Όχι νέοι φόροι ΙΙ: Φορολόγηση χωρίς λογοδοσία είναι κλοπή

Government's view of the economy could be summed up in a few short phrases: If it moves, tax it. If it keeps moving, regulate it. And if it stops moving, subsidize it.
Ronald Reagan

Συνεχίζοντας στο πνεύμα της προηγούμενης ανάρτησης του niefskii, ας αναρωτηθούμε ως πολίτες, τί πληροφόρηση μας παρέχεται για το πού πάνε τα χρήματα των φόρων μας.

Έχει δικαίωμα ένα κράτος να απαιτεί φόρους από τους πολίτες (με την χρήση βίας μάλιστα και την απειλή στέρησης της ελευθερίας μας - φυλάκιση) χωρίς λογοδοτεί; Δηλαδή να παρουσιάζει αναλυτικά στοιχεία για το πού ξοδεύονται, τι επιδιώκεται να επιτευχθεί και για πόσο διάστημα και μετά την ολοκλήρωση της δράσης αναλυτική αναφορά του τι επιτεύχθηκε και με ποιο κόστος; Αν δεν τα κάνει αυτά μια κυβέρνηση, με τι στοιχεία καλούμαστε ως πολίτες να αξιολογήσουμε ήταν ή όχι επιτυχημένη στις επόμενες εκλογές;

Το θέμα της λογοδοσίας της φορολογίας δεν άπτεται μόνο της παραβίασης της σφαίρας της οικονομικής μας ελευθερίας, ούτε περιορίζεται στην συγκάλυψη της ανευθυνότητας της κρατικής διαχείρισης. Είναι ουσιαστική υποβάθμιση της δημοκρατίας μας και στέρηση της δυνατότητας του πολίτη να αξιολογεί και να κρίνει τις κυβερνήσεις του. Η δημόσια έκθεση των οικονομικών στοιχείων (με μόνη ενδεχόμενη επιφύλαξη, ότι άπτεται θεμάτων εθνικής ασφάλειας) είναι απαραίτητη προϋπόθεση και του οικονομικού και του πολιτικού φιλελευθερισμού.

Το ελληνικό κράτος δικαιούται να απαιτεί το εισόδημά μας και μάλιστα σε αυξανόμενα ποσοστά; Όπως έχει πολλές φορές καταγραφεί, το σύμπαν του Δημοσίου συνεχώς διαστέλλεται. Αποτελείται από χιλιάδες φορείς που ο καθένας από αυτούς εποπτεύει μια σειρά άλλων θυγατρικών. Αποτέλεσμα είναι να μη γνωρίζει το ελληνικό κράτος πόσους ακριβώς φορείς χρηματοδοτεί, ποιο είναι το έργο τους και τι αποτέλεσμα έχουν! Ο γαλαξίας αυτός περιλαμβάνει πάνω από 1.000 δήμους και κοινότητες, περισσότερους από 600 εποπτευόμενους φορείς υπουργείων και χιλιάδες θυγατρικές τους. Κατά την προσπάθεια απαρίθμησης των φορέων αυτών βρέθηκαν αρκετοί με ίδιο ή παρόμοιο αντικείμενο δραστηριότητας που εποπτεύονται από το ίδιο ή διαφορετικά υπουργεία. Το 2006, για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία οι υπάλληλοι που εξαρτώνται από το Δημόσιο ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο!

Δεν είναι σε θέση να δώσει αναφορά στον πολίτη-φορολογούμενο για ποιό λόγο ζητάει τους φόρους του, τί του προσφέρει ως αντάλλαγμα για αυτούς, ποιός είναι ο μηχανισμός του, ούτε γιατί χρειάζεται έναν τέτοιο μηχανισμό. Το κράτος απαιτεί τους φόρους μας (με την απειλή της κρατικής βίας), όχι απλά αρνούμενο να δώσει τον παραμικρό λογαριασμό για αυτούς, αλλά αγνοώντας την κατάληξή τους και ουσιαστικά αδιαφορώντας αν έχουν ή όχι ουσιαστικό αποτέλεσμα στην ζωή των πολιτών που τους στερήθηκαν. Ως πολίτης και βαρύτατα φορολογούμενος, απαιτώ να ξέρω πού καταλήγουν οι φόροι μου, με ποιό μηχανισμό αξιοποιούνται και για ποιό λόγο. Ειδικά όταν ζω σε μια χώρα που έχει ήδη από τις βαρύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις στην ΕΕ.

Αυτά οφείλουν να είναι διάφανα και δεδομένα. Από κει και πέρα μπορεί να ξεκινήσει η συζήτηση περί πολιτικής, επιλογών, αντίληψη του ρόλου του κράτους, ιδεολογίας κτλ. Χωρίς όμως την βάση των ξεκάθαρων στοιχείων καμία τέτοια συζήτηση δεν έχει ουσιαστικό νόημα. Κάθε γενικόλογη διακήρυξη, κάθε ευχολόγιο, κάθε πολιτική πρόταση που ζητάει περισσότερο κράτος ουσιαστικά νομιμοποιεί την υπάρχουσα κατάσταση κακοδιαχείρησης και σπατάλης (για να μην πω καταλήστευσης), εφόσον δεν συνοδεύται από στοιχειώδη πρόνοια λογοδοσίας προς τον φορολογούμενο.

Κάτι τέτοιο φυσικά δεν έχει γίνει ποτέ στο ελληνικό κράτος με ευθύνη όλων όσων κυβέρνησαν ή κυβερνούν. Τα πάντα κρατούνται θολά, ώστε οι διαχειριστές της εξουσίας να έχουν εν λευκώ την διαχείριση του κρατικού πλούτου και των φόρων των πολιτών. Κυριαρχούν στην δημόσια συζήτηση γενικόλογες και αόριστες έννοιες και ιδέες, που νομιμοποιούν την άγρια φορολόγηση αλλά αποποιούνται κάθε ευθύνης για την τύχη των χρημάτων. Αν μια κυβέρνηση είχε την βούληση να μειώσει τις σπατάλες του Δημοσίου, το πρώτο που θα έκανε θα ήταν να δημοσιοποιήσει όλα τα οικονομικά στοιχεία, ώστε να δουν από πρώτο χέρι οι πολίτες πού πάνε τα λεφτά τους. Αυτό όμως θα έδενε τα χέρια της στο να εξυπηρετήσει την δική της κομματική πελατεία.

Αν υπήρχε η πολιτική βούληση για στοιχειώδη εξορθολογισμό των δαπανών, θα έπρεπε να αξιολογηθούν (και να επανεκτιμούνται σε τακτική βάση) όλες οι δράσεις που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό. Αντίθετα, τώρα ότι εγγράφεται στον προϋπολογισμό είναι σχεδόν αδύνατο να βγει, φουσκώνοντάς τον διαρκώς χωρίς κανένα ποιοτικό έλεγχο της απόδοσης των χρησιμοποιούμενων χρημάτων. Και αυτή είναι μια κατάσταση που όλο το πολιτικό σύστημα ενισχύει.

Γι’αυτό απαιτείται ριζική αλλαγή στον τρόπο κατάρτισης, εκτέλεσης και ελέγχου του κρατικού προϋπολογισμού (κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού με βάση τις προς χρηματοδότηση δραστηριότητες, δημιουργία θέσης Γενικού Διευθυντή κάθε υπουργείου προσωπικά υπόλογου για τη διαχείριση των κονδυλίων που του έχουν διατεθεί και υπεύθυνου για την εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, δημιουργία υπηρεσιών εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου κλπ). Να υπάρχει συσχέτιση των δαπανών με συγκεκριμένες δράσεις και συγκεκριμένα αποτελέσματα, και να μπορεί με εύληπτο τρόπο να παρουσιάζονται δημόσια. Ώστε να υπάρχει ατομική ευθύνη, ορθολογισμός και λογοδοσία για την διαχείριση των κρατικών πόρων και μηχανισμοί ελέγχου και αξιολόγησής τους.