Θρησκεία και Επιστήμη

Ο Θεός είναι νεκρός : Νίτσε.
Ο Νίτσε είναι νεκρός: Θεός
–Ανώνυμος (Γκράφιτι)-

Αισθάνομαι, δίχως να έχω στη διάθεσή μου αντικειμενικές μετρήσεις, ότι όλο και περισσότερο στη Δύση υπάρχει μία τάση επιστροφής στη θρησκευτικότητα. Η αντίφαση εδώ είναι ότι σήμερα πιο πολύ από ποτέ η επιστήμη διαθέτει δεδομένα που ανατρέπουν κάθε σχεδόν θρησκευτικό δόγμα. Για αυτό και ο συνδυασμός της θρησκευτικής λατρείας και της αρχής της αντικειμενικότητας γίνεται όλο και πιο αντιφατικός.

Ο ρόλος αυτής της σύγκρουσης είναι καίριος καθώς η οργανωμένη θρησκεία φαίνεται να δυσκολεύεται πια να προσαρμόσει το δόγμα της στα νέα κοινωνικά δεδομένα, τα οποία θεμελιώνονται πια από την επιστημονική βιβλιογραφία (βλ. υιοθεσίες από ομοφυλόφιλα ζευγάρια, κλωνοποίηση κ.ο.κ.).

Ανθρωπολογικά μπορεί να εξηγηθεί γιατί διαισθητικά ο άνθρωπος συμπαθεί τη θρησκεία. Η επιστήμη τον αντιλαμβάνεται ως ένα συμπτωματικό και πρόσκαιρο φαινόμενο του σύμπαντος (ή αν θέλετε του πολυσύμπαντος –Multiverse). Για τη θρησκεία όμως οι άνθρωποι είναι το κέντρο του κόσμου. Η επιστήμη δε μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε υπαρξιακά άγχη όπως η μοναξιά, ο θάνατος, η αναζήτηση της αγάπης και της δικαιοσύνης. Δε μας λέει τι θα πρέπει να κάνουμε αλλά τι μπορούμε να κάνουμε.

Προβλέπω ότι αυτή η «διαμάχη» θα βρει σύντομα τους επιστήμονες σε πολύ πιο δύσκολη θέση. Καθώς θα έρχονται στο φως όλο και περισσότερα δεδομένα για τους γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν την προσωπικότητά μας, τη μνήμη, την αθλητική μας ικανότητα, τη γλωσσική μας ευχέρεια, την κοινωνικότητά μας, αυτά θα μας υπενθυμίζουν διαρκώς –για την ακρίβεια θα το βροντοφωνάζουν- ότι δε γεννιόμαστε όλοι ίσοι. Θα ξυπνήσουν έτσι οι μνήμες του κοινωνικού δαρβινισμού των αρχών του 20ου αιώνα ενώ θα οδηγηθούμε σε απρόβλεπτες κοινωνικοοικονομικές ανατροπές, οι οποίες θα κλονίσουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην επιστήμη.

Είναι οι επιστήμονες έτοιμοι να προβάλουν και να υπερασπιστούν ψύχραιμα και με παρρησία το έργο τους αποφεύγοντας από τη μία πλευρά το σκόπελο του γενετικού ρατσισμού, και αντικρούοντας από την άλλη τις λαϊκίστικες κορώνες; Κι ακόμη περισσότερο, είναι η οργανωμένη θρησκεία διατεθειμένη να βοηθήσει αυτήν την προσπάθεια, προς όφελος της κοινωνικής συνοχής αλλά και δικό της μακροπρόθεσμα, ή θα αδράξει την ευκαιρία να ενισχύσει το ρόλο της σε βάρος του ορθού λόγου και της αντικειμενικής σκέψης;

Υ.Γ. Οι παραπάνω σκέψεις θέτουν προβληματισμούς που απαιτούν πολύ περισσότερη ανάπτυξη (θα πρέπει να συζητηθεί π.χ. ποιος ήταν ο ιστορικός ρόλος της οργανωμένης θρησκείας στη διαχείριση κοινωνικών κρίσεων καθώς και πόσο καταστροφική υπήρξε η παρερμηνεία της επιστήμης και η ανάμειξη αυτών των λίγων που επιστημονικά γνωρίζουμε με την ηθική). Ώσπου να γίνει αυτό το άρθρο ανεβάζω κάποια σημεία εδώ.