"Σοβαροί" και "Ασόβαροι" Φιλελευθερισμοί

Και άλλα σοβαροφανή παραμύθια

Η λέξη Σοβαρότης, είναι αρκετά σχετική. Για κάποιους ας πούμε οι σεξουαλικές σχέσεις του κου Ζαχόπουλου λέγονται «σοβαρή πολιτική επικαιρότητα». Και η λέξη Φιλελευθερισμός όμως είναι εξίσου σχετική. Ο Ρούζβελτ φερ ειπείν αυτοαποκαλούνταν Φιλελεύθερος (!). Το ίδιο και ο Κων/νος Καραμανλής ο νεότερος (!!).Ας ειναι: περί ορέξεως ουδείς λόγος...

Το ζήτημα όμως αρχίζει να γίνεται ενοχλητικό,όταν κάποιοι φτάνουν -ουρανοκατέβατα και ανεξηγητα- να θεωρούν τους εαυτούς τους ως τους μοναδικούς σοβαρούς φιλελευθερους (sic). Και κυρίως ,όταν καταδικάζουν ως ασόβαρους, «δογματικούς βλάκες» όσους τολμούν να αμφισβητήσουν θεσμούς του συγχρονου πολιτικού κατεστημένου:σα παράδειγμα τέτοιων «δογματικών ολιγοφρενών» φέρουν τους anti-fed Libertarians και τους φιλελευθερους διανοητές που διαφωνούν με το λεγόμενο «Δίκαιο του Ανταγωνισμού»
Το πράγμα όμως καταντάει τραγελαφικό,oταν οι εν λόγω «σοβαροί» «φιλελεύθεροι» επικαλούνται ως πηγή έμπνευσης τους, κατεξοχήν ριζοσπάστες φιλοσόφους σαν τον Robert Nozick. Εδώ υπάρχει πρόβλημα:Προφανώς δεν έχουν διαβάσει σωστά το μάθημα τους.

Δεν πειράζει.Θα το κάνουμε εμείς για λογαριασμό τους.

Ο αρκετά σημαντικός φιλελευθερος φιλόσοφος Νόζικ ξεκινάει το βιβλίο του για το φιλελευθερισμό κάπως έτσι: “individuals have rights and there are things no person or group may do to them”. Aυτά τα δικαιώματα είναι με άλλα λογια τα «φυσικά δικαιώματα».Είναι γεγονός ότι ο Νόζικ απορρίπτει την αναρχία με τεκμηριωμένα επιχειρήματα. Στη θέση της όμως (και εδώ είναι το ενδιαφέρον) προτείνει ένα μοντέλο κράτους που δεν έχει ουδεμία σχέση με τα υφιστάμενα κρατικά μορφώματα. Πρόκειται για το night watchman state, ενα Ελαχιστοποιημένο Κράτος,αυστηρά περιορισμένο «στις στενές λειτουργίες της προστασίας ενάντια στη βία , στην κλοπή, στην εξαπάτηση και της τήρηση των συμβάσεων κ.ο.κ.» Για να καταλάβετε πώς εννοεί το κράτος του ο Νόζικ φανταστείτε μια δημόσια εξουσία που να διατηρεί μονάχα τα αστυνομικά,στρατιωτικά και δικαστικά της καθηκοντα,καταργώντας οποιαδήποτε άλλη Διοικητική Αρχή. Οχι αναρχία,αλλά σιγουρα «εξτρεμιστικός», «ακραίος» (μπρρρ) φιλελευθερισμός!

To αστειο της υποθεσης ειναι ότι οι θέσεις του («σοβαρου») Νοζικ εκφράζουν επακριβώς τη φιλοσοφία μερικών από τους πιο διάσημους εκπροσώπους του («ολιγοφρενούς») libertarianism (των ελευθεριακών-ελευθεριστών). O φιλελευθερισμός του Νοζικ οχι μονο δεν ειναι αντιθετος στις αποψεις ατόμων οπως ο Ρον Πωλ, αλλά αντιθετα προσφέρει την ιδεολογική βάση για την αναπτυξη τους!


Ας σοβαρευτούμε.Ο διάλογος για το ρόλο του κράτους δεν είναι νέος. Συνεχίζεται εδώ και περιπου 200 χρόνια,έχοντας κληροδοτήσει σε μας μια πλουσια φιλελευθερη φιλολογια (μετριοπαθή, και ριζοσπαστική,φιλοπαρεμβατική ή εντελώς αναρχική). Κάποιες «ακραία» αντικρατικές θέσεις από σοβαρότατους διανοητές που μου ρχονται στο μυαλό; Ο νομπελίστας Χάγιεκ ας πουμε ένας απο τους μεγάλους του 20ου αιώνα «τόλμησε» να αμφισβητήσει τη FED με κριτήριο του την προσήλωση του στις φιλελεύθερες αρχές. Ο γνωστός οικονομολόγος Γκουστάβ Ντε Μολινάρι ( Βέλγιο,19ος αιώνας) καταδίκαζε ολοκληρωτικά την υπαρξη του κράτους,θεωρώντας oλα τα μονοπώλια του χειρότερα και πιο επικίνδυνα από αυτά της αγοράς.Ο Frederic Bastiat (19ος αιώνας Γαλλία) θεωρουσε την κυβέρνηση "ένα πλάσμα διά του οποίου ολοι προσπαθουν να ζησουν σε βαρος ολων των αλλων".Ο Ηenry Manne και ο Robert McGee, αμφότεροι διαπρεπείς ακαδημαικοί,αμφισβήτησαν τη φιλοσοφία και τη χρησιμότητα του «antitrust law».Ο Dominick Armentano πρότεινε την αμεση κατάργηση του. H Ayn Rand εγραψε σχετικά: The concept of free competition enforced by law is a grotesque contradiction in terms. It means: forcing people to be free at the point of a gun, ενώ καταδίκαζε ως υπερβολικά συγκεντρωτική, την ιδέα μιας «Κεντρικής Τράπεζας». Ο Randy Barnett, πρώην Δημόσιος Κατηγορος και νυν καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, είναι συγγραφέας του γνωστού βιβλίου,the structure of liberty,justice and the rule of law oπου επιχειρηματολογεί υπέρ ενός «πολυκεντρικού συνταγματικού δικαιικού συστήματος» (δλδ,άρση του δημοσιου μονοπωλίου της δικαιοσύνης), στη θέση του υπάρχοντος δικαιικου οικοδομήματος. Με τη θέση του συντάσσεται και ο οικονομολόγος ακαδημαικός Bruce Benson,συγγραφέας του βιβλίου Εnterprise of Law:Justice without the state. Για να μη μιλήσω για «καθαρους» αναρχικούς σαν τον Benjamin Tucker και τον David Friedman.

Και μέσα σ όλη αυτή τη μακραιωνη δίνη των διαφωνιών και των αντεγκλήσεων που πυρωσαν την καρδιά του φιλελευθερισμού και σφράγισαν την αναπτυξη του, βλέπουμε ξαφνικά έκπληκτοι κάποιους οψιμους τιμητές να σχολιάζουν ειρωνικά τον φιλελευθερισμό του ελάχιστα παρεμβατικού κράτους,ή του καθόλου κράτους ως «ποπ φιλελευθερισμό» και δειγμα καθυστερησης «απομονωμένων πολιτειών της Αμερικης»



O Tempora o Mores! Σε λίγο ο Frederic Bastiat και ο Molinari, Ο Lyssander Spooner και ο L.V.Mises θα χαρακτηριστουν rednecks βλαχοκαουμπουδες ! Και μοναδικοί αξιοι να φερουν τον τιτλο του «σοβαρου κου φιλελευθερου» θα έχουν όσοι αποδέχονται το συγχρονο δυτικου τυπου κρατικό οικοδόμημα συνολικά ως απαραίτητο «Τέλος της Ιστορίας»,ως «ανάγκη» δίχως την οποία προφανώς θα οδηγηθουμε στην καταστροφη

Οι φιλελευθεροι τέτοιας κοπής ομως κάνουν ένα ριζικό λάθος.Στην προσπάθεια τους να περιθωριοποιήσουν αυτό που θεωρουν ακραίο, γινονται οι ιδιοι δογματικοί. Γιατί δογματισμός δεν είναι να αναζητάς διαφορετικές μορφές οργάνωσης πιο συμβατές με τις ιδέες σου.Δογματισμός είναι να θεωρείς ότι οι υπαρχτές (σωστές κατ εσέ) μορφές είναι οι μόνες «σοβαρές» και κατόπιν να απορρίπτεις το διαφορετικό ως «περιθωριακό» , ποπ,ασόβαρο.

Υπάρχει επίσης και ένα ακομα μεθοδολογικό πρόβλημα στο εν λόγω σκεπτικό :η στηριξη μιας πολιτικής θέσης με αποκλειστικό εργαλείο τα οικονομικά, δίχως ιχνος αναφοράς σε πολιτικές αρχές και τη συμβατοτητα τους με οικονομικές λυσεις. Στην προσπάθεια τους αυτή οι «σοβαροι φιλελευθεροι»,αφήνουν εκτός παιχνιδιου αξίες όπως η ατομική ελευθερία και τα φυσικά δικαιώματα κατηγορώντας ως «ασοβαρους» όσους τα προασπίζουν.Λυπάμαι αλλά αυτη η πρακτικη δεν ειναι φιλελευθερη. Δεν ξέρω καν αν ειναι σοβαρή.

Προσωπικά δεν πιστευω ότι η ανθρωπότητα θα πρέπει να απαλλαχτει άμεσα από κάθε ειδος κράτους. Αλλά θεωρώ τον συλλογισμό ότι η κοινωνία μπορεί να αναπτυχτεί χωρίς το (σημερινό τουλαχιστο) κράτος, σαν γερή βάση για την κριτική στο κράτος και την αναζήτηση καλύτερων και πιο ελευθεριακών μορφών κοινωνικοπολιτικής οργανωσης. Και σ αυτόν τον τομέα οι πιο ριζοσπάστες φιλελεύθεροι (ακομα και οι αναρχικοί) κάνουν σαφώς καλύτερη δουλειά από τους επικριτές τους.Επίσης θεωρώ αρκετές «Αναρχικές» θέσεις οχι μονο ως εφαρμοσιμες αλλά σε κάποιο βαθμό εμβρυακά εφαρμοσμένες:

Ειναι γεγονός ας πουμε οτι οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι πολίτες εθελοντικά ή επαγγελματικά ειναι συχνά καλύτερες από αυτές της κυβέρνησης..Αυτό συμβαινει σε αρκετά ευαισθητους τομεις της δημοσιας ζωής: Ο θεσμός της Διαιτησίας λύνει τα χέρια των Δικαστών, και επιτρέπει την αναπτυξη ενός Ιδιωτικού κοινα συμφωνημένου Δικαιου μεταξύ των συμμετεχόντων. Ο θεσμός (πια) της ιδιωτικής προστασίας αποτελεί λυση για προβλήματα που αντιμετωπίζει η συγχρονη αστυνομευση.Το Market For Corporate Control εφαρμοζεται ευρέως οδηγώντας σε περαιτέρω απελευθερωση των αγορών.Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ειναι ενεργοί φορείς ακτιβισμού και εθελοντικής Αναδιανομής προς όφελος των Αδυνάτων. Ιδιωτικές εταιρίες στηνονται και καλύπτουν κενά της κρατικής πολιτικής ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ σε κάθε τομέα δράσης και ελέγχου της Το κρατικό outsourcing μέσω των ιδιωτικοποιήσεων και της ελευθερης πρωτοβουλίας αυξάνεται με γεωμετρικούς ρυθμούς.

Ποιος μπορεί να μας βεβαιώσει υστερα απ όλα αυτά,οτι μακροπροθεσμα,μια κοινωνια ελαχιστου (minimal) ή απειροελάχιστου (ultraminimal) κρατους θα ειναι αδύνατη;.Οτι αυτορρυθμιζόμενες κοινωνίες είναι αδύνατο να αναπτυχθούν;Αυτός ο πολιτικός οπτιμισμός δεν αποτελεί αγαπητοί μου ιδεαλιστικό ουτοπισμό. Είναι η συνθηκη για να σχεδιάσουμε και να αναπτύξουμε στον κόσμο μια κοινωνία στηριγμένη στις Ατομικές Ελευθερίες. Ταυτοχρονα και για ευνοητους λογους,ειναι ενα πολιτικά χρησιμοτατο οραμα για μας τους φιλελευθερους. Αλλά αυτο αν δεν κάνω λαθος σας το έχω ηδη εξηγησει...