"Μίλησα τώρα για να μου φύγει η ρετσινιά!"

ΗΤΑΝ «άντρο» της ελευθερίας - ως και της ελευθεριότητας. Μετεξελίχθηκε σε δυναμικό επιχειρηματικό εργαλείο και απολαυστικό μέσο διασκέδασης. Κράτησε(;) το φιλελεύθερο χαρακτήρα του, παράλληλα, όμως, συζητείται το πώς θα «ρυθμιστεί», θα «διακανονιστεί» - ίσως και θα υποταχτεί. Στο μεσοδιάστημα, πάντως, χρησιμοποιείται ακόμη ως μέσο ελεύθερης έκφρασης. Υπάρχουν όρια σ' αυτό; Ίσως. Να μια ενδιαφέρουσα περίπτωση από την Ελλάδα, η οποία ενδεχομένως -αν τελεσιδικήσει- επιφέρει σημαντικές, δικτυακές ανακατατάξεις - και αναταράξεις!

Αναστάτωσες όλο τον κόσμο, Αντώνη. Τι συνέβη; Τι γινόταν στο site σου;

- Αυτό που γινόταν στο site μου, το blogme.gr, ήταν -μέσω της διδικασίας RSS- να συγκεντρώνονται αυτόματα, με χρονολογική σειρά, σε μία ή περισσότερες σελίδες, τα τελευταία κείμενα από μια ομάδα blogs του ελληνικού κυβερνοχώρου. Έτσι, ο χρήστης του internet, δωρεάν φυσικά και χωρίς να χάνει χρόνο πηγαίνοντας από blog σε blog προκειμένου να βρει και να διαβάσει τα άρθρα που τον ενδιέφεραν, επισκεπτόταν κατευθείαν το blogme.gr. Εκεί μπορούσε καταρχήν να δει τον τίτλο, καθώς και τις πρώτες γραμμές από κάθε κείμενο. Κατόπιν, αν ήθελε να διαβάσει μεγαλύτερο απόσπασμα, άνοιγε ένα μεγαλύτερο παράθυρο στο κείμενο αυτό, ενώ αν επιθυμούσε να διαβάσει ολόκληρο το κείμενο, είχε τη δυνατότητα να επιλέξει τον αντίστοιχο σύνδεσμο που τον μετέφερε στο πηγαίο site.

Στο δικό σου site, το blogme.gr, αποθηκεύονταν τα κείμενα που έβλεπαν οι χρήστες;

- Όχι. Ούτε στο server που φιλοξενούσε το blogme.gr -σε κάποια μνήμη τύπου cache- ούτε, φυσικά, στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή μου. Αν, π.χ., κάποιο κείμενο διαγραφόταν (από το διαχειριστή ή το συγγραφέα του) στο blog που είχε γραφτεί και βρισκόταν αναρτημένο, αυτόματα θα έπαυε να εμφανίζεται και στο blogme.gr. Σημείωσε εδώ πως ο διαχειριστής ενός blog, από την ομάδα αυτών που περιλαμβάνονταν στο blogme.gr, όπως και οποιοσδήποτε επισκέπτης του blogme.gr, δε μπορούσαν να επέμβουν και να σχολιάσουν ή ακόμη και να σβήσουν ένα κείμενο που εμφανιζόταν στο blogme.gr. Όλα γίνονταν αυτόματα, δίχως επέμβαση -δική μου ή άλλου- και ουδείς μπορούσε να παρέμβει στη διαδικασία αυτή. Φαντάσου κάτι σαν τις τιμές των μετοχών του χρηματιστηρίου, που «τρέχουν» με μορφή «ταινίας» σε μια οθόνη: δεν μπορείς να επέμβεις σ' αυτές, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τις διαβάζεις καθώς περνούν από μπροστά σου.

Πού ήταν εγκατεστημένο το blogme.gr;

- Στο εξωτερικό, σε server εκτός Ελλάδας. Καθαρά για οικονομικούς λόγους, αφού, όπως γνωρίζεις, οι τιμές για τη φιλοξενία σελίδων είναι φτηνότερες απ' ό,τι στην Ελλάδα.

Να περάσουμε τώρα στο συμβάν, για το οποίο και έγινε τόσος θόρυβος τις τελευταίες μέρες;

- Ναι. Ένα απόγευμα, στις αρχές του καλοκαιριού -και χωρίς να έχω λάβει προηγουμένως κάποια προειδοποίηση από το θιγόμενο (το λέω γιατί, αν με είχε προειδοποιήσει, θα του εξηγούσα δυο-τρία τεχνικά στοιχεία, που ίσως να μη γνώριζε και γι' αυτό με συσχέτισε με όλη αυτή την υπόθεση, και πιστεύω ότι θα βρίσκαμε, στο κάτω-κάτω, μια χρυσή τομή)- δέχτηκα στην έδρα της επιχείρησής μου μια επίσκεψη εισαγγελέα και ομάδας αστυνομικών...

...πόσον καιρό μετά την εμφάνιση στο site σου του επίμαχου κειμένου;

- Καταρχήν, να σου πω ότι μιλάμε για πολλά άρθρα. Μάλιστα, καθώς με τη διαδικασία αναζήτησης στα feeds μέσω RSS ο χρήστης μπορεί να ψάξει και παλιότερα κείμενα, ο θιγόμενος συμπεριέλαβε στη μήνυσή του και κείμενα που είχαν γραφτεί και δημοσιευτεί προτού καν εγώ δημιουργήσω το blogme.gr, το Μάρτιο του 2006. Ήρθαν, λοιπόν, σε μένα (εισαγγελέας και αστυνομικοί) για να μου παραδώσουν τη μήνυση και να κάνουν έρευνα. Στην αρχή νόμισα ότι επρόκειτο για... πλάκα, μόλις όμως κατάλαβα ότι δεν ήταν πλάκα -ζήτησα και μου έδειξαν και τις ταυτότητές τους-, ταράχτηκα πολύ, δεν είχα ποτέ στο παρελθόν τέτοια εμπειρία. Στο σημείο αυτό, βέβαια, θέλω να τονίσω ότι όλα έγιναν νομότυπα. Μπορεί, από την περασμένη εβδομάδα που δημοσιοποιήθηκε το γεγονός, σε διάφορα blogs να γράφτηκαν πολλά, αλλά εγώ θέλω να επιβεβαιώσω ότι όλα έγινα νομότυπα, με την παρουσία εισαγγελέα.

Σου παραδίδουν, λοιπόν, τη μήνυση και σου ζητούν να ανοίξεις τον υπολογιστή σου;
- Ναι, τον υπολογιστή που χρησιμοποιώ για την εργασία μου. Πράγματι, τον άνοιξα και άρχισαν να ψάχνουν τυχόν ενοχοποιητικά στοιχεία σε βάρος μου. Τους εξηγώ ότι, όπως ανέλυσα και σένα λίγο πριν, το blogme.gr «βρισκόταν» σε server εκτός Ελλάδας και στον προσωπικό μου υπολογιστή δεν αποθηκευόταν το παραμικρό.

Δε βρίσκουν κάτι, λοιπόν, και;

- Συνδέονται στο internet και τυπώνουν εκείνη τη στιγμή μια-δυο σελίδες από το blogme.gr με επίμαχα κείμενα από το blog τρίτου και στη συνέχεια μου είπαν ότι πρέπει να με συλλάβουν. Οδηγήθηκα στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών, στο Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, όπου μου ζητήθηκε ευγενικά να «κατεβάσω» το blogme.gr για να μη θιγεί περισσότερο ο μηνυτής. Δεν είχα λόγους να μην υπακούσω και -αφού και ο δικηγόρος, τον οποίο ειδοποίησα και συμβουλεύτηκα, συμφώνησε- πράγματι το έκανα, μέχρι να δω τι συμβαίνει. Επαναλαμβάνω ότι και εκεί οι αστυνομικοί μου φέρθηκαν άψογα. Παρέμεινα εκεί το βράδυ και το πρωί με μετέφεραν στον εισαγγελέα, ο οποίος με άφησε ελεύθερο χωρίς περιοριστικούς όρους, διατάσσοντας παράλληλα περαιτέρω έρευνα της υπόθεσης.

Όρισε δικάσιμο;

- Όχι.

Το βράδυ, προτού οδηγηθείς στην Ασφάλεια, οι αστυνομικοί πήραν κάτι από την έδρα σου;

- Ναι. Αφού έψαξαν για υλικό -κείμενα, φωτογραφίες κλπ.- άνοιξαν τον υπολογιστή μου και πήραν το σκληρό δίσκο για να τον ερευνήσουν, όπως έπρεπε να γίνει.

Όπως μου είπες, όλα αυτά έγιναν τον Ιούνιο. Από τότε μέχρι σήμερα;

- Κοίταξε, όλο αυτό το διάστημα καταλαβαίνεις ότι είμαι εκτεθειμένος σε ορισμένους ανθρώπους, στους πελάτες μου.

Με τι ασχολείσαι;

- Κατασκευάζω web sites και παρέχω υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης.

Σε ενημέρωσαν πόσο χρονικό διάστημα θα χρειαστούν για να ελέγξουν το σκληρό δίσκο σου;

- Απ' όσο γνωρίζω, απαιτούνται δυο-τρία χρόνια για τέτοιες περιπτώσεις.

Τόσο πολύ;

- Ναι. Εννοώ συνολικά, μέχρι να σου τον επιστρέψουν, αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία. Για το λόγο αυτό ζήτησα ένα αντίγραφο των περιεχομένων του, δίνοντάς τους για το σκοπό αυτό έναν άλλο σκληρό δίσκο - αυτό έγινε αργότερα, μέσα στο καλοκαίρι. Μάλιστα, όπως με πληροφόρησε ο δικηγόρος μου, επειδή ήθελαν να με εξυπηρετήσουν, ώστε να μπορώ να συνεχίσω τη δουλειά μου, ζήτησαν να τους πω ποιους φακέλους αρχείων θα ήθελα να μου αντιγράψουν στο δεύτερο σκληρό δίσκο που τους έδωσα. Καθώς, όμως, είχε περάσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, δε θυμόμουν, να σου πω την αλήθεια, ακριβώς ποιους φακέλους χρειαζόμουν. Όπως καταλαβαίνεις, είχα ήδη χάσει όλους μου τους πελάτες και το αποθηκευμένο υλικό ήταν πλέον σχεδόν άχρηστο για τη δουλειά μου. Απάντησα, λοιπόν, να τον αντιγράψουν ολόκληρο. Αργότερα, κάποια στιγμή, μαθαίνω ότι το αντίγραφο αυτό θα το παραλάβω σε περίπου ένα χρόνο και το άφησα έτσι.

Τώρα, πες μου κάτι: όλα αυτά έγιναν στις αρχές του καλοκαιριού, γιατί εσύ τα δημοσιοποίησες τώρα, στα τέλη Οκτωβρίου;

- Όλο αυτό το διάστημα αμφιταλαντευόμουν, αν πρόκειται όντως για μια περίπτωση λογοκρισίας ή πλάνης. Έτσι, θεώρησα σωστό να μη βγω από την πρώτη στιγμή και να δημοσιοποιήσω το γεγονός, αφού δεν ήμουν απολύτως βέβαιος αν ήταν λογοκρισία ή λάθος. Αν έβγαινα εκείνη τη στιγμή και φώναζα -όπως κάνουν πολλοί στην τηλεόραση- «μου πήραν το σκληρό δίσκο», «αδικήθηκα» και άλλα παρόμοια, ίσως ύστερα, όταν ξεκαθάριζαν τα πράγματα, βρισκόμουν εκτεθειμένος. Προτίμησα να κρατήσω στάση αναμονής μέχρι να επιληφθεί η Δικαιοσύνη.

Ωραία. Δε μου απάντησες, όμως, γιατί, τελικά, το έβγαλες τώρα;

- Θα σου πω. Επειδή, όπως γνωρίζεις καλά, η επικοινωνία στο internet είναι πολύ άμεση και όλα μαθαίνονται ταχύτατα, αμέσως άρχισα να λαμβάνω δεκάδες mails, οι συντάκτες των οποίων με ρωτούσαν γιατί σταμάτησα την υπηρεσία με τα feeds μέσω RSS. Καταλαβαίνεις πως δεν μπορούσα να απαντώ στον καθένα ξεχωριστά. Παράλληλα, όταν ξαφνικά χάνεις όλες τις δουλειές σου και βρίσκεσαι εκτεθειμένος απέναντι στους πελάτες σου, αντιμετωπίζεις μεγάλο πρόβλημα - όπως σου ανέφερα και προηγουμένως, φτιάχνω web sites και παρέχω υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης, κρατάω και κάποια αρχεία backup για ορισμένους πελάτες μου κλπ. Και καθώς η Αθήνα είναι, ουσιαστικά, ένα «μεγάλο χωριό», όταν σε συλλαμβάνουν, πολλοί αναρωτιούνται, π.χ. στη γειτονιά, «τι έκανε αυτός;». Όλο αυτό το διάστημα η ψυχολογική μου κατάσταση και η ίδια μου η ζωή είχαν επηρεαστεί πάρα πολύ... Θεώρησα, λοιπόν, σωστό, δίχως να αναφέρω το συγκεκριμένο όνομα του μηνυτή, ούτε το όνομα του blog για κείμενο του οποίου μηνύθηκα εγώ, να πω ορισμένα πράγματα μέσα από την ίδια σελίδα, η οποία έγινε αιτία της ταλαιπωρίας μου, ώστε να το δουν όλοι οι bloggers που συνεχώς με ρωτούσαν τι έχει συμβεί, αλλά και οι πελάτες μου που ήξεραν (ή δεν ήξεραν) το γεγονός. Πώς να στο πω, ήθελα να βγει από πάνω μου αυτή η «ρετσινιά»!

Και το έκανες την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου;

- Ναι.

Θα διάβασες, φυσικά, στα διάφορα blogs, ότι ορισμένοι συσχέτισαν τη χρονική στιγμή που διάλεξες να δημοσιοποιήσεις την περιπέτειά σου με την έναρξη (τρεις μέρες μετά) του πρώτου παγκόσμιου φόρουμ για τη διακυβέρνηση του διαδικτύου. Δε σου κρύβω ότι είναι και δική μου απορία: γιατί το έκανες τώρα;

- Καταρχήν, να σου πω ότι μέσα μου επεξεργαζόμουν πολύ καιρό τη σκέψη να δημοσιοποιήσω ή όχι το τι έγινε. Τώρα, ως προς το φόρουμ, ειλικρινά σου λέω πως η επιλογή της χρονικής στιγμής δεν έγινε εσκεμμένα, ώστε να συμπέσει με τη διοργάνωσή του.

Πάντως, το γνώριζες πως θα γίνει ή όχι;

- Ήξερα πως θα γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, αλλά δεν είχα δώσει και πολύ σημασία. Την ακριβή ημερομηνία την έμαθα, νομίζω, εκείνες τις μέρες... Κοίταξε, στο φόρουμ αυτό μεγάλες προσωπικότητες συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν για ενδεχόμενες διεργασίες στο internet. Κάτι τέτοιο αντιλαμβάνεσαι πως ουδεμία σχέση έχει με μια μικρή, ατομική επιχείρηση στην Ελλάδα. Τι σχέση μπορεί να έχει με μένα το φόρουμ;

Αλήθεια, πώς θα σχολίαζες το φόρουμ;

- Δεν παρακολούθησα τις εργασίες του, απλά σε κάποια sites είδα δηλώσεις ορισμένων ομιλητών. Νομίζω ότι είναι πολύ σωστό να γίνονται τέτοιες κινήσεις και να ακούγονται όλες οι απόψεις. Βέβαια, δε γνωρίζω αν πράγματι ακούστηκαν όλες οι απόψεις, δεν ξέρω τι ακριβώς ειπώθηκε, πέρα από τα λίγα που διάβασα στα sites των εφημερίδων. Γενικά, πάντως, πιστεύω ότι η πληροφορική είναι ένα κομμάτι της ζωής μας που πρέπει να προχωρήσει, οπότε κάθε τι προς την κατεύθυνση αυτή το βρίσκω θετικό.

Με τη δουλειά σου, όλο αυτό το διάστημα, τι γίνεται;

- Όπως σου είπα, έχασα όλες τις δουλειές που είχα. Καθώς όμως και ψυχολογικά δεν ήμουν καλά, το αμέσως επόμενο διάστημα καλά-καλά δεν μπορούσα να καθίσω μπροστά στον υπολογιστή μου για να δουλέψω! Το αποτέλεσμα ήταν φυσικά να χαλάσουν όλες οι συμφωνίες με τα sites που εκείνη την περίοδο είχα αναλάβει να κατασκευάσω ή να αναβαθμίσω. Ακόμη και για ένα νέο πελάτη, που ήρθε, δεν είχα την όρεξη να δουλέψω... Οικονομικά είχα καταστραφεί και ψυχολογικά δεν είχα το σθένος να ξαναφτιάξω τη δουλειά μου. Ουσιαστικά, μόλις τώρα αρχίζω να κάνω κάτι, από την αρχή. Εδώ θα ήθελα να σου τονίσω κάτι πολύ σημαντικό, για μένα τουλάχιστον: η επιχείρησή μου -μια ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών- είναι επιδοτούμενη από τον ΟΑΕΔ στο πλαίσιο προγράμματος ανεργίας! Την εποχή που έγινε το συμβάν δεν είχε κλείσει ακόμη δύο χρόνια λειτουργίας. Καταλαβαίνεις λοιπόν πως, όταν σε ένα νέο άνθρωπο, που ήταν άνεργος και προσπάθησε να φτιάξει τη ζωή του -είμαι και νιόπαντρος-, του τυχαίνει ένα τόσο δυσάρεστο περιστατικό, με το οποίο δε σχετίζεται και για το οποίο δε φταίει, αυτό τον πάει πολύ πίσω! Όπως γνωρίζεις καλά, (και) στην αγορά της πληροφορικής ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Έβγαινε δεν έβγαινε ένας βασικός μισθός.

Η γυναίκα σου εργάζεται;

- Ναι, ως εμποροϋπάλληλος. Ζούμε στο νοίκι κι όλη η μου η ελπίδα ήταν να κάνουμε κάτι επάνω στην πληροφορική.

Πόσων ετών είσαι;

- Τριάντα έξι.

Πώς ασχολήθηκες με τους υπολογιστές;

- Ξεκίνησα από χόμπι, πριν από περίπου δεκαπέντε χρόνια - Windows 3.1 καταλαβαίνεις... Η αγάπη μου για τους υπολογιστές με οδήγησε στο να ασχοληθώ με τον προγραμματισμό. Δε σπούδασα σε κάποια σχολή - αυτά τα πράγματα, αν ασχολείσαι και σου αρέσουν, τα μαθαίνεις πολύ καλά. Το διάστημα 1999-2000 δούλεψα σε κάποιον πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου, στο τεχνικό του τμήμα. Φεύγοντας από εκεί και μένοντας άνεργος, πήρα μια μικρή επιχορήγηση (γύρω στα 8.000 ευρώ) από τον ΟΑΕΔ, ώστε να καταφέρω να αγοράσω υπολογιστή, εκτυπωτή, σκάνερ και ένα μικρό γραφείο για να αρχίσω τη δουλειά.

Πώς βλέπεις το μέλλον;

- Κοίτα, περιμένω να με καλέσουν να δώσω κατάθεση και είμαι στη διάθεση των αρχών. Εγώ θέλω να τελειώνει αυτό το πράγμα το συντομότερο. Δεν αντέχω αυτή την ψυχοφθόρο αναμονή. Αισθάνομαι κατηγορούμενος για κάτι που δεν έχω διαπράξει! Εξάλλου, δεν είχα κάτι να φοβηθώ - στο blogme.gr το όνομα και το τηλέφωνό μου υπήρχαν, έτσι άλλωστε με βρήκαν. Αλλά αυτό που συνέβη είναι πρωτοφανές. Δεν πήγαν να πιάσουν έναν blogger που έγραψε κάτι δυσφημιστικό ή υβριστικό, αλλά εμένα, το μέσο που συγκεντρώνει τα ήδη γραμμένα κείμενα από άλλα sites! Πολύ δύσκολη κατάσταση για μένα, πίστεψέ με...

Συνέντευξη στον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤ. ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗ
pandri@naftemporiki.gr


eΓΝΩΜΗ
Μια πρόταση

Γράφει ο Χάρης Άνθης
Δικηγόρος - Πρόεδρος της LawNet.gr ΑΕ

Η είσοδος του internet, πριν από 10 και πλέον χρόνια, στη ζωή μας αποτέλεσε μια τεχνολογική «επανάσταση». Κανείς βέβαια, τότε, δεν ήταν σε θέση να προβλέψει ούτε το ρυθμό εξέλιξης αυτού του νέου «μέσου» ούτε -και το κυριότερο- τις παράπλευρες συνέπειες που θα προκαλούσε.

Τομείς όπως η διαφήμιση και το ebusiness έχουν αποκτήσει διαστάσεις ιδιαίτερα σημαντικές, όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στη χώρα μας. Το internet δεν αποτελεί πλέον μέσο επικοινωνίας κάποιων «κλειστών κοινοτήτων», αλλά Μέσο το οποίο και επίσημα αναγνωρίζεται (Ν. 3310/2005 - Ν.3021/2002) από τον έλληνα νομοθέτη.

Συνεπώς, αποτελεί πλέον σταθερό και σημαντικό τμήμα τόσο της πνευματικής όσο και της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Όχι μόνο από τους τρίτους παρατηρητές και ρυθμιστές της έννομης τάξης μας, αλλά και από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του, δηλαδή από αυτούς που το έχουν επιλέξει ως πεδίο δράσης και ανάπτυξης.

Η σχέση του ελληνικού δικαιικού συστήματος με τη νέα τεχνολογία δεν είναι τόσο στενή όσο η νομοθετική μας δραστηριότητα καταδεικνύει. Άλλωστε, και στο πλαίσιο της ΕΕ έχουμε σαφείς κατευθύνσεις. Και σίγουρα δεν υφίσταται κενό δικαίου, όσο κι αν ορισμένοι εξυπηρετούνται ακόμη και σήμερα να το υποστηρίζουν...

Οι νέες τεχνολογίες και το internet ειδικότερα δεν αποτελούν μέρος μιας «εικονικής πραγματικότητας», που λειτουργεί μόνο με κανόνες αυτορρύθμισης. Το αντίθετο, διέπονται από κανόνες δικαίου, τους οποίους καλούνται να εφαρμόσουν οι ίδιοι δικαστικοί λειτουργοί. Και εδώ, κατά τη γνώμη μας, προκύπτει ένα σημαντικό θέμα, καθώς ο συγχρονισμός των τελευταίων με τους ρυθμούς της νέας τεχνολογίας δεν έχει αποδειχτεί εύκολος στόχος. Πολύ περισσότερο, καθώς σ' αυτούς τους ρυθμούς -αν όχι σε ποιο έντονους- κινούνται και οι παραβατικές συμπεριφορές στο συγκεκριμένο χώρο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην αντιμετώπιση του γεγονότος είναι αυτό της Ελληνικής Αστυνομίας όπου εδώ και τρία περίπου χρόνια προχώρησε στην ίδρυση ενός αυτόνομου τμήματος με ιδιαίτερα μέσα στη διάθεσή του και κυρίως με υψηλή εξειδίκευση.

Η ίδρυση ενός αντίστοιχου τμήματος-σώματος στο χώρο της δικαιοσύνης, με μέλη του άρτια καταρτισμένους δικαστικούς λειτουργούς και κυρίως με δυνατότητες και τεχνολογική υποδομή, θα λειτουργούσε ιδιαίτερα αποτελεσματικά κατά τη διαδικασία απονομής του δικαίου. Διαφορετικά θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι στο χώρο της καχυποψίας και της αμφισβήτησης, που η ανεπάρκεια και η άγνοια καλλιεργούν.

eΓΝΩΜΗ
Να τηρείται πάντοτε το μέτρο

Γράφει ο Νίκος Κ. Παπαχρήστος
Δικηγόρος - Δρ. Νομικής

Η υπαγωγή του διαδικτύου σε κανονιστικό πλαίσιο επιβάλλεται από τη φύση του ως «τηλεπικοινωνιακής υπηρεσίας», αλλά και ως μέσου ανταλλαγής πληροφοριών. Πράγματι, υπάρχουν νομοθετικές ρυθμίσεις και παρέχεται σχετική προστασία σε όλα τα δυνατά επίπεδα: του εθνικού και του κοινοτικού δικαίου, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, διμερών και διεθνών Συμφώνων κλπ.

Το blog προσιδιάζει συνήθως σε ένα «ηλεκτρονικό ημερολόγιο» εγκατεστημένο στο διαδίκτυο, επομένως, η λειτουργία του διέπεται οπωσδήποτε από ρυθμίσεις συνυφασμένες με τον τεχνικό χαρακτήρα του· όμως αφορά και τη δημόσια κυκλοφορία -για την ακρίβεια: τη διάχυτη μεταφορά- πληροφοριών (απόψεων, εικόνων, ήχων κλπ.) και γενικά τη διανομή κάθε μορφής προϊόντων στοχασμού: αυτόν τον όρο χρησιμοποιεί το ελληνικό Σύνταγμα για να κατοχυρώσει την ελευθερία στην έκφραση και διάδοση των στοχασμών, προφορικά, γραπτά και διά του Τύπου, που κατά ρητή συνταγματική επιταγή πρέπει να ασκείται με σεβασμό στους νόμους.

Ο περιορισμός των ατομικών δικαιωμάτων και η επιβολή κυρώσεων πρέπει να γίνεται τηρώντας το αναγκαίο μέτρο και την αναλογία μεταξύ κύρωσης και επιδιωκόμενου νομοθετικού σκοπού, έτσι ώστε η στάθμιση και πρόκριση μεταξύ έννομων αγαθών να μην καταλήγει σε υπέρμετρες και εξοντωτικές λύσεις και να διαφυλάσσεται τελικά αυτό που λέγεται «σκληρός πυρήνας» του δικαιώματος.

Στο δικτυακό χώρο του blogme.gr υπήρχε και μία παραπομπή για μεταφορά του χρήστη σε διαφορετικής ταυτότητας σελίδα (που μπορούσε θεωρητικά να βρίσκεται και στον ίδιο υπολογιστή). Σε αυτήν περιέχονταν σχόλια, τα οποία κάποιο πρόσωπο θεώρησε δυσφημιστικά και συκοφαντικά.

Η σελίδα του blogger δε φιλοξενούσε μεν, ούτε υιοθετούσε κατά περιεχόμενο τα συγκεκριμένα σχόλια και υποθέτω ότι αυτό προέκυπτε από τη δομή και την ταυτότητα της σελίδας· όμως συνέβαλε στη διάδοσή τους μέσω του διαδικτύου και ο ιδιοκτήτης όφειλε να γνωρίζει ότι, κατά κάποιον τρόπο, θα ήταν εκτεθειμένος στο ενδεχόμενο να κατηγορηθεί όχι ότι υιοθετεί, αλλά ότι είναι το μέσο για τη διάδοση-αναπαραγωγή πληροφοριών που μπορεί να έχουν και περιεχόμενο το οποίο ίσως κριθεί παράνομο. Η όποια ευθύνη του είναι, όμως, περιορισμένη και όσα ο ίδιος λέει, παρέχουν κατά τη γνώμη μου σημαντικά ελαφρυντικά.

Ο θιγόμενος επέλεξε να προσφύγει, όπως είχε το δικαίωμα, σε ποινική διαδικασία και μήνυσε τον blogger για τέλεση πράξης που τιμωρείται από τον ποινικό νόμο ως αυτόφωρο έγκλημα. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ο φερόμενος ως δράστης συνελήφθη και κρατήθηκε, ενώ η κατάσχεση του σκληρού δίσκου έγινε προφανώς επειδή κρίθηκε από την αρμόδια αρχή ότι έτσι το συγκεκριμένο πειστήριο θα διατηρείτο αμετάβλητο για περαιτέρω έρευνα.

Επειδή στην ποινική προδικασία προβλέπεται η παρουσία πραγματογνώμονα, εφόσον κριθεί αναγκαία για την έρευνα, ίσως έτσι διασφαλιζόταν η συλλογή από το σκληρό δίσκο -εάν και εφόσον υπήρχαν εκεί- μεμονωμένων στοιχείων τα οποία αποδείκνυαν την πράξη και να αποτρεπόταν τυχόν ανεπανόρθωτη (ή έστω δυσχερώς επανορθώσιμη) βλάβη στην επαγγελματική του δραστηριότητα, λόγω της κατάσχεσης ολόκληρου του δίσκου.

Εναλλακτικό, «ηπιότερο», αλλά εξίσου αποτελεσματικό μέσο προστασίας του θιγομένου μπορούσε να είναι, κατά τη γνώμη μου, η εκ μέρους του προσφυγή στα πολιτικά δικαστήρια (διαδικασία αστικών διαφορών), με αίτηση λήψης ασφαλιστικών μέτρων κατά του blogger, προκειμένου να απαγορευόταν προσωρινά η διάδοση και αναπαραγωγή των κρίσιμων σχολίων, αλλά και να διατασσόταν μελλοντική παράλειψή τους.

Σημείωση e-rooster: H συνέντευξη του Αντώνη Τσιπρόπουλου και τα σχόλια των δικηγόρων κυρίων Άνθη και Παπαχρήστου δημοσιεύτηκαν στην Ναυτεμπορική σήμερα στις 3/11 και θα δημοσιευτούν την Δευτέρα 6/11 στο e-Working, το εβδομαδιαίο ένθετο της εφημερίδας Ναυτεμπορική για τις νέες τεχνολογίες. Αναδημοσιεύονται στο e-Rooster Blog κατόπιν προσωπικής πρόσκλησης του υπεύθυνου για την συνέντευξη, δημοσιογράφου κ.Ανδριανέση, τον οποίον και ευχαριστούμε θερμότατα.