Το επίκαιρο μύνημα της χθεσινής γιορτής

Η φετινή μας γιορτή είναι αφιερωμένη, θα λέγαμε ότι αγγίζει τον πυρήνα της επανάστασης των Ελλήνων του 1821, στη στενή σχέση της Ελευθερίας και της Παιδείας.
Προϋπόθεση της Ελευθερίας η Παιδεία. Αναγκαία συνθήκη της Παιδείας η Ελευθερία. Η αμφίδρομη σχέση των δύο γίνεται πιο κατανοητή, αν φέρουμε στο νου μας, αυτό που μας προτάσσει ο επτανήσιος ποιητής Ανδρέας Κάλβος: «θέλει Αρετήν και τόλμην η Ελευθερία.»

Αρετή και Τόλμη όμως αναδείχνουν και νοηματοδοτούν την Παιδεία με την ανθρωπιστική έννοια του Πολιτισμού. Οι αξίες της Αρετής και της Τόλμης δοκιμάζονται στο πεδίο της μάχης, ολοκληρώνονται και αυτοεπιβεβαιώνονται όμως στο κοινωνικό πεδίο της ζωής.
Σημαίνουν την τήρηση των κανόνων, το σεβασμό των άλλων ανθρώπων, την αποδοχή του διαφορετικού, την ανοχή της άλλης γνώμης και άλλης στάσης, την επιθυμία της αξιολόγησης και του ελέγχου κυρίως στα συλλογικά πράγματα, τη μη φοβική στάση απέναντι στον ανταγωνισμό και το καινούργιο. Σημαίνουν ακόμη περισσότερο την αποδοχή της επιτυχίας, όσο βέβαια και της αποτυχίας.

Πρωταρχικό ρόλο στην Παιδεία παίζει η Γνώση. Η Γνώση όμως, η πανανθρώπινη Γνώση όπως μας κληρονομήθηκε από την κλασική περίοδο διαμέσου της Αναγέννησης , του Διαφωτισμού κι έφθασε ως τις μέρες μας, δεν ανήκει σε κάποιον φωτεινό νου. Ούτε μπορεί να συμβεί κάτι ανάλογο. Η Γνώση, σε κάθε της μορφή της, τεχνική, θεωρητική, δογματική και ου το καθεξής είναι διάσπαρτη στα μυαλά όλων των συνανθρώπων μας, κωδικοποιείται και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά ως συνήθειες, άτυποι ή τυπικοί κοινωνικοί θεσμοί.

Μόνο η Ελευθερία ως αξία και πράξη ζωής επιτρέπει τη μέγιστη χρήση αυτών των πόρων, των ανθρώπινων ικανοτήτων και προσδοκιών. Αναγκαία συνθήκη της Παιδείας, η Ελευθερία.
Ο ξεσηκωμός του γένους τότε κινήθηκε πάνω σ’αυτές τις αρχές και έξεις. Θα μας τις παρουσιάσουν με λεπτομέρεια οι μαθήτριες και μαθητές της Ελληνικής Εθνικής Σχολής Βιέννης.

Αυτό που μας κάνει σήμερα να απορούμε, να θαυμάζουμε θα λέγαμε, είναι η προεπαναστατική και κατά τη διάρκεια της επανάστασης έλξη μεγάλου αριθμού Ελλήνων και Ελληνίδων, φτωχών ή πλουσίων, αγράμματων ή μορφωμένων προς τις αρχές της Ελευθερίας και της Παιδείας.

Χαιρετισμός επί της εθνικής μας εορτής που εκφωνήθηκε από τον Σωκράτη Μεταξά στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στη Βιέννη.

Και ο χαιρετισμός στα γερμανικά:

Abschließend möchte ich auch im Deutschen ein Paar Sätze über unseren Nationalfeiertag erwähnen. Gewöhnlich wird dieser Tag in der Weise akzentuiert, dass die Griechen, die damals vor 185 Jahren eine Revolution gegen die osmanischen Türken ausgerufen haben, nur durch nationale Motive bewegt waren, dies zu tun. Und dies ist teilweise wahr, wenn man nachvollzieht, dass nach der Gründung des griechischen Nationalstaates diese Entwicklung und dieser Trend nicht nur auf dem Balkan, sondern auf der ganzen Welt die übrigen Nationen und Völker monokausal beeinflusst haben. Es folgen dann die Gründungen der jeweiligen Nationalstaaten, auch großer, wie des deutschen oder des italienischen. Andererseits tun wir Unrecht, wenn wir es vergessen, die Zeit vor der Revolution zu betrachten, die Zeit der Wiedergeburt der griechischen Aufklärung. In dieser Zeit werden Freiheit und Bildung zu einem allgemeinen Ideal, die alle Liberalen vereinigt, nicht nur die Griechen. Unser Märtyrer heißt Rigas Fereos. Rigas Fereos war nicht sein echter Name, aber dieser Name spiegelte nach seinem Tod in Belgrad den Widerstand jedes Freien Mannes gegen die Tyrannei der Könige und Autoritären wider. Aber davon werden wir jetzt mehr von unseren Schülerinnen und Schülern hören.