Us, and them

And after all we 're only ordinary men...

Αν και έχει γίνει μάλλον κουραστικό, και το επίπεδο της δημόσιας συζήτησης είναι θλιβερότατο, επιστρέφω για μια τελευταία (;) φορά στο θέμα του βιβλίου της Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού. (Ο κίνδυνος βέβαια να ξαναχτυπήσουν τα trolls και οι διάφοροι ανώνυμοι υβριστές είναι όντως μεγάλος.)
Αυτό που φαίνεται να διαμορφώνεται, πέρα από τις νηφάλιες διαφωνίες με σημεία του βιβλίου και τις αντιδράσεις για τον ασφυκτικά συγκεντρωτικό χαρακτήρα της ελληνικής εκπαίδευσης, είναι ένα σκηνικό γνώριμο πια τα τελευταία χρόνια. Έκανε την εμφάνισή του την περίοδο του μακεδονικού, ξαναχτύπησε με αφορμή το ζήτημα των ταυτοτήτων και επανεμφανίζεται τώρα με το βιβλίο της Ιστορίας.

Αν κάνουμε ένα βήμα πίσω και πάρουμε μια ανάσα, γίνονται όλα σιγά-σιγά ξεκάθαρα. Το βιβλίο της Ιστορίας δε μπορεί να είναι παρά μια ακόμη αφορμή: μου είναι αδιανόητο να φανταστώ ότι άνθρωποι που χρόνια ολόκληρα σωπαίνανε, ενώ εμείς και τα παιδιά μας διδασκόμασταν σκουπίδια και ανακρίβειες, ξύπνησαν ξαφνικά όταν άλλαξε ένα από τα τόσα βιβλία Ιστορίας που διδάσκονται στα σχολεία. Κι όσοι δήθεν ενδιαφέρονται για την αλήθεια, δεν είδα να εξαγριώνονται τόσο όταν παραγκωνίζεται η διδασκαλία της εξέλιξης, ενώ την ίδια στιγμή τα παιδιά μας διδάσκονται την ‘Προσευχή του αυτοκινήτου’.
Το βιβλίο της Ιστορίας είναι μια αφορμή από αυτές που συνεχώς αναζητούν οι γνωστοί-άγνωστοι του ελληνικού συντηρητισμού, για να σηκώσουν τους τόνους και να εξαγριωθούν ενάντια στη Δύση και τις Μεγάλες Δυνάμεις. Να αντισταθούν σε όσους συνωμοτούν κατά της Ελλάδας και κατευθύνουν, από τις Βρυξέλες και την Ουάσινγκτον, τους ντόπιους γενίτσαρους-εκσυγχρονιστές ενάντια στα συμφέροντα του έθνους.
Για να είμαστε βέβαια ειλικρινείς, ο συντηρητισμός και η ξενοφοβία δεν αποτελούν αποκλειστικότητα ούτε της χώρας μας, ούτε της εποχής μας. Όπου κι αν κοιτάξεις, υπάρχουν πάντα αυτοί που κοιτάζουν το μέλλον με αισιοδοξία και δύναμη και αυτοί που γαντζώνονται απ’ τους νοσταλγικούς μύθους των παιδικών τους χρόνων, ανήμποροι να ακολουθήσουν. Αυτό το φαινόμενο είναι φυσιολογικό, και ίσως και χρήσιμο. Γίνεται μονάχα απειλητικό όταν αποκτά τις διαστάσεις που έχει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας - κι εδώ είναι που πρέπει να είμαστε λιγάκι προσεκτικοί. Γιατί, αν επιτρέπουμε κάθε φορά στο Χριστόδουλο, το Ζουράρι και τον Παπαθεμελή να καθορίζουν την πολιτική ατζέντα, τότε χάνουμε τον έλεγχο.

Στο τέλος της μέρας όμως είμαι αισιόδοξος. Μπορεί οι κύριοι αυτοί να ελέγχουν - προσωρινά μόνο - τα παράθυρα και τις σελίδες της επικαιρότητας, στην πολιτική σκηνή όμως βρίσκονται ευτυχώς στο περιθώριο. Κι όσο κι αν υψώνουν τον τόνο της φωνής τους οι μόνοι που φαίνεται ότι τους ακούνε πια είναι το ΚΚΕ και το ΛΑΟΣ.

Yστερόγραφο:

Μετά το Ζουράρι, τον Παπαθεμελή και το Χριστόδουλο, αποφάσισε αυτή την εβδομάδα να κάνει την εμφάνισή του και ο Θεοδωράκης. Ο Νίκος Δήμου, απογοητευμένος γράφει:

Το ότι θα έβλεπα τον Θεοδωράκη να αγωνίζεται αγκαλιά με τον Χριστόδουλο, εναντίον του βιβλίου ιστορίας της 6ης Δημοτικού - ούτε στον ύπνο μου δεν το είχα φανταστεί. [...] O έξαλλος αντιδυτικισμός του τον κάνει να ξεχνάει πως την τελική και οριστική ελευθερία της η Ελλάδα την χρωστάει στις Μεγάλες Δυνάμεις.

Και για να συμπληρώσω την εικόνα, ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη της Μαρίας Ρεπούση στην Ελευθεροτυπία:

Ε: Ας έλθουμε τώρα στα σημεία που προκαλούν τις αντιδράσεις. Τι απαντάτε σ' αυτά;
Μ.Ρ.: Τα στερεότυπα και οι εθνικοί μύθοι, όπως το κρυφό σχολειό, είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας μας. Να μελετήσουμε πώς διαμορφώθηκαν, γιατί λειτούργησαν τόσα χρόνια, ποια ήταν η επιρροή που άσκησαν στις ιστορικές αντιλήψεις των Ελλήνων. Αν σ' αυτό υπάρξει συμφωνία, είμαστε πρόθυμοι να εντάξουμε ανάλογα θέματα στην επανέκδοση του εγχειριδίου μετά την αξιολόγησή του, μαζί με τις παρατηρήσεις που προέρχονται από την επιστημονική κοινότητα. Εχουμε την τύχη, το βιβλίο μας να είναι στο επίκεντρο όχι μόνον της κοινωνικής περιέργειας αλλά και αντικείμενο εκπαιδευτικής και επιστημονικής παρατήρησης. Έχουμε, συνεπώς, συγκεντρώσει αρκετά σχόλια που μας επιτρέπουν να βελτιώσουμε το εγχείρημά μας. Κανένα άλλο εγχειρίδιο δεν έτυχε ανάλογης προσοχής. Οι διαμάχες, βλέπετε, έχουν και τα καλά τους.