Κυριακή, Φεβρουαρίου 04, 2007

Αρχαιολογική Α.Ε. ΙΙ

Στο άρθρο αυτό προτείνω έναν ακόμη τρόπο με τον οποίο η ιδιωτική επιχειρηματική πρωτοβουλία θα μπορούσε να αποβῄ πολύτιμη για την υπόθεση της αρχαιολογίας στην Ελλάδα.

Η ιδέα φυσικά δεν είναι δική μου ούτε είναι κάτι το εξαιρετικά ευφυές. Τόσο περισσότερο λοιπόν απορώ γιατί σε μια χώρα με την αρχαιολογική παράδοση της Ελλάδας, το επιστημονικό δυναμικό και την βέβαιη τουριστική πελατεία δεν έχει δημιουργήσει κανείς μια πρότυπη αναπαράσταση αρχαίας πόλης, με την αγορά της, τους ναούς, τα στρατιωτικά σώματα και φυσικά τους κατοίκους της.

Για την δημιουργία μιας τέτοιας αναπαράστασης θα μπορούσαν να εργαστούν πληθώρα αρχαιολόγων, ιστορικών, τεχνιτών και ξεναγών, παράγοντας πρωτότυπη και πολύτιμη επιστημονική εργασία. Ο επισκέπτης θα είχε ολοζώντανα μπροστά στα μάτια του έναν Αθηναίο ρήτορα, μια Κορινθία εταίρα, ένα Λακεδαιμόνιο οπλίτη, με την αμφίεση και την κόμμωση της εποχής. Θα έβλεπε τον ιερέα του Διονύσου να κάθεται στο κοίλο του θεάτρου∙ παγκρατιαστές αθλητές να ασκούνται∙ μια ομάδα οπλιτών να προετοιμάζονται για μάχη. Ακόμη τα κτήρια του άστεος, από τους ναούς μέχρι το μητρώο μέχρι ένα απλό εστιατόριο με τα εδέσματα της εποχής θα επανέρχονται στην ζωή, ακέραια, με τα λαμπρά τους χρώματα, ως χώροι εργασίας, λατρείας και επικοινωνίας των ανθρώπων και όχι ως μην αγγίζετε-μην φωτογραφίζετε-μουσειακά εκθέματα.

Περιττό να υπομνήσω πόση εκπαιδευτική αξία θα είχε μια τέτοια αναπαράσταση για τον επισκέπτη του καθ’ αυτόν αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος θα μπορῄ δίπλα στο αυθεντικό μνημείο να θαυμάζῃ την αναπαράσταση, να συγκρίνῃ, να συγκινήται, να διδάσκεται. Επίσης στους μαθητές, που συχνά βαριούνται και δεν καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται, η αναπαράσταση βοηθεί στην εποπτική διδασκαλία. Τέλος, ειδικά οι φοιτητές αρχαιολογίας είναι προφανές ότι θα ωφεληθούν εξαιρετικά από την μεταφορά των άψυχων σελίδων των βιβλίων τους σε ολοζώντανη πράξη.

Ο επιχειρηματίας από την άλλη μεριά έχει νομίζω εξασφαλισμένη πελατεία, που καθιστᾴ την επένδυσή του όχι απλώς βιώσιμη, αλλά και δυνητικά πολύ κερδοφόρο.

Μετά από όλα αυτά, εύλογα θα αναρωτηθῄ ο καλόπιστος αναγνώστης: «αφού είναι όλα τόσο προφανή και τόσο απλά, πού είναι το πρόβλημα;». Καλή ερώτηση.

Το πρόβλημα είναι ότι υποψιάζομαι πολύ έντονα ότι, αν βρισκόταν κάποιος χριστιανός πρόθυμος να δημιουργήσῃ μια τέτοια αναπαράσταση, κανείς δεν θα τον άφηνε. Κατά πρώτον, όσοι τυχόν θα υποστήριζαν την ιδέα θα γίνονταν αμέσως ύποπτοι ως «πληρωμένες γραφίδες» και «πράκτορες του κεφαλαίου». Οι εφημερίδες θα μιλούσαν για «αρχαιοτσινετσιττά» και «αρχαιοφιλία ποπκόρν». Οι διανοούμενοι θα κατήγγελλαν την ύβρη εκείνου που «αποτολμᾴ να ανεγείρῃ νέους Παρθενώνες». Το ΚΑΣ θα απέρριπτε μετά βδελυγμίας την δημιουργία «ψευδοαρχαιολογικής Ντίσνεϋλαντ». Και οι τοπικοί φορείς, ασφαλώς, θα εξανίσταντο εναντίον της «καταλήστευσης της πολιτιστικής κληρονομιάς από τους εμπόρους». Και όλοι, όλοι όμως, εν χορῴ, θα ζητούσαν από το Κράτος να κατασκευάσῃ Εκείνο μια αναπαράσταση, για να την βλέπουν οι ξένοι που τότε έτρωγαν βελανίδια αλακρέμ κ.λπ. κ.λπ. και να χάσκουν.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πολύ καλή ιδέα που φυσικά στο Ελλαδιστάν δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Για τους λόγους που ανέφερες και άλλους.

Φυσικά η πραγματοποίηση της θα ήθελε μεγάλη προσοχή γιατί ο κίνδυνος του κιτς και της γελοιότητας είναι απολύτως υπαρκτός.

Βέβαια έχουμε το πολύ ωραίο παράδειγμα των Ολυμπιακών Αγώνων όπου ο κ. Παπαιωάννου απέδειξε πως μπορούμε να παρουσιάσουμε την ιστορία μας χωρίς κακογουστιές.

Τέλος, να αναφέρω κάτι αντίστοιχο από τη γειτονική μας Τουρκία. Έχουν λοιπόν εκεί δημιουργήσει, ένα πάρκο με μινιατούρες όλων των αρχαιολογικών τους μνημείων. Βρίσκεται στις ακτές του Κεράτιου Κόλπου και μπορεί κανείς εκεί να δει σχεδό όλους τους σημαντικούς αρχαιολογικούς τόπους της χώρας κάνοντας μια ευχάριστη βόλτα.

J95 είπε...

"Βέβαια έχουμε το πολύ ωραίο παράδειγμα των Ολυμπιακών Αγώνων όπου ο κ. Παπαιωάννου απέδειξε πως μπορούμε να παρουσιάσουμε την ιστορία μας χωρίς κακογουστιές. "

Ή τέλος πάντων πώς μπορούμε να παρουσιάσουμε την εθνική μας φαντασίωση χωρίς να φαίνεται σαν τέτοια.

Ανώνυμος είπε...

καλησπέρα αγαπητοί Roosters,

αν και σας παρακολουθώ καιρό με εξαιρετικό ενδιαφέρον, είναι η πρώτη φορά που σχολιάζω.

κύριε Αναγνωστόπουλε, δεν είναι μόνο ο κίνδυνος της κακογουστιάς που υφίσταται.

υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος της πλήρους διαστρέβλωσης της αρχαιολογικής/επιστημονικής πραγματικότητας.

ανάλογες ενέργειες έχουν γίνει στο παρελθόν στην Γαλλία, για την αναστηλωση μεσαιωνικών κάστρων και την χρησιμοποίηση τους ως attractions.
πολλές από αυτές τις ενέργειες έλαβαν χώρα κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι., όταν η ιστορική έρευνα δεν διέθετε τα απαραίτητα τεχνολογικά εργαλεία για ένα αποτελεσματικό fieldwork, αλλά ούτε και το απαιτούμενο κεφάλαιο γνώσεων.

το αποτέλεσμα ήταν σε πολλές περιπτώσεις η πλήρης διαστρέβλωση της αρχικής μορφής των τόπων αυτών, καθώς και η δυσχέρεια στην περαιτέρω μελέτη και αρμόζουσα αναστήλωσή τους.

δεν γνωρίζω πόσο αξιόπιστες είναι οι ως τώρα αρχαιολογικές έρευνες στον ελλάδικό χώρο, αλλά αξίζει να σημειώσουμε ότι στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία οι ανακαλύψεις του Μ. Ανδρόνικου αναφέρονται σαν "ο φερόμενος ως τάφος του Φιλίππου Β'".

(χωρίς να εννοείται φυσικά κάποιου είδους πλαστογράφηση, απλά το ότι τα ως τώρα ευρήματα δεν μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε τελεσίδικα ότι πρόκειται για τον τάφο του ιδίου ανδρός)

τα παραπάνω σαν τροφή για σκέψη.

ευχαριστώ για τον χρόνο σας

S G είπε...

βασικα ναι ειναι πολυ καλη ιδεα. θελει καποια προσοχη, ιστορικες ανακριβειες αναμφιβολα θα υπαρχουν αλλα θελω καποιος να μου πει οτι η ανακατασκευασμενη Κνωσσος ειναι χειροτερη απο πχ τους Δελφους που δεν εχει μεινει τιποτα ορθιο.

Δεν ειναι αναγκη να ανακατασκευασουμε ολα τα αρχαια, αλλα ειμαι υπερ των μικροεπεμβασεων στους αρχαιολογικους χωρους (γιατι αραγε επιμενουμε να τα κραταμε ερειπια? απο την δημιουργια τους δεν εχει γινει καμμια επεμβαση? η αποκατασταση ζημιων απο κανονιες ειναι βεβηλωση ή σεβασμος και συντηρηση ενος μνημειου?) και σιγουρα καπου πιο διπλα στα μουσεια ή και σε ολοκληρα παρκα να κανουμε σοβαρες αναπαραστασεις.

Η μιζερια της ελληνικης μουσειακης κουλτουρας (το εθνικο αρχαιολογικο μουσειο επιμενει ακομα να παρουσιαζει τα εκθεματα με τον πιο βαρετο τροπο που μπορει?) παρουσιαζεται ως αποψη, αλλα εγω νομιζω οτι απλα η τεμπελια και ελλειψη φαντασιας μας παρουσιαζεται ως μαγκια...

Ανώνυμος είπε...

Μου φαίνεται πως μπερδεύουμε δύο διαφορετικά πράγματα:

1. Την δημιουργία ενός αρχαιολογικού theme park το οποίο ΔΕΝ θα είναι σε κάποιο αρχαιολογικό χώρο. και

2. Την ολοκληρωμένη αναστύλωση υπάρχοντων αρχαιολογικών χώρων.

Για το πρώτο, δεν μου φαίνεται ότι το πρόβλημα είναι η Αρχαιολογική Υπηρεσία. Το θεμα εδώ είναι τα γνωστά προβλήματα στην Ελλάδα με την δημιουργία μεγάλων συγκροτημάτων, είτε γήπεδο είναι αυτό, είτε ξενοδοχείο, είτε εργοστάσιο κτλ. Εν μέρη είναι λόγω των παράλογων νόμων, εν μέρη λόγω της γραφειοκρατίας, εν μέρη λόγω των ψευτο-αριστερών/οικολόγων NIMBYS αλλά και λόγω του κατακερματισμού των ιδιοκτησιών στην Ελλάδα.

2. Για το δεύτερο (την μη-αναστύλωση των μνημείων) ευθύνεται βέβαια η Αρχαιολογική Υπηρεσία (και ο ευρύτερος ψευτο-πουριτανισμός μας). Βέβαια, κατά μία άποψη κάνουν καλά καθότι προστατεύουν τα μνημεία και την επιστήμη της αρχαιολογίας και ιστορίας από τσαρλατανισμούς. Αλλά έχω την εντύπωση ότι η Ελλάδα (και σε κάποιο βαθμό τα πολλά παραμελημένα μνημεία) πληρώνει ακριβά αυτήν την "υπερπροστασία":

Δύο από τα πιο δημοφιλή μνημεία στην Ελλάδα είναι η Κνωσός και το κάστρο των Ιπποτών στην Ρόδο. Και τα δύο έχουν αναστυλωθεί με αμφιλεγόμενες μεθόδους και σχέδιο. Ωστόσο, αναρωτιέμαι εάν θα ήταν καλύτερα εάν η Κνωσός ήταν όπως, π.χ. είναι σήμερα η Φαιστός, εγκατατελημένη, αδιάφορη για τον καθένα μας, ουσιαστικά μερικές πέτρες διασκορπισμένες…

Αντιθέτως, στην Αίγυπτο και την Ιταλία, δεν ήταν / είναι(?) τόσο τυπολάτρες και πουριτανοί, με αποτέλεσμα να έχουν πιο εντυπωσιακά μνημεία, με πολύ περισσότερους επισκέπτες, που τελικά επιτρέπει και την καλύτερη προστασία τους. Βάζω στοίχημα ότι η Φαιστός, στην οποία προαναφέρθηκα, θα έχει εντελώς εξαφανιστεί σε 50-100 χρόνια καθώς τα λιγοστά κομμάτια τους είναι ανοικτά σε ανέμους, βροχές και καταπατητές...

Προφανώς δεν χρειάζεται να φτάσουμε σε υπερβολές από την άλλη πλευρά. Αλλά σίγουρα μπορούμε να μειώσουμε λίγο την ιδεοληψία μας. Διάβαζα προ μερικών μηνών ότι το ΚΑΣ ήταν διχασμένο στο εάν θα επιτρέψει την αναστύλωση ενός κτηρίου στην Δήλο αν και η αναστύλωση θα γινόταν σχεδόν εξ ολοκλήρου με αυθεντικά στοιχεία! Ο λόγος; Ότι θα διαταραχθεί η ισορροπία του υπόλοιπου τοπίου!!! Αντί να βάλουν το μυαλό τους να δουλέψει για το πώς θα μπορέσουν να αναστυλώσουν όσο περισσότερα κτήρια στον μοναδικό αυτό χώρο της Δήλου, δεν θέλουν να αναστυλώσουν τίποτα γιατί θα διαταράξει την ισορροπία των γαιδουράγκαθων που ευδοκιμούν στο νησί…

Ανώνυμος είπε...

S_G συμφωνώ απολύτως! Μου φαίνεται πως υποβάλαμε τα σχόλια μας την ίδια στιγμή!

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Φίλε αρχάριε, όπως πολύ σωστά επεσήμανε ο Άλκης, με το σχόλιο του οποίου συντάσσομαι, δεν αναφέρθηκα στις αναστυλώσεις (ή αναστηλώσεις ή όπως γράφονται τέλος πάντων0, αλλά στις αναπαραστάσεις. Μιας και το ανέφερες πάντως, νομίζω ότι λίγη τόλμη παραπάνω δεν θα έβλαπτε και στο θέμα αυτό, όπως σωστά γράφει και ο σγ, αλλά επειδή ασφαλώς δεν είναι απλό θέμα και ασφαλώς δεν είμαι ειδικός δεν συνεχίζω.

Θα προτιμούσα να μου μιλάς στον ενικό, αν δεν σε πειράζη.

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock