ηθική και φορολογικοί "παράδεισοι"

O Dan Mitchell του Cato Institute εξηγεί γιατί η ύπαρξη και ενθάρρυνση φορολογικών "παράδεισων" αποτελεί και ζήτημα ηθικής, εκτός από οικονομικής αποτελεσματικότητας:



Προηγουμένως ο Mitchell είχε εξηγήσει τα οικονομικά ωφέλη των φορολογικών "παραδείσων" και του φορολογικού ανταγωνισμού που προκαλούν.

Πρόσκληση – Πρόκληση

Πιστεύω ότι τώρα, μέσα στην οικονομική κρίση, είναι η καλύτερη ώρα για να απευθύνω στους φίλους μας της αριστεράς την ακόλουθη πρόσκληση – πρόκληση:

Υπάρχει λόγος ύπαρξης της αριστεράς σήμερα;

Δεν εννοώ για λόγο ύπαρξης το ότι σήμερα οι πολίτες μπορεί να θέλουν να ψηφίσουν αριστερά κόμματα ή γενικά προτιμούν αριστερές ιδεολογίες. Όλοι ξέρουμε ότι οι πλειοψηφίες κάνουν λάθος επιλογές και δεν έχουν το αλάθητο.

Αυτό που ψάχνω είναι κάποια αριστερή πολιτική ή ιδέα που να είναι καλύτερη από μια φιλελεύθερη ή συντηρητική πολιτική/ιδέα. Υπάρχει πεδίο στην πολιτική που να μην καλύπτεται καλύτερα από τους φιλελεύθερους ή τους συντηρητικούς;

Γνώμη μου είναι ότι η αριστερά ως πολιτική ιδεολογία/ πολιτική οργάνωση είναι απόλυτα περιττή. Δεν υπάρχει σήμερα λόγος ύπαρξης της αριστεράς.

Οραματίζομαι έναν καλύτερο κόσμο όπου η πολιτική σκηνή θα μοιράζεται μεταξύ των φιλελεύθερων και των συντηρητικών.

Σε αυτό τον καλύτερο κόσμο θα βλέπουμε την ιστορία των αριστερών κινημάτων και ιδεών με το ίδιο τρόπο που βλέπουμε τις προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες του μεσαίωνα.

Σε όλο το φάσμα θεμάτων, από την παγκοσμιοποίηση ως τις οικογενειακές αξίες, η αριστερά προτείνει λύσεις που κάνουν τους ευκατάστατους φτωχότερους, τους φτωχούς να παραμείνουν φτωχοί ή ακόμα να ξεπέσουν παρακάτω.

Δεν είναι μόνο τα υλικά αγαθά που κάνουν τη διαφορά. Ο κρατισμός που επαγγέλλεται η αριστερά δεν υποσκάπτει μόνο την οικονομία. Υποσκάπτει και το χαρακτήρα των πολιτών, μετατρέποντας τους από παραγωγικά άτομα σε παράσιτα του κρατικού μηχανισμού.

Είναι θλιβερό να ζει κάποιος σε μια κοινωνία που η κοινωνική ανέλιξη εξαρτάται από το πόσο καλά είσαι πολιτικά δικτυωμένος . Μια κοινωνία που το εισόδημα σου εξαρτάται από πόσο εκβιαστικά μπορείς να επιβάλεις τα κεκτημένα προνόμια σου στο κοινωνικό σύνολο.

Η κοινωνία που επαγγέλλεται η αριστερά – και που σε ένα σημαντικό βαθμό έχει επιτύχει να επιβάλλει – είναι κοινωνικά άδικη και οικονομικά μη βιώσιμη.

Σήμερα, την ώρα μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, ισχυρίζομαι ότι η αριστερά είναι περισσότερο περιττή από ποτέ. Εάν κάποιος, επώνυμα ή ανώνυμα, θέλει να αντικρούσει αυτό τον ισχυρισμό... Μολών λαβέ.

28 billion dollars babe...

Τελικά,αν και καθυστέρησε λίγο, η "μόδα" του bailout έφτασε και στην Ελλάδα. Τώρα έχουμε την περηφάνεια να διαθέτουμε και μεις μια σπουδαία μικρογραφία του σχεδίου «τραπεζιτικής σωτηρίας» των ΗΠΑ χαραγμένη από τη σπουδαία μικρογραφία του κου Πώλσον,τους ημέτερους νομοθέτες-σχεδιαστές. Η ενίσχυση στα τραπεζικά ιδρύματα θα δωθεί είτε μέσω των εγγυήσεων των διατραπεζικών τους δανείων, είτε μέσω των ειδικών ομολόγων του Δημοσίου, είτε μέσω της έκδοσης προνομιούχων μετοχών τις οποίες θα αναλάβει το ελληνικό Δημόσιο με αντάλλαγμα ρευστό.

28 Δισεκατομμύρια Ευρώ θα κοστίσει στους Έλληνες πολίτες το σχέδιο «σωτηρίας» των ελληνικών τραπεζών . Το ποσό αντιστοιχεί περίπου σε 2800 ευρώ για κάθε άντρα γυναίκα και παιδί στη χώρα. Δηλαδή η χρέωση ανά οικογένεια θα αγγίξει περίπου τα 11.000 ευρώ κατά μέσο όρο.

Το πραγματικά εξωφρενικό όμως της υπόθεσης είναι ότι αυτά τα ποσά θα παραχωρηθούν ουσιαστικά άνευ αμεσου ανταλλάγματος. Κανείς μας δε θα μάθει την ακριβή οικονομική κατάσταση των τραπεζών. Κανείς δε θα πληροφορηθεί την έκθεση των πιστωτικών μας ιδρυμάτων σε επικίνδυνα ομόλογα, και παρακινδυνευμένες επενδύσεις. Ούτε καν οι προμήθειες που θα πληρώσουν οι τράπεζες στο Δημόσιο δεν έχουν προσδιοριστεί.Θα προσδιοριστούν «αργότερα», με «υπουργική απόφαση».Πάντως το 1-1,5% που προτάθηκε από τον κο Αλογοσκούφη προκάλεσε τη...δυσφορία των τραπεζιτών (!)

Είναι ιστορικά πρωτόγνωρο όμως το γεγονός ότι δομήθηκε «σχέδιο σωτηρίας» για τις τράπεζες,προτού αυτές βρεθούν «επισήμως» σε κίνδυνο. Υπενθυμίζεται ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2008 η Εθνική Τράπεζα παρουσίασε κέρδη ύψους 423 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 25% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, η Eurobank EFG κέρδη 215 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 5,7%, η Alpha Bank κέρδη 205 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 17,5% ενώ η Τράπεζα Πειραιώς παρουσίασε κέρδη ύψους 138,5 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 46%. Πολύ πρόσφατα, στις 30 Σεπτέμβρη,ο κος Προβόπουλος επαναλάμβανε ότι το τραπεζιτικό σύστημα ήταν υγιές και δεν παρουσίαζε κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Εκτός αν στο υπουργείο οικονομικών έχουν πληροφορίες που αποκρύπτουν από το κοινό και που επιβάλλουν άμεση δράση. Σ αυτήν την περίπτωση όμως θα έπρεπε πρώτα να χρησιμοποιηθούν οι μηχανισμοί της αγοράς : οι προβληματικές επιχειρήσεις να εξαγοραστούν από υγιέστερες, και σε αντίθετη περίπτωση να δοκιμαστεί η απορρόφηση του ενεργητικού της τράπεζας από άλλες και ο διακανονισμός του παθητικού της, με την μεσολάβηση της κυβέρνησης.


Η βεβιασμένη όμως επέμβαση του κράτους αναχαιτίζει ή ακομα και αλλοιώνει την αγορά αντί να την ενισχύει. Η Proton bank φερ ειπείν ακύρωσε τη συμφωνία εξαγοράς της από την Τράπεζα Πειραιώς.Δεν υπάρχει πια λόγος να πωληθεί, ανακοίνωσε το ΔΣ της, καθώς η τράπεζα θα υπαχθεί τελικά και αυτή στο σχέδιο της Ελληνικής Κυβέρνησης. Άλλες μικρές τράπεζες ετοιμάζονται να συνενωθούν ώστε να επωφεληθούν μεγαλύτερου μεριδίου της κρατικής ενίσχυσης. Κάπως έτσι, ο έλληνας φορολογούμενος υποκαθιστά τις υποψήφιες αγοράστριες επιχειρήσεις. Αντίθετα με εκείνες όμως ο πολίτης δεν θα έχει λόγο ούτε στη διοίκηση της «εξαγορασμένης» εταιρίας,ούτε στη διαχείριση των οικονομικών της,και φυσικά ούτε στα κέρδη της. Για μια ακόμα φορά , ριγμένος...

stochastic calculus pr0n

Σε συζητήσεις online και μη, βρίσκομαι συνέχεια στη θέση να πρέπει να υπερασπίσω την οικονομική επιστήμη και την πρόοδο της απέναντι σε μη-οικονομολόγους. Η θέση αυτή είναι και δύσκολη, αφού δεν είμαι ο ίδιος οικονομολόγος, αλλά και εντελώς βαρετή γιατί αντί να μαθαίνω περισσότερα πράγματα για τα σύγχρονα οικονομικά αναλώνομαι στο να αναλύω τις θεωρίες του Μάρξ. Αισθάνομαι σαν κάποιον που πρέπει να εξηγεί ότι η θεωρία της εξέλιξης αποτελεί πρόοδο στην κατανόηση της ζωής στον πλανήτη απέναντι σε κάποιον που θυμάται μόνο τη Γέννεση από το μάθημα των θρησκευτικών. Αυτό που θα προτιμούσα πολύ περισσότερο, ειδικά τώρα σε αυτή τη περίοδο κρίσης, θα ήταν να ενημερώνομαι για τις εξελίξεις στην οικονομική σκέψη, να μαθαίνω για αμφισβητήσεις και κριτικές και αναλύσεις της τωρινής θεωρίας και πράξης των οικονομικών και βεβαίως να ασκώ τη δική μου κριτική σε αυτά. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα το κακό στο να έχουν και οι μη-ειδικοί άποψη, αλλιώς ούτε εμένα θα μου επιτρεπόταν, αλλά τουλάχιστον ας έχουμε άποψη μαζί με θέληση για ενημέρωση.

Τέλος πάντων, όλα αυτά τα εξομοληγητικά ήταν απλώς μία πρόφαση για να μοιραστώ μαζί σας ένα απολαυστικό απόσπασμα του τελευταίου άρθρου στο EconLog από τον Arnlod Kling (emphasis mine):

I have always thought that the issue of the relationship between financial markets and the "real economy" was really deep. I thought that it was a critical part of macroeconomic theory that was poorly developed. But the economics profession for the past thirty years instead focused on producing stochastic calculus porn to satisfy young men's urge for mathematical masturbation.

Economists ought to admit that we do not know much about what is going on today. Neither do the Fed Chairman and the Treasury Secretary. Of course, the market demand is for "strong" leaders and for "strong" economists, who can fool the public into believing that they have great knowledge. The ones who do this best are those who have fooled themselves.

Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ.

Ο Steve Forbes για την κρίση

Ο εκδότης του περιοδικού Forbes, Steve Forbes, μιλάει για την κρίση και για το τι πρέπει να γίνει σε θέματα οικονομικής πολιτικής.

Όλοι στο Σύνταγμα την Παρασκευή!..

Την προσεχή Παρασκευή υπάρχει μια θαυμάσια ευκαιρία! Ευκαιρία, για μια αυθόρμητη και χωρίς περιορισμούς συγκέντρωση πολιτών στο Σύνταγμα. Ακριβώς έξω από το Κοινοβούλιο, την ώρα της κρίσιμης ψηφοφορίας που είτε θα ανοίξει την διαδικασία διερεύνησης και τιμωρίας επίορκων πολιτικών προσώπων, είτε θα κουκουλώσει τα εγκλήματα τους για μια ακόμα φορά…

Όλοι στο Σύνταγμα την Παρασκευή!..

And now for something entirely different.

Περιμένοντας την ανακοίνωση για το "σχέδιο σωτηρίας" υπ αρ.3!


To σχέδιο υπ.αρ.1 ήταν το γνωστό σε όλους πακέτο Πώλσον, που υποτίθεται ότι θα αποδεικνυόταν σωτήριο για τις χρηματαγορές και την οικονομία γενικότερα. Το σχέδιο γνώρισε μια κάποια αντίσταση στη διαδικασία της ψηφοφορίας. Η βασική αιτιολογία ήταν ότι από σκοπιάς αποτελεσματικότητας το σχέδιο θύμιζε σκηνή της ταινίας Predator οπου νεαρός κομμάντο πολυβολει με μινιγκαν ολοκληρο δάσος ελπίζοντας πως θα πετύχει εναν και μόνο κρυμμένο «αόρατο» εχθρό. Ετσι και εδω:Ουδείς γνώριζε την εκταση του προβλήματος. Ουδείς γνώριζε το μέγεθος της κρίσης.

Το μόνο που γνώριζαν οι ιθύνοντες ήταν ότι θα πρεπε να μπουκώσουν την αγορά με ρευστό μήπως και γεμίσει η «τρύπα» που έχασκε κάπου στα σκοτάδια της παγκοσμιας χρηματαγοράς.Τελικά το σχέδιο πέρασε χάρη στα 100 δις φοροαπαλλαγών, που περιλήφθηκαν στο νομο. Η σωτηρία έστεκε προ των πυλών και ο κόσμος εκράτησε την ανάσα του: Το σχέδιο εγκρίθηκε. Οι χρηματαγορές κατέρρευσαν.


Το ζήτημα που προέκυψε –κατοπιν εορτης βεβαίως- ήταν ότι η αγορά των τοξικών «χαρτιών» από το κράτος τελικά (surprise!) δεν επαρκούσε για να ενισχυθεί η ρευστότητα του συστήματος. Λοιπόν, μετά προχωρήσαμε στο σχέδιο υπ' αρ.2 . Ο Πώλσον το σχεδίασε την προηγούμενη βδομάδα: η κυβέρνηση θα δώσει 250 δις δολλάρια για να αγοράσει preferred shares στις τράπεζες. Κοινώς,ελαφρά κρατικοποίηση με την ευρεία έννοια. Έτσι υποτίθεται ότι θα βρεθεί οριστική λύση στο ζήτημα της ρευστότητας. Αφού το πε κι ο Κρούγκμαν.


Η Washington Post όμως αναφέρει τα παρακάτω: "υπάρχει κινδυνος οι τράπεζες να λάβουν το κυβερνητικό κεφάλαιο και να το χρησιμοποιήσουν για να τονώσουν τους ισολογισμούς τους,δίχως να ξαναξεκινήσουν τις δανειοδοτήσει» αφού άλλωστε οι τραπεζίτες δεν ανέλαβαν κάποιου είδους συμβατική ευθύνη απέναντι στις κυβερνήσεις να επανεκκινήσουν τη λειτουργία του δανεισμού αμέσως μετά την οικονομική ενίσχυση.


Περιμένουμε λοιπόν με ιδιαίτερη αγωνία αγαπητέ αναγνώστη, να δούμε ποιο άλλο σχέδιο θα εφεύρουν οι μαθητευομενοι μάγοι μας για να αποφύγουν την αναπόφευκτη διόρθωση. Και για όσους γκρινιάζουν ότι η «διόρθωση» θα είναι υπερβολικά καταστροφική,υπενθυμίζουμε την φράση του Μπιλ Μπόνερ:

«Κάθε διόρθωση είναι ανάλογη της παραπλάνησης που προηγήθηκε».


Α ναι. Να και ένα μικρό tip από τον καθηγητή του Χάρβαρντ κο Jeffrey Miron για το λόγο της αποτυχίας κάθε bailout που σχεδιάστηκε ως τώρα:

" (...) lack of transparency is a crucial impediment to new investment, and therefore to new lending.Government injection of cash, however, does little to improve transparency. A bank with complicated, depreciated assets is in much the same position after the government gives it cash as it was before, since outside investors will still have limited information about the solvency of any individual bank."


ps credit goes to daily reckoning desidooru salloon για το εξαιρετικό ποστ που στάθηκε η έμπνευση των παραπάνω

Αυτό το Σάββατο. Διαδώστε το! ;-)

στην σελίδα http://www.youtube.com/watch?v=tRNLayIBfz8 στο δεξί γκρι κουτάκι κάντε copy την γραμμή που έχει στο Embed
και μετά paste στο post του blog σας :-)

Re: Krugman Nobel Prize

Friedrich August von Hayek's speech at the Nobel Banquet, December 10, 1974:

Your Majesty, Your Royal Highnesses, Ladies and Gentlemen,

Now that the Nobel Memorial Prize for economic science has been created, one can only be profoundly grateful for having been selected as one of its joint recipients, and the economists certainly have every reason for being grateful to the Swedish Riksbank for regarding their subject as worthy of this high honour.

Yet I must confess that if I had been consulted whether to establish a Nobel Prize in economics, I should have decidedly advised against it.

One reason was that I feared that such a prize, as I believe is true of the activities of some of the great scientific foundations, would tend to accentuate the swings of scientific fashion.

This apprehension the selection committee has brilliantly refuted by awarding the prize to one whose views are as unfashionable as mine are.

I do not yet feel equally reassured concerning my second cause of apprehension.

It is that the Nobel Prize confers on an individual an authority which in economics no man ought to possess.

This does not matter in the natural sciences. Here the influence exercised by an individual is chiefly an influence on his fellow experts; and they will soon cut him down to seize if he exceeds his competence.

But the influence of the economist that mainly matters is an influence over laymen: politicians, journalists, civil servants and the public generally.

There is no reason why a man who has made a distinctive contribution to economic science should be omnicompetent on all problems of society - as the press tends to treat him till in the end he may himself be persuaded to believe.

One is even made to feel it a public duty to pronounce on problems to which one may not have devoted special attention.

I am not sure that it is desirable to strengthen the influence of a few individual economists by such a ceremonial and eye-catching recognition of achievements, perhaps of the distant past.

I am therefore almost inclined to suggest that you require from your laureates an oath of humility, a sort of hippocratic oath, never to exceed in public pronouncements the limits of their competence.

Or you ought at least, on confering the prize, remind the recipient of the sage counsel of one of the great men in our subject, Alfred Marshall, who wrote:

"Students of social science, must fear popular approval: Evil is with them when all men speak well of them".

(From Les Prix Nobel en 1974, Editor Wilhelm Odelberg, [Nobel Foundation], Stockholm, 1975)

Άραγε ο Paul Krugman θα ικανοποιούσε την, προτεινόμενη από τον Hayek, απαίτηση ο υποψήφιος για το βραβείο να μην υπερβαίνει σε δημόσιες δηλώσεις τα όρια της ικανότητας του; Εδώ που τα λέμε ούτε ο Hayek απέφυγε να γράψει εκλαϊκευμένα, αλλά απ'όσο γνωρίζω δεν ήταν ποτέ κομματικό φερέφωνο. Από την άλλη, όπως και η ίδια η επιτροπή για το βραβείο ανέφερε, ο Krugman είναι γνωστός για τα εξαιρετικώς κομματικά κατά τη γνώμη πολλών, μπλογκο-δημοσιογραφικά γραπτά του.

Ενημέρωση στις 16/10/2008:

Δεν ισχυρίζομαι σε καμμία περίπτωση ότι ο Krugman δεν άξιζε να πάρει το Nobel. Για την ακρίβεια δεν ξέρω αν άξιζε ή όχι: εφόσον δεν είμαι ειδικός στον τομέα της έρευνας του αναγκαστικά βασίζομαι σε ότι διαβάζω για αυτόν σε προσιτά για μένα κείμενα και συμπεραίνω ότι έχει κάνει πολύ σημαντικά πράγματα σε κάποιους τομείς των οικονομικών. Άρα μπορεί να αξίζει το βραβείο αλλά, ούτως ή άλλως, δεν θα αισθανόμουν άνετα να κρίνω εάν κάποιος άλλος οικονομολόγος είναι καλύτερος από τον Krugman επί καθαρά επιστημονικών θεμάτων.

What You Could Get for $700 Billion

Pay the Salaries of 22 Million People
Establish Universal Health Coverage
Purchase a Communications System for Emergency Medical Services
Build Levees around New Orleans
Buy Denmark -- Twice
Finance Germany's Entire National Budget for Over a Year
Fight Poverty in Africa for 10 Years
Finance all US Intelligence Operations for 15 Years
Launch Multiple "New Deals"
Save the Earth (Instead of Banks)
Stay in Afghanistan and Iraq for another Seven Years
Fly to the Moon, Repeatedly

What You Could Get for $700 Billion

Ενα νέο New Deal; Όχι,ευχαριστώ!

Στον μακρύ κατάλογο των ιστορικών γεγονότων που η μετέπειτα ιστοριογραφία μεγέθυνε, ανάπλασε και μυθοποίησε εργολαβικά, ξεχωρίζει το πρόγραμμα του προέδρου των ΗΠΑ. Φ.Ν.Ρούζβελτ,γνωστό στους περισσότερους με τον όρο “NEW DEAL”. To συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο που ξεκίνησε χοντρικά μετά το μεγάλο κραχ και έληξε με την έναρξη του δευτερου παγκόσμιου πολέμου, επανέρχεται στον πολιτικό διάλογο κάθε φορά που η παγκόσμια οικονομία διέρχεται κρίση και ο κόσμος αναζητά σωτήρες,μεσσίες και λοιπούς σόουμεν-τυχοδιώκτες για να του δώσουν μια σταγόνα ελπίδας, και μερικά ευρώ.

Ο λόγος του περιστασιακού βρυκολακιάσματος εκείνης της σκοτεινής εποχής είναι ότι έχει επικρατήσει η γενική εντύπωση πως η Υφεση προκλήθηκε εξαιτίας των laissez faire πολιτικών του Προέδρου Χούβερ και ξεπεράστηκε με τις κρατικιστικές πολιτικές του αντικαταστάτη του. Έτσι, οι σύγχρονοι world-improvers φτάνουν να απαιτούν ένα νέο New Deal για να ξεπεραστεί η κρίση που υποτίθεται πως προκάλεσε ο... «αχαλίνωτος καπιταλισμός».

Καταρχάς,όπως σε κάθε παραμύθι,έτσι και στο συγκεκριμένο,το ψέμμα ξεκινάει ήδη από το πρώτο λεπτό της διήγησης. Είναι λαθος ότι ο πρόεδρος Χούβερ ακολούθησε μια laissez faire πολιτική καθ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Αντίθετα έσπευσε να βάλει το λιθαράκι του μετά το Κραχ, αποκόπτοντας τις παγκόσμιες αγορές αγροτικών προιόντων με την αυξηση των δασμών, αυξάνοντας την φορολογία σε ανήκουστο βαθμό και παρεμβαίνοντας με πολλούς και διάφορους τρόπους στις διεργασίες της αγοράς.

Και ύστερα ήρθε ο Σωτήρ. Με τη ρητορική του, το στυλ του, τους ειδικοσυμβούλους του και το Νέο Πρόγραμμα του.Όπως όλοι οι σωτήρες, από τον Αλκιβιάδη ως το Στάλιν,έτσι και αυτός «είχε σχέδιο». To σχέδιο ήταν απλό: Κράτος-Κράτος-Κράτος. Έστησε κρατικοδίαιτα καρτέλ.Αυξησε κι άλλο τους φόρους.Έριξε λεφτά σε δημόσια έργα. «Έτσι» μας λένε οι κρατιστες, «σώθηκε η οικονομία των ΗΠΑ»

Όμως σώθηκε όντως η οικονομία από το New Deal?Μην είστε σιγουροι.Σε εργασία τους οι οικονομολόγοι Cole Harold L και Ohanian Lee συμπεραίνουν πως οι πολιτικές του New Deal ευθύνονται για την ιδιαίτερα ασθενή και καθυστερημένη πορεία της ανάκαμψης μετά τη Μεγάλη Ύφεση καθώς συνεισέφεραν στη μείωση της κατανάλωσης,της παραγωγής και στην ανεργία σε σημαντικό βαθμό. Καταλήγουν δε ότι «οι πολιτικές του New Deal στον τομέα της εργασίας και της βιομηχανίας δεν οδήγησαν στην ανάκαμψη της οικονομίας από την Υφεση όπως ήλπιζε ο Ρούζβελτ»


Το εθνικό εισόδημα των ΗΠΑ του 1937 είχε φτάσει μόλις το 85% του εισοδήματος στα 1929, ενώ στην Αγγλία το αντιστοιχο ποσοστό ήταν 124% .Οι πολιτικές του Κεντρικού Σχεδιασμού αφαίμασσαν τους φτωχότερους πληθυσμούς του Νότου μετακινώντας κεφάλαια -και επενδύσεις- στις Δυτικές και ανατολικές πολιτείες όπου τα εισοδήματα ήταν 60% υψηλότερα.

Η ανεργία το 1938 (μετα απο πέντε χρόνια συνεχους εφαρμογής του New Deal) έφτανε το 20% του εργατικού δυναμικού Άλλωστε όπως επισημαίνει και ο Jim Powel, ο μέσος όρος της ανεργίας καθ όλη τη διάρκεια του New Deal έφτανε το 17% .Γι αυτό το λόγο ο Henry Morgenthau έγραψε στο ημερολόγιο του το 1939 : «Δοκιμάσαμε να ξοδεψουμε λεφτά. Ξοδευουμε περισσότερο από όσο ξοδέψαμε ποτέ πριν κι αυτό δεν λειτουργεί (...) 8 χρόνια μετά την έναρξη της ηγεσίας μας, έχουμε ίδια ποσοστά ανεργίας με τότε που ξεκινήσαμε».


Ο ίδιος ο Ρούζβελτ αντιμετώπιζε τη διαρκή κρίση με τον τυπικό πανικό που πλημμυρίζει κάθε Κεντρικό Σχεδιαστή: ξεσπαθώνε σε καθε δημοσια τοποθέτηση του κατά της ελεύθερης αγοράς, έβριζε τους «μεγάλους επιχειρηματίες», διέταζε το FBI να διερευνήσει αν υπήρχε κάποια συνομωσία του Μεγάλου Κεφαλαιου που εμπόδιζε την ανάκαμψη της οικονομίας (δεν βρέθηκε καμία). Τελικά ο πόλεμος έδωσε «μια κάποια λύση» στην αποτυχημένη πολιτική ηγεσία που έκανε με περισσή χαρά και ανυπομονεσία αυτό το αιματοβαμμένο «άλμα προς τα εμπρός».

Γίνεται λοιπόν ξεκάθαρο ότι οι πολιτικές του Ρούζβελτ,και του προκατόχου του κατάφεραν να μετατρέψουν την Υφεση σε μια αργή,μακρόσυρτη διαδικασία οικονομικής αποσύνθεσης,που τελικά ξεπεράστηκε μέσα στα σφαγεία του Β¨ παγκοσμίου πολέμου.

Το 1939, μετά από έξι χρόνια εφαρμογής του λεγόμενου New Deal τα 2/3 των Αμερικανών θεωρούσαν ότι η πολιτική του Ρούζβελτ απέναντι στις επιχειρήσεις εμπόδιζε την ανάπτυξη της οικονομίας. Αλλά τι ξέρουνε αυτοί; Η προεδράρα (όχι ο Τσίπρας,ο Γ.Α.Π.) θεωρεί «κλειδί» για την σωτηρία μας την εφαρμογή ενός νέου New Deal, ενός New New Deal, που θα μας οδηγήσει όπως και το προηγούμενο στα χαρακώματ... στην γη της επαγγελίας θέλω να πω...

Τελικά η προπαγάνδα, και η πολιτική μυωπία ήταν είναι και θα είναι υπαίτιοι για κάθε οικονομική συμφορά από δω ώς την αιωνιότητα...

Η σιδερένια γροθιά του σύντροφου Γκόρντον Μπράουν

Η ομαλότητα δεν ταιριάζει στον Γκόρντον Μπράουν....Στους ήσυχους, βαρετούς καιρούς που ζούσαμε μέχρι πριν ένα μήνα, η δημοτικότητα του βρετανού πρωθυπουργού βούλιαζε και οι βουλευτές του Εργατικού Κόμματος κατέστρωναν σχέδια για το πώς θα τον ξεφορτωθούν !

Και να που με την οικονομική κρίση ο Μπράουν ξαναγεννιέται από τις στάχτες του ! Ο παλιός σοσιαλιστής που θυμήθηκε το ένδοξο παρελθόν του, ο αμετανόητος κρατιστής που βρέθηκε επιτέλους στο στοιχείο του, ο αποφασιστικός ισχυρός ανήρ που δε διστάζει να δράσει όταν οι άλλοι αναλώνονται σε ατέρμονες συζητήσεις! Με γρήγορες κινήσεις και με μια ανεξάντλητη ενεργητικότητα , εθνικοποιεί τράπεζες, παρέχει αφειδώς κρατικό χρήμα, θέλει να βάλει νέους κανόνες στο διεθνές οικονομικό σύστημα! Οι Γάλλοι, σαγηνευμένοι ήδη από την εποχή του Βασιλιά Ήλιου και του Ναπολέοντα , με την ιδέα της ισχυρής ηγεσίας και του μεγάλου κράτους, εκστασιάζονται μαζί του και τον αποκαλούν "μάγο" !

"Ζούμε σε κρίσιμους καιρούς", δηλώνει ο Γκόρντον Μπράουν με ύφος που θυμίζει Τσώρτσιλ και συγκαλεί "πολεμικό Υπουργικό Συμβούλιο" για την οικονομία ! Η οικονομική κρίση με όρους πολέμου και ένα περίεργο πράγμα: να έρχεται τελευταία ξανά και ξανά στο μυαλό μου εκείνος ο ξεχασμένος Αμερικάνος συγγραφέας , ο Randolph Bourne που μέσα στις φλόγες του Α'Παγκοσμίου Πολέμου, βαριά άρρωστος, δεν κουραζόταν να φωνάζει πως "ο πόλεμος είναι η υγεία του κράτους" !

Α, ναι...Του πάει πολύ η στολή του σύντροφου Γκόρντον Μπράουν.

Ημέρες Ελευθερίας 08: Ανοιχτές συζητήσεις

Αισιοδοξία, Εξωστρέφεια, Ανοικτή κοινωνία. Μια άλλη πολιτική πρόταση. Κόντρα στο ζοφερό κλίμα των ημερών, η Φιλελεύθερη Συμμαχία, ένα κόμμα ενεργών πολιτών, διοργανώνει το 2ο Συνέδριό της στο ξενοδοχείο President (Λεωφόρος Κηφισίας 43, Αμπελόκηποι, Αθήνα) στις 18-19 Οκτωβρίου 2008.

Αρνούμενοι τη σκανδαλολογία, τη μιζέρια και την εσωστρέφεια, συζητάμε για την Ευρώπη και τον κόσμο, για την ελεύθερη οικονομία, για την ανοικτή κοινωνία, για την κοινωνία των πολιτών και το διαδίκτυο, για το φιλελευθερισμό και την αριστερά. Η Φιλελεύθερη Συμμαχία προσκαλεί κάθε ενεργό πολίτη να παρευρεθεί. Ειδικά η πρώτη μέρα είναι αφιερωμένη σε μια σειρά ανοιχτών συζητήσεων ευρύτερου ενδιαφέροντος, που έρχονται να τονίσουν την επικαιρότητα της πολιτικής πρότασης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας.


Το πρόγραμμα του Σαββάτου 18/10/08:


11.00 – 13.00: Συζήτηση με θέμα: «Φιλελευθερισμός και νέα επιχειρηματικότητα»
Συντονιστής: κ. Θανάσης Μαυρίδης, δημοσιογράφος Ομιλητές:
• κ. Βασίλης Αλιβιζάκος, μέλος της ομάδας «Γενιά των 700ευρώ»
• κ. Γιώργος Τζιραλής, διοργανωτής του OpenCoffee
• κ. Ζανό Απικιάν, επιχειρηματίας, Συντονιστής της Περιφερειακής Κίνησης Θεσσαλονίκης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
• κ. Ιωάννης Γιαννίτσιος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, DATACON AE
• κ. Τάσος Αβραντίνης, Αντιπρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
• κ. Φώτης Περλικός, Πρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας


13.00 – 15.00: Συζήτηση με θέμα: «Ένα φιλελεύθερο μέλλον για την Ευρώπη»
Συντονιστής: κ. Τάκης Μίχας, δημοσιογράφος
Ομιλητές:
• κ. Daniel Daianu μέλος της φιλελεύθερης ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρώην υπουργός οικονομικών της Ρουμανίας (1997/1998)
• κ. Κωνσταντίνος Ζώρας, Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Αιγαίου
• κ. Μιχαήλ Τσινισιζέλης Καθηγητής Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών
• κ. Θανάσης Παπανδρόπουλος, δημοσιογράφος, επ.μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
• κ. Νίκος Ράπτης, δρ. εκπαιδευτικός, διαχειριστής της ιστοσελίδας της «Προοδευτικής Πολιτικής»
• κ. Μανώλης Μανωλεδάκης, Αντιπρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας


16.00 – 18.00: Συζήτηση με θέμα: «Ιδιωτικότητα για τους ιδιώτες, Δημοσιότητα για το Δημόσιο»
Συντονιστής: κ. Πάσχος Μανδραβέλης, δημοσιογράφος
Ομιλητές για θέματα e-privacy:
• κ. Γιώργος Πάνζαρης, ιστολόγιο “The Reality Tape”
• κ. Δημοσθένης Καπώνης, ιστολόγιο “Cosmix”
Ομιλητές για θέματα πρόσβασης και επαναχρησιμοποίησης των Δημόσιων Δεδομένων, από την πρωτοβουλία 4Δ:
• κ. Παναγιώτης Βρυώνης, ιστολόγιο “vrypan|net”
• κ. Σπύρος Ντόβας, ιστολόγιo “Πολιτεύομαι“, ιδρυτικό μέλος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας


18.00 – 20.00: Συζήτηση με θέμα: «Φιλελευθερισμός και Αριστερά»
Συντονιστής: κ. Δημήτρης Σκάλκος, πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος, Γενικός Γραμματέας της Φιλελεύθερης Συμμαχίας
Ομιλητές:
• κ. Ανδρέας Ανδριανόπουλος, π.Υπουργός
• κ. Διονύσης Γουσέτης, αρθρογράφος
• κ. Ιωάννης Κάλλας, αν. καθηγητής κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
• κ. Μάνος Μαραγκουδάκης, επ. καθηγητής κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
• κ. Δημήτρης Καλουδιώτης, πολιτικός μηχανικός, πρώην ΓΓ του Υπουργείου Ανάπτυξης
• κ. Μάνος Ματσαγγάνης, Επίκουρος Καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
• κ. Θοδωρής Πελαγίδης, Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης Πανεπιστημίου Πειραιώς
• κ. Άρης Χατζής, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας & Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
• κ. Στρατής Κατάκος, εκπαιδευτικός, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Φιλελεύθερης Συμμαχίας


Σας περιμένουμε όλους!

Η κατάρρευση του "πραγματιστικού φιλελευθερισμού" και η ανάγκη μιας φιλελεύθερης ουτοπίας

"What we lack is a liberal utopia, a program which seems neither a mere defense of things as they are nor a diluted kind of socialism, but a truly liberal radicalism which does not spare the susceptibilities of the mighty (including the trade unions), which is not too severely practical, and which does not confine itself to what appears today as politically possible."

Friedrich A. Hayek

Τις τελευταίες ημέρες, βρέθηκα στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να απολογούμαι για την οικονομική κρίση στις Η.Π.Α και τη δήθεν αποτυχία της ελεύθερης αγοράς. Τί περίεργο, αλήθεια, ένας φιλελευθερος να πρέπει να απολογείται για την αποτυχία του κορπορατισμού και του κρατικού παρεμβατισμού ! Τα επιχειρήματα μου για τον ημικρατικό χαρακτήρα των Fannie Mae και Freddie Mac καθώς και για τα παιχνιδάκια της FED με τα επιτόκια, συνήθως έπεφταν στο κενό.Και για να είμαστε δίκαιοι, το παραπάνω φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά και γενικότερα ευρωπαϊκό (στην Αμερική ακόμη ακούγεται ο αντίλογος). Στην Ευρώπη , αν ξεφυλλίσεις τις μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες ,είτε δεξιές είτε αριστερές, ή αν ακούσεις πολιτικούς όλου του ιδεολογικού φάσματος (από τον Νικολά Σαρκοζί μέχρι τον Όσκαρ Λαφοντέν) θα διαπιστώσεις μια θαυμαστή ομοφωνία για τα αίτια της κρίσης: αποκλειστικός υπεύθυνος είναι ο... αχαλίνωτος φιλελευθερισμός και η απουσία κρατικού ελέγχου στο αμερικάνικο χρηματοπιστωτικό σύστημα!

Οι λόγοι γι' αυτή την κατάσταση είναι πολλοί. Σίγουρα το κυριάρχο ιδεολογικό κλίμα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ευνοεί τον κρατισμό, και είναι κυριάρχη μια δαιμονοποίηση του φιλελευθερισμού, ο οποίος κατηγορείται για όλα τα δεινά της ανθρωπότητας: από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, μέχρι τα ακριβά εισιτήρια στη συναυλία της Μαντόνα! Δε θα ήθελα, όμως να σταθώ σ'αυτή τη παράμετρο αλλά να επικεντρωθώ περισσότερο στις δικές μας ευθύνες. Άραγε εμείς, οι Ελλήνες και Ευρωπαίοι φιλελεύθεροι, τί ευθύνες έχουμε για την τωρινή κατάσταση; Γιατί αφήσαμε να δημιουργήθει αυτή η τεράστια παρεξήγηση; Γιατί ο πολύς κόσμος έχει απόλυτη άγνοια για το τί είναι φιλελευθερισμός και τί αρχές πραγματικά πρεσβεύει;

Θα ήθελα να σταθώ σε δύο σημεία. Δυστυχώς, ο φιλελευθερισμός στην Ευρώπη, έχει έναν έντονα πραγματιστικό, διαχειριστικό και τεχνοκρατικό χαρακτήρα. Του λείπει παντελώς το ριζοσπαστικό στοιχείο. Η αντικρατικιστική παράδοση στις ευρωπαϊκές χώρες είναι ανύπαρκτη ή απλά ξεχασμένη. Οι περισσότεροι "φιλελεύθεροι" διανοούμενοι επιλέγουν τον φιλελευθερισμό, απλά επειδή απέτυχε ο σοσιαλισμός και επειδή πιστεύουν πως σε αυτή τη φάση έτσι θα δουλέψει καλύτερα το σύστημα. Δεν υπάρχει μια συγκροτημένη φιλοσοφία που να αναδεικνύει το πρωτείο του ατόμου, με αποτέλεσμα ο ευρωπαϊκός φιλελευθερισμός να είναι συνήθως νερωμένος και κακοχωνεμένος και πολλοί στοχαστές που πλασάρονται στην κοινή γνώμη σαν φιλελεύθεροι να μπερδεύουν τον φιλελευθερισμό με τον κορπορατισμό και την άνευ όρων υπεράσπιση του μεγάλου κεφαλαίου.

Επιπλέον, σαν αντίδραση στον πρωτόγονο αντιαμερικανισμό της Άκρας Αριστεράς και της Άκρας Δεξιάς και νιώθοντας την ανάγκη να βρούμε ένα φιλελεύθερο πρότυπο, πολλοί από μας υιοθετήσαμε έναν κακώς εννοούμενο φιλοαμερικανισμό. Κάποιοι φιλελεύθεροι δεν κουράζονται να γράφουν παιάνες για το αμερικάνικο μοντέλο και έχουν την εντύπωση πως ότι συμβαίνει σε αυτή τη χώρα είναι το απαύγασμα του laissez faire. Αυτού του είδους οι φιλελεύθεροι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να υποστηρίζουν, με πάθος ,κατεξοχήν κρατικίστικους θεσμούς όπως η FED και το fiat money ,αδιαφορούν για το ότι η αμερικάνικη εξωτερική πολιτική των τελευταίων 60 ετών έχει δημιουργήσει έναν πραγματικό Λεβιάθαν μέσα στις Η.Π.Α. ενώ ο Αλαν Γκρίνσπαν υμνείται σαν ο σοφός γκουρού των ελεύθερων αγορών .

Όμως, οι Η.Π.Α. πολύ απέχουν από το να είναι ένας laissez faire παράδεισος ! Και τα πράγματα δεν άλλαξαν ξαφνικά τα τελευταία χρόνια, με τον έντονο κρατικό παρεμβατισμό της κυβέρνησης Μπους, όπως θέλουν να πιστεύουν ορισμένοι. Ήδη με την εισαγωγή του φόρου εισοδήματος το 1913, και την ίδρυση της FED τον ίδιο χρόνο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απέκτησε τεράστια δύναμη. Το New Deal , οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και ο Ψυχρός Πόλεμος άλλαξαν για πάντα τις σχέσεις των πολιτών με την κυβέρνηση και ισχυροποίησαν ακόμη περισσότερο το αμερικανικό κράτος. Η παρεμβατική εξωτερική πολιτική μετά τον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και τα πολλά φιλόδοξα κοινωνικά προγράμματα Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, έχουν εκτοξεύσει τις δημόσιες δαπάνες και τα ελλείματα, σε επίπεδα πρωτόγνωρα στην αμερικάνικη ιστορία.Το Πεντάγωνο είναι πια μια τεράστια γραφειοκρατία που πολύ θα ζήλευαν οι ιθύνοντες της παλαι ποτε Σοβιετικής Ένωσης, ενώ οι εταιρίες που εξαρτώνται από τις κρατικές στρατιωτικές δαπάνες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αμερικάνικης οικονομίας.

Πώς λοιπόν, πρέπει να απαντήσουν οι Ευρωπαίοι και Έλληνες φιλελεύθεροι στις προκλήσεις που γεννά η παρούσα οικονομική κρίση ; Ο φιλελευθερισμός δεν έχει να απολογηθεί για τίποτε. Πείτε το μικτή οικονομία, πείτε το κορπορατισμό, πείτε το κρατικό καπιταλισμό, πάντως το σύστημα που τώρα δοκιμάζεται δεν είναι η ελεύθερη αγορά. Η λύση για τους φιλελεύθερους δεν είναι η μετριοπάθεια και ο συμβιβασμός με τα χειρότερα στοιχεία του υπάρχοντος συστήματος. Ο φιλελευθερισμός του 21ου αιώνα, πρέπει να γίνει λιγότερο πραγματιστικός, και να πάψει να ταυτίζεται με ότι γίνεται στην άλλη πλεύρα του Ατλαντικού. Πρέπει να δώσει ξανά έμφαση στο ότι το μεγάλο κεφάλαιο μπορεί να γίνει ο χειρότερος εχθρός της ελεύθερης αγοράς, όταν συμμαχεί με το κράτος για να μεγιστοποιήσει τα κέρδη του.Πρέπει να τονίσει πως ο παρεμβατισμός της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής, είναι κατεξοχήν αντιφιλελεύθερος. Πρέπει να συνειδητοποιήσει πως θεσμοί όπως η FED και το fiat money δίνουν τεράστια ευχέρεια στο κράτος να παρεμβαίνει στην οικονομική ζωή, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα σημερινά αδιέξοδα. Οι Αμερικάνοι libertarians και ειδικά η Αυστριακή Σχολή ,ασκούν σήμερα την πιο αυστηρή κριτική στις δομές του αμερικάνικου οικονομικού συστήματος (είχαν προειδοποιήσει εδώ και χρόνια για τη σημερινή κρίση) , και δείχνουν το δρόμο στους Ευρωπαίους και Έλληνες φιλελεύθερους. Ο φιλελευθερισμός μπορεί να εμπνεύσει τους νέους σήμερα, μόνο προσφέροντας το δικό του εναλλακτικό ριζοσπαστικό όραμα , ή, αν θέλετε, τη δική του ουτοπία, όπως μας παρότρυνε ο Hayek ήδη από το 1949 . Γιατί ούτε σε μας αρέσει το σημερινό σύστημα και θέλουμε να το αλλάξουμε ριζικά. Όχι όμως ,όπως προτείνει η Αριστερά, με περισσότερο κράτος και περισσότερη γραφειοκρατία, αλλά με δραστικά λιγότερο κράτος και περισσότερη ελευθερία!

Πριν από 2 χρόνια σε αυτό εδώ το μπλογκ, έγραψα ένα κείμενο όπου επισήμανα τους κινδύνους από εναν διαχειριστικό φιλελευθερισμό που ταυτίζεται άκριτα με το αμερικάνικο οικονομικό μοντέλο. Νομίζω πως η κατακλείδα αυτού του κειμένου, διατηρεί και σήμερα την επικαιρότητα της :

"Τελικά ποιόν φιλελευθερισμό θέλουμε για τον 21o αιώνα; Ο φιλελευθερισμός από το ξεκίνημα του, τον 18ο αιώνα, ήταν μια δύναμη προοδευτική, αντίθετος με κάθε κατεστημένη εξουσία.Δεν του αξίζει σήμερα να γίνει μια δύναμη συντηρητική, απολογητής του status-quo και της πολιτικής χωρών που υποτίθεται πώς είναι φιλελεύθερες. Υποθηκεύει το μέλλον του , με αυτόν τον τρόπο..."

Ο κανόνας της σιωπής

Η διαγραφή του βουλευτή Δράμας κ. Δαϊλάκη επιβεβαιώνει την ουσιαστική κατάργηση του κοινοβουλευτισμού στη χώρα μας.

Αφού λοιπόν ο βουλευτής μπορεί να υπάρχει μόνο ως φερέφωνο του εκάστοτε αρχηγού κόμματος ή, ακόμη χειρότερα, του πρωθυπουργού της χώρας, προτείνω την παρακάτω ‘μεταρρύθμιση’. Κατάργηση της Βουλής και αντικατάστασή της από μια στρογγυλή τράπεζα όπου οι αρχηγοί όλων των κομμάτων, με εκλογικό ποσοστό πάντα μεγαλύτερο του 3%), θα συζητούν ανενόχλητοι όλα τα πολιτικά ζητήματα ώστε στο τέλος να γίνει αυτό που υποστηρίζει ο αρχηγός του κόμματος με τη μεγαλύτερο ποσοστό. Η ουσία της δημοκρατίας μας, ως έχει, δεν αλλάζει, ενώ μειώνουμε δραστικά τα έξοδα του κράτους και τη σχετική γραφειοκρατία, και περιορίζουμε στο ελάχιστο τα πρόσωπα που μπορούν να γίνουν θύματα – ή θύτες – φαινομένων διαφθοράς. Είναι αυτή όμως η δημοκρατία που μας αξίζει;

Ο κ. Δαϊλάκης έκανε το λάθος να εκφράσει την άποψή του παρά τις σαφέστατες εντολές του πρωθυπουργού για το αντίθετο.
Σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία όμως, το τι θα πουν και τι δε θα πουν οι βουλευτές αφορά αποκλειστικά αυτούς και τους ψηφοφόρους τους, και όχι την εκάστοτε κυβέρνηση. Τι κι αν ακουστούν διαφωνίες για τους χειρισμούς του κυβερνητικού επιτελείου; Τι κι αν καταψηφιστεί ένα νομοσχέδιο; Είδε κανείς τις κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας, των ΗΠΑ, της Ολλανδίας, να καταρρέουν κάθε φορά που κάποιο νομοσχέδιο καταψηφίζεται; Φυσικά και όχι. Μόνο όταν η αρχή της διάκρισης των εξουσιών βρίσκεται στο καλάθι των αχρήστων, θεωρείται αυτονόητο ότι οι βουλευτές που εκλέγονται με το κυβερνών κόμμα οφείλουν να στηρίζουν κάθε απόφαση της κυβέρνησης.

Το Σύνταγμά μας, σε ένα από τα πιο φωτεινά σημεία του, ξεκαθαρίζει ότι «οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση.» Ο κανόνας της ‘σιωπής των βουλευτών’ αν και όχι προφανώς παράνομος, είναι σίγουρα αντιδημοκρατικός και οδηγεί στον εκφυλισμό του πολιτεύματός μας.

Το σημερινό πολιτικό σκηνικό δεν μοιάζει σε τίποτα με την περίοδο 1990-93. Κανένας βουλευτής της ΝΔ δεν έχει αποσύρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση, και κανείς δε φαίνεται να έχει τέτοιες προθέσεις. Αν ο πρωθυπουργός αποφασίσει να διαγράψει ακόμη ένα βουλευτή του κόμματός του για να οδηγήσει τη χώρα σε μια ακόμη αδικαιολόγητη εκλογική αναμέτρηση, θα έχουμε κάθε λόγο να είμαστε δύσπιστοι στο όποιο ‘εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας’ κι αν επικαλεστεί. Κι αν επιβραβεύσουμε και τότε, ακόμη μια φορά, την ανεύθυνη αυτή συμπεριφορά, ας αναλάβουμε και τις ευθύνες μας.