Αποκλεισμοί, Πρόοδος & Παγκοσμιοποίηση (Y/N ?)

Με αφορμή προηγούμενο ποστ και τον αποκλεισμό των καπνιστών που πρότεινε – αποφάσισε (whatever) ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) από το σύνολο των εργαζομένων του.

Κάθε επιχείρηση ή οργανισμός έχει κάποια λίστα προσόντων που προαπαιτεί από τους εργαζομένους της. Θέλει qualifications απ' αυτούς. Ανεξάρτητα από τα λεγόμενα 'hard skills' (την τεχνική ή την 'επί του αντικειμένου γνώση') σχεδόν όλες τις φορές απαιτούνται πρόσθετα απαραίτητα προσόντα για να προσληφθείς για μια δουλειά.

Κάποια απ' αυτά είναι π.χ. η αυτοσυγκέντρωση (ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας), η εχεμύθεια (δικηγόροι, σύμβουλοι κ.α.), αυστηρή πειθαρχία (σε κάποια επαγγελματικά περιβάλλοντα), ομορφιά (αν είσαι μοντέλο, ηθοποιός κλπ κλπ) και άλλες χίλιες μύριες απαιτήσεις που μπορεί να απαιτεί μια δουλειά ή να την απαιτεί ο εργοδότης. Αν οι περιορισμοί που βάζει ο εργοδότης είναι παράλογοι, τότε αυτό θα αποβεί κάποια στιγμή εις βάρος του. Έτσι λοιπόν μπορεί κάποιος να θέλει να προσλάβει σώνει και καλά υπέρβαρο, κάποιος άλλος έναν αδύνατο και εδώ στη συγκεκριμένη περίπτωση δε θέλουν να προσλάβουν καπνιστές.

Καταλαβαίνω ότι εδώ δεν πρόκειται για μια εταιρεία απλά αλλά για τον ΠΟΥ, που είναι κάτι σα θεσμός και άρα δε θα έπρεπε να κάνει διακρίσεις. Όποιος όμως μου ορίσει με ικανοποιητικό τρόπο μια διαχωριστική γραμμή που θα λέει από δω και πέρα είναι καθαρές επαγγελματικές απαιτήσεις και από δω και κει είναι κάποιες περιττές (σαν αυτή για τους καπνιστές) τότε θα παραδεχτώ το αυθαίρετο ή άδικο του πράγματος.

Δεν πιστεύω ότι ο ΠΟΥ πράττει σωστά. Δεν πιστεύω ταυτόχρονα ότι πράττει λάθος. Δεν είναι όλα άσπρο μαύρο.

Στο μέλλον αυτά τα διλήμματα θα γίνουν πολύ πιο ουσιώδη και δύσκολα. Αν είναι εύκολο να βρεθεί η κατάσταση της υγείας του οποιουδήποτε και οι πιθανές προοπτικές του (ήδη έχει αρχίσει να υφίσταται σα δυνατότητα), τότε θα προκύψουν τα πραγματικά σημαντικά ζητήματα. Σε μια τέτοια περίπτωση, κάποιος που είναι π.χ. παχύσαρκος ή καπνιστής ή έχει γενετική προδιάθεση για κάποιες αρρώστιες θα βρίσκει δυσκολότερα δουλειά ή θα υποχρεώνεται σε πολλαπλάσιες ασφαλιστικές εισφορές, διότι η περίπτωσή του θα εμπεριέχει μεγαλύτερο ρίσκο (το ρίσκο και η επισφάλεια ως γνωστό πληρώνονται). Σύμφωνα με το σκεπτικό της αγοράς, αυτό θα είναι μάλιστα αναπόφευκτο όσο και λογικό. Η αγορά θα σου πει ότι “δεν είναι δυνατό να πληρώνει ο υγιής υπερβολικά πολλά για να ‘καλύπτονται’ και αυτοί που έχουν κακή προδιάθεση υγείας”. Την αγορά την ενδιαφέρει μόνο το κέρδος ασφαλώς.

Είναι αποδεκτός αυτός ο αποκλεισμός? Είναι δίκαιο αυτό? (δεν έχω εύκολη απάντηση ναι ή όχι, τα ζητήματα θέτω) Και ποιος θα διαχειρίζεται αυτές τις τόσο ευαίσθητες πληροφορίες? Θα τις κρατήσουμε κρυφές? Ή νομίζουμε ότι είναι εύκολο να φυλακίσεις πια τις πληροφορίες που μεταφράζονται σε χρήμα? Σήμερα, ο κόσμος πορεύεται στην εποχή της πληροφορίας – η πληροφορία, η επεξεργασία της, η διαμόρφωσή της, το περιεχόμενό της, η παρουσίασή της και ή πώλησή της είναι η καρδιά της σύγχρονης μηχανής της προόδου και του πολιτισμού – που παράγει ισχύ και χρήμα. Άρα είναι εύκολο ή κάπως εφικτό να πεις ότι θα κλείσουμε τέτοιες πληροφορίες σε μια φυλακή και θα ησυχάσουμε? Μου φαίνεται πως όχι, αλλά δεν είναι αυτό ακριβώς το ζήτημα. Και συνεχίζω το σκεπτικό μου.

Ακόμα και τώρα κάποιοι αποκλείονται για κάποιους Χ λόγους, οπότε και πάλι μπορούμε να συζητήσουμε αν αυτό είναι αποδεκτό, απάνθρωπο για κάποιους ή όχι.
Γιατί να υπάρχουν π.χ. λιγότερες ευκαιρίες για κάποιον που δεν έχει τα απαραίτητα εφόδια γνώσης? Για κάποιον που έχει λιγότερη μόρφωση? Για κάποιον που επειδή έχει χαμηλό βιοτικό επίπεδο και πόρους (χρήματα δηλαδή) και δεν έχει αποκτήσει πολλά skills που θα του δώσουν μια καλύτερη θέση στον επαγγελματικό και κοινωνικό στίβο, αυτό δεν είναι ένα είδος αποκλεισμού ή έστω λιγότερων ευκαιριών? Και όμως το δεχόμαστε, το έχουμε αποδεχτεί και το θεωρούμε δεδομένο. Δε λέμε ‘να μη γίνεται διαχωρισμός και αποκλεισμός αυτών που δεν τηρούν τα qualifications’ - σήμερα όσοι έχουν χρήματα και απαραίτητα εφόδια και εκπαίδευση, έχουν καλύτερες προοπτικές να αποφύγουν τον αποκλεισμό. Έτσι ίσως μπορεί να αποδεχτούμε και στο μέλλον και άλλα σαν αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ούτε και εδώ υπάρχει σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ των στοιχείων διαφοροποίησης που είναι αποδεκτά και των στοιχείων βάση των οποίων ‘απάνθρωπα’ θα περιθωριοποιείται κάποιος.

Τα στοιχεία που διαφοροποιούν κάποιον είναι πολλά: π.χ. τα χρήματα που έχει, το πού γεννήθηκε, οι προοπτικές της υγείας του, το αν καπνίζει ενδεχομένως και ό,τι άλλο βάζει ο νους σας.

ΓΙΑΤΙ κάποια να είναι αποδεκτά (σήμερα όλοι αποδεχόμαστε ότι δεν έχουμε όλοι τα ίδια λεφτά, τις ίδιες ευκαιρίες εκπαίδευσης, τις ίδιες δυνατότητες) και κάποια άλλα όχι (αν καπνίζει ή έχει προδιάθεση 30% για να εκδηλώσει την τάδε αρρώστια στα επόμενα 5-6 χρόνια)? Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις.

Ένα ανατριχιαστικό σενάριο είναι αυτό του αποκλεισμού των επιρρεπών σε παθήσεις και σε προβλήματα υγείας που φέρνει στο νου την τέλεια φυλή που ήθελαν να δημιουργήσουν οι ναζί. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση η τιμωρία των ‘μη εχόντων τα απαραίτητα προσόντα’ ανθρώπων θα την έχει επιβάλλει ο πολιτισμός μας, ο αγώνας για πρόοδο. Ειρωνεία δηλαδή – η πρόοδος της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και των τεχνολογιών υγείας (επίσης βιολογία, γενετική κλπ.) θα συμβάλει ίσως στο μέλλον σε ζητήματα αποκλεισμού σαν τα παραπάνω.

Όλα αυτά είναι και το ζουμί αυτού που λέμε παγκοσμιοποίηση. Η οποία έχουμε ξαναπεί ότι ξεκολλάει από τη φτώχια εκατομμύρια ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά ταυτόχρονα ρίχνει στο περιθώριο κάποιους άλλους – αφού οι απαιτήσεις είναι περισσότερες γι’ αυτούς, πρέπει να έχουν όλο και περισσότερα προσόντα. Αυτό για κάποιον κόσμο φαίνεται άδικο όπως εν πρώτοις μας φαίνεται άδικος και ο αποκλεισμός με βάση τα προβλήματα υγείας που θα έχει κάποιος στο μέλλον. Είναι ένας αποκλεισμός.

Άρα, να κάποιοι λόγοι που δείχνουν πως καλό θα είναι να σκεφτόμαστε δυο φορές προτού δώσουμε την ευχή μας ή το ανάθεμα σε φαινόμενα όπως η παγκοσμιοποίηση, ο κοινωνικός ή επαγγελματικός αποκλεισμός, ο αποκλεισμός των καπνιζόντων ή αυτών που έχουν προβλήματα υγείας, η ιδιωτική εκπαίδευση και διάφορα άλλα τέτοια στοιχεία διαφοροποίησης των δυνατοτήτων που έχουν οι άνθρωποι. Οι κοινωνίες δεν έχουν αλάνθαστους κανόνες. Αλάνθαστο όσο και βαρετό και άνοστο είναι μόνο το βραστό φιδέ που κάνουν στα νοσοκομεία.