Τρίτη, Οκτωβρίου 30, 2007

Μεταξάς, ασπρόμαυρος



Μεταξάς

Με φρίκη ακούω το Λάκη Λαζόπουλο στην εκπομπή του να διατυμπανίζει “το όχι δεν το είπε ο Μεταξάς, το είπε ο ελληνικός λαός!”.

Φυσικά το “όχι” το είπε ο Μεταξάς (είτε είπε “όχι” είτε “πόλεμος, λοιπόν” στον Ιταλό πρέσβη Γκράτσι) και ο Λαζόπουλος εννοεί “Ναι μεν το είπε, αλλά δεν το εννοούσε πραγματικά. Αναγκάστηκε να το πει, γιατί αυτό επιθυμούσε ο ελληνικός λαός”.

Ας προσπαθήσουμε να το σκεφτούμε ψύχραιμα. Έχοντας μειωμένη αντίληψη στρατηγικών και πολιτικών θεμάτων εκείνης τής εποχής, και όχι μόνο εκείνης τής εποχής, μπορώ να σκεφτώ μόνο μερικούς λόγους γιατί ο Μεταξάς αρνήθηκε τότε:

- Φοβόταν το λαό, όπως εννοεί ο Λαζόπουλος.
- Δεν ήταν “όχι” στον Άξονα, ήταν “ναι” στους Συμμάχους.
- Μεγάλο ποσοστό τής ευμάρειάς μας στηριζόταν στο στόλο μας, όπως και σήμερα, και δε συνέφερε να έρθουμε σε ρήξη με τούς ομοίως θαλασσόλυκους βρετανούς.
- Φοβήθηκε μην καταλήξει ...υπουργός τού ιταλικού Υπουργείου Ελληνικής Περιφέρειας.
- Μάντεψε ότι νικητές τού πολέμου θα έβγαιναν οι Σύμμαχοι και ήθελε να είναι με το μέρος των νικητών.
- Όλα αυτά μαζί και άλλα πολλά ακόμα.

Έχουμε ήδη μαζέψει αρκετές πιθανές θεωρίες. Τι είναι αυτό λοιπόν που κάνει το Λαζόπουλο να είναι τόσο σίγουρος για την πρώτη;

Ασπρόμαυρο

Το έχω γράψει πολλές φορές: η αρχαία Ελλάδα ήταν σπουδαία, γιατί εκεί, γιατί τότε, το καλό και το κακό ήταν σε μεγάλο βαθμό σχετικές έννοιες. Τα τραγικά πρόσωπα, όπως μάς λέει και ο Χέγκελ, αλλά διαπιστώνουμε και δια γυμνού οφθαλμού, ήταν ταυτόχρονα αθώα και ένοχα. Αυτή ήταν η ελευθερία τού να έχεις δώδεκα θεούς αντί για έναν και η ελευθερία τού να προσπαθείς ακόμα να ορίσεις τούς θεούς σου, αντί να τούς έχεις δεδομένους. Η ελευθερία τού να προσπαθείς να κινείσαι σε έναν γκρίζο χάρτη, αντί σε ένα ασπρόμαυρο χαλί, όπου το καλό και το κακό είναι σαφώς οριοθετημένα.

Στη συνέχεια ήρθαν οι μονοθεϊστές. Κι ακόμη χειρότερα, μετά ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Κι ακόμη χειρότερα, μετά ήρθε το Χόλυγουντ.

Γράφει ο Κούντερα στον Πέπλο[1]:
Ο Χίτλερ δεν προκάλεσε μόνο ανείπωτες φρικαλεότητες στην Ευρώπη, αλλά και την απογύμνωσε από την έννοια του τραγικού. Όπως ο αγώνας κατά του ναζισμού, όλη η σύγχρονη πολιτική ιστορία θα αντιμετωπίζεται και θα βιώνεται έκτοτε σαν αγώνας του καλού κατά του κακού.

Δεν είμαι σίγουρος αν ο Κούντερα έχει δίκιο στο ότι η ασπρόμαυρη ιστορία με το καλό και το κακό πήρε αυτές τις διαστάσεις λόγω Χίτλερ –μου φαίνεται πως η αρρώστια είναι πολύ πιο παλιά. Όμως το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: για να απλοποιήσουμε το χαώδες σύμπαν που βρίσκεται γύρω μας, για να βάλουμε τα πράγματα σε μια τάξη στο μυαλό μας, συχνά καταφεύγουμε στο ευτελέστερο των κόλπων: ονομάζουμε κάτι “καλό, μόνο καλό” και οτιδήποτε είναι αντίπαλός του είναι “μόνο κακό”.

Λαζόπουλος

Αυτός είναι ο απλοϊκά ασπρόμαυρος κόσμος τού Λαζόπουλου, όπως τον καταλαβαίνω εγώ:
Ο Μεταξάς ήταν δικτάτορας, και η δικτατορία είναι κακό πράγμα, άρα ο Μεταξάς ήταν κακός. Κι αφού ήταν κακός, ενώ το “όχι” ήταν καλό, δεν μπορεί να το είπε από μόνος του. Αναγκάστηκε. Αναγκάστηκε από το λαό, που είναι καλός.

Οποιοσδήποτε ορθολογιστής διαβάσει την παραπάνω παράγραφο, είμαι σίγουρος ότι θα βιώσει πολλαπλά εγκεφαλικά. Περιέχει τόσες απλουστεύσεις και λογικά άλματα, που βαριέμαι κα να τα μετρήσω. Κι όμως, είναι ο μόνος τρόπος που μπορώ (εγώ) να ερμηνεύσω αυτό που είπε ο Λαζόπουλος.

Αν κάποτε βρεθώ στη θέση να παρακολουθώ το Λαζόπουλο να ερμηνεύει αρχαίους τραγικούς, πριν πάθω το εγκεφαλικό μου, θα πρέπει να θυμηθώ:
Κανείς δεν είναι μόνο κακός. Ούτε ο Μεταξάς. Ούτε ο Λαζόπουλος.


[1] Μίλαν Κούντερα, Ο Πέπλος, εκδ. Εστία, 2005, σελ. 134, μετάφρ. Γ. Χάρης.

20 σχόλια:

Thrass είπε...

Μια καλή ψυχή, ας κόψει το κείμενο που βγαίνει στην πρώτη σελίδα στο σημείο "μπορώ να σκεφτώ μόνο μερικούς λόγους γιατί ο Μεταξάς αρνήθηκε τότε:".

Στέφανος Αθανασιάδης είπε...

Πέστα χρυσόστομε, να τελειώνουμε με τις γνώμες by proxy.

Όταν τα ζητήματα είναι πολύ περίπλοκα αλλά θέλουμε όμως να έχουμε άποψη, ψάχνουμε για σημάδια να μας οδηγήσουν, άσπρο: καλό, μαύρο: κακό

Η πραγματικότητα όμως δεν είναι digital, αλλά fuzzy

J95 είπε...

Για τον ίδιο λόγο οι ακροδεξιοί επιχειρούν να αφαιρέσουν τον τίτλο "αριστερός" από τους... αριστερούς του ΣΥΝ. Η κεντρική ιδέα είναι ότι "αριστερά=καλό" και συνεπώς οι ανθέλληνες ΣΥΝ δε μπορούν να είναι αριστεροί.

Ανώνυμος είπε...

ΠΟΛΥ σωστή η ανάλυση της λογικής δομής του μαυρόασπρου. Αλλάξτε τις λέξεις με άλλες, και θα έχουμε ένα έτοιμο λογικό μοντέλο της μαυροασπρίλας, ή... φαιόλευκου μετώπου. :)

Η λογική φυσικά και είναι fuzzy, αλλά είναι επίσης και... πολλαπλών τιμών.

Ο Λαζόπουλος ξέρει να λέει μεγάλες αλήθειες αλλά _και_ παραμυθάκια, για να τα κατανοήσουν τα... μικρά παιδιά οι τηλεθεατές. :)

Ανώνυμος είπε...

Πολύ ωραίο κείμενο :)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Αυτό πουείπε ο Λαζόπουλος στηρίζεται στη λογική ότι υπήρχαν σχεδιασμοί που θα οδηγούσαν το μέτωπο σε κατάρρευση πολύ γρήγορα. Γνωρίζουμε ότι η αντίδραση του μέμραρχου οδήγησε στη νίκη, την οποία με άλλη τακτική θέλησαν να αποφύγουν οι εξ Αθηνών στρατηγοί και ο Μεταξάς.

Η πρότασή του ουσιαστικά υποδηλώνει ότι το "ΟΧΙ" του ήταν για το θεαθήναι. Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι γυψαρισμένοι Έλληνες είναι άλλο θέμα. Αλλά τα ιστορικά στοιχεία αυτό υποδεικνύουν.

Ανώνυμος είπε...

Ta oxi kai ta nai ta lene oi hgetes, an thn epomenh mera o Metaxas elege Nai oloi 8a ka8ontan spitia tous. Opws oloi ka8isan spitia tous otan katebase o Patakos ta tanks, otan torpi;isthke h Ellh kai otan oi Germano-Boulgaroi ekanan koureloxarto thn ellhnikh oudeterothta to 1915-1916.
Etuxe na einai o Metaxas hgeths tote kai kanenas anohtos Lazopoulos mporei na to allaksei

J95 είπε...

Συγνώμη, όταν τορπιλίστηκε η Έλλη πάλι ο Μεταξάς δεν ήταν;

Thrass είπε...

Ευχαριστώ για τα καλά λόγια :)

J95,
Ναι, 2.5 μήνες πριν το "όχι".


Δείμε,
Νομίζω ότι το σημείο διαφωνίας μας είναι το εξής: "τα ιστορικά στοιχεία αυτό υποδεικνύουν". Δε βλέπω πώς συμβαίνει αυτό, ίσως πρέπει να γίνεις πιο αναλυτικός.

Όπως έγραψα και στο κείμενο, δεν αποκλείω καμιά πιθανότητα. Προσωπικά μπορεί να θεωρώ πιθανότερο κάτι άλλο, αλλά δεν έχει σημασία, όλα παίζουν. Εκτός αν έχεις κάτι "πολύ δυνατό" να μάς πείσεις.

Thrass είπε...

Επίσης, Δείμε, μού είναι δύσκολο να δεχτώ ότι ο Μεταξάς ήθελε να χάσει τον πόλεμο. Δεν ήμουν εκεί, αλλά από αυτά που διαβάζω, φαίνεται να αποδείχτηκε αξιοπρεπέστατος ως στρατηγός. Αυτό δεν αναιρεί το ότι ήταν δικτάτορας, αλλά ούτε το ότι ήταν δικτάτορας αναιρεί όλα τα άλλα.

Ανώνυμος είπε...

ΑΠΟ ΠΟΤΕ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΑΚΟΣ ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΕΓΙΝΕ ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΙ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ? ΑΝΤΕ ΡΕ ΞΕΦΤΙΛΑ ΛΑΖΟΠΟΥΛΕ ΑΣΧΟΛΗΣΟΥ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΣΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΝΑ ΜΙΛΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ...

cobden είπε...

Δυστυχώς ο Λαζόπουλος όταν ασχολείται με πιο σοβαρά θέματα, καταφεύγει πάντα σε έναν εύκολο λαϊκισμό και χαϊδεμα των αυτιών.
Όσον αφορά τον Μεταξά, σαφώς και αυτός το είπε το ΟΧΙ και το σχόλιο του "σαρδανάπαλου" με κάλύπτει απόλυτα.
Θα είχε όμως ενδιαφέρον να δούμε κατά πόσο θα μπορούσαμε να αποφύγουμε την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο,και να μην πληρώσουμε όλο αυτό το βαρύ τίμημα σε αίμα...Κατά πόσο ο Μεταξάς οδηγήσε τη χώρα σε πολέμο, ταυτίζοντας την υπέρμετρα με τα αγγλικά συμφέροντα στην περιοχή.Δύσκολα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν με σοβαρή ιστορική έρευνα, χώρις την εύκολη λύση των μανιχαϊστικών σχημάτων "καλοί Άγγλοι-κακοί Γερμανοί", "ήρωας Μεταξάς-προδότης Μεταξας"

SimonSays είπε...

Όντως παράλογο να θεωρούμε ότι ένας δικτάτορας έπραξε βάσει 'λαϊκής βούλησης'.

-Simon @ atheoi.ORG

J95 είπε...

Εμένα μου φαίνεται πολύ λογικό ότι ακόμα και αν το ήθελε θα του ήταν τρομερά πιο δύσκολο να κουκουλώσει την προσάρτηση της μισής Ελλάδας απ' ό,τι τον τορπιλισμό ενός πλοίου από (θεωρητικά) άγνωστο υποβρύχιο. Όπως και στην περίπτωση του Στάλιν, δεν υπάρχει καν η δικαιολογία ότι απέφυγε τον πόλεμο τον δεκαπενταύγουστο του 1940 για να κάνει καλύτερες προετοιμασίες: παπάρια προετοιμασίες είχαν γίνει. Πολύ απλά ο Μεταξάς ήταν φιλογερμανός και φιλοϊταλός μέχρι την τελευταία στιγμή, και το τελεσίγραφο από τους ομοϊδεάτες του πρέπει να ήταν για αυτόν μια τεράστια απογοήτευση.

Αν έδινε στους Ιταλούς αυτά που ζήταγαν, την άλλη μέρα θα τον κρέμαγαν στο Σύνταγμα. Οι δικτάτορες δε λαμβάνουν υπόψη τους τη λαϊκή βούληση γενικά, αλλά υπάρχουν κάποια όρια στο πόσο μπορεί να τσαντιστεί ένας λαός και νομίζω ότι η ικανοποίηση των ιταλικών αιτημάτων θα τα ξεπερνούσε κατά πολύ. Όχι ο Μεταξάς, κανένας δε θα μπορούσε να απαντήσει διαφορετικά και νομίζω ότι το να του αποδίδουμε τόση αξία επειδή έκατσε (με το στανιό) να είναι ο τότε ηγέτης κάπου χάνει την ουσία του "ΟΧΙ".

Ανώνυμος είπε...

Apo pou kai ws pou htan filoitalos kai filogermanos o metaxas? 8a mas trelanete? Edw to magelutero filaraki tou Hitler o Franco den ton uposthrikse enas dedhlwmenos filoagglos 8a elege nai stous italous? Kai nai enas diktatoras upakouei sthn laikh 8elhsh polles fores, genika ka8e autarxikos hgeths polles fores upakouei sthn laikh 8elhsh.
H istoria den allazei o metaxas eipe to oxi, politiko protupo den ton exw, alla auth einai h alh8eia. An elege nai oloi thn epomenh mera 8a ka8ontousan spitia tous

Ανώνυμος είπε...

Ναι, για το κ. Λαζόπουλο και για τον κάθε ένα που προσπαθεί να μεταβάλλει την πεποίθηση του σε ετυμηγορία και αδιαμφισβήτητο γεγονός ο δρόμος της εύκολα μεταδιδόμενης απλούστευσης είναι ο προτιμότερος.

Και αν ο σκοπός του κειμένου ήταν να καταδείξεις και να επικρίνεις τη συγκεκριμένη στάση έχει καλώς και σταματάμε εδώ.
Αν όμως σκοπός του κειμένου είναι να υποστηρίξει την επί πολλά χρόνια καλλιεργούμενη «ιστορική» άποψη του προσωπικού «όχι» ,τότε φοβάμαι πως δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε και τελικά είναι αυτά που διαμορφώσαν ,πιστεύω , την συγκεκριμένη πεποίθηση στον κ. Λαζόπουλο. Ίσως κιόλας να δημιουργεί προβληματισμό για τα κίνητρα αυτής της ενέργειας και αν όχι σε όλους ,πιστεύω τουλάχιστον σε αυτούς που αμφισβητούν πως ο δρόμος της απλούστευσης είναι και ο καταλληλότερος για να προσεγγίσεις γεγονότα ιστορικής σημασίας ,ιδιαίτερα αυτά που καθορίστηκαν να κουβαλούνε πάντα ,τα σύμβολα ενός ολόκληρου λαού.

Thrass είπε...

Περιπλανώμενε,

Είμαι τής γνώμης ότι κάθε πλήρες κείμενο στέκεται ανεξάρτητα του συγγραφέα του. Εγώ από εδώ και πέρα μπορεί να πω ό,τι να 'ναι, το κείμενο θα παραμείνει όμως εκεί τίμιο, πλήρες και περήφανο.

Ας σκεφτούμε λοιπόν τι λέει το κείμενο. Βλέπεις προσπάθεια απλούστευσης; Όχι, κατακρίνει τις απλουστεύσεις. Βλέπεις προσπάθεια αγιοποίησης του Μεταξά; Όχι, ούτε αυτό, κατακρίνει τα ασπρόμαυρα.
Διαφωνείς;

Αν έχεις περιέργεια, το κίνητρό μου για να γράψω το κείμενο (και τώρα φεύγω από το κείμενο και έρχομαι σε εμένα) ήταν ότι τσαντίστηκα με αυτό που είπε ο Λαζόπουλος, επειδή θεώρησα ότι προσβάλλει τη λογική μου. Έτσι αποφάσισα να γράψω κάτι για να ξεδώσω.


J95,

Το ότι ο Μεταξάς ήταν φιλογερμανός μέχρι την τελευταία στιγμή είναι αρκετά debatable. Υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι ο Μεταξάς είχε γίνει απροκάλυπτα φιλο-άγγλος από ένα σημείο και μετά. Ας πούμε, διαβάζω ότι η RAF χρησιμοποιούσε την Ελλάδα ως βάση επιχειρήσεων, ήδη πριν τον τορπιλισμό τής Έλλης.

Κοίτα, είμαι ο τελευταίος που θα υποστηρίξει ότι ο Μεταξάς είπε "όχι" επειδή ήταν "και γαμώ τα άτομα". Άλλωστε, οι καλοί πολιτικοί δεν αποφασίζουν με βάση τι γουστάρουν, αλλά με βάση το τι απαιτούν οι καταστάσεις.

Και, προσωπικά, δεν αποκλείω αυτό που λες. Αλλά δεν μπορώ να αποκλείσω και αυτό που μού λένε οι στρατιωτικοί, ότι δηλαδή το συμφέρον τής Ελλάδας είναι να συνεργάζεται με άλλες ναυτικές δυνάμεις (βρετανούς), when the going gets tough.

Στην πραγματικότητα, δεν μπορώ να αποκλείσω και πολλά πράγματα, 3-4 σενάρια φαίνονται αρκετά πιθανά, και κανείς μας δεν ήταν στο μυαλό τού Μεταξά.
Για αυτό το λόγο, και ασχέτως με το αποπάνω κείμενο, προσωπικά νιώθω αναγκασμένος να δώσω στο Μεταξά τούς πόντους (χωρίς να τούς αφαιρώ από το λαό), μέχρι αποδείξεως τού εναντίον.

J95 είπε...

"H istoria den allazei o metaxas eipe to oxi, politiko protupo den ton exw, alla auth einai h alh8eia. An elege nai oloi thn epomenh mera 8a ka8ontousan spitia tous"

Αν έλεγαι "ναι" την επόμενη μέρα οι κάτοικοι της μισής χώρας δεν θα κάθονταν στα σπίτια τους, γιατί αυτά τα μέρη θα καταλαμβάνονταν από τους Ιταλούς. Δεν νομίζεις ότι αυτοί -και όλοι οι υπόλοιποι- θα ήταν αρκετά δυσαρεστημένοι με την κατάσταση;

Η πρόσφατη ιστορία του λαού έλεγε ότι είχε κρεμάσει έξι ηγέτες 15 χρόνια πριν για παρόμοια καμώματα.

Η πρόστατη ιστορία του Μεταξά έλεγε ότι είχε αποκρύψει την ιταλική εμπλοκή στον τορπιλισμό της "Έλλης".

Ανώνυμος είπε...

uparxei istoriko prohgoumeno j95 h ellhnikh oudeterothta tou 1914=1916 h opoia egine koureloxarto apo tous boulgarous kai den kounh8hke kaneis

Ανώνυμος είπε...

Ο Λαζόπουλος είναι φουλ ΚΚΕ αυτήν την περίοδο και αυτό εξηγεί πολλά αυτά που λέει.
Επί του θέματος, ο Μεταξάς ήταν με το παλάτι, και ο βασιλιάς ήταν αγγλόφιλος. Λίγες μέρες αφού (με βασιλική συναίνεση) επέβαλε δικτατορία, ήρθε στην Αθήνα ο βασιλιάς της Μ.Βρετανίας, Εδουάρδος Η', για να τον "νομιμοποιήσει". Δείτε εδώ σχετικά.
Μπορεί ο ίδιος να συμπαθούσε τα καθεστώτα της Ιταλίας και της Γερμανίας, αλλά για πολλούς λόγους είχε ήδη επιλέξει το συμμαχικό στρατόπεδο (και φυσικά δε θα διακινδύνευε την -δοτή- θέση του).

Α ναι, προφανώς αυτός είπε το "σε λα γκερ", ο λαός ήταν μάλλον ευχαριστημένος μαζί του (η πικρή αλήθεια), εκτός βέβαια από αυτούς που κυνηγούσε (εξ ου και το σχόλιο του Λάκεως)

Enter your email address:

Delivered by FeedBurner
















Join the Blue Ribbon Online Free Speech Campaign








Referrers

Based on original Visionary template by Justin Tadlock
Visionary Reloaded theme by Blogger Templates | Distributed By Magazine Template

Visionary WordPress Theme by Justin Tadlock