Μία απορία...

Μιας και η συζήτηση για τις περιβαλλοντικές πολιτικές, που επεκτάθηκε στο θέμα της κατ'εξαίρεση καταστρατήγησης του ιδιοκτησιακού δικαιώματος, έχει μεγαλώσει υπερβολικά, ήθελα μέσω αυτού του άρθρου να εκφράσω κάποιες απορίες μου. Ενδιαφέρομαι συγκεκριμένα για την οπτική του Προμηθέα. Aν και έχει πει ότι θα επανέλθει με περισσότερες λεπτομέρειες, εκφράζω εδώ την κύρια μου απορία που προκύπτει όταν πάω να συμβιβάσω τις οπτικές μας.

Αν κανείς με ρωτήσει πως αισθάνομαι εγώ την ιδέα του φιλελευθερισμού θα μπορούσα να απαντήσω ποιητικά λέγοντας ότι τον αισθάνομαι σαν ένα ρεύμα που με σπρώχνει προς την κατεύθυνση που θέλω να πάω. Η ιδέα του φιλελευθερισμού μου αρέσει αισθητικά λόγω του φυσικού τρόπου έκφρασης της και μου αρέσει πρακτικά γιατί βλέπω ή οραματίζομαι τα αποτελέσματα και την πορεία που δημιουργεί. Από μία άποψη δεν είναι αναγκαίο να έχουν όλοι οι φιλελεύθεροι τους ίδιους λόγους και τα ίδια κίνητρα με εμένα, ούτως ή άλλως τις περισσότερες φορές ικανοποιούμαστε το ίδιο από τα αποτελέσματα. Όμως από την άλλη μου δημιουργείται απορία όταν σε σημεία "λεπτομέρειες" προκύπτουν διαφωνίες.

Αυτό που έχω κατά νου μου είναι η διαφωνία μεταξύ SG και Προμηθέα για μια συγκεκριμένη περίπτωση αντιδικίας μεταξύ ιδιοκτητών: ένας ιδιοκτήτης επιθυμεί να κινηθεί αναπτυξιακά, με την σύμφωνη γνώμη μιας κοινότητας, αλλά ένα μέλος της κοινότητας που είναι και ιδιοκτήτης στέκεται εμπόδιο σε αυτή την κίνηση. Η οικονομικά άπειρη γνώμη μου τυχαίνει να συμβαδίζει με την πιο έμπειρη γνώμη του SG ότι μπορεί να είναι στο συμφέρον της κοινότητας να παραμεριστεί ο αντιρρησίας. Επιπλέον πιστεύω ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάτι τέτοιο είναι και δίκαιο! Δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι οτιδήποτε είναι στο συμφέρον της κοινότητας θα είναι και δίκαιο γενικά, αλλά ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου είναι.

Ο Προμηθέας είναι κατηγορηματικά αντίθετος με αυτό. Διακρίνω στα επιχειρήματα δύο φύσεις, χωρίς να είμαι σίγουρος αν είναι διακριτές ή κάποια από τις δύο απορρέει από την άλλη:

Σε κάποια σημεία ο Προμηθέας δικαιολογεί την ολοκληρωτική υπεράσπιση της ιδιοκτησίας λέγοντας ότι οτιδήποτε άλλο θα ήταν καταστροφικό, γιατί θα άνοιγε "την κερκόπορτα στον ολοκληρωτισμό". Αυτό είναι κάτι που καταλαβαίνω πολύ καλά και δεν μου δημιουργεί καμία απορία. Μάλιστα θα μπορούσα να πω ότι σε πολλές καταστάσεις το επιχείρημα μπορώ να το υιοθετήσω και εγώ. Είναι σκόπιμο να προλαμβάνουμε κάποια πράγματα δρώντας προληπτικά.

Σε κάποια άλλα σημεία ο Προμηθέας "απαγορεύει" οποιαδήποτε καταστρατήγηση της ιδιοκτησίας σε αξιωματική βάση. Η ιδιοκτησία (και η ελευθερία την οποία συνεπάγεται) ορίζουν ολοκληρωτικά τι είναι δίκαιο και τι όχι γιατί, όπως λέει και ο ίδιος, "δεν εμπεριέχουν τον παράγοντα της βίαιης επιβολής-εισβολής στη σφαίρα αυτονομίας του διαφωνούντα". Εδώ είναι που μου δημιουργείται η απορία!

Η εισβολή και η επιβολή είναι συμπεριφορές που επιδεικνύουν οι άνθρωποι οπότε έρχεται αναπόφευκτα να επικαθίσει πάνω τους ένα ηθικό πέπλο που μπορεί να τις ντύσει είτε θετικά είτε αρνητικά. Το ίδιο ισχύει και για την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη, είναι συμπεριφορές που ανάλογα με την οπτική μας μπορούμε να τις ντύσουμε με ωραία χρώματα είτε με ζοφερά. Όμως όταν θα συνδιάσουμε τα δύο, δεν πρέπει να σηκώσουμε εντελώς τα πέπλα και να δούμε τι καινούριες παράμετροι επισέρχονται;

Ο Προμηθέας φαίνεται να σήκωσε τα πέπλα και να βρήκε ότι δεν επισέρχεται καμία καινούρια παράμετρος σε αυτό το σύμπλεγμα συμπεριφορών. Ότι σε μια σχέση δύο ανθρώπων όπου ο καθένας παίζει δύο ρόλους, έναν καλό και έναν κακό, υπάρχει ξεκάθαρη υπερίσχυση του ενός ρόλου. Ο ένας επιβάλει και ο άλλος αντιστέκεται ελεύθερα. Η απορία μου είναι στο γιατί δεν μπαίνει στην ανάλυση και το άλλο role-play, όπου ο ένας δημιουργεί και ο άλλος καταστρέφει την δημιουργία. Είναι η 100% αποφυγή της βίας τόσο σημαντικό πράγμα ώστε να ορίζει όλα τα άλλα; Ιδού η απορία :-)