Κυριακή, Σεπτεμβρίου 21, 2008

It’s Schumpeter, stupid

Το μοναδικό προβλέψιμο γεγονός της τωρινής κρίσης ήταν ότι τα πικραμένα ορφανά του μαρξισμού θα ξανάβγαιναν να διαπιστώσουν τις θεμελιώδεις αδυναμίες της αγοράς, το ότι γενικά είμαστε στο έλεος των «κερδοσκόπων» (μέσα στην άγνοιά τους, επενδυτικές τράπεζες και hedge funds είναι το ίδιο πράγμα, «κερδοσκόποι») και το ότι το κράτος μόνο μπορεί να μας σώσει. Η Καθημερινή, άσχετη με τα οικονομικά όσο και οι υπόλοιπες ελληνικές εφημερίδες, έχει και αρθράκι με τίτλο: «Καταρρέει ο υπαρκτός νεοφιλελευθερισμός» (εδώ και 20 χρόνια...) στο οποίο το επίπεδο της ανάλυσης και το αντικαπιταλιστικό μένος θυμίζει Βουλη των Εφήβων, και στο οποίο ο αρθρογράφος μέσα στην συγχιση του υποστηρίζει ότι το νεοφιλελεύθερο «Washington Consensus» συνιστούσε “weightless economy” (!!!) και άλλα κωμικά.

Οι άσχετοι και πικραμένοι αρθρογράφοι των ελληνικών εφημερίδων είναι απέλπιδες περιπτώσεις. Σε όλους τους υπόλοιπους όμως, κάποιος θα πρέπει να τους μιλήσει για το creative destruction του Schumpeter, δηλ. ότι οι αγορές και η οικονομία εξελίσσονται με booms και busts και μετά απο κάθε κύκλο η οικονομία είναι ισχυρότερη και η κοινωνία κερδισμένη. Κάποιος πρέπει να τους εξηγήσει ότι η επιτυχία του καπιταλισμού δεν μετριέται με την άνοδο ή πτώση του Dow Jones , ότι η επανεκτίμηση-πτώση της αξίας ή ακόμα και χρεωκοπία τραπεζών είναι μια υγιής αντίδραση σε ένα δυναμικό-εξελικτικό περιβάλλον όπου τα δεδομένα και οι διαδικασίες συνεχώς αλλάζουν. Κάποιος πρέπει να τους πει ότι η κυβέρνηση Μπους (που τόσο μισούνε στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής) είναι η πιο κρατικιστική και σπάταλη των τελευταίων δεκαετιών στις Η.Π.Α. και ότι η πρόσφατη επέμβαση στις αγορές προφανώς δεν σημαίνει ότι ήτανε και σωστή. Κάποιος τέλος πρέπει να τους πει ότι τα τα προβλήματα και οι αιτίες αυτής της κρίσης κάθε άλλο παρά έχουν να κάνουν με θεμελιώδεις αδυναμίες της αγοράς.

Σε αυτήν την κρίση, υπάρχουν τρία βασικά προβλήματα. Το ένα είναι το principal agent πρόβλημα που έχουν οι επενδυτικές τράπεζες, πολύ απλά δηλαδή την κατάσταση στην οποία ο ιδιοκτήτης-μέτοχος (principal) έχει διαφορετικά κίνητρα από τον υπάλληλο-investment banker (agent). Πρακτικά, το πρόβλημα είναι ότι η αμοιβή του banker έχει απεριόριστο upside και περιορισμένο/μηδαμινό downside, άρα έχει κίνητρο να παίρνει μεγάλα επενδυτικά ρίσκα με βραχύ χρονικό ορίζοντα. ‘Ετσι για παράδειγμα ένας banker ενώ ξέρει ότι πουλάει toxic assets στους επενδυτές, ή ότι η πίστωση (leverage) που δίνει δεν είναι βιώσιμη, ξέρει ότι η ίδια η τράπεζα στο μέλλον ίσως να χάσει, αλλά υπολογίζει ότι θα πάρει το ετήσιο bonus του πριν σκάσει η όποια φούσκα. Την ίδια στιγμή, τα «διαβολικά» hedge funds που έχουν διαφορετική εταιρική δομή στην οποία ο manager βάζει ένα σημαντικό μέρος της δικής του περιουσίας στο fund, (άρα δεν έχουν principal agent πρόβλημα), φαίνετα να είναι ανέγγιχτα σχεδόν από την κρίση. Το ένα πρόβλημα λοιπόν είναι ότι η εταιρική δομή πρέπει να εξισώνει τα κίνητρα μετόχων και υπαλλήλων. Όπως δείχνουν και τα hedge funds, αυτό ΔΕΝ είναι θεμελιώδες πρόβλημα της αγοράς. Το αντίθετο, η χρεωκοπία της Lehman δείχνει ακριβώς ότι οι αγορές είναι δίκαιες, και ότι (εάν δεν υπάρχει κρατικός παρεμβατισμός όπως με την Bear Sterns) η κακή διαχείριση τιμωρείται. Ρωτήστε και τον πολύ Dick Fuld, τον CEO της Lehman, που έχει χάσει μέχρι τώρα $200M.
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι το moral hazard, που προκαλείται ακριβώς από τις κρατικές «σωτήριες» παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, η διάσωση του Long Term Capital Management περίπου 10 χρόνια πριν με δικαιολογία την σταθεροποίηση των αγορών, περισσότερο κακό έκανε κατα την γνώμη μου, γιατι δημιούργησε την εντύπωση ότι τα μεγάλα επενδυτικά funds μπορούν να παίρνουν μεγάλα ρίσκα χωρίς τις απώλειες όταν τα bets πάνε στραβά, γιατί οι κεντρικές τράπεζες θα επεμβαίνουν για να τα σώζουν. Η πρόσφατη επέμβαση της Fed να αγοράσει όλα τα toxic assets των τραπεζών πιστεύω ότι πέρα από ανήθικη, μακροχρόνια θα είναι επιβλαβής γιατι επιβραβεύει επικίνδυνες συμπεριφορές και κακή διαχείριση ρίσκου . Σε κάθε περίπτωση, το moral hazard είναι πρόβλημα όχι της αγοράς, αλλά του κρατικού παρεμβατισμού.
Το τρίτο πρόβλημα, πιο πρακτικό, είναι η αρχή της λογιστικής μεθόδου mark-to-market που έχουν επιβάλλει πρόσφατα οι regulators. Σύμφωνα με αυτήν, η αξία των assets που έχει κάθε τράπεζα θα πρέπει να υπολογίζεται όχι με την ιστορική τιμή, αλλά με την τωρινή τιμή της αγοράς. Σαν αρχή είναι λογικότατη και πολύ χρήσιμη σε συμβατικά ομόλογα, μετοχές κλπ. Αλλά όταν μιλάμε για καινούρια προϊόντα όπως τιτλοποιήσεις κλπ. Όπου η αγορά δεν είναι αρκούντως ρευστή, μια πράξη πώλησης για παράδειγμα από την distressed Merrill Lynch σε πολύ χαμηλά επίπεδα θα ρίξει αυτόματα την λογιστική αξία όλων των παρόμοιων χαρτιών όλων των τραπεζών. Απότελεσμα θα είναι κάποια άλλη distressed τράπεζα να αναγκαστεί να πουλήσει παρόμοια χαρτιά σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα, κ.ο.κ. Άρα η μέθοδος αυτή μπορεί σε συγκεριμένες περιπτώσεις χαμηλής ρευστότητας να οδηγήσει σε ένα “vicious cycle” μείωσης της λογιστικής αξίας σε μηδαμινά επίπεδα, που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική αξία των χαρτιών. Και αυτό το πρόβλημα προφανώς δεν έχει να κάνει με κάποια αδυναμία του νεοφιλελευθερισμού, αλλά με την εύρεση και χρησιμοποίηση ενός καλύτερου λογιστικού standard.

Οι αγορές αυτοδιορθώνονται, με τους σύντροφους δημοσιογράφους που μπουρδολογούν να δούμε τι θα γίνει...

55 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

και η μαλακία που έχει ριζώσει στον εγκέφαλο σας με booms και slumps φαίνεται να λειτουργεί... ίσως με λίγο πιο παρατεταμένες περιόδους boom.

Dorotheos είπε...

"...ότι το κράτος μόνο μπορεί να μας σώσει."

"Οι αγορές αυτοδιορθώνονται..."

Καλά τις ειδήσεις δεν τις παρακολουθείτε; Χάσατε πλήρως τα αυγά και τα πασχάλια σας; Η κάθε ίχνος αξιοπιστίας και τσίπας;

Northern Rock, Bear Sterns, Lehman Brothers, AIG, HBOS, Fannie Mae, $700bn US debt rescue plan, ...

Λέω, φαντάσου να μην επενέβαιναν και έβαζαν οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις το χέρι τους. Θα είχαμε οικονομικό Αρμαγέδδονα, δεν θα 'μενε τίποτε όρθιο από το σύστημα σας και θα κλαίγατε στα συντρίμμια του.

Ανώνυμος είπε...

‘Εχει πλάκα με τους (πάντα ανώνυμους) καθυστερημένους, όταν δεν καταλαβαίνουνε και δεν μπορούν να απαντήσουν τίποτα, αφρίζουν :)

Άντε πίσω www.enet.gr ...

Ανώνυμος είπε...

Not so simple Konon

Δεδομενου οτι οι μετοχοι θεωρητικα καθοριζουν την επενδυτικη συμπεριφορα μιας εταιρειας, εαν πραγματι ισχυε η ιστορια του ηθικου κινδυνου τοτε θα απεφευγαν απο την αρχη να παρουν υπερβολικους κινδυνους διοτι πολυ απλα διασωση σημαινει εξαγορα εναντι ενος πινακιου φακης. Η ΑΙΓκ εξαγοραστηκε για ψιχουλα απο το δημοσιο.
Στην πραγματικοτητα θα γινουν μετα το περας της κρισης ατελειωτες συζητησεις κατα ποσο

1) Η τραπεζικη ρυθμιση της Φεντ τα εκανε θαλασσα
2)Νομισματικη πολιτικη ειδικα του Γκρινσπαν
3)Η δομη πληρωμης των ΣΕΟ, κατα ποσο δηλαδη τα στοκ οψιονς αυξανουν την ταση να αναλαμβανονται κινδυνοι (εδω υπαρχει ηθικος κινδυνος απο μεριας ΣΕΟ, δηλαδη ακομα και αν καταρρευσει κονομησε ο ΣΕΟ, βλεπε Τσακ Πρινς στην Σιτι)
4)Μοντελα αποτιμησης κινδυνων. Στην πραγματικοτητα απετυχαν ολα παταγωδως
5)Κοινωνικες προεκτασεις. Μια κοινωνια μετοχων εναντι κοινωνιας επιχειρηματιων. Ηταν πιο κερδοφορο να εισαι ραντιερης παρα επιχειρηματιας

κλπ κλπ Σαφεστατα και τα λογιστικα προτυπα παιζουν ρολο και βεβαια το αποτελεσμα θα ειναι η συρρικνωση του χρηματοοικονομικου συστηματος των ΗΠΑ και της ΜΒ.

Δεν ξερω αν θα καταστραφει το συμπαν, παντως δεν νομιζω πως οι ΗΠΑ θα ειναι οι ιδιες μετα την κριση

Ανώνυμος είπε...

Και βεβαια οπως λεει και ο Ρεμπελ, πρεπει να ξαναδουμε εκ νεου τον νεο ρυθμιστικο ρολο του κρατους. Ο Ρηγκανισμος κατερρευσε υπο τα συντριμια της Λημαν

Dorotheos είπε...

Ευτυχώς και κάποια φωνή της λογικής...

Athena Smith είπε...

Συμφωνω απολυτα.
Επιτελους, καποιος μιλησε και για τον Schumpeter.
Οσο για την κριση, εδω περα στις ΗΠΑ, η αγορα ακινητων αποτελει το 5% της ολης οικονομιας.Το υπολοιπο 95% εχει παραμεινει εντυπωσιακα σταθερο. Συγκεκριμενα, το πραγματικο ΑΕΠ αυξηθηκε κατα 2.2% την περασμενη χρονια ενω η αυξηση του επιταγχυνθηκε στο 3.3% το δευτερο τετραμηνο.Το δε τμημα του ΑΕΠ που δεν περιλαμβανει αυτο το 5% της αγορας ακινητων εχει αυξηθει με 3.2% τα τελευταια 3 χρονια.

Μεταξυ 1983-1994 στις ΗΠΑ εβαλαν λουκετο 2,747 τραπεζες. Ο ρυθμος αναπτυξης του ΑΕΠ ειχε τοτε ειχε παρεμεινει στο 3,5%.

Κι εγω συμφωνω απολυτα με τον Joseph Schumpeter που μιλησε για ανεμους δημιουργικης καταστροφης.
Εννοουσε την εφαρμογη της νεας τεχνολογιας στη δημιουργια νεων θεσεων εργασιας. Υπολογιζεται οτι το 50% των θεσεων σε νεους τομεις εργασιας που θα υπαρχουν το 2010 στις ΗΠΑ δεν υπηρχαν το 2002.

Αυτο δυστυχως δεν το εχουμε στην Ελλαδα οπου οι ιδιοι τομεις διαιωνιζονται...
Για δε τις εφημεριδες και τηλεορασεις, ενας ορος υπαρχει. "Υστερια."
Ντροπη τους διοτι στα ματια πολλων εχουν ξεφτιλιστει.

Ανώνυμος είπε...

Only that today's creative destruction is done at the tax payer's expense

Dorotheos είπε...

Πάντως, είναι πολύ θετικό που φιλελεύθεροι και κάθε λογής απολογητές της "ελεύθερης αγοράς" αναφέρονται, χωρίς φόβο και πάθος και απροκάλυπτα πλέον, σε "κρίση" ΤΟΥ συστήματος ή έστω κάποιου υποσυστήματος του. Κάτι είναι κι αυτό στο μακρύ δρόμο της κατανόησης της πολιτικής οικονομίας του καπιταλισμού.

Επίσης, ομολογώ ότι βρήκα ενδιαφέρουσα και με διασκέδασε η αναφορά, μεταξύ όλων των θεωρητικών, στον Schumpeter και των "business cycles" [ή, κατ' εμέ, "των κυκλικών κρίσεων"]. Απλώς ήθελα να σημειώσω και υπενθυμίσω, ιδιαίτερα στον Konon, ότι το έργο του Schumpeter, όπως και του Μαρξ πριν από αυτόν, είναι αφοσιωμένο σε μια οικονομική ερμηνεία της ιστορίας. Ο ίδιος έγραψε για την πίστη του σε μία "source of energy within the economic system" και ότι η θεωρία που θα συγκροτούσε για αυτήν την "πηγή ενέργειας" ήταν "exactly the same as the idea and the aim that underlie the system of Karl Marx". Ας μην εμβαθύνουμε [με σεβασμό προς τον συγγραφέα του αρχικού άρθρου] περαιτέρω στις απόψεις που ο Schumpeter διατύπωσε στο "Capitalism, Socialism, and Democracy" [και με τις οποίες διαφωνώ, όπως υποθέτω και ο Konon], όπου μιλάει για τη μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό μέσω της δημιουργίας και ανάδειξης ενός "welfare state", το οποίο θα επιβάλλει περιορισμούς στην επιχειρηματική δράση.

Μπρρρρ... It’s Karl Marx, stupid!

Στέφανος Αθανασιάδης είπε...

@rebel@work
Το post συζητάει τις αιτίες της κρίσης, για τις οποίες δεν έκανες κάποιο σχόλιο. Το ότι υπάρχει κρίση και ότι εταιρίες καταρρέουν ή συνενώνονται, το γνωρίζω ήδη. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι ξεχωριστό ζήτημα, προσωπικά πιστεύω ότι το κράτος θα πρέπει να μείνει μακριά και να τιμωρήσει κακοδιαχειρισμένες τράπεζες όπως η Lehman, για τους λόγους που αναφέρει και η Athena Smith. Έχει ενδιαφέρον πάντως το ότι υποστηρίζεις ότι το κράτος θα πρέπει να σώσει τους μετόχους της Lehman…

Παρεπιπτόντως, εάν θες να συνεχίσεις να παίρνεις απαντήσεις παρακαλώ πρόσεχε λίγο το ύφος σου, το να μην καταλαβαίνεις κάτι είναι ok, το να μιλάς όμως για αυγά, πασχάλια και τσίπες από πάνω, σε εκθέτει...

Όσο για τα κοινά σημεία Schumpeter και Μαρξ δεν θα διαφωνήσω, αλλά δεν καταλαβαίνω και πως αυτό σε οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «it’s Karl Marx”. Αφενός, όπως είπες, δεν συμφωνώ με όλες τις ιδέες του Schumpeter, όπως ας πούμε ενώ πιστεύω στην εξέλιξη, δεν συμφωνώ με τον ρατσισμό του Δαρβίνου. Αφετέρου και εγώ συμφωνώ σε κάποια σημεία με τον Μαρξ, για παράδειγμα είμαι αθεϊστής και πιστεύω στην κυριαρχία της οικονομίας στην ιστορία (α λα Fukuyama). Αυτό με κάνει μαρξιστή;

Umm, it’s not Karl Marx, stupid!




@σαρδανάπαλος
Δεν συμφωνώ περί μη-ύπαρξης moral hazard προβλήματος. Οι μέτοχοι ξέρουνε ότι το κράτος τείνει να βοηθάει τις μεγάλες τράπεζες, όχι μόνο με διάσωση (στην οποία όντως πέρνουνε ψίχουλα), αλλά και με ευνοϊκά δάνεια δισεκατομυρίων, επιτόκια, δανειακή βοήθεια για ευνοϊκη εξαγορά αλλά Bear Sterns/ Merrill Lynch κλπ. τα οποία μεταφράζονται σε υψηλότερα valuations των μετοχών. Moral hazard λοιπόν εδώ. Και βεβαίως, εκτός από τους μετόχους είναι και οι δανειστές οι οποίοι, depending on seniority, κάθε άλλο παρά ψίχουλα παίρνουνε σε περίπτωση κρατικής παρέμβασης/διάσωσης. Οι δανειστές μπορούν να καθορίσουν έμμεσα την συμπεριφορά μιας εταιρίας μέσω επιτοκίων, covenants κλπ. Μoral hazard και εδώ.

Τα θέματα που αναφέρεις πιο κάτω είναι όντως ενδιαφέροντα και περιμένω κιεγώ να παρακολου θήσω τον σχετικό διάλογο.

Συμφωνώ και με την, τουλάχιστον προσωρινή, συρρίκνωση του χρηματοοικονομικού τομέα στις ΗΠΑ και ΜΒ (τώρα απαντάω από Dubai…)


@athena smith
Συμφωνώ 100%. ΗΠΑ είναι πολύ κοντά να κάνει παρόμοιο λάθος που έκανε και η Ιαπωνία στα 90s…

Ανώνυμος είπε...

Εάν παρακολουθήσετε τους απολογητές του υπαρκτού σοσιαλισμού θα παρατηρήσετε ότι αποδίδουν την κατάρρευση στο ότι δεν εφραμόσθηκε σωστά ο σοσιαλισμός ή ότι υπήρχαν κρυφοκαπιταλιστές στις ανώτατες θέσεις.
Ακούγεται ότι το ΚΚΕ ετοιμάζεται να βγάλει πόρισμα με το οποίο όλοι οι Σοβιετικοι ηγέτες μετά τον Στάλιν δεν
ήσαν πραγματικοί κομμουνιστές και άρα η κατάρρευση οφείλεται στα "αστικά" στοιχεία που είχαν εισχωρήσει.
Κατά τον ίδιο τρόπο κυκλοφορούν και στην Αμερική διάφοροι που δηλώνουν ότι δεν εφαρμόζεται "πραγματικός" καπιταλισμός και για όλα φταίνει οι κρατιστές σαν τον Μπους κλπ.
Μόνο που όλα κρίνονται από την παραγματικότητα.Και η πραγματικότητα είναι ότι όποτε υπάρχει κρίση στην Αμερική ο κόσμος στρέφεται προς το Δημοκρατικό Κόμμα δηλαδή τον κρατισμό και αργότερα αφού περάσει αρχίζει το τροπάριο ότι δεν ήταν αναπόφευκτη και ότι όλα θα τα έλυνε ο ιδεατός καπιταλισμός αν τον άφηναν να δράσει.
Μόνο που αυτά δεν έχουν καμμία σημασία.Ο Μακ Κειν που πήγε λίγο να αντισταθεί στο ρίξιμο χρημάτων από τον Μπους για τη διάσωση των τραπεζών -γιατί φυσικά η ελεύθερη αγορά απαιτεί να αφεθούν να χρεωκοπήσουν και να χάσουν τα λεφτά τους οι μετοχοι και οι καταθέτες - τελικά το πήρε πίσω και στηρίζει εξαγορές όπως και ο Ομπάμα.
Οπότε που εφραμόζεται ο ιδεώδης καπιταλισμός;Πουθενά.
Μπορείτε φυσικά να συνεχίσετε να γράφετε άρθρα για τον κρατιστή Μπους όπως και ο Ριζοσπάστης θα γράψει για τον κρυφοκαπιταλιστή Χρουστσώφ.
Οι πιθανότητες όμως να εφαρμοσθούν οι θεωρίες σας όπως τις θέλετε είναι όσες και να αναβιώσει ο Στάλιν ή να γίνει κυβέρνηση η Φιλελέυθερη Συμμαχία.

Dorotheos είπε...

@Konon

Κάποιος που αρχίζει το άρθρο του, με τίτλο "Ιt’s Schumpeter, stupid", αναφερόμενος πριν απ’ όλους στα "πικραμένα ορφανά του μαρξισμού" δεν μπορεί να δίνει μαθήματα ύφους κι από πάνω, αλλά τέλος πάντων. Έχω παρατηρήσει τελευταία τέτοιο ύφος και πάθος σε βάρος μαρξιστικών αντιλήψεων να έχει γίνει η νόρμα, και αναρωτιέμαι γιατί. Αλλά έπρεπε να μου ‘χει γίνει συνήθεια...

Θα μπορούσα να γράψω πολλά για τα αίτια της κρίσης που διατρέχουμε. Σχετικές απόψεις έχουν διατυπωθεί σε πρόσφατα άρθρα σε αυτό το ιστολόγιο. Δεν συζητάμε κάτι τι καινούργιο. Η χρηματοοικονομική κρίση έχει πάνω από έναν χρόνο ιστορία. Μερικά επιγραμματικά σχόλια:

Οι πιστωτικές κρίσεις και το "credit crunch" δεν είναι η αιτία οικονομικών κρίσεων αλλά το αποτέλεσμά τους. Εφόσον το κεφάλαιο παράγει κέρδη από την εξαγωγή υπεραξίας, υπάρχει "trust & confidence" και το credit από τις τράπεζες ρέει απρόσκοπτα. Αλλά όταν ο κύκλος της καπιταλιστικής παραγωγής πλησιάζει τα όριά του τότε αυτή η "trust & confidence" εξατμίζεται.

Η κορύφωση των καπιταλιστικών κύκλων παραγωγής χαρακτηρίζεται από υπερσυσσώρευση κεφαλαίου και δίνει έναυσμα στην ανάπτυξη διαφόρων "φανταστικών" μορφών κεφαλαίου που δεν έχουν αντίκρυσμα, δηλαδή δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική αξία των commodities, που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύουν, όπως χαρακτηριστικά έγινε με την αγορά ακινήτων. Η υπερσυσσώρευση αυτή κεφαλαίου που δεν επενδύεται παραγωγικά, αλλά διοχετεύεται και μεταλλάσσεται σε ‘insane forms of capital’, που είπε ο φίλος μας ο Karl, όπως οι Collateralised Debt Obligations, μαζί με την παράλογη χρήση του πιστωτικού συστήματος που νομίζω ότι διεξοδικά και κατ’ επανάληψη συζητήσαμε εδώ, οδήγησε στο credit crunch και στα συνακόλουθα προβλήματα οικονομικής ρευστότητας: δάνεια και άλλα σύνθετα «επενδυτικά σχήματα», όπως θα λέγατε, είναι πλέον σοβαρά υπερτιμημένα.

Αλλά ας λέμε τα πράματα ως έχουν: (α) "Under capitalism crises are inevitable and there is no way of altering the pattern", και (β) χωρίς την παρέμβαση του FED/US Government ή της Bank of England/UK Government τo τραπεζικό και πιστωτικό σύστημα σε αυτές τις δύο χώρες τουλάχιστον θα είχε καταρρεύσει και πιθανότατα θα έπαιρνε μαζί του και την υπόλοιπη οικονομία.

Για την ώρα, μερικά εκατομμύρια άνθρωποι χάσαν τη δουλιά και το σπιτάκι τους.

Ανώνυμος είπε...

Konon

διαφωνω με τον ρεμπελ στα περι συσωρρευσης κεφαλαιου, αλλα νομιζω οτι οφειλουμε να παραδεχτουμε οτι οντως ειχε αναπτυχθει ενα οργιο κερδοσκοπιας και παρασιτικου κεφαλαιου. Πακεταρανε σαβουροδανεια τα βγαζαν εκτος ισολογισμου και μετα βγαιναν και δανειζονταν και σπεκουλαρανε σε ολα αυτα. Σημερα ο Στιγκλιτς εχει ενα πολυ ωραιο αρθρο, στην ουσια καταβαραθρωνει τον ανικανο Γκρηνσπαν λεγοντας οτι εδωσε αφθονο τζαμπα χρημα ενω την ιδια στιγμη δεν παρενεβη οταν εβλεπε φουσκες να σχηματιζονται και ολα αυτα οταν το Ιρακ απορροφαει χρηματα τα οποια θα μπορουσαν να ειχαν παει στην διασωση. Δεν ειναι τυχαιο που ο πολυ πετυχημενος τραπεζιτης και νυν υπουργος Χανκ Πωλσον αντιλαμβανεται το μεγεθος της κακοδιαχειρισης και κακης κερδοσκοπιας που συνεβη. Ας δουμε την πραγματικοτητα. Προσωπικα ειμαι υπερ του παλαιομοδιτικου βιομηχανικου καπιταλισμου, δηλαδη ενος καπιταλισμου της παραγωγης και οχι του συγχρονου αεριτζιδισμου

Ανώνυμος είπε...

Καλά πριν από αυτά, κανείς δεν έχω δει να αναφέρει ότι οι μεγάλοι παίκτες Fannie και Freddie ήταν ήδη ημικρατικές επιχειρήσεις πριν το bailout. Το κράτος τις έφτιαξε την περίοδο του New Deal και μέχρι σήμερα ήταν government sponsored και με αυτήν την εγγύηση χρηματοδοτούσαν τα υψηλού ρίσκου δάνεια.
"Εγγύηση" την οποία το αμερικάνικο δημόσιο στο τέλος επιβεβαίωσε εξαγοράζοντας αυτές και τα χρέη τους.

Και το σύστημα κυλούσε όσο τα επιτόκια παρέμεναν σε λογικά επίπεδα και ήταν όλοι στοιχειωδώς συγκρατημένοι.
Μετά το 2001 -υποτίθεται για την τόνωση της οικονομίας- έριξε η FED τα επιτόκια σε ιστορικά και τεχνητά χαμηλά επίπεδα ( < 1% !!)με αποτέλεσμα να ξεφύγει τελείως ο έλεγχος.

Έχουμε δηλαδή:
1) Κρατικός παρεμβατισμός στον τομέα της αγοράς κατοικίας "για να αγοράσουν όλοι σπίτι" (ακόμοι και όσοι δεν είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν).
2) Κρατικός παρεμβατισμός με fiat money και τεχνητή μείωση των επιτοκίων.

Όλα αυτά δεν είναι "νεοφιλελευθερισμός" εκτός αν και ο Φράνκλιν Ρούσβελτ ήταν νεοφιλελεύθερος και δεν το έχουμε πάρει είδηση.
Η κρίση είναι αποτέλεσμα κρατικά σχεδιασμένης παρέμβασης που οδήγησε σε malinvestments, στρέβλωση των πραγματικών συνθήκών της αγοράς στον τομέα των ακινήτων με συνέπεια τη δημιουργία φούσκας και τελικά βέβαια την κατάρρευσή της.
Όπως είχε γράψει ο Mises στο Human Action:
The boom is called good business, prosperity, and upswing. Its unavoidable aftermath, the readjustment of conditions to the real data of the market, is called crisis, slump, bad business, depression. People rebel against the insight that the disturbing element is to be seen in the malinvestment and the overconsumption of the boom period and that such an artificially induced boom is doomed. They are looking for the philosophers' stone to make it last.

----------------------

Μπορείτε φυσικά να συνεχίσετε να γράφετε άρθρα για τον κρατιστή Μπους όπως και ο Ριζοσπάστης θα γράψει για τον κρυφοκαπιταλιστή Χρουστσώφ.
Οι πιθανότητες όμως να εφαρμοσθούν οι θεωρίες σας όπως τις θέλετε είναι όσες και να αναβιώσει ο Στάλιν ή να γίνει κυβέρνηση η Φιλελέυθερη Συμμαχία.


Ωραίο το χιουμοράκι αλλά ως φαίνεται οι γνώσεις σου περιορίζονται σε πολιτικές αναλύσεις.
Μπορεί να λέγεται το πρώτο γιατί είναι εν πολλοίς αλήθεια.
Για το δεύτερο δε γνωρίζω, αν ο Ριζοσπάστης πιστεύει ότι ο Χρουστσώφ δεν ήταν συνεπής κομμουνιστής μπορεί να το λέει.
Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι αν ήταν τα πράγματα θα πήγαιναν πολύ χειρότερα κι απ'όσο πήγαν.

Έχεις πάντως δίκιο ότι "ιδεώδης καπιταλισμός" δεν υπάρχει πουθενά.
Απλά πρέπει και να αντιληφθείς ότι αυτό είναι μομφή για τους υστερικούς που βλέπουν (ανά δεκαετία) κατάρρευση του "υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού" κι όχι για όσους τους αντικρούουν.

Dorotheos είπε...

Επειδή οι Fannie & Freddie χρησιμοποιούνται επανειλημμένα (και ως ένα βαθμό αποπροσανατολιστικά) εδώ ως παράδειγμα "κρατικού παρεμβατισμού" και regulation, το οποίο και οδήγησε στην κρίση, να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα:

- Οι Fannie & Freddie είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις και λειτουργούν ως τέτοιες. ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΟΧΟΥΣ. Απλά η δραστηριότητά τους εγγυάται από το κράτος, δηλ. είναι Government Sponsored Enterprises. Γι αυτό και χαρακτηρίζονται ως υβριδικές.

- Οι Fannie & Freddie ΔΕΝ χορηγούν δάνεια στον κοσμάκη, απλώς τα εγγυώνται, προς όφελος βέβαια του τραπεζικού συστήματος και των τραπεζών που μπορούν να δανείσουν μέχρι και 12-13 φορές αυτά που διαθέτουν στα θησαυροφυλάκιά τους. Οι τράπεζες είναι εκείνες που χορηγούν τα δάνεια στους πελάτες τους.

- Η Μεγάλη Βρετανία χωρίς GSEs, όπως οι Fannie & Freddie αντιμετωπίζει ανάλογα χρηματοπιστωτικά προβλήματα και προβλήματα με την αγορά ακινήτων.

Ανώνυμος είπε...

Καταρχάς άμα ένας κρατικός μηχανισμός συμπεριφέρονταν σαν την Lehman Brothers, οι κοκορόμυαλοι αυτού του blog θα αφρίζαν για καμιά 5-6 βδομάδες για το κακό κράτος και θα ζητούσαν την πλήρη ιδιωτικοποίηση του προφανώς από κάποια έμπειρα εταιρία venture capitalists (βλ. Ηγούμενος Εφραιμ).

Αυτό πάντως που προκαλεί γέλιο μεχρι δακρύων στο ποστ του Κόνων είναι η αιχμή του προς τους κακούς μαρξιστές για την κατηγορία της κερδοσκοπίας στα hedge funds και τις investment banks. Και απορώ εγώ ο αδαής υπάρχει κάποια επιχείρηση στο καπιταλιστικό σύστημα που να μην έχει ως μοναδικό σκοπό την μεγιστοποίηδη των κερδών της. Στο μυαλό του Κόνων προφανώς τα hedge funds έχουν γίνει για να σκορπίσουν αγάπη και ευτυχία στον κόσμο και με καθαρά ανιδιοτελής σκοπούς. Και μιας που θυμηθήκατε και τον Σουμπετερ για διαβάστε και λίγη θεωρία για creative destruction μιας που δείχνει και το μέλλον της αγοράς για τα επόμενα χρόνια.

Ανώνυμος είπε...

Καταρχήν η "Καθημερινή" θεωρείται εφημερίδα του δεξιού χώρου ο οποίος στεγάζει και νεοφιλεύθερες ιδέες για τα πολιτικά δεδομένα του τόπου βέβαια. Επιπλέον πολλοί φιλελεύθεροι αρθρογραφούν κατά καιρούς (ονόματα δεν λέμε...) και δεν νομίζω πώς το επίπεδο των κειμένων είναι άσχετο. Είσαι απλά υπερβολικός.

Τώρα σε ότι αφορά την επέμβαση/παρέμβαση της κυβέρνησης στο να "σώσει" τους επενδυτικούς κολλοσσούς, έχω να πω ότι αυτό συνιστά μία τεράστια αντίφαση για αυτό που πρεσβεύει η φιλελεύθερη στην θεωρία τελικά Αμερική περί laissez faire και τα συναφή.

Επίσης αν και θεωρώ τον εαυτό μου υποστηρικτή του φιλελευθερισμού, η εξυγίανση του overall οικονομικού συστήματος με τις απώλειες που αναφέρεις, μην ξεχνάς ότι διακινδυνεύει χιλιάδες δουλειές...

Ώρα για prozac λοιπόν...

Cheers from Sweden!

Ανώνυμος είπε...

@rebel

Καλά που είσαι εδώ να τα ξεκαθαρίζεις τα πράγματα:"είναι ιδιωτικές...απλά η δραστηριότητά τους εγγυάται από το κράτος".
Γιατί δεν το λες όπως είναι:
Το κράτος έβαλε πλάτη για να δοθούν δάνεια και με όρους που σε "συνθήκες ακραίου ανταγωνισμού" -που λέει κι ο ανεκδιήγητος αρθρογράφος της "Κ"- δε θα είχαν δοθεί ποτέ.
Δεν δίνουν αυτές τα ενυπόθηκα δάνεια, τα χρηματοδοτούν αγοράζοντας έντοκα γραμμάτια των τραπεζών που εκδίδονται βάσει αυτών.
Στη Βρετανία η κρίση είναι κατά κύριο λόγο εισαγόμενη από τις ΗΠΑ.

Ανώνυμος είπε...

to oti h fannie kai o fredie htan GES den sugxwrei thn ka8e Lehman na agorazei saboura apo autes

Ανώνυμος είπε...

"όπως ας πούμε ενώ πιστεύω στην εξέλιξη, δεν συμφωνώ με τον ρατσισμό του Δαρβίνου"

Να μην πιστεύεις σε πράγματα που δεν καταλαβαίνεις.

Unknown είπε...

Κερδοσκόπος = αυτός που σκοπεύει στο κέρδος...

Επειδή μάλλον ούτε εσύ γνωρίζεις από ετοιμολογία, ακόμα και αν κατηγορείς μόνο άλλους...

Η αποτυχία του καπιταλισμού… Μάλιστα. Δεν ξέρω αν έχει αποτύχει ο καπιταλισμός, αν και φέρω τεράστιες αμφιβολίες για τα κριτήρια που χρησιμοποιείς, καθώς και για την οποιαδήποτε αξία μπορεί να έχουν οποιαδήποτε χρηματικά κριτήρια για έναν σοβαρό άνθρωπο, αλλά σίγουρα έχει απαξιώσει και απανθρωπίσει τους σημερινούς ανθρώπους.

Συνεχίζουμε βέβαια να κινούμαστε στη μεσαιωνική σφαίρα της μονοπαραγοντικής οικονομίας εδώ μέσα! Μπράβο μπράβο!

Dorotheos είπε...

@Yiannis

O Sardanapalos και ο Ανώνυμος παραπάνω σχολίασαν σχετικά.

Ό,τι και να γράψουμε εδώ, τόσο οι Freddie & Fanny, όσο και οι τράπεζες (επενδυτικές ή εμπορικές) και τα hedge funds, λειτούργησαν με αποκλειστικά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και με γνώμονα (όπως πάντα!) τη μεγιστοποίηση των κερδών τους και της "shareholder value" - χωρίς τη μύγα του κράτους στο σπαθί τους. Η ανεξέλεγκτη χορήγηση δανείων και η λιανική-χονδρική αγοροπωλησία χρέους και mortgages, χωρίς κανένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, σκέψη ή πρόβλεψη των συνεπειών της συσσώρευσης ατομικού ή δημόσιου χρέους (αν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο!), όταν η οικονομία επιβραθυνθεί, που αργά ή γρήγορα θα γινόταν, επέφερε την κρίση. Δεν μπορεί η επέκταση μιας οικονομίας να βασίζεται σε διαρκή και ανελέητο δανεισμό και ελλείμματα επ’ άπειρον. Αυτό το ξέρει και η γιαγιά μου. Αλλά αυτή είναι η φύση του καπιταλισμού και μάλιστα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου του: αλόγιστη, άναρχη, κερδοσκοπική. Πως να το κάνουμε;

Τώρα βέβαια χρεώνεται το ίδιο το κράτος για να βγάλει το φίδι από την τρύπα και το δημόσιο χρέος ξέρουμε ποιος το πληρώνει.

Εκ των υστέρων και εκ του ασφαλούς, το γυρίζετε από δω κι από εκεί, το στρεβλώνετε, κι αποδίδετε στο κράτος τα αίτια της κρίσης. Τι θα λέγατε αν το κράτος, σε όλα αυτά τα προηγούμενα χρόνια των παχιών αγελάδων, επέβαλε αυστηρά κριτήρια στη χορήγηση δανείων από τις τράπεζες και περιορισμούς στη χονδρική μεταβίβαση χρέους με τα CDOs. Να σου πώ τι θα λέγατε σε αυτή την περίπτωση: ότι το κράτος στραγγαλίζει την οικονομία και εμποδίζει την ανάπτυξη. Δεν βγάζει κανείς άκρη μαζί σας.

Όσο για τη Μ. Βρετανία, τα προβλήματα μόνον εν μέρει οφείλονται στην αγορά αμερικάνικων toxic assets από βρετανικές τράπεζες. Κατά τ’ άλλα, η χορήγηση mortgages και η αγορά ακινήτων απορρυθμίστηκε στον ίδιο βαθμό με τις ΗΠΑ, δημιουργήθηκε η ίδια φούσκα στις τιμές των ακινήτων, και οι συνέπειες είναι ακριβώς οι ίδιες σε μικρότερη ίσως κλίμακα: δραματική αύξηση των repossessions, της negative equity, αύξηση της ανεργίας, μεγάλες ζημιές στις τράπεζες που κυρίως χορηγούν τέτοια δάνεια, όπως η HBOS, κτλ.

Στέφανος Αθανασιάδης είπε...

@anonymos
Με μια βασική διαφορά: ο κομμουνισμός δεν επιβίωσε, ενώ ο καπιταλισμός είναι King, όσο και να συζητάμε

@rebel@work:
Ο τίτλος του post ήτανε αναφορά στο «it’s the economy, stupid» του Clinton το 92, δεν είχε προσβλητική πρόθεση, αντίθετα με το αρχικό σου σχόλιο.

Με την μαρξιστική ανάλυση σου προφανώς διαφωνώ, γιατι βασίζεται σε αστήρικτες μαρξιστικές υποθέσεις, όπως το labor theory of value, που έχει ξεπεραστεί στην οικονομική επιστήμη εδώ και 150 χρόνια. Είναι σαν να κάνεις αστρονομία υποστηρίζοντας ότι η Γη είναι το κέντρο του κόσμου. Καταλαβαίνω ότι έχεις ένα emotional attachment στον μαρξισμό, αλλά πολύ φιλικά σου λέω ότι χάνεις τον χρόνο σου.

@σαρδανάπαλος:
Δεν πιστεύω ότι πραγματικά δεν αντιλαμβάνεσαι την σημασία των χρηματοοικονομικών αγορών στην πραγματική οικονομία. Αυτά τα τωρινά προβλήματα είναι teething pains σε ένα καινούριο financial technology όπως το securitization. Όπως με κάθε καινούρια τεχνολογία, από τις μετοχές μέχρι τα παράγωγα, υπάρχει μια περίοδος πειραματισμού, κάποιοι καίγονται, αλλά μετά η τεχνολογία ωριμάζει και αποδίδει τα μέγιστα.

Τον Greenspan είναι εύκολο να τον πυροβολεί κανείς εκ των υστέρων. Ο Paulson που είναι όντως παιδαράς, ήτανε στην Goldman CEO για χρόνια, και ήτανε επι της ηγεσίας του που η Goldman έγινε σε μεγάλο βαθμό ένα μεγάλο hedge fund, άρα δεν νομίζω να διαφωνεί με την «κερδοσκοπία» των αγορών, ή τα καινούρια χρηματοοικονομικά προϊόντα per se, αλλά με την κακοδιαχείριση τύπου Lehman.

Γενικά την έννοια της «κερδοσκοπίας» πάντα είχα πρόβλημα να την καταλάβω σε μια ελεύθερη αγορά όπου ο καθένας παίρνει τις ευθύνες του για τις αποφάσεις του...

@γιάννης
«Έχεις πάντως δίκιο ότι "ιδεώδης καπιταλισμός" δεν υπάρχει πουθενά.
Απλά πρέπει και να αντιληφθείς ότι αυτό είναι μομφή για τους υστερικούς που βλέπουν (ανά δεκαετία) κατάρρευση του "υπαρκτού νεοφιλελευθερισμού" κι όχι για όσους τους αντικρούουν.»

Agree

@anonymous:
H Lehman Brothers είχε κακή διαχείριση, ευτυχώς το κράτος δεν επενέβη, και η αγορά την τιμώρησε με χρεωκοπία, ενώ ο CEO της έχασε τουλάχιστον $ 200M. Εγώ αυτό το βρίσκω δίκαιο, και πιστεύω ότι το ίδιο θα πρέπει να γίνεται και με κάθε κρατική επίχειρηση. Τι ακριβώς δεν καταλαβαίνεις;

Προφανώς δεν κατάλαβες και τι είπα περι κερδοσκοπίας, θα προσπαθήσω να στο απλοποιήσω. Καταρχήν η «κερδοσκοπία» ή μεγιστοποίηση του κέρδους, είναι αποδεκτή και ευεργετική δραστηριότητα για την κοινωνία, αφού σε μια ελέυθερη αγορά μεγαλύτερο κέρδος σημαίνει ότι η εταιρία ικανοποιεί καλύτερα τις οικονομικές ανάγκες τις κοινωνίας. Θεωρητικά, σαν οικονομικά όντα είμαστε όλοι «κερδοσκόποι», αφού πάντα θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε την αξία των συναλλαγών μας.
Τώρα, η έννοια του «κερδοσκόπου» στα ελληνικά media, αναφέρεται σε speculators, δηλαδή hedge funds ή traders, που παίρνουν συγκεκριμένες θέσεις (trading positions) πιστεύοντας ότι οι τιμές που βλέπουν στην αγορά δεν είναι σωστές και θα αλλάξουν. Αυτοί είναι που μπορούν να επηρεάσουν δραστικά και τις τιμές προϊόντων ή μετοχών και είναι οι «κακοί» για να σου δώσω να καταλάβεις, α λα Soros.
Από την άλλη, οι investment banks, κατα κύριο λόγο ΔΕΝ σπεκουλάρουν. Βγάζουν πάρα πολλά λεφτά με άλλους τρόπους, με το να δανείζουν, να πουλάνε διάφορα προϊόντα, να παίρνουνε fees για IPOs, mergers/acquisitions κλπ. αλλά δεν είναι οι «κακοί» κερδοσκόποι που σύμφωνα με τις ελληνικές εφημερίδες ανεβοκατεβλαζουν τις τιμές του πετρελαίου κλπ. Στο value chain της χρηματοοικονομικής αγοράς, οι investment banks είναι κάπου στην μέση, και μεταξύ άλλων εξυπηρετούν speculators και hedge funds. Ελπίζω να στο έκανα αρκετά απλό για να το καταλάβεις...

@stathis
Δεν διαφωνώ σε πολλά. Σχετικά με την Καθημερινή, το γεγονός ότι θεωρείται από τις πιο φιλελεύθερες εφημερίδες και έχει τέτοια άρθρα καφενείου που διαβάζει κανείς και στην Ελευθεροτυπία, είναι ντροπή.

Η επέμβαση πράγματι είναι αντίφαση, και για αυτό πολλοί φιλελεύθεροι, και στην Αμερική και εδώ, είναι έξαλλοι.

Green_revenger είπε...

Wow...
βρήκα επιτέλους ένα blog νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων.
Έχετε φυσικά χαρωπά μπερδέψει τις έννοιες, αλλά οκ.
Θα το παρακολουθώ καθημερινά.

Dorotheos είπε...

"Με την μαρξιστική ανάλυση σου προφανώς διαφωνώ, γιατι βασίζεται σε αστήρικτες μαρξιστικές υποθέσεις, όπως το labor theory of value, που έχει ξεπεραστεί στην οικονομική επιστήμη εδώ και 150 χρόνια."

Ναι, καλά, το παραπάνω έχει καταντήσει ένα κλισέ που, βέβαια, δεν απαντά στην επιστημονική ανάλυση και ερμηνεία της κρίσης. Δυστυχώς, όμως, με τα διαδραματιζόμενα στην καπιταλιστική οικονομία σήμερα και την πρόσφατη ιστορική της αναδρομή, οι οικονομικές "θεωρίες" που ασπάζεσαι δεν πείθουν ούτε για την επιστημονικότητα και αξιοπιστία τους, αλλά ούτε πλεόν και για τις καλές τους προθέσεις.

Οι πιστωτικές και γενικότερες οικονομικές κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος ήταν κάτι που ο Μαρξ προδιέγραψε, ανάλυσε και εξήγησε πριν 150 χρόνια, που λες, αλλά απ' ό,τι φαίνεται εσείς ακόμα παλεύετε για να τις αντιληφθείτε και τις εξηγήσετε. Τουλάχιστον, όπως έγραψα, ξεπεράσατε την denial stage.

Θα περιμένω με ενδιαφέρον να ακούσω τι θα έχετε να λέτε στην επόμενη, εξίσου αναπόφευκτη και ενδεχόμενα οξύτερη κρίση, όταν δεν θα υπάρχουν τα "teething problems" του συστήματος.

Ανώνυμος είπε...

@rebel

Καθόλου με "καθαρά ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια" δε δίνονταν τα δάνεια, αυτό είναι και το πρόβλημα.
Ιδίως επί Κλίντον και με την τροποποίηση του Community Reinvestment Act ξεκίνησε (για την ακρίβεια: έγινε υποχρεωτικό) το άνοιγμα σε εκείνες τις αγορές που θεωρούνταν υψηλού ρίσκου -με σκοπό υποτίθεται να προωθηθεί το home ownership στα διάφορα minorities.
Οι τράπεζες ήταν υποχρεωμένες να μην αρνούνται επισφαλή δάνεια, ώστε να μην θεωρηθούν ότι υιοθετούν "ρατσιστικές" πρακτικές.
Αυτό δηλαδή για το οποίο κατηγορούνται σήμερα, ήταν ακριβώς αυτό που η ομοσπονδιακή νομοθεσία τους υποχρέωνε να κάνουν!
Αυτά δεν είναι ούτε "ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια", ούτε "ελεύθερη αγορά". Το κράτος ήταν μέσα στην τρύπα κι έπαιζε με το φίδι όλο αυτό το διάστημα.

Πρέπει να καταλάβετε ένα πολύ απλό πράγμα: όταν ένας παράγοντας τόσο σημαντικός όπως οι δύο αυτές εταιρίες που παρείχαν ρευστότητα σε όλη την αγορά των στεγαστικών, έχει -ή ακόμα κι αν απλώς θεωρείται ότι έχει- κρατική κάλυψη αυτό αμέσως στρεβλώνει τις πραγματικές συνθήκες της αγοράς, ενισχύει predatory πρακτικές, οδηγεί σε overexpansion και φούσκες.
Αυτό δεν είναι πρόβλημα "αναρχίας" και "κερδοσκοπίας", είναι πρόβλημα πίστης και κλίματος που χτίζεται όχι πάνω στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς αλλά πάνω στην αντίληψη ότι κάποιος (το κράτος) θα καλύψει τις παρεκτροπές. Όπως κι έκανε δηλαδή.

Τα κλισέ που χρησιμοποιείς δουλεύουν και ανάποδα:
Όσο τα προηγούμενα χρόνια πήγαιναν σχετικά ομαλά, το σύστημα αυτό επαινούνταν ως επιτυχημένο government project και μοντέλο "μικτής οικονομίας".
Τώρα που κατέρρευσε φταίει η κερδοσκοπία και η άναρχη φύση του καπιταλισμού.
Φυσικά, ποτέ δε φταίει ο κρατικός παρεμβατισμός.

Στη Βρετανία, το κύριο στοιχείο ήταν το credit crunch που δημιουργήθηκε μετά την κρίση με τα subprime στις ΗΠΑ. Οι δύο οικονομίες είναι αλληλοσυνδεδεμένες σε μεγάλο βαθμό κι όταν στρεβλώνεται η αγορά στις ΗΠΑ οπωσδήποτε επηρεάζεται και η Βρετανία.

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ με τον αρθογράφο. Η ανάλυση που κάνει είναι εξαιρετική. Η διαφορά στον καπιταλισμό είναι ότι αποδέχεται και την ήττα και τις κρίσεις και ξεπερνά και τα δύο.

Αντίθετα τα σοσιαλιστικά καθεστώτα συνήθως προσποιούνται ότι δεν υπάρχουν κρίσεις ή ότι με τις δικές τους μεθόδους θα αποφευχθούν. Η ζωή βρίθει από αποτυχίες και λάθη προβλέψεων, από κακόβουλους κερδοσκόπους αλλά και θεομηνίες, γυρίσματα της τύχης κτλ. Το θέμα δεν είναι να τα αποφύγεις (είναι αδύνατο), το θέμα είναι να τα ξεπερνάς επιτυχώς.


Υπάρχει πράγματι μια κρίση η οποία όμως δεν έχει επηρρεάσει το βασικό βιοτικό επίπεδο. Χάθηκαν χρήματα, υποεκτιμήθηκε το ρίσκο, αλλά δεν έχουμε πογκρομ θυμάτων από πείνα και εξεγέρσεις. Business as usual. Απλά ένας κλάδος έφαγε τρελή ήττα, όπως έχει συμβεί με απειράριθμους παραδοσιακούς κλάδους.

Είναι πράγματι μεγάλο λάθος της FED η επέμβαση για να "σώσει". Μπορεί να φαίνεται ρόδινο τώρα, αλλά μακροπρόθεσμα οι επιπτώσεις θα έρθουν.

ggl είπε...

Αν και είμαι κατά του συγκεντρωτικού κράτους, δεν μπορώ να θυμηθώ πότε η οικονομία αναστήθηκε χωρίς την παρέμβαση του κράτους. Από το new deal μέχρι σήμερα στις κρισάρες της η "ελεύθερη" οικονομία στο κράτος καταφεύγει. Διορθώστε με αν κάνω λάθος.

Dorotheos είπε...

"...οι δύο αυτές εταιρίες που παρείχαν ρευστότητα σε όλη την αγορά των στεγαστικών..."

Μόνο που χωρίς την ρευστότητα αυτή, την παρεχόμενη ή εγγυημένη από τις Fannie & Freddie ή το FED ή το κράτος, δεν θα είχαμε του ρυθμούς ανάπτυξης για τους οποίους το φιλελεύλεθερο αγγλοσαξωνικό μοντέλο (και εν χορώ οι φιλελεύθεροι) κοκορευόταν τόσο καιρό.

Αν κρίνω μάλιστα από το γεγονός ότι η ανάπτυξη τελευταία σε ΗΠΑ και ΗΒ επικεντρώθηκε στην κατοικία και την άμυνα, τότε χωρίς τη ρευστότητα για να ικανοποιηθούν αυτοί οι τομείς θα μιλούσαμε για μηδενικούς ή και αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, θα μιλούσαμε για stagnation.

Ανώνυμος είπε...

to CRA einai peripou twn 30% twn daneiwn. Ta subprimes (kai oxi cra) estiazontai kuriws se middle class katoikous oi opoioi spekoularan sthn anodo timwn. To cra exei upostei terastia reforms me telreutaio auto tou Bush.
Alla akoma kai na htan etsi kaneis den upoxrewne thn Lehman kai olous tous allous na ta agorasoun

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Μερικὲς παρατηρήσεις :
Principal-agent (καὶ moral hazard) problem : Τὴν BearStearns τήν εἶχαν κατά 30% τὰ στελέχη της, ὁπότε ὑποτίθεται δὲν θὰ εἶχε αὐτοκτονικὲς τάσεις. Τὶς εἶχε, ὅμως !
Τὸ ζήτημα, λοιπόν, εἶναι πῶς νὰ προστατεύσουμε τὴν οἰκονομία ἀπὸ τοὺς προθύμους αὐτόχειρες. Ἡ λεγομένη ρύθμιση, «regulation», δὲν ἀλλάζει πολλὰ πράγματα. Στὴν πράξη, τὸ κράτος ἐπεμβαίνει συχνὰ καὶ λίγο κάθε φορά, άντὶ ἀραιὰ καὶ μαζικά, ὅπως πρόσφατα. Πάντοτε, ὅμως, θὰ ἐπεμβαίνει. Καὶ τοῦτο διότι ἡ ἀγορά χρήματος εἶναι ἐκ φύσεως ἀσταθής. Οἱ χρηματοοικονομικοὶ ἐνδιάμεσοι προσελκύουν χρῆμα μὲ ὑπόσχεση βραχυπροθέσμου ἀποπληρωμῆς καὶ τὸ τοποθετοῦν λαμβάνοντας ὑπόσχεση μεσομακροπροθέσμου ἁποπληρωμῆς. Αὐτὸ σὲ κάθε λογικὸ ἄνθρωπο φαίνεται παρακινδυνευμένο. Μόνον, λοιπόν, ἐπίδοξοι αὐτόχειρες μποροῦν νὰ κάνουν τὴν δουλειὰ αὐτήν. Καὶ νὰ πείθουν τοὺς ὑπολοίπους ὅτι αὐτὸ τὸ παράλογο εἶναι τὸ φυσικό ! Ἔλα, ὅμως, ποὺ τὸ καθαρὸ ἀποτέλεσμα ἀπὸ τοὺς ἀκροβατισμοὺς αὐτοὺς εἶναι τόσο θετικό μακροχρόνια γιὰ τὴν κοινωνία ... Ὁπότε, τελικῶς, ἴσως τοὺς θέλουμε τοὺς αὐτόχειρες.
Ὁ Μὰρξ ξεχώρισε τὸ ἐπενδεδυμένο κεφάλαιο ἀπὸ τὸ χρηματικό. Δὲν ἀξιοποίησε, ὅμως, τὴν κρισιμωτάτη αὐτὴ διάκριση γιὰ τὴν θεωρία του τῶν οἰκονομικῶν κρίσεων, ἡ ὁποία, μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς προκατόχους του μελετητὲς τοῦ καπιταλισμοῦ (καὶ πολλοὺς μέχρι καὶ 20 χρόνια πρίν τὸν τρέχοντα χρόνο), θεωρεῖ τὰ νομισματικά μεγέθη ἁπλῆ ἀνάκλαση τῶν πραγματικῶν μεγεθῶν. Ἂν ἔγραφε σήμερα, ὁ Μὰρξ δὲν θὰ εἶχε, φυσικά, τόσο πεπαλαιωμένη καὶ ὑπεραπλουστευμένη ἄποψη.
Γιὰ τὸ mark-to-market καὶ πάλι δὲν νομίζω ὅτι ὁ ἀρθρογράφος εχει δίκιο. Καὶ χωρὶς αὐτὸ, καὶ μέ αὐτὸ, ὅταν κλονισθεῖ ἡ ἐμπιστοσύνη στὴν ἀντεστραμμένη πυραμίδα ποὺ εἶναι τὸ χρηματοπιστωτικό σύστημα, τὰ ἴδια γίνονται.
Δὲν αποκλείεται σὲ μερικὲς δεκαετίες, ὅταν συσσωρευθεῖ ἀρκετὴ γνώση, τὰ νομισματικὰ φαινόμενα νὰ περάσουν ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς οἰκονομικῆς «ἐπιστήμης» στὸ πεδίο τῆς ψυχιατρικῆς.

Ανώνυμος είπε...

@rebel

Χωρίς το easy money σε μια government regulated αγορά δε θα είχε δημιουργηθεί η φούσκα στις τιμές των ακινήτων. Plain and simple.
Αν ακόμα δεν μπορείς να καταλάβεις τι λέω, δεν μπορώ να κάνω κάτι περισσότερο.
Η οικονομία των ΗΠΑ είναι αρκετά διαφοροποιημένη ώστε να αντέξει την κρίση, η Ευρώπη πρέπει να ανησυχεί για ύφεση.


to CRA einai peripou twn 30% twn daneiwn. Ta subprimes (kai oxi cra) estiazontai kuriws se middle class katoikous oi opoioi spekoularan sthn anodo timwn. To cra exei upostei terastia reforms me telreutaio auto tou Bush.
Alla akoma kai na htan etsi kaneis den upoxrewne thn Lehman kai olous tous allous na ta agorasoun


Παραπάνω είναι, και στα subprimes ήταν τουλάχιστον τα μισά. Όλη η αγορά των subprimes χτίστηκε μετά την ψήφιση του CRA το '77.
Η αλλαγή που επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση ήταν όταν ο Κλίντον επέτρεψε την ασφάλιση αυτών των δανείων σε τίτλους με ψευδώς θετικές (λόγω CRA) αξιολογήσεις κι έτσι ενέπλεξαν σε αυτά σχεδόν όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Πρόσθεσε και τις ημικυβερνητικές Fannie και Freddie με το 50 % στο secondary mortgage market που συντηρούσαν το σαθρό διαμορφωμένο κλίμα στα πλαίσια της προώθησης του home ownership (τότε θεωρούνταν καλά κι άγια όλα αυτά) .
O Μπους δεν άλλαξε τίποτε από αυτά.
Σκοπός δεν είναι να δικαιολογήσουμε την κάθε Lehman (οι πτωχεύσεις είναι συστατικό στοιχείο του καπιταλισμού) αλλά να εξηγήσουμε με οικονομικούς όρους πώς οδηγήθηκαν τα πράγματα σε αυτήν την κατάσταση. Αλλιώς μπορούμε να μείνουμε στους ψυχολογικούς όρους: η απληστία, οι αυτοκτονικές τάσεις κοκ.

Ανώνυμος είπε...

Ωραία! Η FED και η κυβέρνηση να επιβάλλουν περιορισμούς στην προσφορά χρήματος για δάνεια από τις τράπεζες (ευκολότερο τώρα μάλιστα που οι Fannie & Freddie κρατικοποιήθηκαν), περιορισμούς στη χονδρική μεταβίβαση χρέους, και να επιβάλλει αυστηρότερα κριτήρια στη χορήγηση στεγαστικών δανείων σε πελάτες. Συμφωνείτε, ναί ή όχι; Ή κι αυτό πολύ 'regulated' σας φαίνεται;

Ανώνυμος είπε...

it is a fucking situation όπως συνήθιζε να λέει ο παππούς μου και αφού το money θα το πληρώσουν the usuals, προς τι το άγχος ;

τι και αν το fucking state δεν έχει διαφορά με το fucking corporate, που έλεγε και ο παππούς μου, παρά μόνο στους ανθρώπους που αναλαμβάνουν τις θέσεις με την απαραίτητη ισχύ ...

clean up your mind's η οικονομία ΔΕΝ μπαίνει σε φόρμες

do you understand ??

Ανώνυμος είπε...

Ωραία! Η FED και η κυβέρνηση να επιβάλλουν περιορισμούς στην προσφορά χρήματος για δάνεια από τις τράπεζες (ευκολότερο τώρα μάλιστα που οι Fannie & Freddie κρατικοποιήθηκαν), περιορισμούς στη χονδρική μεταβίβαση χρέους, και να επιβάλλει αυστηρότερα κριτήρια στη χορήγηση στεγαστικών δανείων σε πελάτες. Συμφωνείτε, ναί ή όχι; Ή κι αυτό πολύ 'regulated' σας φαίνεται;

Ή θα μπορούσε η FED και η κυβέρνηση να αφήσει ήσυχη την αγορά ακινήτων, κι αν θέλει οπωσδήποτε να κάνει εδώ κοινωνική πολιτική, να κόψει κατά το 1/3 τη μισθοδοσία των βουλευτών, των γερουσιαστών και όλων των κυβερνητικών αξιωματούχων και να χτίζει μόνη της σπίτια που θα τα χαρίζει με κλήρο.
Λιγότερο κακό θα κάνει από αυτήν την επίπλαστη "αγορά" όπου η ίδια θέτει τους κανόνες και η ίδια τους παραβιάζει.
Deregulation είναι αυτό που χρειάζεται.

Dorotheos είπε...

“Χωρίς το easy money σε μια government regulated αγορά δε θα είχε δημιουργηθεί η φούσκα στις τιμές των ακινήτων. Plain and simple.”

Πράγματι, τόσο plain & simple, που εσείς και οι υπόλοιποι οικονομολόγοι-φωστήρες της αμερικάνικης οικονομίας, τώρα, δηλ. κατόπιν εορτής, το διαπιστώνετε και το πλασσάρετε ως «εξήγηση» και ενδεχόμενα ως θεραπεία του προβλήματος.

Να υποθέσω, λοιπόν, ότι the way forward είναι οι δύο εναλλακτικές και εναπομείνασες ‘απλές’ συνταγές: FED & gov’t, hold the money & regulate OR ease the money supply (όπως την τελευταία δεκαετία και βέβαια τώρα σε κρίση πανικού) & deregulate the market. Και την πρώτη μάλλον ούτε καν τη συζητάτε.

Παρεμπιπτόντως, να σου υπενθυμίσω ότι η προηγούμενη κρίση, εκείνη των "νέων τεχνολογιών" φούντωσε εξαιτίας της απορρύθμισης δικτύων, υπηρεσιών, κ.α., παρά την σχετικά 'tighter money supply' τότε. Όπως και να υπογραμμίσω ότι η τωρινή κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν είναι η πρώτη στην ιστορία του καπιταλισμού. Ούτε θα είναι και η τελευταία.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

@γιάννης
Μᾶλλον τραβηγμένη ἡ ἐκδοχή σας.
Τὸ έρώτημα εἶναι πῶς καὶ τὰ προβληματικὰ δάνεια φούσκωσαν μέσα στὰ τελευταῖα πέντε χρόνια; Τὸ CRA εἶναι ἀπὸ τὸ 1977 καὶ ὁ Κλίντον εἶχε φύγει ἤδη ἁπὸ τρία χρόνια.
Ὁ ἀντίλογος στὴν θέση σας βρίσκεται ἐδῶ :
http://time-blog.com/curious_capitalist/2008/09/is_mccain_right_about_fannie_a.html

Γιατὶ, δηλαδὴ, τότε άκριβῶς καὶ ὄχι νωρίτερα ἤ ἀργότερα ;

Μήπως παίζει ἡ ψυχολογία τὸν ρόλο της ;

Ανώνυμος είπε...

@rebel

Eπειδή προφανώς δεν το έχεις καταλάβει, να σε ενημερώσω ότι παραπάνω ασκώ κριτική στους "φωστήρες" της αμερικανικής οικονομίας πολύ σκληρότερη από τις δικές σου αοριστολογίες.
Τι να κάνουμε, κάποιοι δεν έχουν μείνει στον ...Μαρξ για να "προβλέπουν" -εκ των υστέρων πάντοτε- πότε έχει και πότε θα ξανέχει κρίση.
Ευελπιστώντας να επανέλθει το σύστημα (το αποβιώσαν προ εικοσαετίας) όπου τέτοιες "προβλέψεις" δε θα χρειάζονται αφού θα βρίσκεται σε αυτήν μόνιμα.
FYI, μια χαρά προβλέπει και κυρίως εξηγεί πειστικά τις κρίσεις η κλασσική φιλελεύθερη οικονομική σκέψη.


@Γ. Γεωργάνας

Γιατί η FED από το 2000 και ιδίως μετά την 9/11 άρχισε να ρίχνει δραματικά και καθαρά τεχνητά τα επιτόκια, όπως προείπα, και για μια περίοδο 4 ετών. Δείτε εδώ την πορεία τους στις ΗΠΑ:
http://www.marketoracle.co.uk/images/interest_rates_29_7_07.jpg
Αν θέλετε άμεση σύνδεση με την ψυχολογία των αγορών αυτή είναι η βασικότερη. Ήταν η θρυαλλίδα στην πυριτιδαποθήκη της ήδη διαστρεβλωμένης αγοράς ακινήτων.
Σε κάθε πτυχή της κρίσης η κυβέρνηση έχει παίξει τον καθοριστικό ρόλο.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

@ γιάννης

Δηλαδὴ, ἔχουμε τεχνητῶς χαμηλὰ έπιτόκια γιὰ τέσσαρα χρόνια (2000-12 ἕως 2004-12) καὶ κάπου στὴν μέση τῆς περιόδου ἀρχίζει ἡ τεχνητὴ αὔξηση τῶν τιμῶν τῶν ἀκινήτων ποὺ συνεχίζεται κι αὐτὴ γιὰ τέσσαρα χρόνια (2003-07 ἕως 2007-07) ; Καὶ, φυσικὰ φέρνει μαζὶ καὶ τὶς παρενέργειές της. Σᾶς κατανοῶ σωστά ;
Ἂν ναί, δύο ἐρωτήσεις :
Δὲν εἶχε ἡ οἰκονομία τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν ἐπιβραδυνθεῖ στήν περίοδο 2000-2004 ; Συνεπῶς, λαμβάνοντας ὐπ` ὄψιν τὴν συγκυρία, ἴσως δὲν ἦταν καὶ τόσο χαμηλὰ τὰ ἐπιτόκια.
Γιατὶ οἱ χαλαρές νομισματικὲς συνθῆκες δὲν ἔφεραν καὶ πληθωρισμὸ στίς τιμὲς τῶν ἀγαθῶν καὶ τῶν ὑπηρεσιῶν, ἀλλὰ μόνον στίς τιμὲς τῶν άκινήτων ; Νὰ δεχθῶ ὅτι οἱ κινητὲς ἀξίες εἶχαν χάσει τήν λάμψη τους σχετικῶς πρόσφατα, ἀλλὰ τὰ ἀγαθὰ καὶ οἱ ὑπηρεσίες γιατὶ δὲν ὑπερτιμήθηκαν ; Ἡ ἀγορὰ στεγαστικῶν δανείων ἦταν πιὸ ἀνταγωνιστικὴ ἀπὸ ποτὲ ἄλλοτε στὴν περίοδο τῆς ὐπερτιμήσεως, ὁπότε δὲν δικαιολογεῖται ἠ ὑπερτίμηση ἀπὸ ὀλιγοπωλιακὲς συνθῆκες.

Ανώνυμος είπε...

Το 2000-2001 υπήρξε η κρίση των εταιριών πληροφορικής (dot-com bubble). Η FED -όπως κάνει και τώρα μετά την κρίση των subprimes- μείωσε τα επιτόκια ώστε να επιτρέψει σε πολλούς που θα έπρεπε κανονικά να πτωχεύσουν, να διασωθούν. Στη συνέχεια φοβούμενη όχι απλώς επιβράδυνση της οικονομίας αλλά ύφεση τα μείωσε κι άλλο σε ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ 30ετίας. [Από τη στιγμή που καταργήθηκε οριστικά, το '70, το gold standard (η σύνδεση των αποθεμάτων χρυσού με το κυκλοφορούν νόμισμα), δεν υπάρχει πλέον τυπικός περιορισμός στο χρήμα που μπορεί να διαθέσει η FED στη αγορά.]
Αυτό αύξησε ΚΑΙ το γενικό πληθωρισμό και συνέβαλε στη μεγάλη υποτίμηση του δολαρίου σε σχέση με το ευρώ την ίδια περίοδο.
Ένα μεγάλο τμήμα, λοιπόν, του επενδυτικού κεφαλαίου μετά την πικρή εμπειρία με τους άυλους τίτλους στράφηκε στα ακίνητα.
Στην περίπτωση των ακινήτων το πρόβλημα ήταν ακριβώς ότι ΔΕΝ υπήρχε ελεύθερη αγορά που διαμόρφωνε τις τιμές με βάση τις αντικειμενικές συνθήκες. Υπήρχε η κρατική πολιτική παρέμβαση που προωθούσε την ιδιοκτησία πρώτης κατοικίας ακόμα και σε βάρος των τυπικών όρων δανειοδότησης (το ιστορικό πελάτη, την παρούσα δυνατότητα αποπληρωμής κλπ.).
Αυτή η πρακτική εκτός που ήταν υποχρεωτική για μεγάλο ποσοστό των τραπεζών που εμπλέκονταν σε αυτήν τη διαδικασία (για την ακρίβεια τις υποχρέωνε ο νόμος να εμπλακούν αφού σε οποιαδήποτε μελλοντική ομοσπονδιακή έγκριση συγχώνευσης κλπ., έπρεπε να έχουν θετικό CRA rating, δηλαδή να έχουν δόσει συγκεκριμένο ποσοστό των δανείων τους σε περιοχές και με όρους "υψηλού κινδύνου") έθετε και στάνταρντ ανταγωνισμού και από τις υπόλοιπες -για ευνόητους λόγους. Οι όποιες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα αυτών των δανείων διασκεδάζονταν από την πρακτική της ασφάλισης τους πάλι μέσω κρατικής ουσιαστικά παρέμβασης, δηλαδή των κολοσσών Φάνι Μέι, Φρέντι Μακ.
Αυτά όλα οδηγούσαν σε μια τεχνητή αύξηση της ζήτησης χωρίς βέβαια ανάλογη αύξηση στην προσφορά κι επομένως σε τεχνητή αύξηση των τιμών στα ακίνητα. H (ανάποφευκτη) διόρθωση των επιτοκίων από το 2005 κι ύστερα, οδήγησε σε μεγαλύτερη δυσκολία αποπληρωμής όλων των δανείων, με πρώτα τα χειρότερα (subprime), και επομένως ξεκίνησε το γκρέμισμα της φούσκας.
Εδώ είναι μια περιγραφή αυτής της πορείας:
http://www.nypost.com/seven/02052008/postopinion/opedcolumnists/the_real_scandal_243911.htm?page=1

Ανώνυμος είπε...

Και ο Λαρρυ Κουντλοου τα γραφει αυτα αλλα δεν θεωρω αντικειμενικους τους Λεμποβιτς, Κουντλοου.

1)Καταρχην στα CRA δεν πανε επενδυτικα κεφαλαια, γιατι ειναι δανεια των φτωχων. Οι φτωχοι δεν επενδυουν σε 2ή, 3η, 4η κλπ κατοικια.

2)Η Φεντ δεν κατεβαζει τα επιτοκια για να ξεχρεωσουν καποιοι, αλλα για να δωσει ωθηση στην οικονομια. Το ξεφουσκωμα των ντοτ κομς δεν εφερε καποια σημαντικη επιβραδυνση. Η 9/11 εφερε επιβραδυνση. Και τωρα την φερνει ο συνδυασμος πετρελαιου-αγορας ακινητων.

4)Κανενα μεγαλο τμημα κανενος επενδτικου κεφαλαιου δεν πηγε στα ακινητα. Γιατι απλα στις ΗΠΑ δεν υπαρχουν αποταμιευσεις. Η διαμεσος της αποταμιευσης ηταν 3800$ το 2006. Οι περισσοτερες επενδυσεις στα ακινητα ειναι μοχλευμενες με υποθηκη.

5)Τα CRA δεν ειναι σαμππραιμ. Ενα μεγαλο ποσοστο σαμππραιμ πωληθηκε απο οργανισμους που δεν καλυπτονται απο CRA.

6)Aκομα και αν τα CRA ηταν αποτυχημενα κανεις δεν υποχρεωνε κανεναν να τα αγοραζει στις δευτερογενεις. Η ακομα περισσοτερο κανεις δεν υποχρεωνε καμια Λημαν να τα πακεταρει σε CDO και αλλα τοξικα παραγωγα τα οποια δεν ηξεραν να τιμολογησουν. Και βεβαια το περιεργο ειναι πως η τοσο μεγαλη Λημαν δεν ηξερε για το CRA το οποιο ξεθαφτηκε μετα απο 30 χρονια και ενω ειχε μεσολαβησει η αλλαγη του απο τον Μπους? Να ηταν χαζοι στην Λημαν δεν το πιστευω, απληστοι ναι ηταν.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Προσυπογράφω τὰ τοῦ/τῆς άνωνύμου ἀμέσως ἁνωτέρω.
Ἐρευνητέον ἐὰν ἡ αὐτοκτονικὴ ἀπληστία μπορεῖ νὰ χαρακτηρίζεται ἀπληστία, δεδομένου ὅτι τελικῶς ὁδηγεῖ στὴν ἀνέχεια.
Σημαντικό ρόλο στὴν κατασκευὴ τῆς φούσκας φαίνεται νὰ ἔχουν παίξει καὶ οἱ ἑταιρεῖες ἀξιολογήσεως Standard & Poor και Moody's. Ἰδοὺ μὶα ἔκθεση περὶ αὐτῶν : http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601109&sid=ah839IWTLP9s&refer=exclusive

stelios είπε...

Μάλιστα! Αυτοδιόρθωση και τιμωρία των «παικτών» που δεν λειτουργησαν σωστά!

Να υποθέσω, δηλαδή, ότι οι νεκροί από πείνα εξαιτίας του τζόγου στα τρόφιμα, όπου ρίχτηκαν οι παίκτες που λειτούργησαν σωστά για να βγάλουν τα σπασμένα από τη χασούρα στη wall street, είναι οι τιμωρημένοι για τις κακές τους επενδυτικές επιλογές.
Να υποθέσω, επίσης, ότι οι Πόλσον και Μπερνάκι δεν έχουν ακουστά τον Σουμπέτερ!

kouk είπε...

Ανώνυμε (ούτε ένα ευφάνταστο handle?),
1) τι σημαίνει "δάνεια φτωχών" και ποιός είπε ότι μιλάμε για 2η, 3η κατοικία; τι σχέση έχει αυτό;
2) τι σημαίνει "ώθηση στην οικονομία"; Οικονομία ποιανών; Αυτά τα γενικόλογα ηθελημένα ή όχι, υποκρύπτουν πράγματα και τα θεωρώ ύποπτα.
3) που το στηρίζεις αυτό;
4) διάβασε το "The CRA Scam and It's Defenders". Οι οργανισμοί που, και καλά, δεν καλύπτονται από το CRA είναι συχνά απλώς μεσάζωντες για άλλους μεγαλύτερους παίκτες που καλύπτονται.
5) βεβαίως κανείς δεν υποχρεώταν να αγοράσει δευτερογενώς τα CRA δάνεια αλλά όταν υπάρχει φούσκα (ανεξαρτήτως πλην όμως κρατικώς παραγόμενη) ακόμα και οι "έξυπνοι" πιστεύουν ότι θα καταφέρουν να βγάλουν χρήματα. Βεβαίως είναι απληστεία, όμως από μόνη της, σε ένα ελεύθερο οικονομικό παιχνίδι, η απληστεία δεν πείραξε κανέναν εκτός από τον άπληστο.

Ανώνυμος είπε...

1)ο Γιαννης μιλησε για επενδυτικα κεφαλαια που εφυγαν απο τα ντοτ κομ και πηγαν στα CRA. Οι φτωχοι που αγοραζουν CRA σε τι επενδυουν ακριβως?

2)Ο καταστατικος ρολος της καθε Φεντ ειναι ο ελεγχος του χρηματος και του τραπεζικου συστηματος. Στοχος της μακροοικονομικης πολιτικης ειναι το ζυγισμα μεταξυ πληθωρισμου και αναπτυξης. Χρονια παιδευεται η οικονομικη επιστημη για το πως πρεπει να ζυγιστουν. Στην τομη αυτων των δυο συνανταται η πολιτικη του καθε διοικητη.

3)Σορρυ αλλα τυχαινει να μην λαμβανω τις μετρητοις οτι λεει το ιδεολογικοποημενο Μιζες ινστιτουτο με τους παντελως αγνωστους που το απαρτιζουν. Μπορει να διαφωνω πχ με το ΚΑΤΟ αλλα εχει ενα σοβαρο επιτελειο τουλαχιστον.

4)Η απληστεια δεν πειραξε κανεναν εκτος απο τον απληστο. Σε πληροφορω ομως πως δεν λειτουρουν ετσι οι αγορς καθοτι των πολλαπλων συσχετισεων (correlations) και των φαινομενων επιδημιας (contagion). Kαι ειδικα οταν το κανουν ολοι με μοχλευση δηλαδη για καθε 1 δολλαριο που εχουν δανειζονται 50, δηλαδη χωρις δικα τους λεφτα.

Ανώνυμος είπε...

Ανώνυμε εγώ δεν θεωρώ αντικειμενικούς τους Στίγκλιτζ (λίγο) και Κρούγκμαν (καθόλου).
1)Πήγαν κι εκεί. Το γράφεις στο 6).
2)Έδωσα την επίσημη και την ανεπίσημη εξήγηση. Όταν το χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα χρηματοδοτήσει την άρση της επιβράδυνσης και την δημιουργία ανάπτυξης έχει εμπλακεί στις φούσκες σε βαθμό που να επηρεάζει τη βιωσιμότητα κάποιων μελών του, τότε επεμβαίνει να το "σταθεροποιήσει" η FED με τις περιβόητες ενέσεις ρευστότητας και τη μείωση των επιτοκίων.
4)Τι πράγμα? Για τις καταθέσεις μου λες? Μιλάμε για τα λεφτά που επενδύονται σε μετοχές και ομόλογα. Δεν έχεις ακούσει τίποτε για τα REITs? Η hot επένδυση της εποχής ήταν το real estate από συνταξιοδοτικά ταμεία και κληροδοτήματα μέχρι ιδιώτες.
Πρόσθεσε τα παράγωγα των ενυπόθηκων στεγαστικών που πωλούνταν στην αγορά και τα οποία τελικά περνούσαν και σε ξένους, που έχουν πλέον το 25% του χρέους των Fannie και Freddie.
Η πιο κυνική άποψη άλλωστε είναι ότι το μεγάλο bailout έγινε κυρίως εξαιτίας αυτού του μεγάλου βαθμού εξάρτησης από τους ξένους θεσμικούς (ιδίως Κινέζους) και του φόβου μήπως εξαιτίας πιθανής πτώχευσης αρχίσουν να εγκαταλείπουν το δολάριο.
5+6) Απόψεις του τύπου "κανείς δεν υποχρέωνε τους άλλους κλπ." δείχνουν άγνοια των βασικών κανόνων λειτουργίας της αγοράς.
Όταν μια επένδυση ριψοκίνδυνη και με μεγάλο ποσοστό αποτυχίας αναλαμβάνει καθ'οιονδήποτε τρόπο το κράτος να την σιγουρέψει τη μετατρέπει αυτόματα από μια αποτυχημένη -με τα αντικειμενικά κριτήρια της αγοράς- κίνηση σε επιτυχημένη. Αυτό είναι άμεση στρέβλωση των συνθηκών του ανταγωνισμού. Την απληστία του εκάστοτε άπληστου η ελεύθερη αγορά δεν την ανέχεται, μια στρεβλή αγορά με απεριόριστη πρόσβαση σε δημόσιο χρήμα όχι απλώς την ανέχεται αλλά και την προωθεί εφόσον εξυπηρετεί συκγεκριμένο κρατικό πολιτικό στόχο.
Την απληστία της Λέμαν την τροφοδοτούσαν οι GSEs που αγόραζαν τα δικά της toxic papers. Αυτοί λοιπόν τι ήταν, χαζοί άπληστοι ή και τα δύο;

mickey είπε...

If financial system's collapse is (inevitable) constructive destruction, then its development is (inevitable) destructive construction.

Q.E.D.



It's... Mathematics, stupid ;-)

Ανώνυμος είπε...

Αυτή η "αυτοδιόρθωση" μου θυμίζει την "αυτοκάθαρση" της Εκκλησίας την εποχή των σκανδάλων Βαβύλη, Γιοσάκη, Κωλοσούζα, Παντελεήμονα κλπ

Τόσο ειλικρινής και αποτελεσματική είναι....

Στέφανος Αθανασιάδης είπε...

@ Green_revenger
Καλώς μας βρήκες, περιμένουμε την βοήθειά σου στην διευκρίνηση των εννοιών

@rebel@work
Τις κρίσεις ή κύκλους τής καπιταλιστικής οικονομίας ούτε κανείς τις αρνήθηκε ποτέ, ούτε περιμέναμε τον Μαρξ να μας τις εξηγήσει. Υπάρχουνε με παρόμοιο τρόπο που σε κάθε εξελικτικό σύστημα υπάρχουνε παλινδρομήσεις. Τα teething problems δεν είναι του συστήματος, αλλά κάθε καινούριας τεχνολογίας και θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο υπάρχουν καινούριες τεχνολογίες.
Σχετικά με τον φίλο σου τον Μαρξ, σημείωσε ότι όλες του οι προβλέψεις πέσανε έξω (εκτός από τις γενικολογίες περί κρίσεων που όλοι περιμένουν), η «επανάσταση» δεν έγινε στις πιο ανεπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες, ΗΠΑ και Αγγλία οι οποίες ούτε καν είχανε αξιόλογα κομμουνιστικά κόμματα, αλλά σε ημιαγροτικές χώρες, και φυσικά, όπου δοκιμάστηκε, σε όλες τις διαφορετικές εκδοχές του, απέτυχε. Η ανάπτυξη, οι μισθοί και το επίπεδο ζωής των εργατών στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες ιστορικά αυξάνονται. Μια από τις αποδείξεις ότι ο καιταλισμός συνεχίζει να ευδοκιμεί, είναι ότι οι πιο φτωχοί μετανάστατες από όλο τον κόσμο περνάνε τα πάνδεινα για να πάνε στις καπιταλιστικές ΗΠΑ, αντί ας πούμε στους εργατικούς παράδεισους της Κούβας και της Β. Κορέας. Κάτι σου διαφεύγει, δεν νομίζεις;
Κοίτα, σέβομαι το πάθος σου και τις καλές προθέσεις σου, αλλά για τελευταία φορά θα σου πω ότι ο μαρξισμός είναι τελείως λάθος επειδή ξεκινάει με λάθος υποθέσεις και έχουμε το φαινομένο «garbage-in, garbage-out» ανεξάρτητα από το επίπεδο της ενδιάμεσης ανάλυσης. Κεντρική λανθασμένη υπόθεση είναι το labor theory of value, δηλαδή ότι η αξία ενός προϊόντος εξαρτάται από το κόστος εργασίας. Όπως πρόσφατα εξήγουσα και στην 14χρονη ξαδέλφη μου και όπως θα διαπιστώσεις και εσύ άμα παρακολουθήσεις ένα εισαγωγικό μάθημα οικονομικών σε οποιοδήποτε μέτριο πανεπιστήμιο, η αξία ενός προϊόντος δεν έχει καμία σχέση με το κόστος παραγωγής (πόσο μάλλον με το εργατικό του κόστος παραγωγής), αλλά πάντα εξαρτάται από την προσφορά και την ζήτηση την συγκεκριμένη στιγμή στην συγκεκριμένη αγορά. Αν πάς να πουλήσεις τον επιταχυντή της CERN στην υποσαχάρια Αφρική, δεν νομίζω να καλύψεις πολύ από το αρχικό εργατικό κόστος σου. Από την άλλη, όταν πουλάς πετρέλαιο στην Δύση, εμ, μάλλον υπερκαλύπτεις τα όποια κόστη σου. Η διαπίστωση αυτή δεν απαιτεί ιδιαίτερη ευφυία ή γνώσεις, απλά μια διανοητική εντιμότητα και ανοιχτό μυαλό. Κοίτα και τι λέει και ο Πόππερ για την επιστημονικότητα και τις προβλέψεις του μαρξισμού. Αν από την άλλη εσύ θες να συνεχίσεις δογματικά να περιμένεις την επανάσταση για ψυχολογικούς λόγους, όπως ας πούμε οι χριστιανοί περιμένουν την Δευτέρα παρουσία, καλή τύχη.

@γιάννης
Συμφωνώ για την διαστρέβλωση στο housing market από την κρατική παρέμβαση, αλλά πιστεύω ότι παίξανε ρόλο και άλλοι παράγοντες όπως η καινούρια τεχνολογία CDOs κλπ., η εταιρική δομή των i-banks που δεν αντιμετωπίζει προβλήματα principal agent κλπ.

@JL
Thnx

@ggl
Οι κρατικές παρεμβάσεις είναι πάντα από βλαβερές εώς στις καλύτερες περιπτώσεις αμφιλεγόμενες. Το 1929 είχε τόσο καταστροφικές συνεπείες λόγω της μονεταριστικής πολιτικής της τότε FED, check it. Εγώ θα έλεγα ότι δεν αναστήθηκε ποτέ οικονομία χωρίς την ελεύθερη αγορά.

@ Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας
Φίλτατε, αναφέρεσαι στην Lehman (που τα στελέχη της είχανε 30%) και όχι στην Bear. Στην ουσία πάντως, ο κάθε banker μέτοχος της, είχε δύο πηγές εισοδήματος από την Lehman, πρώτα την αλλαγή στην τιμή των μετοχών που κατέχει μέχρι τότε και που εξαρτάται από την απόδοση της εταιρίας και δεύτερα το bonus στο τέλος του χρόνου που εξαρτάται από την προσωπική απόδοση και πόσα ας πούμε toxic χαρτιά θα πουλήσεις. Σε διαβεβαιώ ότι το δεύτερο κομμάτι είναι πολύ μεγαλύτερο. Άρα το principal agent πρόβλημα υπήρχε έτσι και αλλιώς, αντίθετα από τα hedge funds.
Το investment horizon mismatch πρόβλημα το οποίο έχουνε οι τράπεζες δεν το γνωρίζω, μπορείς να αναφέρεις κάποιο παράδειγμα;
Όσο για το mark-to-market το παράδειγμα με Merrill που έδωσα είναι πραγματικό και το πρόβλημα υπαρκτό και σημαντικό. Κοίτα σε οποιοδήποτε σχετικό περιοδικό ή εφημερίδα για να το επαληθεύσεις (μου φαίνεται και ο Economist είχε κάτι σχετικό).

Συμφωνώ απόλυτα και με την αναφορά στον ρόλο των credit ratings εταιριών. Σημείωσε ότι το πρόβλημα εκεί ξεκίνησε, (μαντέψε...) όταν το κράτος/SEC μηδένισε τον ανταγωνισμό στον χώρο αυτό κάνοντας σχεδόν υποχρεωτική την αξιολόγηση των διαφόρων επενδύσεων από συγκεκριμένες εταιρίες. Το συγκεκριμένο ολιγοπώλιο έβγαλε ένα σωρό λεφτά βάζοντας την σφραγίδα ΟΚ στα διάφορα Mortgage Backed Securities. Διάβασε email από έναν Standard & Poor’s manager ομάδας που αξιολογούσε CDOs: "we will hopefully be all wealthy and retired by the time this house of cards falters." Αυτά για τον κρατικό παρεμβατισμό που θα μας σώσει...

Dorotheos είπε...

@Konon

Ποιές προβλέψεις της μαρξιστικής θεωρίας δεν επαληθεύθηκαν; Οι κοινωνικές ανισότητες και η διεύρυνσή τους, οι καπιταλιστικές κρίσεις, η ανισόμετρη ανάπτυξη μεταξύ εθνών και οι ιμπεριαλιστικές σχέσεις εξάρτησης, η πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδους, η συσσώρευση και υπερσυσσώρευση κεφαλαίου, η σχέση παραγωγικότητας και τεχνολογικής προόδου,...

Μπορούμε να συζητήσουμε κάθε μια από αυτές ξεχωριστά και με οικονομικά στοιχεία, δηλ. όχι αοριστολογίες που λές, αλλά εσύ πιάστηκες ήδη από κάποια μαρξιστική πολιτική διακήρυξη, δήθεν "προφητεία" περί επανάστασης, που είναι περισσότερο ένδειξη σοβαρής άγνοιας περί του πυρήνα και της κριτικής της σχετικής θεωρίας.

Όσο για τη Labor Theory of Value και τη σχέση κόστους παραγωγής και τιμής ενός προϊόντος, κέρδους και υπεραξίας, το συζητήσαμε αναλυτικά και με στοιχεία εδώ:

http://e-roosters.blogspot.com/2008/02/blog-post_4466.html

Δεν θα είχα καμιά αντίρρηση να επαναλαμβάναμε μιαν άκαρπη συζήτηση κι εδώ, αλλά νομίζω ότι απομακρυνόμαστε από την ουσία του αρχικού σου άρθρου.

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Κῦδος (ἑλληνιστὶ kudos) γιὰ τὴν συζήτηση.
Καὶ στὴν Bear οἱ insiders εἶχαν 30% τῶν μετοχῶν καὶ 100% τοῦ ἐλέγχου. Καὶ κερδίζοντας τὸ μεγάλο bonus πουλώντας τοξικὰ χαρτιὰ χάνεις τήν πιθανότητα νὰ πάρεις ποτὲ ἄλλο bonus. Ἄσε ποὺ χάνεις ὄλες τὶς ἀποταμιεύσεις σου ! Αὐτὴ εἶναι ἠ σωστὴ σὺγκριση καὶ χρήζει μελέτης πῶς φθάνει κανεὶς σέ τέτοια αὐτοκτονικὴ συμπεριφορά. Πάντως, ἂν ὐπάρχει πρόβλημα principal-agent στίς Bear καὶ Lehman τότε ἠ λύση δὲν εἶναι ἡ προστασία τῆς μειοψηφίας σὲ μιὰ ἑταιρεία, ὄπως νομίζαμε, άλλὰ ἡ προστασία τῆς πλειοψηφίας ! Καὶ γιὰ τὰ hedge funds ποὺ, ὑποτίθεται, δὲν ἔχουν τὸ πρὸβλημα, νὰ θυμίσω τὸ Long-Term Capital Μanagement ποὺ τὸ βύθισαν οἱ συνεταῖροι, χάνοντας κι έκεῖ τὶς περιουσίες τους. Συνεπῶς, τό νά κατηγοροῦμε γιὰ τὴν παροῦσα κρίση τὴν δῆθεν άδιαφορία τῶν διαχειριστῶν γιὰ τὰ ξένα λεφτὰ ποὺ διαχειρίζονται δὲν μᾶς πάει καθόλου μακριὰ. Τὸ ἐρώτημα εναι ἀλλοῦ.
Γιὰ τὴν inherent instability ὅλων τῶν χρηματοοικονομικῶν ἐνδιαμέσων ἂς σκεφθοῦμε τὶ συμβαίνει ἂν ὄλοι οἱ καταθέτες μιᾶς τραπέζης ζητήσουν τὴν ἴδια μέρα τὰ χρήματά τους. Φυσικὰ ἡ τράπεζα θὰ κλείσει, ἀκὸμα κι ἂν ἔχει τοποθετήσει ὅλα τὰ λεφτὰ τῶν καταθετῶν σὲ ἁπολύτως άσφαλῆ ὁμόλογα τοῦ Δημοσίου. Καὶ τοῦτο διότι τὸ ὁμόλογα θὰ ἐξαργυρωθοῦν σὲ μέλλοντα χρόνο, ἐνῶ οἱ καταθέτες θέλουν τά χρηματά τους τώρα. Περισσότερα στό Γκούγκλ στόν ὅρο term premium.

Οἱ ρυθμίσεις γιὰ τὸ mark-to-market δέν ἀναγκάζουν τὸν λογιστή νὰ δεχθεῖ τιμὴ ποὺ ἔχει καταγραφεῖ σὲ μὴ ρευστὴ ἀγορά. Τὸ πρόβλημα στὴν παρούσα κρίση ὀφείλεται σὲ κάποιαν ἔκταση στὸ mark-to-model στὸ ὁποῖον άναγκαστικὰ κατέφυγαν οἱ λογιστὲς. Δὲν εναι λογικὸ νὰ χρησιμοποιοῦμε σταματημένο ρολόϊ (λογιστικὴ ἰστορικοῦ κόστους) έπειδὴ δυὸ φορές τὴν ἡμέρα (στὴν παροῦσα κρίση) λέει τήν σωστὴ ὥρα. Γιὰ τὸν Economist, ὅταν ἤμουν φοιτητὴς στὸ Λονδῖνο λέγαμε : It can't be true ; I read it in the Economist. Κατά τά σχόλιά του καὶ διασκεδαστικά, άλλὰ τὸ ρεπορτάζ εἶναι γιὰ γέλια καί, ἑνίοτε, γιὰ κλάμματα.

Δὲν εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ ἑταιρεῖες credit rating στηρίχθηκαν ἀπὸ τὸ κράτος. Μάλιστα ὁ άνταγωνισμὸς μεταξύ τους φαίνεται ὂτι χρησίμευσε ὡς πρόσχημα γιὰ νὰ μειώσουν τὴν ποιότητα τῶν ὑπηρεσιῶν τους.

Γενικῶς, τὶ δίλημμα κράτος ἤ ἀγορὰ μοῦ φαίνεται κενὸ περιεχομένου. Οὔτε ἀγρὰ μπορεῖ νὰ ὑπάρξει χωρὶς κράτος οὔτε κράτος χωρὶς ἀγορά.

Ανώνυμος είπε...

@konon
το πραγματικό δικό σου πρόβλημα εδώ σ' αυτή τη ζήση είναι η πεποίθησή σου ότι εσύ πρέπει να σωθείς.
δεν θα σωθείς, με κανένα σύστημα οργάνωσης της οικονομίας. θα πεθαίνεις κάθε μέρα μέσα στην υπαρκτική και οντολογική βαρβαρότητα οπού βιώνεις. (αυτή τη νέκρα η επανάσταση θα αφανίσει). όμως εσύ ψυχοπεθαίνεις κάθε μέρα, σήμερα, τώρα, παντού, πολύ.

Στέφανος Αθανασιάδης είπε...

Άστον τρελό στην τρέλα του...

Ανώνυμος είπε...

αφημένο σε έχω

Ανώνυμος είπε...

Το 1968, οι συνολικές απολαβές του διευθυντή της General Motors ήταν 66 φορές μεγαλύτερες από εκείνες του μέσου εργάτη. Πέρυσι, ο διευθυντής της Wal - Mart κέρδιζε… 9.000 φορές περισσότερα από τον μέσο υπάληλλό του!

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock