Πόσο πάει μία θέση λέκτορα;

του Σχολιαστή.
Αναδημοσιεύται κατόπιν άδειας από την ιστοσελίδα της Προοδευτικής Πολιτικής

Είναι γνωστό πως οι επιλογές μελών «διδακτικού κι επιστημονικού προσωπικού» (ΔΕΠ) στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν διακρίνονταν ποτέ για την αντικειμενικότητά τους.
Αντί να κρίνονται για το επιστημονικό τους έργο και τις ικανότητές τους να σταδιοδρομήσουν ως ερευνητές κι εκπαιδευτικοί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι υποψήφιοι κρίνονταν συχνά με αλλότρια κριτήρια.

Αρχικά τα «πολιτικά» (διάβαζε: κομματικά) κριτήρια υπήρξαν καταλυτικά: στις αρχές της δεκαετίας του '80 γνωρίζω πως τότε στέλεχος του υπουργείου παιδείας και αργότερα στέλεχος του ΔΗΚΚΙ ερώτησε υποψήφιο για εκλογή στην πολυτεχνική Θεσσαλονίκης «αν είναι υποστηρικτής της "αυτοδύναμης" ανάπτυξης της Ελλάδας» (ο υποψήφιος απάντησε «ναι» κι εξελέγη -βοηθούσε ίσως πως ήταν από τους πρώτους ειδικούς στην επεξεργασία απορριμμάτων).

Γνωρίζω κι άλλη μία τέτοια περίπτωση, σε παιδαγωγικό τμήμα του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου εκεί ο πασοκατζής -και σχετικά νεότερος- υποψήφιος κατηγορήθηκε από κάποιον μπαρουτοκαπνισμένο (προφανώς) παλαίμαχο αριστερό καθηγητή πως «πολιτικοποιήθηκε αφού πήρε την εξουσία η άρχουσα τάξη» (sic).

Πολύ σύντομα όμως τα πολιτικά άλλοθι έπαψαν να χρησιμοποιούνται κι αναδείχτηκαν περίτρανα ως πρωτεύοντα τα «παρεϊκά» κριτήρια: οι εκλογές διακανονίζονταν μέσω «φυλών» (ομάδων) που το μόνο που τους ένωνε ήταν η συμπάθεια, η γειτνίαση των γραφείων κ.λπ.

Στη «βάση» αυτή καθόταν και το «εποικοδόμημα» (κοινές στρατηγικές ανέλιξης στα παίγνια εξουσίας των πανεπιστημίων κ.λπ) και το «γλυκό» (οι εκλογές) έδεναν μια χαρά.

Η «οικογενειοκρατία» θα πρέπει να θεωρηθεί υποσύνολο της «παρεοκρατίας»: σύζυγοι, μπατζανάκηδες, γιοι και θυγατέρες, βαφτισιμιοί και φιλενάδες, νύφες, ξαδέρφια κι ανιψιοί ισχυρών πανεπιστημιακών εκλέγονται κατά δεκάδες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πανεπιστημιακής επικράτειας, ελέω συγγενείας κι ανεξαρτήτως «έργου».

Ιδιαίτερα του γούστου μου είναι οι «εθνικοτοπικές» επιλογές: σε ένα τμήμα του πανεπιστημίου Αιγαίου στη Ρόδο στις αρχές της δεκαετίας του '90 είχε διαμορφωθεί σοβαρή ένταση μεταξύ των «καρπάθιων» (που κατάγονταν από την Κάρπαθο, όχι -ευτυχώς- από τα Καρπάθια) και όλων των άλλων, που είχαν συνάψει μία (ου μην επισημολογικώς, αλλά και φυλετικώς ανομοιογενή) συμμαχία (εντέλει, οι «Καρπάθιοι» υπέκυψαν ηρωικώς μαχόμενοι στον υπέρτερο αριθμό των αλλοφύλων)

Εδώ και λίγους μήνες όμως διαδίδεται κι ένα άλλο κριτήριο επιλογής υποψηφίων, πολύ λιγότερο ρομαντικό από τα παραπάνω, που αν δεν υπάρξει παρέμβαση τώρα, είναι μαθηματικώς βέβαιο πως θα κυριαρχήσει στο μέλλον: τα λεφτά.

Ο εγχρηματισμός της διαδικασίας της επιλογής μελών ΔΕΠ έχει -όπως συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις- μία «λογική» βάση: το μέλος του εκλεκτορικού σώματος που υπηρετεί π.χ. στην Πάτρα και καλείται να «κατέβει» σε μία εκλογή στο πανεπιστήμιο της Κρήτης αργεί να αποζημιωθεί από την υπηρεσία του -και αποζημιώνεται ελλιπώς- για το χρόνο που χάνει και τα οδοιπορικά του έξοδα.

Διαμορφώνεται έτσι «εθιμικώ δικαίω» η υποχρέωση του ενδιαφερομένου υποψηφίου να αποζημιώσει το μέλος του εκλεκτορικού σώματος για τα «έξοδά» του.

Όπως γίνεται κατανοητό, οι τρόποι διεκδίκησης αυτής της αποζημίωσης γίνονται όλο και πιο άκομψοι -και το ύψος της όλο και πιο εξωφρενικό: πρόσφατα μου περιγράψανε την περίπτωση όπου κάποιος υποψήφιος διδάκτορας χρησιμοποιήθηκε ως «μεσάζων» για να ζητήσει από τον υποψήφιο προς εκλογήν: «κυρ-Γιάννη (sic), τριακόσια πενήντα!» (ευρώ).

'Aλλος μου περιέγραψε σκηνή όπου το μέλος του εκλεκτορικού απαίτησε... 700 ευρώ για να μεταβεί από μία επαρχιακή πόλη σε άλλη με... ταξί!

«Δύο τρεις εκλογές να μου τύχουν σε ένα μήνα κι έπεσα έξω!» δικαιολογούνται οι δωρολήπτες.

Βρισκόμαστε ήδη ένα μόνο βήμα πριν βγουν οι θέσεις ΔΕΠ στον πλειστηριασμό ή πριν διαμορφωθεί μία «τιμή-φιξ» για κάθε βαθμίδα (αντίστοιχα: «ξέρεις πως σ' αγαπώ και σ' εκτιμώ, αλλά ο ... κατάλαβε το πρόβλημά μου και μου 'δωσε ο άνθρωπος τέσσερις χήνες... κι έρχεσαι εσύ εδώ και μου μιλάς για πενταροδεκάρες» ή «α, για θέση αναπληρωτή εφτά χιλιαρούμπες! Α-κα-τέ-βα-τες!»).

Το αστείο είναι πως το γεγονός μπορεί να παίρνει διαστάσεις λόγω μίας «εξυγιαντικής» διάθεσης της νυν υπουργού: έως τώρα τα εκλεκτορικά «στήνονταν» άλλ' αντ' άλλων, χωρίς να τηρείται ούτε κατ' ελάχιστο ο νόμιμος τρόπος σύστασής τους -απλά μαζεύονταν η παλιοπαρέα κι εξέλεγε το νέο της μέλος.

Επί Γιαννάκου όμως τα πράγματα «έσφιξαν»: τηρείται απαρέγκλιτα η διάταξη του νόμου πλαισίου που θέλει τα εκλεκτορικά να αποτελούνται από πανεπιστημιακούς με συναφές (αν όχι ταυτόσημο) διδακτικό αντικείμενο με εκείνο της θέσης που καλείται να... πληρωθεί (με την παλιότερη έννοια του όρου).

Πράγμα που σημαίνει πως για να στηθεί ένα εκλεκτορικό χρειάζεται να βρεις εκλέκτορες από... όλη την Ελλάδα!

Εξ ου και η αύξηση των οδοιπορικών και ο προϊών εγχρηματισμός της εκλογής μελών ΔΕΠ...