Economic freedom is an essential requisite for political freedom. By enabling people to cooperate with one another without coercion or central direction, it reduces the area over which political power is exercised.
Milton Friedman
Milton Friedman
Ένα από τα θεμέλια του σύγχρονου φιλελευθερισμού είναι η προτεραιότητα που δίνει στο άτομο να διαχειρίζεται ελεύθερα χωρίς περιορισμούς του πόρους του. Η μεγιστοποίηση της οικονομικής ελευθερίας μιας κοινωνίας και των οικονομικών επιλογών του ατόμου βρίσκεται στον πυρήνα κάθε πραγματικά φιλελεύθερης πολιτικής και είναι ένα από τα βασικότερα εργαλεία μιας ανοιχτής κοινωνίας όχι μόνο για να παράγει ευημερία αλλά και για να διασφαλίζει την δημοκρατία και τις πολιτικές ελευθερίες. O βαθμός οικονομικής ελευθερίας κάθε κοινωνίας είναι μέγεθος μετρήσιμο και κάθε χρόνο δημοσιεύονται με βάση αυτόν εκθέσεις κατάταξης των διαφόρων χωρών.Τα συμπεράσματα των συγκρίσεών τους είναι πραγματικά εντυπωσιακά, αν και σπάνια γίνεται λόγος για αυτά στην χώρα μας. Όχι μόνο λόγω της απαράδεκτης θέσης μας , αλλά και διότι διαψεύδουν τις συνεχώς αναμασώμενες κυρίαρχες ιδεολογικές καραμέλες, που διαστρέφουν και συκοφαντούν κάθε πολιτική αύξησης των οικονομικών μας ελευθεριών. Βέβαια στην Ελλάδα ο παραλογισμός έχει ξεφύγει σε βαθμό να κατηγορείται ως "νεοφιλελεύθερη λαίλαπα" σχεδόν οποιαδήποτε κυβερνητική επιλογή, άσχετα με τα χαρακτηριστικά της. Ας δούμε λίγα στοιχεία για την οικονομική ελευθερία:
Η οικονομική ελευθερία σχετίζεται απόλυτα με το κατακεφαλήν εισόδημα. Μπορεί να υπάρχουν διακυμάσνεις και κάποιες εξαιρέσεις, αλλά η τάση είναι ξεκάθαρη: μια χώρα με οικονομικές ελευθερίες είναι κατά τεκμήριο πολύ πιο πλούσια από όσες επιμένουν σε παρεμβατικές επιλογές που περιορίζουν και καταπατούν την οικονομική ελευθερία του ατόμου:
H εξήγηση έρχεται από την πολύ στενή συσχέτιση οικονομικής ελευθερίας και ανάπτυξης. Μπορεί να συνυπάρχουν διάφορες συγκυρίες σε κάθε χώρα σε μια δεδομένη στιγμή, αλλά και πάλι φαίνεται ξεκάθαρα ότι η οικονομική ελευθερία δημιουργεί πολύ ευνοϊκότερες συνθήκες ανάπτυξης. Για μια χώρα που θέλει να ξεφύγει από τον κύκλο της ανέχειας, η υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων που αυξάνουν την οικονομική ελευθερία είναι αναγκαία συνθήκη, ίσως όχι παντά και ικανή από μόνη της:
Γεγονός απόλυτα λογικό, αφού το πόσο πιο ελεύθερη είναι μια οικονομία είναι από τα βασικότερα κριτήρια που την κάνουν ελκυστική σε επενδύσεις:
Όχι όμως μόνο αυτό, οι επενδύσεις σε ελεύθερες οικονομίες έχουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα:
Το μικρότερο και με λιγότερες εξουσίες κράτος είναι λιγότερο δεκτικό στην διαφθορά και υπάρχουν λιγότερα κίνητρα για να το κάνει, αφού ελέγχει πολύ μικρότερα τμήματα της οικονομικής δραστηριότητας:
Η παραοικονομία είναι μικρότερη (για την μεγάλη σημασία της ενσωμάτωσης της παραοικονομιάς περισσότερα εδώ):
Έτσι χώρες με μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία έχουν κατα τεκμήριο χαμηλότερη ανεργία:
Τι γίνεται όμως με τις ανισότητες; Όπως βλέπουμε παρά την πολύ μεγάλη διαφορά στο κατακεφαλήν εισόδημα, οι χώρες με αυξημένη οικονομική ελευθερία δεν έχουν μεγαλύτερη ανισοκατανομή εισοδήματος, αφού το φτωχότερο 10% τους έχει παρόμοιο ποσοστό με τις φτωχότερες κοινωνίες:
Η μεγάλη διαφορά όμως γίνεται όταν το εισόδημα του φτωχότερου 10% σε απόλυτες τιμές. Η ελεύθερη οικονομία δεν στοχεύει στην κατάργηση των οικονομικών ανισοτήτων. Βελτιώνει όμως το επίπεδο ζωής και το εισόδημα όλων των στρωμάτων, πράγμα που την δικαιώνει αφού τα καταφέρνει καλύτερα από κάθε παρεμβατική πολιτική. Για να θυμηθούμε και τον Rawls: inequality is acceptable only if the lot of the worst off is improved:
Επιπλεόν, το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν κάτω από τα όρια τη φτώχειας μειώνεται:
Η παιδική εργασία μηδενίζεται στις χώρες με αυξημένο βαθμό οικονομική ελευθερίας:
Οι κοινωνίες με αυξημένη οικονομική ελευθερία, προσφέρουν πολύ καλύτερες συνθήκες ζωής στους πολίτες τους:
Πέρα όμως από όλα αυτά, είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η οικονομική ελευθερία είναι σε ευθεία συσχέτιση με τις πολιτικές ελευθερίες και την δημοκρατική διακυβέρνηση. Μπορεί να υπάρχουν επιμέρους διαφοροποιήσεις, μπορεί ανελεύθερα καθεστώτα να επιλέξουν πολιτικές οικονομικής ελευθερίας (υπονομεύοντας τα θεμέλιά τους), αλλά και πάλι φαίνεται η ξεκάθαρη τάση η οικονομική φιλελευθεροποίηση να οδηγεί τελικά στην πολιτική φιλελευθεροποίηση:
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε και στην συμβολή της ελεύθερης οικονομίας στον περιορισμό των ένοπλων συγκρούσεων του πλανήτη ή στους μεγαλύτερους δείκτες προστασίας του περιβάλλοντος:
Νομίζω ότι τα παραπάνω στοιχεία επαρκούν για να δείξουν ότι οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που ζητούνε τον περιορισμό της γραφειοκρατείας, της φορολογίας, του ρόλου του κράτους ως επιχειρηματία και των μονοπωλίων του, των κανονιστικών ρυθμίσεων, των επιδοτήσεων, των παρεμβάσεων στην αγορά και την αύξηση της οικονομικής μας ελευθερίας είναι ...καταστροφικές, απάνθρωπες ή ανάλγητες! Η σοβαρότητα δεν ήταν ποτέ χαρακτηριστικό της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας...
Διαβάστε περισσότερα:
Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΩΝ ΚΑΘΕΣΤΩΤΩΝ
ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ: ΜΠΟΡΕΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ);
Economic Freedom of the World: 2005 Annual Report
Trading tyranny for freedom: How open markets till the soil for democracy
The Noble Feat of Nike
Democracy, Market Economics, and Development - An Asian Perspective
CEIP - Economic Institutions, Democracy, and Development
IMF - The Political Dimensions of Economic Reforms, Conditions for Successful Adjustment
24 σχόλια:
*Ο ορισμός του Μ. Φρίντμαν έχει σαφήνεια, και προσδιορίζει
το υποκείμενο με τη λέξη
people-λαός και όχι
με τη λέξη personal,individual or idiot ( πρόσωπο,άτομο ή ιδιώτης).
Στην ελεύθερη μετάφραση σου ατυχώς χρησιμοποιείται η λέξη άτομα.
*Η κατάταξη των χωρών δημοσιεύεται στη Wall Street Joyrnal
δεν εξυπηρετεί γιατί δεν αναφέρει τα κριτήρια κατάταξης.
*Η κατάταξη φαίνεται σωστή αλλά παραπέμπει στη κατάταξη των χωρών
ανάλογα με την αρχική τους συσώρευση πλούτου και τις
ρουσφετολογικά ευνοημένες μικρές χώρες του διεθνούς χρηματικοοικονομικού συστήματος.
*Ο ελεύθερος ανταγωνισμός είναι το ανώτατο στάδιο του εμπορίου
και επιδιωκόμενο απ όλους τους επιστήμονες και πολιτικούς
χωρίς ιδεοληψίες και παρωπίδες.
Αυτός όμως ο απρόσκοπτος ανταγωνισμός δεν είναι αυτοφυής
και κατάκτηση σε μια μόνο χώρα,
διαμορφώνεται από διαδικασίες input-output ( εισαγοξαγόμενες ).
Όταν μια χώρα έχει Θεμιτό ανταγωνισμό αυτό πιθανότατα
προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό σε μια άλλη χώρα,
βάσει του ενοποιημένου οικονομικού συστήματος εδώ και αρκετούς αιώνες,
ή ανάλογα με τους ρύπους και το νέο μηχανισμό εξαγοράς τους μεταξύ των χωρών.
*Οσο για το ποιος πληρώνει το βαρκάρη σε παραπέμπω στον Λουκιανό εκ Σαμάσοτα, Φιλόσοφο του 2ου αι. μ.χ., ο οποίος έγραψε αυτή την ιστορία. Ο νεκρός που τελικά δε πλήρωσε τον βαρκάρη για να τον πάει στον Αδη , δεν επιβάρυνε τους άλλους όπως παρανοείς αλλά έβαλε σε οικονομικά αδιέξοδα τον συναλασσόμενο του.
Επιτέλους, αυτές οι διχαστικές αντιλήψεις για το ποιός πληρώνει,
αναιρούν τον ορισμό του
Μ. Φρίντμαν που αποδεχόμαστε εξ αρχής.
Μάλλον υπάρχει πρόβλημα χρήσης της αγγλικής γλώσσας. Ο Friedman δεν χρησιμοποιεί την την έννοια people με την έννοια λαός αλλά με την έννοια άνθρωποι, και αυτό είναι ξεκάθαρο όταν λέει cooperate with one another without coercion or central direction. Δεν αναφέρεται στη συνεργασία μεταξύ λαών αλλά μεταξύ ατόμων της του ίδιου λαού, αφού ο κεντρικός σχεδιασμός που αναφέρει είναι εσωτερικό χαρακτηριστικό των κοινωνιών. Συνεχίζει ο ίδιος λέγοντας: In addition, by dispersing power, the free market provides an offset to whatever concentration of political power may arise. The combination of economic and political power in the same hands is a sure recipe for tyranny. Για οποιεσδήποτε άλλες παρερμηνείες του Friedman παραπέμπω και στο βιβλίο όπου είναι γραμμένο, το Frre to Choose.
Η μεθοδολογία για τον υπολογισμό του βαθμού οικονομικής ελευθερίας δημοσιεύεται φυσικά.
Βέβαια είδαμε ότι οι χώρες δεν είναι οικονομικά ελεύθερες επειδή είναι πλούσιες ή τσάτσοι, αλλά διότι τους προσφέρει μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης. Εκτός αν χώρες όπως η Εσθονία, η Λιθουανία, η Αρμενία ή η Αλβανία, που βρίσκονται πιο πάνω από την Ελλάδα βρίσκτναι εκεί λόγω του αρχικού συσσωρευμένου πλούτου τους ή μεγαλύτερης εύνοιας από τα τρισεκατομμύρια που έχει λάβει η χώρα μας από την ΕΕ. Η οικονομική ελευθερία δεν έρχεται σε όσους πλουτίσουν. Σε όσους είναι ελεύθεροι έρχεται ο πλούτος.
Μόνο στα σύγχρονα κράτη τα λεφτά του βαρκάρη (τα χρήματα της άπαράδεκτης πρόωρης συνταξιοδότησης στον ΟΤΕ) τα πληρώνουμε όλοι εμείς οι φορολογούμενοι, και δεν εμφανίζονται μαγικά από μια μηχανή χρήματος. Πληρώνουμε όλοι προκειμένου αντιπαραγωγικοί υπάλληλοι να πάψουν να επιβαρύνουν με την παρουσία τους μια εταιρία. η οποία έτσι θα ευνοηθεί σκανδαλωδώς σε σχέση με τον οικονομικό ανταγωνισμό της.
Αυτό φυσικά δεν έρχεται καθόλου σε σύγκρουση με το απόσπασμα του Friedman, που μιλάει για την απουσία κεντρικού σχεδιασμού (που δίνει λεφτά στον ΟΤΕ) ή κατναγκασμού (να δώσουμε εμείς λεφτά για τον ΟΤΕ).
Διχαστική αντίληψη, το μην θέλω να μου παίρνουν τα λεφτά μου με το ζόρι για κάτι που δεν μου χρειάζεται; Με ποιούς διχάζομαι; Αυτούς που νομίζουν ότι δικαιούνται μέσω του καταναγκασμού να παίρνουν τους πόρους μου; Θα το προσθέσω και αυτό στη συλλογή με τις υπόλοιπες παράλογες κατηγορίες εναντίον της ελεύθερης οικονομίας.
Ισχυρή συσχέτιση - μέχρι εκεί καλά.
Πάντως, οι δύο πρώτοι της βαθμολογίας (το κινεζικό Χονγκ-Κονγκ και η σταθερότατη καταπιεστική ψευτοδημοκρατία της Σιγκαπούρης) δε δικαιώνουν ακριβώς τον τίτλο του ποστ.
Εγώ πιστεύω ότι αυτές είναι εξαιρέσεις που επιβαιβαιώνουν τον κανόνα του τίτλου μου. Το Χόνγκ Κόνγκ, όσο ήταν αγγλική αποικία είχε πολλές περισσότερες πολιτικές ελευθερίες, και τώρα όπως και η υπόλοιπη Κίνα, είναι πάλι στο μαρκύ δρόμο του εκδημοκρατισμού.
Η ισχυρή στατιστική συσχέτιση δείχνει ξεκάθαρες τάσεις. Μπορεί ιδιομορφίες κάθε περιοχής να μη τις κάνουν τόσο εμφανείς, αλλά γι'αυτό η ανάλυση γίνεται συγκριτικά με όλες τις χώρες και όχι περιπτωσιολογικά σε συγκεκριμένα παραδείγματα.
Όταν γίνονται έρευνες για νέα φάρμακα στην ιατρική, πάντα τα συγκρίνουμε με ένα placebo, για δειχτεί η αποτελεσματικότητά τους. Το placebo φάρμακο (πχ κοινή ζάχαρη) μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα ακόμα και σε σοβαρότατες παθήσεις. Το πραγματικό φάρμακο οφείλει, για να εγκριθεί, να είναι αποτελεσματικότερο και έναντι του placebo, και έναντι των ήδη χρησιμοποιούμενων φαρμάκων.
Οι συσχετίσεις που έχουμε εδώ είναι αξιοσημείωτα ισχυρές, και η άρνηση των αποτελεσμάτων τους, είναι σαν να αρνούμαστε ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τον καρκίνο, επειδή σε 2-3 ασθενείς δούλεψε η ζάχαρη ή επειδή 1-2 πέθαναν και ας το πήραν!
*Ξεκινώ απο μια μεγάλη αλήθεια που γράφεις και της αξίζει μεγαλύτερη διάδοση,
"Σε όσους είναι ελεύθεροι έρχεται ο πλούτος"
και επαυξάνω,
Σέ όσους έρχεται η φτώχεια προέρχεται αποτην ανελευθερία τους.
Πρός το παρόν όμως ας προσδιορίσουμε τις διαφωνίες.
*power to the people,
άνθρωποι ή λαός ;
Αν προσέξεις συμφωνούμε,
άνθρωποι του ίδιου λαού.
Ο βαθμός όμως κεντρικού σχεδιασμού δε αξιολογείται μόνο απο τις κυβερνήσεις, αλλά και απο τις διεθνείς σχέσεις και απο μεγάλες υπερεθνικές εταιρίες και υπάγεται στις θεωρίες του Διεθνή καταμερισμού εργασίας τον οποίο αποσιωπά ο Μ. Φρίντμαν.
Είμαστε συνυπεύθυνοι σε αυτό το κόσμο για όσους καρπώνονται το πλούτο χωρίς άσκηση ελευθερίας αλλά με προνόμια που προέρχονται και κατάγονται απο βία και εξαναγκασμό και για όσους πούλησαν την ελευθερία τους έναντι πινακίου φακής.
Αλλά όχι και στον εξωραισμένο εξαναγκασμό να τιμήσουμε τον θύτη σαν ελεύθερο και να τιμωρήσουμε το θύμα, στο πύρ το αιώνιο.
Νομίζω ότι ο Φρίντμαν δεν συμπεριλαμβάνει τον Μακιαβελισμό στην θεώρηση του.
Τώρα ο καθένας άς τοποθετήσει εκεί που νομίζει τούς ΟΤΕ, την Εσθονία και τη Σιγκαπούρη,
αφού ουδέν κρυπτόν υπο τον ήλιο
και δε μας ξεχωρίζουν οι θέσεις για συμπάθειες και αντιπάθειες, μάς ξεχωρίζει η (αποδεικτική)Μεθοδολογία.
Έχεις δίκιο ότι έχει μεγάλη σημασία και η ελευθερία στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, όχι μόνο στις εγχώριες. Γι'αυτό αν διάβασες τα κριτήρια καθορισμού της οικονομικής ελευθερίας που χρησιμοποιήθηκαν, το πόσο περιορίζεται το διεθνές εμπόριο είναι πρώτο πρώτο.
Τελικά η χώρες που ανοίγονται στο διεθνές εμπόριο έχουν και πάλι αξιοσημείωτη συσχέτιση με αυξημένη ανάπτυξη. Δες εδώ και εδώ.
Συγμώμη, αλλά όσο και αν λυπάμαι τους ανθρώπους τους, δεν αισθάνομαι ιδιαίτερα συνυπεύθυνος για όσες χώρες αποφασίζουν να απέχουν από το παγκόσμιο σύστημα εμπορικών ανταλλαγών (πχ Βόρεια Κορέα).
θα ηθελα να δω και ενα causality test, που δυστυχως ειναι μαλλον δυσκολο να γινει. Η ερωτηση ειναι: η ελευθερια φερνει αναπτυξη ή η αναπτυξη ελευθερια?
The paper uses regression analysis to examine the effect of the components of economic freedom on growth, output and investment and finds that "economic freedom enhances growth both via increasing total factor productivity and via enhancing capital accumulation." It also identifies components that have the highest statistical effects on these variables, with the aim of informing policy makers.
Ayal, Eliezer B., and Karras Georgios (1998). Components of Economic Freedom and Growth: An Empirical Study. Journal of Developing Areas 32 (Spring): 327-38.
This paper outlines the alternative channels through which institutions affect growth, and studies the empirical relationship between institutions, investment, and growth. The empirical results indicate that (i) free-market institutions have a positive effect on growth; (ii) economic freedom affects growth through both a direct effect on total factor productivity and an indirect effect on investment; (iii) political and civil liberties may stimulate investment; (iv) an important interaction exists between freedom and human capital investment; (v) Milton Friedman's conjectures on the relation between political and economic freedom are correct; (vi) promoting economic freedom is an effective policy toward facilitating growth and other types of freedom.
Dawson, John W. (1998). Institutions, Investment, and Growth: New Cross-Country and Panel Data Evidence. Economic Inquiry 36 (October): 603-19.
This study examines the relationship between economic freedom and economic growth. The authors find that economic freedom is a "significant determinant of economic growth, even when human and physical capital, and demographics are taken into account." The authors also test for causality. They find that increases in economic freedom lead to higher economic growth but not that higher economic growth leads to higher economic freedom.
Gwartney, James, Robert Lawson and Randall Holcombe (1999). Economic Freedom and the Environment for Economic Growth. Journal of Institutional and Theoretical Economics 155 (4): 1-21.
Είναι νομίζω εμφανές ότι η οικονομική ελευθερία φέρνει ανάπτυξη και όχι το αντίθετο.
Πράγματι, η ελευθερία με τη πολική της σημασία και φέρνει και την οικονομική ανάπτυξη.
Αλλά χρειάζεται να κατανοείται ο κίνδυνος και η θυσία του εφήμερου πρός χάριν του στρατηγικού κέρδους,
οπότε χρειάζεται καλό επίπεδο μόρφωσης και ανάλογους ηγέτες.
Πάντως σταθερά αξιολόγηση "της πάνω ή κάτω βόλτας" μετριέται ολοφάνερα στα ηγετικά πρόσωπα.
*Πράγματι υπάρχει στενή σχέση ανάπτυξης και διεθνούς εμπορίου
αλλά στον περιορισμό τους φταίνε
οι χώρες που βρίσκονται υψηλά στη κατάταξη γιατί δίνουν τριπλάσιες επιδοτήσεις στους εγχώριους παραγωγούς απο τη βοήθεια σε τρίτες αδύναμες χώρες και νοθεύουν το εμπόριο με κεντρικά δχεδιασμένη παρέμβαση.
*Εχω μια ένσταση για την μετάφραση και το νόημα των αγγλικών όρων economic freedom kai free-market
νομίζω ότι εννοείται και σημαίνει περισότερο το fair-play, δηλαδή παιχνίδι με κανόνες, με θεμιτό ανταγωνισμό, τα οποία βέβαια ισχύουν όταν επικρατεί η πολιτική ελευθερία. Αρα μιλάμε για ανταγωνιστική οικονομία με θεμιτά μέσα και εν μέσω πολιτικών ελευθεριών.
Δεν νομίζω ότι η λέξη ανταγωνισμός-άμιλλα θεωρείται αρνητικά φορτισμένη και έχουμε να φοβηθούμε τη χρήση της.
Εξαιρετική η συνοψη των στοιχείων.
Το βασικό είναι πάντως να αντιληφθούμε ότι τα τελευταία χρόνια και σε συνθήκες σχετικής παγκόσμιας ομαλότητας η ελεύθερη οικονομία απλώνεται , ενισχύεται , αποκτά το στοιχείο που της έλειπε τόσα χρόνια κρατικού παρεμβατισμού, δηλαδή την παγκοσμιότητα.
Η παρουσα ιστορικη φαση ειναι μεταβατική. Τι θα αντιμετωπίσουμε οταν και αν ολοκληρωθει αυτό το παγκόσμιο process? Δεν μπορουμε να ξερουμε ακομα. Αλλα με βαση τα στοιχεια που παρατεθηκαν μπορούμε τουλαχιστον να αισιοδοξουμε.
Φαινεται τελικα οτι η πολιτικη φόρμουλα που επεξεργάστηκε πριν σχεδόν 40 χρόνια ο Μιλτον Φρίντμαν, εφαρμοζομενη στην πραξη , αποδιδει καρπους...
Roark δεν αμφισβητώ ότι ένας βαθμός οικονομικής ελευθερίας (προστασία ιδιοκτησίας ας πούμε) είναι απαραίτητος για την εδραίωση και τη διατήρηση πολιτικών ελευθεριών. Το ερώτημά μου είναι μέχρι ποιό βαθμό είναι συμβατές οι δύο μορφές ελευθερίας.
Οι περιπτώσεις του Χονγκ Κονγκ και της Σιγκαπούρης (αυτή με ενδιαφέρει περισσότερο) είναι σαν τη μύγα μεσ' στο γάλα στον πίνακα που παραθέτεις, αλλά το γεγονός ότι είναι #1 και #2 κάνει ελκυστική την υπόθεση ότι η (έστω causal) σχέση οικονομικής - πολιτικής ελευθερίας υπόκειται ας πούμε σε ένα νόμο diminishing returns.
Νομίζω ότι κι ο Φρίντμαν έχει παρατηρήσει ότι η δημοκρατία τείνει να περιορίσει την οικονομική ελευθερία. Αυτό είναι κάτι που μια ορθολογική αγορά δεν αγνοεί - και φαίνεται από τις αντιδράσεις των αγορών σε διάφορες πολιτικές εξελίξεις, και προφανώς από την ιδιαίτερη συμπάθεια που τρέφουν για την τραβεστί δημοκρατία της Σιγκαπούρης.
Για να επιστρέψουμε στη φαρμακευτική αναλογία, νομίζω ότι πρέπει να βάλουμε στην κουβέντα και τη δοσολογία.
Γιωργο νομιζω το παραδειγμα της Σιγκαπουρης το μεταχειριζεσαι λαθος. Δεν δειχνει οτι οι εντελως ελευθερες αγορες χρειαζονται εναν περιορισμο της δημοκρατιας.
Η Σιγκαπουρη δειχνει κατι που ειναι γενικα γνωστο νομιζω σε οσους ασχολουνται με την αναπτυξη: Μια πολυ δυνατη ηγεσια με καποιον περιορισμο στις πολιτικες ελευθεριες μπορει να ειναι πιο αποτελεσματικη απο μια δημοκρατια, σε μια αναπτυσσομενη χωρα, αν τυχει η ηγεσια να ειναι πολυ καλη (αλλο παραδειγμα ειναι η Κινα, ή το Ντουμπαϊ). Επιλεγουμε ομως δημοκρατια, γιατι οταν οι πολιτικες ελευθεριες λειπουν, η ηγεσια αργα η γρηγορα θα γινει κακη. Και μια κακη ηγεσια, χωρις δημοκρατικες διαδικασιες που την ελεγχουν, μπορει να γινει καταστροφικη...
Οποτε οι επιχειρησεις που συνρεουν στην Σιγκαπουρη δεν "ψηφιζουν" περιορισμο της δημοκρατιας, ψηφιζουν απλα την πολυ καλη ηγεσια της πολης...
Δεν είναι η δημοκρατία που περιορίζει την οικονομική ελευθερία αλλά το κράτος (είτε αυτό έχει δημοκρατική διακυβέρνηση είτε όχι).
Συμφωνώ όμως ότι πολλές φορές κράτη που λειτουργούν δημοκρατικά περιορίζουν τις οικονομικές ελευθερίες. Πολιτικό κόστος, ομάδες πίεσης, διαπλοκή, άνοδος παρεμβατικών κομμάτων στην εξουσία κτλ μπορεί να οδηγήσουν σε τέτοιες επιλογές. Σε τέτοιες όμως επιλογές οδηγούνται πολύ περισσότερο κράτη χωρίς δημοκρατική διακυβέρνηση για λόγους καθαρά επιβίωσης, διότι η οικονομική ελευθερία υπονομεύει την σταθερότητά τους. Άρα το ζήτημα δεν είναι αν η δημοκρατία περιορίζει την οικονομική ελευθερία, αλλά η σύγκριση των διαόρων πολιτευμάτων στο κατά πόσο την περιορίζουν (και κει φαίνεται ότι η δημοκρατία την περιορίζει λιγότερο, παρά τις ελάχιστες εξαιρέσεις).
Αυτό που λέω, και έδειξα με τους πίνακες, είναι ότι η οικονομική ελευθερία είναι προϋπόθεση, η βάση, για την πολιτική και όχι το αντίστροφο. Υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ τους, αλλά όχι ισότιμη. Από μόνη της η οικονομική ελευθερία ασφαλώς δεν φτάνει σε όλες τις περιπτώσεις όπως της Σιγκαπούρης (ή πολύ χειρότερα των ΗΑΕ). Ακόμα όμως και στις εξαιρέσεις τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα πολιτικά αν δεν υπήρχε και η οικονομική ελευθερία.
Αντίθετα ο περιορισμός της οικονομικής ελευθερίας ανοίγει τον δρόμο για την κατάργηση και των πολιτικών ελευθεριών και ο μηχανισμός είναι πολύ καλά περιγεγραμμένος από τον Hayek στο The Road to Serfdom.
Σωτήρη, αν το "καλή ηγεσία" σημαίνει pro-business ηγεσία που εξασφαλίζει ικανοποιητική ανάπτυξη, ανεξάρτητα από το σεβασμό πολιτικών ελευθεριών, το παράδειγμα της Σιγκαπούρης το μεταχειριζόμαστε με τον ίδιο τρόπο.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, ανεξάρτητα από το τι "επιλέγουμε" εμείς, αν έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στη Σιγκαπούρη και σε μια γειτονική χώρα με ουσιαστική δημοκρατία (μ' όλο το φορτίο και την αβεβαιότητα της πολιτικής για τα οποία έγραψε παραπάνω κι ο Roark), οι αγορές έχουν κάθε λόγο να προτιμήσουν την προβλέψιμη, σταθερά pro-business Σιγκαπούρη. Δεν την χρειάζονται, αλλά την προτιμούν. (Θα στοιχημάτιζα ότι την ημέρα που θα εμφανιστεί το πρώτο unchallenged αντιπολιτευτικό editorial στους Straits Times, τα government bonds της Σιγκαπούρης θα πάρουν τον κατήφορο =)
Roark δε διαφωνώ μ' αυτά που λες. Απλά η υπόθεσή μου είναι ότι η μάξιμουμ οικονομική ελευθερία που ευαγγελίζεστε δεν μπορεί πρακτικά να συνυπάρξει με μάξιμουμ πολιτική ελευθερία.
"Θα στοιχημάτιζα ότι την ημέρα που θα εμφανιστεί το πρώτο unchallenged αντιπολιτευτικό editorial στους Straits Times, τα government bonds της Σιγκαπούρης θα πάρουν τον κατήφορο"
ναι. η ερωτηση ειναι γιατι? Αν αντι για καλη αντιπολιτευση ειχαμε την ειδηση οτι ενας κρετινος προκειται να παρει τα ηνια της σχετικα απολυταρχικης ηγεσιας στην Σιγκαπουρη, δεν θα επεφταν (και μαλιστα περισσοτερο) τα ομολογα της χωρας?
η ψηφος εμπιστοσυνης δεν παει στο απολυταρχικο συστημα, παει στην καλη διακυβερνηση (και οχι δεν εννοω μονο οτι ειναι φιλικη στις επενδυσεις. Ειναι και αποτελεσματικη, φτιαχνει υποδομες, κραταει την πολη σταθερη κτλ).
Για να τεσταρουμε την υποθεση σου θα χρειαζοταν ενα δημοψηφισμα μεταξυ δημοκρατικου και παροντος συστηματος, χωρις ομως να ξερουμε τι ηγετες θα ειχε σε καθε συστημα η Σιγκαπουρη. Αν κερδιζε το δημοκρατικο, θα επεφταν λες οι μετοχες της Σιγκαπουρης? Εγω λεω οχι.
"Απλά η υπόθεσή μου είναι ότι η μάξιμουμ οικονομική ελευθερία που ευαγγελίζεστε δεν μπορεί πρακτικά να συνυπάρξει με μάξιμουμ πολιτική ελευθερία."
να σου πω. Αν εχουμε ενα σωστο Συνταγμα (και σημειωνω οτι το Συνταγμα δεν ψηφιζεται με αμεσοδημοκρατικες διαδικασιες) που προστατευει τις μειονοτητες, νομιζω μπορουν να συνυπαρξουν. Βλεπεις η δημοκρατια σκετη, χωρις Συνταγμα, ξεπεφτει στο "ελατε οι πολλοι να φαμε τους λιγους". Και αυτο το "οι πολλοι" δεν το εννοω μονο εθνικα ή θρησκευτικα, αλλα σιγουρα και οικονομικα. Οταν το Συνταγμα δεν διασφαλιζει οτι οι πλουσιοι θα αντιμετωπιζονται απο το κρατος οπως οι φτωχοι, τοτε φυσικα αργα η γρηγορα θα εχουμε καποιον λαϊκιστη που θα περιορισει τις οικονομικες ελευθεριες για να γυσει τους πλουσιους (βλεπε Ζιμπαμπουε τωρα. Βεβαια στην Ζιμπαμπουε ειναι τοσο κακη η κυβερνηση που η χωρα διαλυεται και οι φτωχοι γινονται ακομα φτωχοτεροι)...
"Η κατάταξη φαίνεται σωστή αλλά παραπέμπει στη κατάταξη των χωρών
ανάλογα με την αρχική τους συσσώρευση πλούτου και τις
ρουσφετολογικά ευνοημένες μικρές χώρες του διεθνούς χρηματικοοικονομικού συστήματος."
Απ'όλα τα ενδιαφέροντα σχόλια που διάβασα αυτό με ανησύχησε περισσότερο απ'όλα (αν μπορεί κάποιος να το αποδείξει βέβαια).
Αν υπάρχουν τέτοια απροκάλυπτα «ρουσφέτια» για κάποιες χώρες τότε τι στο καλό κάνουν οργανισμοί όπως ο ΠΟΕ;
"Για να τεσταρουμε την υποθεση σου θα χρειαζοταν ενα δημοψηφισμα μεταξυ δημοκρατικου και παροντος συστηματος, χωρις ομως να ξερουμε τι ηγετες θα ειχε σε καθε συστημα η Σιγκαπουρη. Αν κερδιζε το δημοκρατικο, θα επεφταν λες οι μετοχες της Σιγκαπουρης? Εγω λεω οχι."
Εγώ λέω ναι. Δες το έτσι: Η σημερινή Σιγκαπούρη με "καλή ηγεσία" είναι προφανώς πιο ελκυστική για τις αγορές, απ' ότι μια δημοκρατική Σιγκαπούρη με "καλή ηγεσία". (Για τους λόγους που συζητήσαμε παραπάνω [το φορτίο της πολιτικής], και γιατί αμφιβάλλω αν μια δημοκρατική Σιγκαπούρη θα μπορούσε ποτέ να έχει ηγεσία τόσο "καλή" όσο η σημερινή - βλ. Ec. Freedom Index).
Αντίστοιχα, η σημερινή Σιγκαπούρη με "κακή ηγεσία" είναι επίσης πιο ελκυστική από μια δημοκρατική Σιγκαπούρη με "κακή ηγεσία" - κι αυτό γιατί η ηγεσία της σημερινής, ψευτοδημοκρατικής Σιγκαπούρης, "καλή" ή "κακή", ουσιαστικά λογοδοτεί μόνο στις διεθνείς αγορές. Σε τι θα ωφελούσε τις τελευταίες ένα menage a trois;
I'll concede the point μόνο αν πειστώ ότι μια δημοκρατική Σιγκαπούρη μπορεί προβλέψιμα να δίνει πιο συχνές "καλές ηγεσίες" από τη σημερινή. (Οι αγορές προφανώς δεν έχουν πειστεί, εξ' ου και η παντελής απουσία πιέσεων για εκδημοκρατισμό).
"Αν εχουμε ενα σωστο Συνταγμα (και σημειωνω οτι το Συνταγμα δεν ψηφιζεται με αμεσοδημοκρατικες διαδικασιες) που προστατευει τις μειονοτητες, νομιζω μπορουν να συνυπαρξουν."
Πώς μπορείς να εξασφαλίσεις συνταγματικά τη μάξιμουμ οικονομική ελευθερία (δε μιλάμε απλά για προστασία της ιδιοκτησίας από ακραίους τύπου Μουγκάμπε) χωρίς να γίνεις, for all intents and purposes, Σιγκαπούρη; Δε λέω (ακόμα =) ότι είναι θεμελιωδώς ασύμβατες οι δύο ελευθερίες στη μέγιστη δόση τους. Λέω απλώς ότι είναι πρακτικά ασύμβατες - μια μάλλον trivial παρατήρηση.
μια κακη αυταρχικη κυβερνηση δεν θα ενδιαφερεται για την αγορα και επισης θα ειναι και αρκετα πιο δυνατη απο μια δημοκρατικη κυβερνηση, αρα θα μπορει να κανει τρομερο κακο. Κοιτα το παραδειγμα της γειτονικης Μυανμαρ.
Η δημοκρατια εξισορροπει τα πραγματα με τους ελεγχους και τις ισορροπιες της. Ενας πολυ καλος ηγετης χανει σε αποτελεσματικοτητα, αλλα ενας πολυ κακος χανει σε καταστροφικοτητα επισης... σκεψου οτι αν δεν ειχαμε δημοκρατια ο Παπανδρεου ανετα θα ειχε γινει Μουγκαμπε...
κατα τα αλλα, μαλλον εξαρταται τι εννοεις μαξιμουμ οικονομικη ελευθερια. Αν μιλας για τα απλα πραγματα που ζηταμε εμεις, εχω την εντυπωση οτι ανετα μπορουν να υπαρχουν σε ενα δημοκρατικο Συνταγμα...
H ennoia tis oikonomikis eleutherias orizetai mesa apo ta deka+ kritiria pou xrisimopoiise i ereuna. Einai mia athristiki ennoia pollon epimerous paragonton. Poios akrivos paragontas, sumfona me tin gnomi sou yorgo, dimourgei to asumvato?
Ουφ, για λίγο την περάσαμε την Ιορδανία και την Ουγκάντα αλλά μας ξέφυγαν το Μπελίζ και η Μαδαγασκάρη...
Όλο και περισσότερο μας παίρνουνε χαμπάρι. Σε κανα 3-4 χρόνια μάχη στήθος με στήθος με Ουγκάντα και Καμπότζη.
Απορία: γιατί το Ιράκ είναι Not Graded? Μετά από 3 χρόνια οι πολιτισμένες δυνάμεις δεν κατόρθωσαν να το έχουν κάπου - κάπως απελελευθερωμένο? τς τς τς
άς πάρουμε παράδειγμα απο την ιστορία, τη ΒΕΝΕΤΙΑ.
-Πρώτα διασφάλισε την αμυνα της απο κατακτητική βία,
-μετά ανέπτυξε την ευημερία της με τα κέρδη τού εμπορίου,
-κατόπιν λαφυραγώγησε την Πόλη και όλη τη Μεσόγειο,
και τέλος πήρε μιά θέση στη παγκόσμια ιστορία με τη αμύθητη ευημερία και κυρίως για τον αντιπαπισμό και τον ακραίο φιλελευθερισμό της, ο οποίος δεν την εμπόδισε βέβαια να πραδώσει τον προστατευόμενο της επιστήμονα Τζορντάνο Μπρούνο στη..πυρά των παπικών.
Οταν άλλαξαν οι δρόμοι του εμπορίου φυσικά δεν την έσωσε το πνευμα ελευθερίας απο τον ιδρυτή των εθνικισμών αυτοκράτορα βοναπάρτη.
Αναλογικά ισχύουν τα ίδια για την πόλη κράτος Αθήνα, για τη Βρετανία, τα Αβδηρα, κλπ.
Προφανέστατα η βάση της σύγχρονης ευημερίας είναι η προτεσταντική ηθική κατά τον M. WEBER, και δεν είναι δυνατόν να γίνουμε όλοι προτεστάντες, μπορούμε όμως να μάθουμε απο τις αρχές του, βλ και φιλοσ -συγγρ Ράπτη, όσο αυτές έχουν προτεραιότητα, γιατί ο κόσμος μπολιάζεται με ταχύτητα και μεταμορφώνονται όλα. Το κυριότερο, υποχωρούν οι αρχές που σχετίζονται με τη βιομηχανική ηθική και έχουν άνοδο οι αρχές Εμπορίου.
Παλαιότερα στην ελλάδα νομίζω ότι επικρατούσε η εξήγηση για τη σημασία της λέξης Σάντουιτσ απο τον ομώνυμο λόρδο ο οποίος απο την εργατικότητα του καίτι πλούσιος έτρωγε στο πόδι, τώρα όσους ρωτάω
ισχυρίζονται ότι έτρωγε σάντουιτσ για να μη διακόψει τη χαρτοπαικτική του συνήθεια, όπως τα μαιμού λακόστ δλδ, ελληνοποιήθηκε και η εξήγηση, δε πάμε καλααά.
συνέχεια πρδγμτς ΒΕΝΕΤΙΑΣ & ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ, κ.ά., Βέβαια γιανα βρεθούν ατις ξέρες της Αδριατική και στα νησιά της Βρετανίας είχαν αυξημένη αίσθηση ελευθερίας κατ αρχήν η οποία προκαλεί αυξημένες δυσμένειες και διώξεις, μήπως αυτές είναι ο σπόρος μιας επερχόμενης ευημερίας η οποία με τη σειρά της φέρνει τη χαλαρότητα
και τη κατάπτωση;
η μάξιμουμ οικονομική ελευθερία που ευαγγελίζεστε δεν μπορεί πρακτικά να συνυπάρξει με μάξιμουμ πολιτική ελευθερία.
Εξαρτάτε τι εννοείς ως πολιτική ελευθερία. Πολιτική ελευθερία είναι η ελευθερία του να ψηφίζεις και να σε ψηφίζουν ή όλες οι άλλες ελευθερίες πέραν της οικονομικής; Αν το να ψηφίζω σημαίνει να αποφασίζω για τους άλλους δίχως κανέναν περιορισμό (Σύνταγμα) τότε όχι μονάχα μπορεί να είναι ασύμβατη με την οικονομική ελευθερία (πχ να την περιορίσει ή ακόμα και να την καταργήσει) αλλά και με όλες τις άλλες (αν μπορείς να κάνεις ευθανασία, να παντρευτείς ένα άτομο του ιδίου φύλου etc). Αν εννοούμε όλες τις άλλες ελευθερίες πέραν της οικονομικής τότε είναι είναι πέρα για πέρα συμβατές αυτές οι ελευθερίες. Θα έλεγα μάλιστα ότι όλες οι ελευθερίες πηγάζουν από την οικονομική (χρήση και διάθεση του σώματος μας).
Δημοσίευση σχολίου