Τετάρτη, Οκτωβρίου 26, 2005

Μπορει μια θρησκεια να ειναι ανοιχτη και φιλελευθερη?

με αφορμη ενα σχολιο του κουκ στο προηγουμενο αρθρο, μια μικρη συζητηση

Ελπιζω, χωρις δυστυχως να το εχω δει ακομα, οτι μπορει μια ομαδα πιστων να αυτοοργανωθει με χαλαρους δεσμους, ωστε να γιορταζουν την πιστη τους μαζι (απαραιτητο φανταζομαι σε σχεδον ολες τις πιστεις) χωρις να καπελωνονται απο μια αυτοκλητη ιεραρχια. Γιατι οσο και να πιστευεις πχ στον Χριστο, δεν βλεπεις ξεκαθαρα οτι η σημερινη ορθοδοξη εκκλησια ειναι δημιουργημα ανθρωπων? Μαλιστα ανθρωπων αντιφιλελευθερων εως σκοταδιστων και σιγουρα ξεπερασμενων δυνατοτητων για την εποχη μας πια?

Ισως ειναι η μοιρα των πιστων να καπελωνονται, ειτε πιστευουν σε εναν αγαθο θεο (βλ. χριστιανους) ειτε πιστευουν στην δυνατοτητα ενος τελειου κοσμου με ισοτητα και αδελφοτητα (βλ. σοσιαλιστες).

Μηπως ηρθε η ωρα για μια φιλελευθερη* θρησκεια? Ή μηπως ειναι εξελικτικα αδυνατο κατι τετοιο? Μηπως ειναι βεβαιο οτι καθε θρησκεια σαν μιμηδιο επιβιωνει καλυτερα οταν επιβαλλεται πανω στους ανθρωπους και τους περιοριζει τις επιλογες και ετσι παντα αργα η γρηγορα μια μεταλλαξη** που κανει την θρησκεια λιγοτερο ανεκτικη κερδιζει εξελικτικους ποντους επιβιωσης και αλλαζει για παντα την θρησκεια προς το δογματικοτερον?

Με απλα ελληνικα: ποσο καιρο θα επιβιωνε μια θρησκεια που ελεγε στους πιστους: Αγαπα τον πλησιον, οσο γουσταρεις? Ου μοιχευσεις, εκτος αν σαρεσει πραγματικα η γειτονισσα! Ή χειροτερα, ακολουθατε ο,τι κανονες γουσταρετε φτανει να στοχαζεστε αρκετα για την χρησιμοτητα τους?
Προφανως η θρησκεια θα εξαφανιζοταν σε μια γενια, αφου η η κοινοτητα των πιστων θα εκφυλιζοταν σε μια μαζα ατομων με εντελως διαφορετικες πιστεις...

* να σημειωσω οτι το φιλελευθερη το εννοω κυριολεκτικα και οχι συνδεομενο με καποια ιδεολογια. Μιλω για μια θρησκεια που να αφηνει τους πιστους ελευθερους, που να μην τους γεμιζει ενοχες για να κερδιζει εξουσια επανω στα μυαλα και στις τσεπες τους, οπως καταντουν παντα ολες οι θρησκιες...
**δηλαδη μια νεα ιδεα, ενας νεος ιεραρχης κτλ

5 σχόλια:

Roark είπε...

Με άλλα λόγια: Μπορεί να υπάρξει μια θρησκεία που να μην εξασφαλίζει εξουσία και προνόμια για το ιερατείο της; Δε νομίζω...

Ανδρέας είπε...

Θρησκεία = Δόγμα
Επομένως θρησκεία που να είναι ανοιχτή και φιλελεύθερη είναι σχήμα οξύμωρο.

ΤΑΣΟΣ είπε...

Μπορούμε να υπηρετούμε ηθικούς κανόνες και χωρίς αυτή τη θρησκεία που υπηρετεί σκοπιμότητες που δεν συνδέονται με τον πνευματικό της και κοινωνικό της ρόλο, διαπλέκεται με την πολιτική και είναι μισαλλόδοξη

S G είπε...

τασο αυτο που θελω να πω ειναι οτι οι ηθικοι κανονες που υπηρετεις χρειαζονται εναν θεματοφυλακα αν ειναι να μην εκφυλιστουν σε "ο καθενας οπως γουσταρει". Ο θεματοφυλακας θα καταληγει σε ολο και πιο αυστηρο δογμα, λογω της φυσεως του προβληματος. Μαλλιστα θα πρεπει να ειναι και τουλαχιστον ελαφρα μισαλλοδοξος (πως να επιβιωσει μια θρησκεια που δεχεται ολες τις αλλες σαν εναλλλακτικη αλλα βασιμη εκδοχη της αληθειας?).

Ετσι μια θρησκεια παντα θα καταληγει σε μισαλλοδοξη, δογματικη μορφη, οπως καθε δικτατορια με οσο και καλες προθεσεις καταληγει καποτε να βασανιζει τον κοσμο.

Ειναι απλο, αν δινεις τοση εξουσια σε ενα ατομο (θεματοφυλακα της πιστης), αργα ή γρηγορα καποιος Σταλιν ή Πάπας ή Χριστοδουλος θα καταφτασει που θα εκμεταλλευτει αυτην την δυναμη...

kouk είπε...

@antirix λες ότι η πίστη είναι προσωπικό βίωμα. Με ποιά έννοια όμως; Αν θεωρήσουμε ότι "προσωπικό" ονομάζουμε οτιδήποτε μπορεί να υπάρξει σε έναν άνθρωπο που βρίσκεται μόνος σε ένα έρημο νησί τότε ναι, φυσικά και η πίστη είναι προσωπικό βίωμα. Το ίδιο και πολλά άλλα ανθρώπινα συναισθήματα. Όμως από την στιγμή της γέννησης μας επηρρεαζόμαστε κοινωνικά. Έτσι αυτά τα "προσωπικά βιώματα" δεν είναι τελικά καθόλου προσωπικά.

Ξαπλωμένος στο κρεβάτι όταν ήμουν παιδί μπορεί να είχα μια στιγμιαία πίστη στον Winnie the Pooh. Όμως το βίωμα δεν ήταν αγνά προσωπικό, είχε άμεση σχέση με το ότι η μητέρα μου διάβαζε ένα παραμύθι. Έτσι και η θρησκευτική πίστη (σε αντιδιαστολή με την πίστη στον ερχομό του λεοφωρείου) είναι κάτι εξ'αρχής αλλά και εξ'ορισμού κοινωνικό. Λέω "εξ'ορισμού" γιατί πραγματικά πιστεύω ότι αφημένος ο καθένας μας μόνος του να "πιστεύει" θα άφηνε τόσο μεγάλα περιθώρια αμφιβολίας που δεν θα το αποκαλούσαμε πια "θρησκευτική πίστη". Μόνο μέσω της κοινωνικής μετάδοσης είναι που αφήνουμε την αμφιβολία παράμερα και έτσι δημιουργούμε αυτό που ονομάζουμε θρησκευτική πίστη. Την αμφιβολία μας την διαλύουν οι ισχυρισμοί προσώπων όπως των γονέων μας, των δασκάλων και των ιερέων μας. Και αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο και μόνο επειδή έχουν κοινωνική ισχύ.

Φυσικά μπορεί κάποιος να είναι περισσότερο ή λιγότερο επιρρεπής στην υιοθέτηση πίστεων πέραν κάθε λογικής αμφιβολίας (εναλλακτικά: επιρρεπής στην μόλυνση από θρησκε-ιό). Όμως εμένα μου φαίνεται δύσκολο εώς αδύνατο ένας οποιοσδήποτε σόφρων άνθρωπος, αφού φανταστεί ένα ιπτάμενο μπιφτέκι, να αποφασίσει εντελώς από μόνος του να πιστέψει σε αυτό πέραν κάθε λογικής αμφιβολίας. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται η κοινωνία.

Όπως είπε και ο Φρειδερίκος:
"η παραφροσύνη σε μεμονωμένα άτομα είναι εξαίρεση -- αλλά σε κόμματα, έθνη και εποχές είναι ο κανόνας."

@σπασίκλας Ναι μεν παρατηρούμε ότι "θρησκεία" συνεπάγεται "δόγμα", αλλά αυτό συμβαίνει σε ένα συγκεκριμένο (κοινωνικό) μοντέλο. Αν θέλαμε να ορίσουμε την θρησκεία ανεξάρτητα κοινωνικού μοντέλου τότε μάλλον θα λέγαμε ότι θρησκεία = κοινωνική οργάνωση πάνω στη βάση τη ς πίστης. Οπότε τότε έχει νόημα το ερώτημα του SG.

@sg το έχω σκεφτεί αυτό που λες για την επιβίωση μιας φιλελεύθερης θρησκείας. Μάλλον συμφωνώ, δηλαδή ότι ενώ μπορούμε να φανταστούμε μια φιλελεύθερη θρησκεία, μοιάζει εξαιρετικά απίθανο να μπορεί αυτή να κερδίσε μια εξελικτική μάχη με τα άλλα θρησκευτικά μιμίδια. Όμως μήπως και οι πολιτικές ιδεολογίες δεν πρέπει να συμμετέχουν σε αυτόν τον αγώνα; Γιατί να είναι δυνατή μια φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία και να μην είναι μια φιλελεύθερη θρησκεία; (δεν είναι ρητορική η ερώτηση)

Τέλος μια ιδέα της στιγμής: μήπως μια πραγματικά φιλελεύθερη θρησκεία θα ήταν αυτή που θα άφηνε τις πίστεις των θρησκευόμενων να ανταγωνίζονται και να συνασπίζονται ελεύθερα; Μπορούμε να φανταστούμε μια θρησκεία όπου ο καθένας δέχεται την πίστη του άλλου στην βάση ενός υγιούς ανταγωνισμού;

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock