Κοινωνίες στο κλουβί

Ορμώμενος και από το ποστ του ΣΓ αναφέρω τις σκέψεις μου σχετικά με τη σχέση του τριγώνου κράτους – λιτότητας – ‘μη ελεύθερης αγοράς’.
Η λιτότητα περιέχει μέσα της σα 'λογική' αυτήν του κράτους απόλυτου χρηματοδότη και ζωοδότη, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση ‘δε δίνει λεφτά στον κόσμο’.

Ιδιαίτερα στην ελλάδα, λόγω οθωμανικής επιρροής, το κράτος υπήρξε πάντα μια μηχανή συσσώρευσης πλούτου, καταλήστευσης των πολλών και ταυτόχρονα πλήρης ανοργανωσιάς, αμορφωσιάς και αντιπαραγωγίκότητας (βασικά από εκείνους που το είχαν υπό τον έλεγχό τους). Το κράτος στηριζόταν στη "raw power" μια που αυτό μέτραγε σε παλιότερες ταραγμένες εποχές. Είχε με άλλα λόγια ισχύ (κυρίως στρατιωτική).

Ωστόσο, αυτό λειτούργησε όχι μόνο στην ελλάδα, αλλά σε όλη την ευρώπη σα λογική. Με την τεράστια διαφορά ότι εκεί υπήρχαν πολύ καλύτερες προϋποθέσεις για να έχει το κράτος καλύτερα αποτελέσματα στη λειτουργία του και να παρέχει πολύ περισσότερα στην κοινωνία (π.χ. διαφωτισμός και ανάπτυξη των επιστημών που στην οπισθοδρομική ελλάδα δεν έγιναν ποτέ στους προηγούμενους αιώνες και με την ακόμα πιο οπισθοδρομική θρησκεία της να αδυνατεί να συμβιβαστεί με το καινούριο παραδινόμενη στην αγκάλη πιο βάρβαρων πολιτισμών). Συγκρίνει κανείς σε ποιότητα τους ευρωπαϊκούς κρατικούς μηχανισμούς με τους ελληνικούς? (σε αποτελεσματικότητα, νοοτροπία, ευελιξία, προκαταλήψεις κλπ.). Και δεν είναι μόνο θέμα μεγέθους.

Αλλά τα τελευταία 20 χρόνια με την εξέλιξη της γνωστής παγκοσμιοποίησης και των μέσων της (επικοινωνίες, μεταφορές κλπ.) ακόμα και τα ευρωπαϊκά κρατικοκεντρικά μοντέλα φαίνονται να έχουν προβλήματα. Αδυνατούν να παρακολουθήσουν τους επιθετικούς τίγρεις της ανάπτυξης που φέρνει ο ‘κακός καπιταλισμός’ (ο οποίος ‘σηκώνει’ από τη φτώχεια εκατομμύρια ανθρώπους) και γίνεται έτσι κουβέντα σήμερα για το ‘κοινωνικό κράτος’ και τα ‘κεκτημένα’ που καταργούνται.

Μα το κράτος αντιπροσωπεύει την αντανάκλαση των συμφερόντων αυτού που το ελέγχουν. Στην ελλάδα το ελέγχει μια αντιπαραγωγική, ρουσφετολογική κάστα που δεν είναι κλειστή με την έννοια των ξεχωριστών τάξεων προηγούμενων αιώνων, αλλά που πιέζει και πετυχαίνει προνόμια ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ, αδιαφορώντας 1ον και για όλους τους υπόλοιπους (κάτι αντιδημοκρατικό), αλλά 2ον και για το μέλλον της χώρας (καταστρέφουν το μέλλον της χώρας).
Τέτοια είναι π.χ. τα προνόμια που έχουν δοθεί σε συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (με ή χωρίς εισαγωγικά…) του κράτους (του στενού/ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως λέγεται) ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΟΧΙ ΟΣΟ ΛΕΕΙ Η ΑΓΟΡΑ ΑΛΛΑ ΟΣΟ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΕΤΥΧΑΙΝΟΥΝ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΣΚΟΥΝ. Βέβαια, εδώ παίζουν μπάλα και άλλες ασυμμετρίες, όπως κλειστά επαγγέλματα (δεκάδες στην ελλάδα) και γενικά μια φιλοαριστερή νοοτροπία που έχει δηλητηριάσει τη μεταπολεμική ελλάδα. Έβαλαν παραδόξως και οι φίλοι μας οι αμερικανοί το χεράκι τους στο να αναπτυχθεί αυτή η λυσσαλέα και βλακώδης εν πολλοίς φιλοαριστερή, κρατικίστικη και συγκεντρωτική νοοτροπία. Η ηλίθια πολιτική των αμερικανών υποβοήθησε εξ αντανακλάσεως και από αντίδραση αυτή την αριστερόστροφη νοοτροπία – όταν πολεμάς κάτι, μερικές φορές αυτό ριζώνει γιατί νομίζει ότι κάτι είναι (πόσο μάλλον άμα ενισχύεται και από το ψυχοπονιάρικο του έλληνα που τον καταπιέζουν – διαχρονικές σταθερές…) – βρίσκει λόγο ύπαρξης και τα αποτελέσματα τα έχει καταγράψει η ιστορία. Αλλά το θέμα μας δεν είναι να κατηγορούμε κάποιους άλλους ως κακούς.

Ο βασικός μύθος είναι το ότι να υιοθετήσεις τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς στο κοινωνικό παιχνίδι ανάπτυξης, θεωρείται ότι είναι ενάντιο στο δίκαιο, στη δημοκρατία, στην κοινωνία την ίδια.

Το αντίθετο συμβαίνει στην πραγματικότητα - αν δεν το κάνεις αυτό (αν δεν υιοθετήσεις τους νόμους της ελεύθερης αγοράς) στρεβλώνεις τα πράγματα, δημιουργείς ανισότητες, συμβάλεις ουσιαστικά στη νόθευση του πολιτεύματος δημιουργώντας θύλακες ευνοούμενων σε μια θάλασσα διεφθαρμένων και κατά βάση συναλλασσόμενων με τα πλοκάμια του κράτους.

Κράτος τραπεζίτης (και φωνάζουμε για ακριβές τράπεζες), κράτος που παράγει πετρέλαιο (και το κατηγορούμε ότι είναι ακριβό, αλλά πώς να το κάνει φτηνότερο αφού είναι εισηγμένη στο ΧΑΑ επιχείρηση και το κράτος έχει κέρδος απ’ αυτό), κράτος άτεγκτο ενάντια την ιδιωτική παιδεία (με τις δαπάνες για ιδιωτική εκπαίδευση να είναι αστρονομικές), κράτος τηλεπικοινωνιακός πάροχος (που μας έχει κρατήσει δέσμιους τεχνολογιών του παρελθόντος και δέσμιους της ‘μη καινοτομίας’), κράτος ρυθμιστής της αγοράς κλπ. – όλες αυτές τις στρεβλώσεις στο όνομα της ‘λαϊκής κυριαρχίας’. Αλλά αυτές, γι’ αυτούς που δεν έχουν παρωπίδες, είναι στρεβλώσεις της αγοράς και αυτό μόνο καλό δεν μπορεί να κάνουν στην οικονομία μιας χώρας – και στο μέλλον της φυσικά.

Οι εξαγγελίες για ‘επανίδρυση του κράτους’, για ‘επανάσταση εξυγίανσης’ από τον κ. Καραμανλή είναι σήμερα κενολογίες άνευ περιεχομένου, σε μια στιγμή που τα πασαλείμματα και η μη λήψη σοβαρών αποφάσεων μας πασάρονται σα ‘μεταρρυθμίσεις’ (μιλάμε ότι μας δουλεύουν πολύ χοντρά οι άνθρωποι, αλλά τέτοιο κοινό έχουν τέτοια κάνουν…).

Για τη μακροπρόθεσμη αποφυγή πάντως αυτής της ‘λιτότητας’ (για την οποία όλοι μιλάνε) κανείς δεν εκφράζει ανοιχτά σοβαρές προτάσεις ή αν το κάνει το ξέρει ότι δε θα βρει πρόσφορο έδαφος. Θα εκληφθεί σαν ‘τρομοκράτης του εισοδήματος’ ή ως ‘καταπιεστής’. Γιατί στη χώρα επικρατεί το ‘δώσε ημείς σήμερον και άσε ημείς αύριον’. Μας φταίνε οι ‘κακές αγορές’, οι κινέζοι, σίγουρα οι αμερικανοί για το ότι έχουμε κάνει σκατά την προοπτική των επερχόμενων γενεών.

Έχω βαρεθεί τα βολέματα, τα πασαλείμματα, τις πολιτικές τακτικές, και το ‘θα δούμε πώς θα πάει’, το ζητιάνεμα πόρων για το Ι’ΣΤ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για αντιπαραγωγικούς σκοπούς (αγροτικές επιδοτήσεις, άλλες βλακώδεις γενικά επιδοτήσεις…) αντί να δούμε τι σκατά πολιτικές μπορούμε να χαράξουμε.

Το θέμα είναι να αφήσεις τα πράγματα να δουλέψουν χωρίς ανισορροπίες:

Χωρίς το γερμανό νταβατζή που για να μας βάλει στην ΕΕ και να παίρνουμε ξεκούραστα σαν τα κακομαθημένα επιδοτήσεις μας φόρτωσε ένα πανάκριβο αεροδρόμιο το οποίο πλήττει καίρια τον τουρισμό μας και ο οποίος μας απαγόρεψε να λειτουργήσουμε άλλο εναλλακτικό σε ακτίνα κάτι εκατοντάδων χιλιομέτρων (καλά έκαναν αυτοί αλλά η πολιτική της χώρας τόσο ξεφτιλισμένη είναι, που για να μην πειράξει τους καλομαθημένους της τεμπέληδες σέρνεται στα πόδια των ευρωπαίων?). Κάτι που κάνει απίστευτο κακό στον τουρισμό φυσικά.
Χωρίς κρατικές εταιρείες μεταφορών στυλ ολυμπιακής, παπαριακής, κλειστού club μεταφορών, κλειστού club ναυτιλιακών μεταφορών.
Χωρίς κλειστού club επαγγελμάτων και προνομίων για λίγους, γιατί αυτό το ‘όλοι οι έλληνες είναι ίσοι έναντι των νόμων και του κράτους’ είναι τόσο ξεφτιλισμένο στην πράξη όσο δεν πάει άλλο. Δε θίγεται λέει η μονιμότητα των παλιών υπαλλήλων, αλλά δε θα είναι μόνιμοι οι καινούριοι. Δε θα ήθελα ούτε γι’ αστείο να δουλέψω στον ΟΤΕ σε ένα project σε ομάδα που θα ήμασταν 2 ‘καινούριοι’ και 2 ‘παλιοί’. Μιλάμε και κερατάς και δαρμένος. Και θα βγάζεις όλη τη δουλειά γιατί οι άλλοι θα είναι κλάιν-μάιν και θα πληρώνεσαι λιγότερο και θα στη λένε οι κομματικά διορισμένοι παλιοί. Πόσα ικανά στελέχη θα απορροφήσουν μ’ αυτόν τον τρόπο και τι αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα και στις νέες ιδέες θα έχει αυτό? (ρητορικό το ερώτημα, γιατί δεν περιμένω απάντηση από τους άχρηστους πολιτικούς που μας πασάρουν τέτοιες ‘λύσεις’…)

Ο μόνος μύθος είναι ότι το να βάλουμε το κράτος να μας προστατεύσει από την ‘αγορά’. Το έχουμε κάνει εδώ και δεκαετίες. Έτσι όμως έχουν ατροφήσει τα παραγωγικά – αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας. Και μοιάζουμε με κοινωνία κλεισμένη σε κλουβί. Ένα ζώο που είναι καταδικασμένο είτε να μείνει κλειδωμένο πίσω από τον προστάτη – κράτος (προστάτης = νταβατζής στα ελληνικά), κινδυνεύοντας είτε να σαπίσει (να γίνει μια κοινωνία κούβας ή αλβανίας του χότζα) είτε να ανοίξει την πόρτα με κίνδυνο να τον κατασπαράξουν οι γυμνασμένες όσο και πεινασμένες τίγρεις των αναπτυσσόμενων κοινωνιών.

Υ.Γ. Το παράδειγμα με το κλουβί είναι δανεισμένο από ξένο συγγραφέα, του οποίου την ανάλυση για την κρατικίστικη νοοτροπία του κορμού της ΕΕ (που οδήγησε στη σημερινή τραγελαφική, παραμορφωτική και αδιέξοδη κατάσταση την ευρώπη) κάποια στιγμή θα βγάλω σε κάποιο ποστ.