Τετάρτη, Αυγούστου 10, 2005

what's a kidney worth?

κάθε μέρα άνθρωποι πεθαίνουν από τη μη λειτουργία του ζωτικού οργάνου. και σε κάποιες χώρες μπορεί να περιμένεις περισσότερο από 4 χρόνια για μεταμόσχευση νεφρού. ως αποτέλεσμα, έχει ανθίσει μια παγκόσμια "γκρίζα" αγορά. στην ινδία για παράδειγμα, για τους φτωχούς πωλητές είναι εύκολη διαδικασία να βρεθεί συμβατός άρρωστος αγοραστής από την ταιβάν. οι επικριτές το αποκαλούν οι "transplant tourism". οι υποστηρικτές ότι η αγορά καλύπτει μια ανάγκη.

σε κάποιες χώρες είναι νόμιμο και ελέγχεται από το κράτος (πχ., ιράν) ενώ σε άλλες (πχ., ηπα, ινδία, βραζιλία) είναι παράνομο. στην κίνα είναι παράνομο αλλά μπορεί το κράτος να αφαιρέσει ζωτικό όργανο από άτομο που έχει εκτελεστεί και η οικογένειά του δεν τον έχει αναζητήσει έγκαιρα. στις ΗΠΑ είναι παράνομο να αγοράζεις και να πουλάς αλλά υπάρχει θετική αντιμετωπιση του δότη: το wisconsin προσφέρει φοροαπαλλαγές για δότες και άλλες 14 πολιτείες το μελετάνε. παράλληλα, ο bush υπέγραψε το organ donation and recovery improvement act, το οποίο αποζημιώνει δότες για τα έξοδά τους για όλη τη διαδικασία ενώ παράλληλα χρηματοδοτεί ερευνητικά προγράμματα με στόχο να αυξηθούν οι δωρεές.

ωστόσο, το θεμα εγείρει σοβαρά νομικά και ηθικά ζητήματα όπως: σε ποιον ανήκει το σώμα μας? θα έπρεπε να είναι παράνομο να πουλήσεις ένα όργανο ακόμα και αν αυτό θα έσωζε μια ζωή? ποιος θα έπρεπε να είναι ο ρόλος των κυβερνήσεων στην προσπάθεια να προστατευθούν δυο ευαλωτες ομάδες της κοινωνίας - οι φτωχοί, που δέχονται πρόθυμα την "εκμετάλλευση" και οι άρρωστοι, που απεγνωσμένα ψάχνουν μια θεραπεία?

αλλά η όποια νομοθεσία δύσκολα θα μπορέσει να προλάβει τις εξελίξεις σ'αυτήν την πραγκόσμια αγορά που λειτουργεί με την ταχύτητα του εμπορίου: ήδη υπάρχει μια νέα ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά για κομμάτια από ανθρώπινο ήπαρ, τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν σε πληρως λειτουργικο οργανο στον αποδέκτη.

8 σχόλια:

TziNtziras είπε...

Καλημερα,
οσον αφορα στην νομιμοποιηση πωλησεων οργανων φαινεται πως αρχικα λυνει το προβλημα μιας και "κερδιζουν" και τα 2 συναλασσομενα μερη... το αρνητικο ειναι κατα την γνωμη μου πως σχετικα αμεσα θα δημιουργηθουν στρεβλωσεις μιας και οι ολοενα φτωχωτεροι θα πωλουν τα οργανα τους στους ευποροτερους, οι οποιοι θα μπορουν να απολαμβανουν ενα ακομη (και ισως το πιο) κορυφαιο αγαθο εναντι χρηματικου ανταλλαγματος. Αρα για ακομη μια φορα θα επιβραβευθει απο την κοινωνια ο χρηματικος πλουτος και αναγεται σε μειζον αγαθο...

pinky and the brain είπε...

αυτό ενδεχομένως θα μπορούσε να αποφεχθεί αν υπήρχε ένα σύστημα ελέγχου και οι συναλλαγές γινόντουσαν βάση λίστας προτεραιότητας και όχι βάση ποιος δίνει τα πιο πολλά λεφτά. αυτό που γίνεται στις πιο πολλές περιπτώσεις σήμερα είναι ότι πουλάει ο φτωχός και αγοράζει ο "εύπορος"

Roark είπε...

Ο καθένας είναι απόλυτα υπεύθυνος για το σώμα του και η αυτοδιαχείρησή του δεν θα έπρεπε να είναι θέμα συζήτησης. Υποτίθετι ότι είναι ένα από τα θεμελιώδη του δικαιώματα (και υποχρέωση ταυτόχρονα).

Μιλάμε για όργανα από ζωντανούς ή πτωματικούς δότες; Στην δεύτερη περίπτωση ειδικά δεν βλέπω κανένα πραγματικό πρόβλημα.

Σήμερα οι δότες είναι ελάχιστοι και τα μοσχεύματα σπανίζουν. Αν όμως υπήρχαν οικονομικά κίνητρα να γίνει κανείς δότης η προσφορά θα εκτινασσόταν στα ύψη (σήμερα πέρνεις λεφτά για κάτι που θα δώσεις μετά τον θάνατό σου).

Η πολύ μεγαλύτερη προσφορά και η οργάνωση της αγοράς θα έριχναν τις τιμές σε τέτοια επίπεδα που θα μπορούσαν να καλυφθούν από την ασφάλιση στον ίδιο βαθμό που καλύπτονται και σήμερα οι ανάλογες επεμβάσεις (με την διαφορά ότι εκατομμύρια επιπλεόν άνθρωποι θα έβρισκαν μοσχεύματα, αντί να πεθαίνουν από νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια όπω σήμερα).

pinky and the brain είπε...

@ roark: μιλάω για όργανα από ζωντανούς. όσον αφορά στη δωρεά οργάνων από νεκρούς, αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία και συμφωνώ, δεν υπάρχει πρόβλημα αρκεί να το θέλει ο δωρητής. εγώ αναφέρομαι σε δότες οι οποίοι είναι ζωντανοί και π.χ. πουλάνε το ένα τους νεφρό ή ένα κομμάτι του ήπαρ τους

TziNtziras είπε...

Μα φυσικα για ζωντανους... αν και για οσους πεθαινουν, παλι κατα την γνωμη μου, θα επρεπε να ειναι ψιλουποχρεωτικη η δωρεα, μιας και ενα σαπιο δικο μου νεφρο θα μπορουσε να ειναι η ζωη καποιου αλλου...ισως αν το κρατος εδινε κινητρα στους συγγενεις το αποτελεσμα να ηταν σημερα τελειως διαφορετικο.
Τελος πιστευω ειναι καθηκον καθε συγκροτημενης και ευνομουμενης κοινωνιας (δεν λεω πως η δικη μας ειναι) να "προστατευει" τους πολιτες της. Στην συγκεκριμενη περιπτωση θεωρω προστασια την απαγορευση των αγοραπωλησιων ανθρωπινων οργανων, σαν ενα χρηματιστηριο, αφου μονοι χαμενοι θα ειναι οι φτωχοτεροι, απο τους οποιους ισως καποιοι να επιθυμουν κατι τετοιο μιας και θα τους ελυνε ολα τα οικονομικα τους προβληματα.

S G είπε...

νομιζω η ελλειψη γενικα θα μπορουσε να λυθει με μια καλη εκστρατεια πληροφορησης ωστε οι νεκροι να γινονται ολοι δωρητες (εθελοντικα ομως! δεν μπορουμε να τους υποχρεωσουμε...)

ετσι θα γλιτωσουμε και το πολυ δυσκολο ηθικο διλημμα περι ζωντων δοτων.

παντως νομιζω οτι οι ζωντες θα επρεπε να μπορουν να δωρισουν οργανα εναντι χρηματων, με καποιους ελεγχους (πχ να ειναι σιγουρο οτι το κανει εθελοντικα, να υπαρχει μια περιοδος αναμονης απο την μερα που δηλωνεις οτι θες να δωρισεις το νεφρο σου ωστε να μπορεις να αλλαξεις γνωμη). Οσο κιαν ακουγεται ανατριχιαστικη η πωληση ενος οργανου σου, δεν εχει τοση διαφορα με την πωληση σπερματος ή καν με μερικες ανθιυγιεινες εργασιες. Οταν δουλευεις πχ σαν πιλοτος, οσυισαστικα πουλας την υγεια σου (ολοι οι πιλοτοι γινονται πχ κουφοι λογω της διαφορας πιεσης στα αεροπλανα), οταν δουλευεις σε ενα ορυχειο ακομα χειροτερα. Η απαγορευση δεν προστατευει τον αποφασισμενο να πουλησει το νεφρο του, απλα τον στελνει σεναν χασαπη γιατρο που χωρις σωστες υποδομες θα αφαιρεσει το νεφρο και λογω της αναποτελεσματικοτητας της αγορας τον οδηγει να λαμβανει και χαμηλοτερες τιμες αποσο θαπρεπε (οπως οι καλλιεργητες κοκας πχ λαμβανουν 1/20 της λιανικης τιμης πωλησης κοκας στην Ευρωπη).

avatar είπε...

Τείνω να διαφωνήσω με την αγοραπωλησία οργάνων από ζωντανούς. Είναι γεγονός ότι ο φιλελευθερισμός θεωρεί ότι η καλύτερη επιλογή για κάθε άνθρωπο θα προέλθει από τον ίδιο (ή τελος πάντων θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα από ότι αν κάποιος άλλος επιλέξει κάτι για αυτόν παρά τη θέλησή του). Υπό αυτή την έννοια ο φιλελευθερισμός δείχνει μεγαλύτερη πίστη στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του από ότι πατερναλιστικά συστήματα όπως ο σοσιαλισμός.

Εντούτοις υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο παραπάνω κανόνας δεν ισχύει και όπου το άτομο αν αφεθεί ελεύθερο στις επιλογές του μπορεί να κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημιά στον εαυτό του. Έτσι δικαιολογείται π.χ. η δημόσια ασφάλιση. Αν οι άνθρωποι ήταν μηχανές λογικής τότε η υποχρεωτική δημόσια ασφάλιση δε θα ήταν απλά περιττή αλλά και επιζήμια γιατί στερεί από το άτομο την δυνατότητα να επιλέξει τη βέλτιστη ισορροπία μεταξύ κατανάλωσης και αποταμίευσης. Όμως οι άνθρωποι (κατά μέσο όρο) τείνουν να σπαταλάνε το εισόδημά τους τους σαν μεθυσμένοι τουρίστες. Λειτουργούν σαν να μην έχουν πολύ χρόνο ακόμη για να ζήσουν ή λες και το μέλλον τους είναι τελείως αβέβαιο, γεγονός που θυμίζει πολύ περισσότερο την καθημερινότητα των εξελικτικών προγόνων μας παρά τη σημερινή πραγματικότητα (για περισσότερα διαβάστε τα papers των Daly&Wilson 1994, Jones 2001 και Rogers 1994, ένα παλιό άρθρο με άλλα παραδείγματα προβλημάτων που δημιουργούνται από τουςς out of date διαισθητικούς μας μηχανισμούς είχαμε ανεβάσει εδώ). Επομένως αν το κράτος επέτρεπε στους ανθρώπους να διαχειρίζονται όλα τους τα κέρδη αυτό θα προκαλούσε περισσότερη ζημιά παρά καλό στους ίδιους.

Μία τέτοια περίπτωση πιστεύω ότι είναι και αυτή. Να χάσεις ένα όργανο όπως το ένα σου νεφρό δεν είναι απλό πράγμα και πολύ λίγοι άνθρωποι θα έκαναν συνειδητά αυτήν την επιλογή αν είχαν στη διάθεσή τους όλα τα δεδομένα. Κι επειδή ακριβώς σε αυτή τη συναλλαγή θα συμμετείχαν άνθρωποι από χαμηλά κοινωνικά στρώματα δυσκολεύομαι να πειστώ ότι η επιλογή τους θα ήταν επαρκώς μελετημένη. Φοβάμαι λοιπόν ότι μία τέτοια άρση της απαγόρευσης θα οδηγούσε σε ασυδοσία χειρότερη από το σημερινό παραεμπόριο.

ultrasonic15 είπε...

Ενδιαφέροντες και οι δύο απόψεις των S_G και avatar για ένα πολύ δύσκολο ζήτημα.
Για τέτοια θέματα (όπως και για άλλα ευαίσθητα θέματα: εκτρώσεις, ευθανασία κλπ.) δύσκολα μπορώνα φανταστώ τον εαυτό μου να σκέφτεται (πόσο μάλλον να λέει) 'χμμμ, αυτό είναι το σωστό. ναι, αυτό είναι'.
Τουλάχιστο στο συγκεκριμένο θέμα, ελπίζω κάποιοι άνθρωποι (γιατροί, τεχνικοί κλπ) να κάνουν πραγματικότητα την παραγωγή τεχνητών οργάνων όσο το δυνατό συντομότερα. Είχα ακούσει σε μια συνέντευξη το Σπύρου τον καρδιοχειρουργό που έλεγε πόσο έχουν προοδεύσει στον τομέα της τεχνητής καρδιάς, μένουν βέβαια πάρα πολλά να γίνουν.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock