Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 01, 2008

Όχι στην φορολογία χωρίς λογοδοσία

Αυτό τουλάχιστον ήταν το σύνθημα των αμερικανών επαναστατών από το 1763: no taxation without represenation - ας μην ξεχνάμε τότε ότι το κοινοβούλιο είχε κατά κύριο λόγο εξελεγκτικό χαρακτήρα. Το σύνθημα αυτό είναι παρά ποτέ επικαιρο μετά από την φορολογική επιδρομή στα κεφάλια δικαίων και αδίκων της κυβέρνησης που προσπαθεί με κάθε μέσο - θεμιτό ή αθέμιτο - να κλείσει τον προϋπολογισμό, την εκτέλεση του οποίου επικαλέστηκε πέρυσι ως δικαιολογία για να κάνει εκλογές παρά τα όσα ορίζει το Σύνταγμα και πριν την λήξη της τετραετίας. Η κυβέρνηση σήμερα ζητά περισσότερα λεφτά από τους πολίτες. Αλλά δεν μας εξηγεί πού πάνε αυτά τα λεφτά - το ιστορικό αυτής της κυβέρνησης βέβαια δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για το πού πάνε τελικά τα λεφτά – φιέστες στην Eurovision, εφοπλιστές που παίρνουν αναθέσεις σε στημένους διαγωνισμούς, δομημένα ομόλογα, κρατική διαφήμιση στα έντυπα που στηρίζουν κομματικά την κυβέρνηση κ.ο.κ. Έτσι όμως καταστρατηγείται μια βασική αρχή της δημοκρατίας, η λογοδοσία, του κυβερνήτη απέναντι στον κυβερνώμενο.


Σύμφωνα με ένα δημοφιλή ορισμό της δημοκρατίας, δημοκρατία είναι «το πολίτευμα που άρχει ο δήμος/λαός». Αλλά τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα; Αν αποστεώσουμε την λέξη λαός και την κάνουμε ένα άυλο και μεταφυσικό δημιούργημα, ερχόμαστε μπροστά στην έννοια που τόσο πολύ γίνεται κατάχρησή της. Όλα γίνονται για τον λαό και στο όνομα του λαού. Λαός δεν είναι πια εγώ, εσύ, ο γείτονας, αλλά μια άλλα έννοια που πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Αλλά σε τι διαφέρει τότε η ελεώ Θεού μοναρχία από την ελεώ λαού μοναρχία και τι κοινό έχουν τα δυο πρώτα πολιτεύματα με την δημοκρατία; Η δημοκρατία ως πολίτευμα λειτουργεί με κάποιες αρχές: μια από τις βασικές αρχές της δημοκρατίας είναι η λογοδοσία. Η επίκληση του λαού μεταθέτει την λογοδοσία από τα πραγματικά πρόσωπα σε ένα αόριστο συλλογικό – ένα ψιλό φάντασμα. Μπορεί το πρόβλημα αυτό να μην υπήρχε στην αρχαία άμεση δημοκρατία, αλλά στην σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία ναι μεν δεν ξημεροβραδιαζόμαστε στις συνελεύσεις του δήμου όπως κάποτε – ούτε όλοι μπορούν, ούτε όλοι θέλουν - αλλά ο ρόλος μας ως πολιτών δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια μετάβαση ως το τοπικό εκλογικό μας κέντρο κάθε τέσσερα χρόνια!


Θα πει κανείς: μα καλά, δεν εμπιστεύεστε την κυβέρνηση; Η απάντηση είναι όχι, και όχι μόνο γιατί δεν ζούμε σε αγγελικά πλασμένο κόσμο. Αν εμπιστευόμασταν τυφλά την κυβέρνηση πρώτα-πρώτα δεν θα μπαίναμε καν στον κόπο να ψηφίσουμε. Το πολίτευμα που ο λαός εμπιστεύεται τυφλά την κυβέρνηση του λέγεται πεφωτισμένη δεσποτεία. Τι το κακό θα πει κανείς; Ίσως τίποτα, αλλά, αλήθεια, πόσο συχνά βρίσκονται αυτοί οι πεφωτισμένοι; Και αν στην δημοκρατία ισχύει ότι οι χίλιοι έστω μέτριας ευφυίας άνθρωποι εργάζονται συλλογικά για να λύσουν ένα πρόβλημα, πόσο πιο καλά μπορεί να το κάνει ένας ιδιοφυής μόνος του; Αλλά και καλύτερος να είναι ο ένας από τους χίλιους, κάποιο λάθος θα κάνει πάντα – ανθρώπινα τα λάθη. Πόσο πιο εύκολο είναι, όμως, να το διορθώσει νωρίς αν του το υποδείξει κάποιος νωρίς. Χωρίς ανατροφοδότηση με σχόλια, ιδέες, αντιδράσεις από τους γύρω μας και η πιο καλή ιδέα είναι καταδικασμένη να αποτύχει.


Αλλά κι επειδή ο ανθρώπινος βίος είναι άστατος και οι άνθρωποι υποκύπτουν σε πειρασμούς, αν δεν έχουμε τυφλή εμπιστοσύνη ούτε στον εαυτό μας, σε ποιον μπορούμε να έχουμε; Μήπως δεν κινδυνεύουμε πάλι να την πάθουμε όπως οι Αζτέκοι: ο Κορτές κατάκτησε το Μεξικό με 400 άνδρες, περικυκλωμένος από εκατομμύρια Αζτέκους που δεν μπορούσαν να κουνήσουν ούτε το δακτυλάκι τους, απλά γιατί ο Κορτές είχε πάρει όμηρο τον θεό-αυτοκράτορα;


Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μια «δημοκρατία» που αποτελείται από τον Νίκο, τον Γιώργο και τον Τάκη. Κι ας υποθέσουμε πάλι προς στιγμήν ότι ξεπερνιέται το οξύμωρο και η πλειοψηφία αποφασίζει ότι είναι «δημοκρατικό της δικαίωμα» να μην δίνει λόγο για τα κρατικά λεφτά που ξοδεύει, όποιος κυβερνά κάθε φορά, στους ψηφοφόρους/φορολογούμενους. Ας πούμε τώρα ότι κυβερνά ο Νίκος με την ψήφο του Γιώργου. Αν ο Τάκης δεν έχει κανένα δικαίωμα ελέγχου στα λεφτά που του παίρνει ο Νίκος ως κυβέρνηση, πώς να μην μπει ο Νίκος στον πειρασμό να παίρνει αυτά τα λεφτά που δίνει ο Τάκης, να δίνει το 90% στον εαυτό του και το 10% στον Γιώργο να τον ψηφίσει; Στην σχολή της public choice υπάρχει και όρος για αυτό το φαινόμενο: λέγεται προσοδοθηρία. Αλλά κι από την άλλη, ο Τάκης γιατί να μην αντιδράσει βίαια στα λεφτά που του ζητάνε συνέχεια χωρίς αντίκρυσμα; Με βάση έναν όμορφο ορισμό του Popper, δημοκρατία είναι το πολίτευμα που «δεν χρειάζεται βια για να αλλάξει η κυβέρνηση».


Η δημοκρατία είναι δύσκολη στην εφαρμογή της ως πολίτευμα: δεν υπάρχει ένα πολίτευμα που εξ ορισμού λέγεται δημοκρατικό και ένα που εξ ορισμού λέγεται τυραννικό. Η εφαρμογή στην πράξη ενός πολιτεύματος το κάνει να πλησιάζει περισσότερο ή λιγότερο προς ένα ιδεώδες. Η δημοκρατία είναι δύσκολη γιατί και ο συμβιβασμός των προτιμήσεων πολλών διαφορετικών ατόμων είναι δύσκολος. Ένα πολίτευμα που δεν υπάρχει λογοδοσία μπορεί να είναι πολλά πράγματα, αλλά δεν μπορεί να είναι δημοκρατικό. Αν κάποιοι, όπως ο Arrow, έχουν φτάσει να πουν ότι στην πράξη είναι αδύνατη η δημοκρατία και σε αντίστοιχες συλλογιστικές στηρίχτηκε ο Καρλ Σμιτ για να υποστηρίξει ότι η τυραννία είναι το μόνο δυνατό πολίτευμα εμείς θα διαφωνήσουμε: η δημοκρατία εκπαιδεύει τους πολίτες της να λύνουν τις διαφορές του. Τους εκπαιδεύει να μαθαίνουν να συνδιαλλάσονται. Η δημοκρατία δημιουργεί ήθος. Και το δημιουργεί όταν στηρίζεται σε αρχές – μια βασική αρχή είναι λοιπόν και αυτή: η λογοδοσία του κυβερνήτη απέναντι στον κυβερνώμενο.

5 σχόλια:

Nievskii είπε...

Δεν πρόλαβα να γράψω αυτό το αρθράκι για την ποιότητα της δημοκρατίας υπό την ΝΔ και επιβεβαιώθηκε πλήρως: οι άνθρωποι που θεωρούν την φορολογία ένα είδος λαφύρου για το οποίο δεν χρειάζεται να λογοδοτούν πουθενά, δεν θα κώλωναν φυσικά στο να νοθεύσουν την ψηφοφορία για το Σύνταγμα της χώρας....

Ανώνυμος είπε...

nievskii δεν διαφωνω σε αυτα που λες στο κειμενο.διαφωνω ομως σε αυτα που λες για τη νοθεια.αμα ακουσεις τις εξηγησεις των 2 πλευρων,δεις το βιντεο και διαπιστωσεις πως δουλευει η διαδικασια θα δεις οτι δεν υπαρχει νοθεια.αλλη μια γκαφα του πασοκ που δεν ειναι ικανο να κανει μια σοβαρη καταγγελια.δεν απορω που στις δημοσκοπησεις προηγειται ο κανενας σε σχεση με τον αρχηφο της αξιωματικης αντιπολιτευσης!!


αθανασιος

Unknown είπε...

Η αλήθεια είναι πως στην συγκεκριμένη περίπτωση η κυβέρνηση λογοδότησε, μέσω εκλογών κι όλας, σε έναν λαό που ήξερε - άλλο αν δεν είχε χωνέψει - τί κάνει και παρόλ' αυτά ξαναβγήκε. Και το ακόμα πιο ανατριχιαστικό είναι πως διατηρεί κι θα διατηρεί ψιλά ποσοστά. Και ξέρεις γιατί; Γιατί δυστυχώς ακόμα στις μέρες μας, ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων βλέπει ακόμα και τη δημοκρατία σαν μοναρχία, περιμένοντας να μπει στην αυλή ή χειραγωγούμενος από τους δήθεν δημοκράτες μονάρχες. Στην πράξη δηλαδή βιώνουμε αυτό που ονομάζω "Δημοκρατική Φεουδαρχία", μιας και το μεγαλύτερο μέρος ψηφίζει άκριτα από χόμπι ή "συμφέρον" (βλέπε ρουσφετοελπίδα). Άλλωστε είναι γνωστό πως ο Κωστάκης μπήκε εκεί που μπήκε λόγω επωνύμου και διατηρεί τα ποσοστά του λόγω επιθέτου πάλι (ν' ανάψουμε κι ένα κερί στον παππού παναΐα μ').

Το μεγαλύτερο πλήγμα είναι αυτό ακριβώς: Ο λαός δεν ασχολείται ή δεν έχει χρόνο, ή δεν θέλει ν' ασχοληθεί. Αν δε θέλει, ας υποστεί την μοναρχία, αν δεν έχει χρόνο, ας τον απαιτήσει, παραγίναμε απλά εργαζόμενα τύποις καριερίστικα γραναζάκια, καιρός να επιστρέψουμε στην ανθρώπινη υπόσταση αλλιώς και πάλι μοναρχία αποζητούμε. Η δημοκρατία και η ελευθερία είναι έννοιες που κατακτούνται και διατηρούνται από το λαό και όχι από τις κυβερνήσεις ή τους μεγαλοεπιχειρηματίες και τις εταιρίες τους.

(Άλλη μια γιουροβίσιον, καναν ολυμπιακό αγώνα ή κάτι τέτοιο και θα ξεράσω, μπορούμε παρακαλώ να είμαστε πάτοι σε όλα, να πάψουμε τις χαζοψωνισμένες παράτες;)

Γεώργιος Ιακ. Γεωργάνας είπε...

Κατά μίαν εκδοχή της ιστορίας των ΗΠΑ το σύνθημα "Όχι στην φορολογία χωρίς λογοδοσία" είναι σαπουνόφουσκα του τύπου "η Ελλάδα στους Έλληνες".
Μερικοί πρωτεργάτες της Αμερικανικής Επαναστάσεως αντιδρούσαν στην μείωση (!) φόρων προς την μητροπολιτική Αγγλία διότι έτσι μειώνονταν τα έσοδά τους από το λαθρεμπόριο! Έχουν Ρεπούση και Λιάκους και στην Αμερική!
Είναι και περίεργο για φιλελεύθερο σύνθημα. Προτιμώτερο δεν είναι το "Μην φορολογείτε και μην λογοδοτείτε", δηλαδή διπλό κέρδος, και για τους κυβερνωμένους και για τους κυβερνώντες ; Το έφαρμόζουν άλλωστε στην πράξη η πλειοψηφία των Ελλήνων. De facto limited government, το φιλελεύθερο ιδεώδες μετουσιωμένο στην Ελληνική πραγματικότητα.

Nievskii είπε...

Μερικοί πρωτεργάτες της Αμερικανικής Επαναστάσεως αντιδρούσαν στην μείωση (!) φόρων προς την μητροπολιτική Αγγλία...

Να το επεκτείνουμε κι αλλού; Πολλοί Έλληνες αντιδρούσαν στην Ελληνική Επανάσταση. Αργότερ, ακόμα περισσότεροι Έλληνες ψήφισαν ένα κόμμα - φυσική συνέχεια του οποίου είναι η σημερινή ΝΔ - που τους έλεγε ότι η Μικρασιατική Εκστρατεία είναι αποικιακή εκστρατεία και σήμερα οι οπαδοί αυτού του κόμματος μας λένε για χαμένες, αλησμώνητες πατρίδες κλπ. Τότε βέβαια έλεγαν ότι θέλουμε την Ελλάδα μας μικρή - σεμνή και ταπεινή - για να ανεβαίνει ο βασιλιάς της στον Λυκαβηττό και να βλέπει τα σύνορά της. Το επιχείρημα για τους αμερικανούς ποιο είναι;

@Αθανάσιο

Υπήρξε νοθεία. Αν στην αρχή μπορεί να είχα κάποια αμφιβολία, οι εξηγήσεις της ΝΔ έπεισαν και τον πλέον καλοπροαίρετο υπέρ της ΝΔ πέραν πάσης αμφιβολίας ότι υπήρξε. Δεν περίμενα κάτι καλύτερο βέβαια, από κόμμα που μέτρησε ψήφο μη παρόντος σε επιτροπή της Βουλής όταν διαπίστωσε ότι έχανε την ψηφοφορία, άλλαξε το εκλογικό σύστημα για να δίνει 13% αβάντα στον εαυτό της, σκοπεύει να διορθώσει τον κανονισμό της βουλής ώστε να έχει πλειοψηφία σε όλες τις επιτροπές χωρίς να έχει φυσική πλειοψηφία, ο αρχηγός της ΚΟ της επικαλείται ως πιθανό λόγο παραίτησης της κυβέρνησης την καταψήφιση νομοσχεδίου από κυβερνητικό βουλευτή, ο γραμματέας της ΚΟ της ψήφισε σε επιτροπή που δεν συμμετείχε και απειλούσε σκαιά σε άλλη επιτροπή μπροστά στους κατάπληκτους βουλευτές και των άλλων κομμάτων τους βουλευτές του κόμματός του που διαφωνούσαν, άνοιξε την αναθεώρηση του άρθρου του συντάγματος για τα δάση ενώ 40 βουλευτές της στην αρμόδια επιτροπή διαφώνησαν για την αναθεώρηση του άρθρου, η δικογραφία που διαβιβάστηκε για υπουργό στην βουλή κρατήθηκε στα συρτάρια της βουλής χωρίς να διαβιβαστεί και μετά η πρόεδρος της βουλής ισχυρίστηκε ότι το θέμα τέθηκε και οι άλλοι βουλευτές δεν κατάλαβαν που τέθηκε, ο πρωθυπουργός έβαλε να απαντήσει σε ερώτηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για ελεγχόμενο υπουργό αν θα τιμωρηθεί για ενέργειές του τον ίδιο τον υπουργό που ελεγχόταν στην ερώτηση, ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε ελάχιστα ως καθόλου επί 3,5 χρόνια σε ερωτήσεις που αφορούσαν τον ίδιο κλπ κλπ

Έχεις δίκιο. Είναι αδύνατον να είναι η ΝΔ αυτή που ξέρουμε να μπορεί να κάνει τέτοια ποταπά πράγματα όπως να κάνει νοθεία στην αναθεώρηση του συντάγματος, να παίζει με την δικαιοσύνη, να καταστρατηγεί το σύνταγμα σε κάθε δεδομένη ευκαιρία και γενικά να παίζει με τους θεσμούς της δημοκρατίας. Η ΝΔ αυτή κυβερνά σεμνά και ταπεινά, μηδέν άγαν και λάθε βιώσασα...

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock