώτημα το απαντούν με το να το κάνουν μικρό και ασήμαντο. Πιστεύω οι περισσότεροι το αισθανόμαστε αυτό γιατί ο κλονισμός που μας δημιούργησαν τα γεγονότα μας δημιούργησε φυσικά την προσδοκία της ανακάλυψης αθέατων πτυχών της πραγματικότητας. Κάποιοι σκέφτηκαν πολύ απλοϊκά και φαντάστηκαν "μυστικές υπηρεσίες" και "ασσύμετρες απειλές". Αλλά και όσοι είμασταν πιο προσεκτικοί από το να υιοθετήσουμε τέτοιες "αστείες", όπως τις χαρακτηρίζει ο Ζαρκαδάκης, απόψεις, σίγουρα αισθανόμασταν ότι η ιστορία δεν μπορεί να εξαντλείται απλά στην σύμπτωση κάποιων κοινών και γνωστών παραγόντων.

Ο Ζαρκαδάκης κάνει λοιπόν μια ιστορική αναδρομή στην σύγχρονη ιστορία του κράτους αυτού και καταλήγει ότι η αθέατη πτυχή της πολιτικής πραγματικότητας που αναζητούμε είναι η κοινωνική οργάνωση αυτής της χώρας που συσπειρώνεται γύρω από το ιστορικό Ελληνικό Κράτος. Αναγνωρίζει το παράδοξο πάνω στο οποίο αυτό το κράτος οικοδομήθηκε (η ιδέα του Έθνους), ένα κράτος που τελικά αποτελεί μέσο και δικαιολογία για μια ολόκληρη κοινωνία να αγνοεί και να φιμώνει συστηματικά το πιο υγιές κομμάτι της. Εάν μου επιτραπεί μια μεταφορά, και επειδή είμαστε σε 3rd culture mode, η λογική των κρατών υπαγορεύει ότι από ένα κράτος παράδοξο όλα τα πολιτικά φαινόμενα μπορούν να συναχθούν. Απούσης λοιπόν κάποιας λογικής στην πολιτική μας ζωή το πεδίο γίνεται ελεύθερο για όσους είχαν πλεονεκτήματα στο παρελθόν να εξασκήσουν με συντριπτική μανία αυτό το παγκόσμιο πολιτικό σπόρ που λέγεται συντήρηση. Φαίνεται λοιπόν πως τα ίδια λοιπόν "πλεονεκτήματα" που ορίζαν τους ισχυρούς στην "Παλιά Ελλάδα", ο τοπικισμός, ο πατερναλισμός, ο εθνικισμός, ο παρασιτισμός και η προσοδοθηρία, η κομματικοποίηση, εξακολουθούν και σήμερα να υφίστανται, παραλόγως, και να ακυρώνουν οποιαδήποτε προσπάθεια να δούμε επιτέλους λίγη "Νέα Ελλάδα".

Κατά τον Ζαρκαδάκη λοιπόν οι φωτιές συνέβησαν έτσι γιατί έχουμε φτάσει στο σημείο όπου γίνεται ολοένα και δυσκολότερο για την Παλιά Ελλάδα να κρατήσει την ισχύ της μπροστά στις αλλαγές που επιβάλλουν οι ιστορικές συνθήκες. Και εγώ αυτό βλέπω: οι αντιπρόσωποι αυτής της παλιάς ελλάδας, είτε οργανωμένα είτε αυθόρμητα, οδηγούνται σε εντατικοποίηση του "αγώνα" τους για κυριαρχία. Οι καταπατητές καταπατούν με μεγαλύτερη ένταση αφού ξέρουν ότι το κλίμα γυρνάει εναντία τους. Οι ακραίοι και φανατισμένοι μετά μανίας προσπαθούν να κρατήσουν τον φανατισμό τους στην πολιτικό ατζέντα ενώ το παγκόσμιο κλίμα τους καθιστά ολοένα και πιο ασήμαντους. Τα κεντρικά πολιτικά κόμματα προσπαθούν να μην αφήσουν ούτε ίντσα διαφορετικής πολιτικής σκέψης μήπως και αποκαλύφθεί η ολοένα και πιο φανερή κενότητα τους.

Όμως το πρόβλημα, κατά τον Ζαρκαδάκη, είναι ότι ενώ η Παλαιά Ελλάδα μάχεται με ότι όπλο έχει στη διάθεση της, η Νέα Ελλάδα (εάν μπορούμε να την ομαδοποιήσουμε υπό έναν τέτοιο όρο) δεν αντιπροσωπεύεται επαρκώς στην πολιτική σκηνή. Παρ'ότι συμμετέχω σε μια κίνηση που έχει σκοπό να κάνει κάτι για αυτό το πρόβλημα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κανένα από τα κόμματα που μέχρι τώρα είχαν να διαλέξουν οι Έλληνες δεν έπαιρνε διαζύγιο με την "Παλιά Ελλάδα". Ο Ζαρκαδάκης κλείνει το άρθρο του με λίγο ρεαλιστικό πεσσιμισμό:

The forthcoming elections will be a contest between Old Greeks, leaving the New Greeks as the unrepresented underclass, the overachievers who are punished for being exactly that, in a failed country that honors sedate mediocrity and unconditional loyalty to the clan.


Ελπίζω ότι κάτι μπορεί να αλλάξει σύντομα αντί για αργά σε σχέση με την παραπάνω λυπηρή διαπίστωση.

8 σχόλια:

avatar είπε...

Πολύ ενδιαφέρον ποστ. Δεν μπορώ να σκεφτώ πολλούς Έλληνες που να πληρούν τα κριτήρια ενός εκπροσώπου της τρίτης κουλτούρας (βασικά αυτή τη στιγμή δεν έρχεται κανένας στο μυαλό) και τον Ζαρκαδάκη δεν τον γνώριζα αλλά το κείμενό του είναι πολύ καλό!

Ανώνυμος είπε...

Αν μπορώ (που δεν μπορώ) να πώ κάτι είναι να προειδοποιήσω τους φίλους αναγνώστες για το πως και με πόση μαεστρία καπελλώνεται ο πόνος που μαύρισε τις ψυχές όλων μας αυτό το καλοκαιρι.

Από τη μία, έχουμε μια κυβέρνηση καρτούν που σκόνταψε σε μια από τις μεγαλύτερες τρικλοποδιές της νεώτερης ιστορίας της Ελλάδας. Από την άλλη, έχουμε ένα πλέγμα μηχανισμών που παρέμεινε αλώβητο και αντί να μειωθεί μετά τις μεγαλοστομίες του νηφάλιου μέχρις ναρκώσεως προθυπουργού, θέριεψε, γιγαντώθηκε και τώρα ζητάει και τα ρέστα τεχνηέντως διαβρώνοντας εκ των έσω την κατάσταση καταφέρνουν (προσοχή: Όχι "παρασύρουν", μεγάλα παιδιά είμαστε) κάποιους αφελείς ΝΔάδες οι οποίοι πιάνονται στην κυριολεξία στα πράσα.

Το δυστύχημα της Ελλάδος δεν είναι μονο το οτι υπάρχει διαφθορά. Είναι το ότι η διαφθορά είναι πλέον δομικό στοιχείο του συστήματος. Είναι το ότι ενδεχόμενα περισσότερη φαια ουσία καταναλώθηκε για το πως θα μετριαστούν οι εντυπώσεις και θα υπάρξουν πολιτικά ωφέλη, από το πως θα σβήσουν οι φωτιές.

Και αυτό καταδικνύει ίσως την οριακή σαπίλα του υπάρχοντος συστήματος, δεξιόθεν και αριστερόθεν.

Ανώνυμος είπε...

δείτε ένα οπτικό σχόλιο για τις εκλογές στην Ελλάδα

http://www.youtube.com/watch?v=XEaL7D5FLbE

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Εύγλωττο το σχόλιο του κυρίου Ζαρκαδάκη, αλλά πολύ ρηχό. Η διαίρεση που προτείνει μεταξύ δήθεν νέων και δήθεν παλαιών Ελλήνων υπάρχει στο εσωτερικό του καθενός μας. Και στην συνείδηση κάθε ανθρώπου Έλληνος ή βαρβάρου. Εκτός κι αν παραγάγουμε στο μέλλον ανθρώπους-ρομπότ. Αν το δεχθούμε αυτό το προφανές, η υπόλοιπη ανάλυση απαξιώνεται όλως δι' όλου.

kouk είπε...

Δεν αρνείτε ο Ζαρκαδάκης αυτό που λέτε κ. Γεωργανά:
My proposed dichotomy is, unavoidably, an oversimplification; I will stick to it however, because I believe it reflects the polarization of dominant “mind states” in Greece today: the “Old” which is conservative and wishes for the party-controlled State apparatus to remain in place, and the “New” which is progressive-reformist and wishes for Greece to become a truly European country.

Είναι λογικό ότι αυτά τα διαφορετικά 'mind-states' μπορούν να υπάρχουν εναλλάξ στον ίδιο άνθρωπο. Μπορεί να δείχνω την ευρωπαϊκότητα μου στον χώρο εργασίας μου ενώ βγαίνοντας έξω να παραβιάζω κατά τρόπο "ανατολίτικο" σαράντα διαφορετικούς κανόνες του ΚΟΚ. Αυτό όμως δεν απαξιώνει την ανάλυση που απλά καταδυκνείει ότι είμαστε ο καθένας συνυπεύθυνοι σε διαφορετικό βαθμό ακόμη και εάν περνιόμαστε ως "νέοι" σε γενικές γραμμές. Όμως όπως λένε οι αναρχικοί "σκότωσε τον μπάτσο που έχεις μέσα σου" έτσι κανείς θα μπορούσε να πει, ορμώμενος από την ανάλυση του Ζαρκαδάκη, κάνε κάτι για τον παλαιοέλληνα που έχεις μέσα σου και ταυτόχρονα φρόντισε να δώσεις δύναμη στα "νεοελληνικά" (!) κομμάτια σου (π.χ. εκφράζοντας τα πολιτικά).

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Γεωργάνας παρακαλώ, ο τόνος στην παραλήγουσα.
Ευχαριστώ.

Το κακό με τα παλαιοελληνικά γονίδια είναι ότι μας έφεραν έως εδώ, συνεπώς κάτι έκαναν σωστά. Και μόνο ότι μιλάμε μια γλώσσα αδιαλείπτως επί εικοσιεννέα αιώνες, κάτι θα έπρεπε να σημαίνει. Ακόμα και αν ήταν εφικτό να τα σκοτώσει κανείς (που δεν είναι), είναι πολύ συζητήσιμο εάν θα ήταν επιθυμητό. Στο κάτω, κάτω αν ένας σήμερα θέλει να είναι γνησίως Ευρωπαίος και να αποκοπεί από τα παλαιά, μπορεί να το κάνει πολύ πιο εύκολα απ' ότι στο παρελθόν (Τον 19ο αιώνα το έκαναν και λογοτέχνες ακόμα όπως ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος - Ζαν Μορεάς και ο Νικόλαος Επισκοπόπουλος - Νικολά Σεγκύρ). Δεν χρειάζεται να παροτρύνει τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Μοιάζει με την αλεπού στον μύθο του Αισώπου που της έκοψε την ουρά ένα δόκανο και προσπαθούσε να πείσει τις άλλες ότι αυτό ήταν καλό.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Να κι ένας άλλος που αφελληνίσθηκε, εν μέρει μόνον, και ιδού τι έπαθε :
"Η φιλοπατρία του καρδιναλίου Βησσαρίωνος και οι συνεχείς αυτού και καρτερικοί αγώνες, ούς ηγωνίσθη όπως πείση τους εν τη Εσπερία να έλθωσιν επίκουροι ημών κατά το βαθύν εκείνον και σκοτεινόν μεσαίωνα, η παιδεία και η πολυμάθεια αυτού, η εγκράτεια και σωφροσύνη του βίου, το μακρόν μαρτύριον όπερ υφίστατο έξωθεν μεν εκ της δυσπιστίας και ψυχρότητος των περί αυτόν, έσωθεν δε εκ των ελέγχων της ιδίας αυτού συνειδήσεως, ουδέν δύναται να εκπλύνη το άγος του εξωμότου."

Και άλλοι, και άλλοι :

Ποσειδωνιάται

Ποσειδωνιάταις τοις εν τω Τυρρηνικώ κόλ-
πω το μεν εξ αρχής Έλλησιν ούσιν εκβαρβα-
ρώσθαι Τυρρηνοίς ή Ρωμαίοις γεγονόσι και
την τε φωνήν μεταβεβληκέναι, τα τε πολλά
των επιτηδευμάτων, άγειν δε μιαν τινα αυ-
τούς των εορτών των Ελλήνων έτι και νυν,
εν η συνιόντες αναμιμνήσκονται των αρ-
χαίων ονομάτων τε και νομίμων, απολοφυ-
ράμενοι προς αλλήλους και δακρύσαντες
απέρχονται

ΑΘΗΝΑΙΟΣ


Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν τόσους αιώνας ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι' άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κ' είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται,
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,
που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.
Και πάντα μελαγχολικά τελείων' η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι' αυτοί ήσαν Έλληνες-
Ιταλιώται έναν καιρό κι' αυτοί·
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι -ω συμφορά!- απ' τον ελληνισμό.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

"... πρέπει να μένει τις εν τη τάξει εν ή ευρέθη εξ αρχής, όσον πενιχρά και ταπεινή και αν φαίνεται αύτη, αιρετωτέρα δε είναι αείποτε η έντιμος ευτέλεια της αδόξου και κομώσης πολυτελείας και τρυφής."
Αλλά σήμερα που επιτύχαμε την πολυτέλεια και την τρυφή να την βρίσκουμε λίγη και να ψάχνουμε να αφελληνισθούμε μήπως αποκτήσουμε κι άλλη, δεν είναι παράδοξο;
Ο Σημίτης καυχιόταν για την "ισχυρή Ελλάδα" και αμέσως μετά εξηγούσε ότι πρέπει να πάψει να είναι Ελλάδα για να γίνει, δήθεν, ισχυρότερη. Αξιοπερίεργο το ότι δεν έβλεπε το παραλογισμό σ' αυτόν τον συλλογισμό.
Κι ο Μπρεχτ προτείνει στους ηγέτες (και στους πνευματικούς ηγέτες στους οποίους φαντάζομαι φιλοδοξεί να συγκαταριθμηθεί κάποια μέρα ο κύριος Ζαρκαδάκης) να εκλέξουν έναν άλλο λαό, αν ο υπάρχων τους πέφτει λίγος.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock