Η διακριτική γοητεία της εξουσίας....

.........είναι η απόδειξη της παρακμής της

Βλέποντας το περίλυπο ύφος του κου Βουλγαράκη, την ώρα που αποφάσισε (!) να παραδώσει τον υπουργικό θώκο, θυμήθηκα κάτι ανθρωπολογικές αναφορές, που είχα διαβάσει μικρός. Σ αυτές,περιγραφότανε μια πρωτόγονη φυλή που όπως όλες οι πρωτόγονες φυλές διέθετε τις καλύβες της, τους χορούς της φωτιάς της, και το βασιλιά της.Το μόνο πρόβλημα ήταν, ότι η θέση του βασιλιά είχε την τάση να μένει κενή πολύ πολύ συχνά,καθώς κανένα μέλος της φυλής δεν επιθυμούσε να αναγορευτεί ανώτατος άρχων. Αντίθετα οι ,περι ων ο λόγος, βάρβαροι θεωρούσαν τον βασιλικό τίτλο μέγιστη ντροπή, κάτι σαν βρισιά,και τον απέφευγαν, όπως ο διάβολος το λιβάνι.

Την άποψη τους αυτή την επιβεβαίωνε και το ιδιόρρυθμο έθιμο της φυλής να ξυλοκοπεί ανηλεώς τον νεοεκλεγέντα βασιλιά,την πρώτη μέρα κιόλας της θητείας του. Αν εκείνος κατόρθωνε να επιβιώσει απ το μινι-λιντσάρισμα,και εφόσον διατηρούσε μια σταγόνα ψυχικής ισορροπίας, αναλάμβανε κατόπιν τα καθήκοντα του, απ την επιτυχία των οποίων εξαρτώνταν η ίδια του η ζωή. Αν δεν ικανοποιούσε το λαό του, το έθιμο του λιντσαρίσματος επαναλαμβανόταν,μόνο που αυτή τη φορά περιλάμβανε και καλοακονισμένα ακόντια.

Σκεφτόμουνα , που λέτε, την έκπληξη που θα ένιωθε ένας τέτοιος πρωτόγονος βασιλιάς αν μάθαινε ότι στη χώρα μας οι άνθρωποι της εξουσίας αντιμετωπίζουν την παραίτηση/απόλυση τους με θλίψη και κατεβασμένα μούτρα.Πόσο θα λαχταρούσε κι αυτός να παραιτηθεί έτσι! Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για πολιτισμική διαφοροποίηση και θα είχαμε δίκιο,αν και ορθότερο είναι να επισημάνουμε τις διαφορετικές αντιλήψεις,ή καλύτερα, τις διαφορετικές προσεγγίσεις στο φαινόμενο της εξουσίας.Δεν είναι δηλαδή καθόλου αυτονόητο ότι η εξουσία, ως «δυνατότητα δόμησης πραγματικών καταστάσεων», αντιμετωπίζεται από κάθε πολιτική κουλτούρα ως «προνόμιο».

Πέρα από το ιστορικό ανέκδοτο που σας ανέφερα, οι αναρχικοί στην επαναστατημένη Ισπανία θεωρούσαν της διοικητικές επιτροπές επικίνδυνες για γραφειοκρατισμό,γι αυτό και οι δημόσιοι λειτουργοί αμείβονταν με μισθό μικρότερο από τους υπόλοιπους εργαζομένους. Βέβαια στην πορεία αρκετές επιτροπές εκφυλίστηκαν και εκμεταλλεύτηκαν ακομα και το μικρό κλάσμα εξουσίας που τους αναλογουσε. Όπως παραπονoυνταν οι απλοικοί χωρικοί , οι επιτροπές δικαιοσύνης «έτρωγαν όλο το σαλάμι» και σ αυτούς αφηναν το ξεροκόμματο.

Αλλά και στις σύγχρονες δημοκρατίες, η εξουσία δεν ταυτιζοταν αναγκαστικά με τα προνόμια. Ο C.Coolidge ας πούμε ως πρόεδρος κράτησε χαμηλό προφίλ, ενώ ως κυβερνήτης απέρριψε με βδελυγμία μια πρόταση αύξησης των αποδοχών της νομοθετικής εξουσίας κατά 50%. Όταν έκλεισε το έκτο συναπτό έτος προεδρίας δήλωσε κάτι του στυλ «κάπου εδώ τελειώνω για να μην καταντήσω βαρετός» και αφησε την καρέκλα στην τύχη των διαφόρων τυχοδιωκτών που ακολούθησαν.

Αλλά και στα καθ ημάς,αναρωτηθείτε για λίγο τη σημειολογική σημασία της στερεοτυπης φράσης «ο υπουργός ανέλαβε τα καθήκοντα του». «Το καθήκον» ως λέξη έχει περισσότερα κοινά με τη λέξη «υποχρέωση» παρά με τη λέξη «δικαίωμα».Γι αυτό και η στρατιωτική θητεία χαρακτηρίζεται «καθήκον προς την πατρίδα».

Όπως όμως ξέρει μέχρι και ο τελευταίος φαντάρος του Έβρου, η λέξη καθήκον περιλαμβάνει άπειρες ώρες ταλαιπωρίας,ηθική και σωματική εξάντληση,πνευματική κόπωση και ενίοτε μπόλικη ξεφτίλα.Πόσες και πόσες θυσίες θα έκανε για μερικές μέρες απαλλαγής από αυτό το περιβόητο «καθήκον» και χαλάρωσης στην αγκαλιά των δικών του...

Δεν είναι λοιπόν λίγο παράδοξο που οι πολιτικοί μας κάνουν ό,τι μπορούν για να επανεκλεγούν,γατζώνονται στις καρέκλες,και εγκαταλείπουν στα πρόθυρα της κατάθλιψης τα υπουργικά τους καθήκοντα; Τι σόι καθήκον ειναι αυτό που λατρεύεις να το νιωθεις στους ώμους σου,και κοιτάς με μισό μάτι όποιον προσπαθήσει να σε απαλλάξει; Τι θα έλεγε ο πρωτόγονος βασιλιάς της ιστορίας μας αν κάποιος τον χτυπουσε φιλικά στον ώμο, και του έλεγε «δίνε του,αναλαμβάνω εγώ τώρα»;...

Μήπως τελικά η εξουσία έχει την τάση να εκφυλίζεται από καθήκον σε προνόμιο; Μήπως η αντιμετώπιση της ως τέτοιο σηματοδοτεί και τον εκφυλισμό της πολιτικής μας σκηνής;

Αν το παραπάνω συμπέρασμα ισχύει,τότε θα είμαστε σίγουροι ότι η πολιτική ζωή του τόπου βελτιώθηκε μόνο όταν παρουσιαστεί έλλειψη υποψηφίων προς επανεκλογή βουλευτών,αντί για υπερπληθώρα όπως τώρα. Γιατί η πολιτική είναι σοβαρή υπόθεση. Είναι σχεδόν αδιανόητο κάποιος να λατρεύει τόσες και τέτοιες ευθύνες παρά μόνο αν υπάρχει κάποιος «λάκκος» στην πολιτική μας «φάβα». Ένας λάκκος που απορροφά τις ευθύνες και διατηρεί τα προνόμια. Που περιορίζει τις υποχρεώσεις, δεν ζητάει λογαριασμό, έχει κακή μνήμη,εθελοτυφλεί,και συγχωρεί αυτους που δεν πρέπει να συγχωρέσει.

Και στη μέση αυτής της παρακμής και του εκφυλισμού,καθώς ανευθυνουπεύθυνοι παρελαύνουν στις οθόνες,υποθέσεις καταχωνιάζονται στο αρχείο,πολιτικοί μετατρέπουν τα γραφεία τους σε μόνιμο ενδιαίτημα, κοινοβουλευτικές ομαδουλες παλευουν για μια παραπάνω θεσουλα, στη μέση αυτου του εξουσιαστικού χάους, εμείς αναρωτιόμαστε μπερδεμένοι, οπως οι χωρικοί της Ισπανίας:

Ποιος διάολο πήρε το σαλάμι μας;;;

«Παντως όχι εγώ» θα φώναζε¨, απ τα βάθη της ιστορίας, ο βασιλιάς καθώς τον περικύκλωναν οι άντρες της φυλής του για να προχωρήσουν στην τελετή...παράδοσης και παραλαβής. Αχ!Ο παλιός καλός καιρός... :)