Ο κώδικας Da Vinci και Το Τέλος της Πίστης

Το γέλιο
Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι ενώ η κρατική τηλεόραση γελοιοποιεί το αρχαιοελληνικό δωδεκάθεο, υπάρχουν συμπολίτες μας που κατηγορούν την ταινία ‘Ο κώδικας Da Vinci’ για προσβολή θρησκεύματος. Αν σας φαίνεται αστεία και αβάσιμη η σύγκριση, θα πρέπει ίσως να αναρωτηθείτε αν οι πιστοί στο δωδεκάθεο (πρόσφατα αναγνωρισμένοι ως γνωστή θρησκεία) θα το αντιμετώπιζαν με την ίδια ευθυμία. (Υπήρξαν και δωδεκαθεϊστές που δήλωσαν ότι θα μηνύσουν την ΕΡΤ βασισμένοι ακριβώς στον ίδιο νόμο που οι παραχριστιανικές οργανώσεις βασίζουν τις δικές τους μηνύσεις.) Τι θα γινόταν στην Ελλάδα αν αντί του Δία ήταν ο Ιησούς που έκανε την έναρξη της Eurovision;

Το θετικό νέο
Το θετικό βέβαια είναι ότι το Μονομελές Πρωτοδικείο απέρριψε την προσφυγή των ‘θιγμένων’ χριστιανών και η ταινία θα προβληθεί κανονικά στις κινηματογραφικές αίθουσες. Τι θα γινόταν όμως (όπως τόσες φορές συνέβηκε στο παρελθόν) αν η δικαιοσύνη αποφάσιζε να ακολουθήσει μια πιο αυστηρή ανάγνωση της νομοθεσίας;

Ο παραλογισμός
Για να κλείσει ο κύκλος του παραλογισμού, η Γενική Γραμματεία Τύπου έκρινε την ταινία ακατάλληλη για ανηλίκους κάτω των 17 ετών. Ας σημειώσουμε εδώ πως μόνο η Σιγκαπούρη ακολούθησε αυτή τη σκληρή γραμμή, ενώ οι υπόλοιπες χώρες έκριναν την ταινία κατάλληλη για όσους είναι μεγαλύτεροι των 12-15 ετών. Ενώ δηλαδή η δικαιοσύνη αποφάσισε να υπερισχύσει η ελευθερία του λόγου, η κυβέρνηση κάνει (μερικώς) το χατίρι της εκκλησίας και ‘προστατεύει’ τους Έλληνες νέους από τη βλαβερή επιρροή της ταινίας. Θα συμφωνούσα με μια τέτοια απόφαση μόνο αν η κυβέρνηση έκρινε και τα μαθήματα των θρησκευτικών με τον ίδιο τρόπο. (Μάλλον ούτε τότε θα συμφωνούσα) Ακόμη μια φορά όμως είναι ξεκάθαρο ότι ο μύθος των ‘διακριτών ρόλων εκκλησίας και κράτους’ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας μύθος.

Η ταινία – μια προκριτική
Ομολογώ πως δεν έχω δει ακόμα την ταινία. Έχω διαβάσει όμως το βιβλίο και απορώ με κάποιους κριτικούς κινηματογράφου που ποτέ ξανά δεν αποφάσισαν να επιτεθούν τόσο έντονα σε ένα κινηματογραφικό έργο. Είναι σίγουρο πως όπως το βιβλίο δεν ήταν κανένα λογοτεχνικό αριστούργημα, έτσι και η ταινία ίσως δε θα μπει στο πάνθεον του διεθνούς κινηματογράφου. So What! Συγκρίνουμε τη Madonna με το Mozart; Όχι. Μπορούμε λοιπόν (αν αυτό αποφασίσουμε) να αγοράσουμε το ποπ-κόρν μας και να παρακολουθήσουμε μια χολιγουντιανή παραγωγή που μπορεί να μας αρέσει, μπορεί και όχι. Τα υπόλοιπα είναι ‘εκ του πονηρού’.

Ο Χριστιανισμός
Είναι βέβαια και αδύνατο μια κινηματογραφική ταινία να οδηγήσει κάποιο λογικό και ισορροπημένο άνθρωπο να αλλάξει την πίστη του ή και να την αρνηθεί. Πρόκειται απλά για ένα μυθιστόρημα, και κάθε συζήτηση περί παραποίησης της πραγματικότητας και αναξιοπιστίας είναι τουλάχιστο αστεία. Θα δεχόμουνα να ισχυριστεί κάποιος ότι το βιβλίο είναι ασύμβατο με το χριστιανικό δόγμα. Για πια πραγματικότητα όμως μιλάμε; Για την ‘πραγματικότητα’ που παρουσιάζει ο Ματθαίος και οι λοιποί συγγραφείς της Καινής Διαθήκης;

Το Τέλος της Πίστης
Διάβασα τον τελευταίο καιρό το βιβλίο του Sam Harris ‘The End of Faith’. Αν και ελαφρά επιθετικό απέναντι στο Χριστιανισμό, τον Ιουδαισμό και το Μουσουλμανισμό, κάποιος σύγχρονος πολίτης που αβίαστα ακολουθεί τη θρησκεία των γονιών του μπορεί όντως διαβάζοντάς το να αναρωτηθεί για την ορθότητα και την ηθικότητα των διδαγμάτων που πάνω τους στηρίζει τη ζωή του. Ο φανατικός βέβαια χριστιανός δεν έχει τίποτα να φοβηθεί, πέρα ίσως από μια πιο ανεβασμένη αδρεναλίνη. Υπάρχουν πολλοί επιστήμονες και φιλόσοφοι που αρνούνται να ‘επιτεθούν’ στις θρησκευτικές κοσμοθεωρίες που κυριαρχούν σήμερα στη Δύση. Κάποιοι φοβούνται την κατακραυγή των συμπολιτών τους και κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως απαντώντας στις θρησκευτικές δοξασίες, δίνουν σημασία σε πράγματα που το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να τα αγνοείς.
Υπάρχουν όμως και αυτοί που αποφάσισαν να δώσουν ένα τέλος σ’ αυτή την ένοχη σιωπή (βλέπε για παράδειγμα το έργο του R. Dawkins και του D. Dannett). Μόνο αν αντιμετωπίσουμε τις θρησκείες γι’ αυτό που πραγματικά είναι – ένα αδικαιολόγητο πια δεκανίκι που μας εμποδίζει να αντιμετωπίσουμε και να απολαύσουμε την πραγματικότητα, μόνο έτσι θα έρθει το τέλος της πίστης.